De Nederlandse waterpolodames hebben door de jaren heen een indrukwekkende reis afgelegd, vol hoogtepunten en uitdagingen. Van de eerste deelname in 2000 tot de gouden medaille in Beijing 2008 en de recente halve finale op de Olympische Spelen in Parijs, heeft de ploeg laten zien over veerkracht en talent te beschikken. Dit artikel duikt in de recente prestaties, de historische context en de toekomstperspectieven van dit team.
De Beginjaren: Sydney 2000
In 2000 maakte het dameswaterpolo zijn debuut op de Olympische Spelen in Sydney. Onze waterpolovrouwen waren er direct bij. De Nederlandse ploeg, bestaande uit Hellen Boering, Karla van de Boon, Gillian van den Berg, Daniëlle de Bruijn, Edmee Hiemstra, Karin Kuipers, Ingrid Leijendekker, Patricia Megens, Mirjam Overdam, Heleen Peerenboom, Carla Quint, Marjan op den Velde en Ellen van der Weijden, onder leiding van coach Jan Mensink, kende een teleurstellend einde.
Een Vierde Plaats met Bittere Smaak
De waterpolovrouwen hebben in Sydney het olympisch brons gevoeld, maar niet ontvangen. Uren voor de kleine finale tegen Rusland (3-4) voelden ze zaterdag 23 september 2000 aan het brons van Pieter van den Hoogenband op de 50 meter vrije slag. "We hebben allemaal met die bronzen medaille in onze hand gezeten'', vertelde Ellen van der Weijden na het treurige verlies. "We spraken af dat we niet met niks naar huis zouden gaan, dat we ons leven zouden geven voor het brons.'' De speelsters kropen levend uit het water, maar zonder brons. Na de domper in de halve finale tegen de Verenigde Staten (5-6) kreeg het zevental andermaal een flinke tik. Het leidde met 2-0 en 3-1 maar slaagde er niet in die voorsprong vast te houden. "Wij konden weer niet scoren'', zag Van der Weijden. "Dan is het een kwestie van tijd dat de ander met de overwinning aan de haal gaat.''
De vierde plaats betekende het einde van een lange weg vol obstakels. Na de nederlaag knuffelden de speelsters elkaar bij wijze van afscheid. De emoties over het verlies waren niet bijster groot. Een dag eerder na de uitschakeling door de Amerikanen wel. Toen huilde de ploeg een zwembad vol.
Groepswedstrijden in Sydney
Waterpolo stond zoals gezegd in Sydney voor de vrouwen voor het eerst op het Olympische programma. De zes deelnemende landen speelden eerst een halve competitie, de vier beste landen gingen naar de halve finales, de nummers 5 en 6 speelden een plaatsingswedstrijd.
Lees ook: Alles over de Halve Finales KNVB Beker
De resultaten van de groepswedstrijden waren als volgt:
- 16 september: Nederland - Verenigde Staten 4-6 (0-2, 1-1, 2-1, 1-2)
- 17 september: Kazachstan - Nederland 6-8 (2-2, 2-2, 1-2, 1-2)
- 18 september: Nederland - Australië 5-4 (2-1, 1-1, 0-2, 2-0)
- 19 september: Nederland - Canada 7-4 (3-0, 0-2, 2-2, 2-0)
- 20 september: Rusland - Nederland 6-3 (1-2, 1-1, 3-0, 1-0)
Dit resulteerde in de volgende eindstand:
- Australië: 5 wedstrijden, 4 overwinningen, 0 gelijkspel, 1 verlies, 35-20 doelpunten, 8 punten
- Verenigde Staten: 5 wedstrijden, 3 overwinningen, 1 gelijkspel, 1 verlies, 36-30 doelpunten, 7 punten
- Nederland: 5 wedstrijden, 3 overwinningen, 0 gelijkspel, 2 verliezen, 27-26 doelpunten, 6 punten
- Rusland: 5 wedstrijden, 2 overwinningen, 1 gelijkspel, 2 verliezen, 36-29 doelpunten, 5 punten
- Canada: 5 wedstrijden, 1 overwinning, 2 gelijkspel, 2 verliezen, 33-34 doelpunten, 4 punten
- Kazachstan: 5 wedstrijden, 0 overwinningen, 0 gelijkspel, 5 verliezen, 23-51 doelpunten, 0 punten
Halve Finale en Bronzen Finale
- Halve finale (22 september): Verenigde Staten - Nederland 6-5 (3-2, 1-3, 1-0, 1-0)
- Bronzen finale (23 september): Rusland - Nederland 4-3 (0-2, 1-0, 1-1, 2-0)
Einde van een Gouden Generatie
Het duel om het brons was de laatste wedstrijd van een gouden generatie. Acht, negen jaar was deze ploeg bijeen. Daarin won de ploeg alles wat er te winnen viel: de FINA Cup, het WK in 1991, het EK in 1993, het Olympic Year Tournament in 1996. Maar de echte Olympische Spelen ontbraken nog, want die stonden pas in 2000 voor het eerst op het programma. Het was de olympische droom die de ploeg bijeen hield. "We kwamen naar Sydney voor goud'', keek Van der Weijden terug. "Daar hebben we anderhalf jaar hard aan gewerkt. Toen dat mislukt was, wilden we brons. We waren er klaar voor, maar ook dat ging dus mooi niet door.'' Elf van de dertien speelsters namen in het zwembad waar Inge de Bruijn en Pieter van den Hoogenband tot koningin en koning van het zwemmen werden gekroond, afscheid van het internationale waterpolo. Met de vierde plaats. "Een enorme teleurstelling'', ervoer Van der Weijden. "Ik ben blij dat ik een Olympische Spelen heb mogen meemaken, maar ik ga naar huis zonder medaille. Dat had ik niet verwacht toen ik in het vliegtuig stapte.'' Van de dertien gingen alleen Danielle de Bruijn - tevens topscorer in Sydney - en Heleen Peerenboom door. De Bruijn kreeg acht jaar later haar ultieme revanche. Samen met de teruggekeerde Gillian van den Berg maakte ze deel uit van de ploeg die goud won in Beijing.
Wisselingen in de Coaching
Ook bondscoach Jan Mensink stapte op. Hij lag moeilijk bij de speelsters. Direct na het kwalificatietoernooi voor de Spelen in Winnipeg in mei '99 had de ploeg hem willen lozen. Uit humane redenen handhaafde de bond de Tukker. Onder voorwaarde dat hij zijn door hem bijeengezochte staf moest laten vallen. Dat kwetste hem. Hij kreeg een assistent in de persoon van Paul Metz, die de daadwerkelijke coaching voor zijn rekening nam. Op papier was Mensink de baas, langs de kant in het zwembad regeerde Metz. Na het vertrek van Mensink volgde Metz hem op als bondscoach.
Een Gouden Verleden: Beijing 2008
De Olympische Spelen van 2008 in Beijing markeren een absoluut hoogtepunt in de geschiedenis van het Nederlandse dameswaterpolo. Op donderdag 21 augustus 2008 staarden de waterpolosters vol ongeloof naar elkaar, met gouden medailles om hun nek. Coach Robin van Galen kon zijn tranen niet bedwingen. De immense inhaalrace naar de internationale top culmineerde in een gouden plak.
Lees ook: Oranje waterpolosters jagen op goud
Robin van Galen: De Architect van Succes
Van Galen, die bijna drie jaar met de ploeg werkte, had een cruciale rol in dit succes. Uren voor de finale verzamelde hij zijn speelsters op het Olympisch plein en hield een emotioneel betoog over vertrouwen en geloof in elkaar. Dit was extra belangrijk omdat het ambitieuze plan van de KNZB en NOC*NSF iets meer dan een jaar eerder, tijdens het WK in Melbourne, een flinke deuk had opgelopen toen Oranje als negende eindigde. De speelsters hadden destijds briefjes naar elkaar geschreven waarin ze hun ongenoegen uitten, maar uiteindelijk spraken ze de problemen uit.
"In die tussentijd is er iets moois ontstaan," zei Van Galen. Routinier De Bruijn, die er in Sydney al bij was toen de olympische missie faalde met een vierde plaats, prees Van Galen om zijn vermogen om een team te bouwen, mensen persoonlijk te raken en zijn emoties te tonen.
Teamgeest als Sleutel tot Goud
De enorme teamgeest die Van Galen creëerde, was cruciaal. Hij stond voor zijn meiden, en zij gingen voor hem door het vuur. In de finale kwam Nederland binnen vier minuten met 4-0 voor, maar verspeelde die marge weer in de tweede periode. Toch bleef de ploeg steeds aan de goede kant van de score. De mentale weerbaarheid van de groep was groot.
Daniëlle de Bruijn: De Beslissende Factor
De Bruijn scoorde uiteindelijk zeven keer, wat op dat niveau hoogst uitzonderlijk is. "Ik wist niet dat ze dit kon," zei Van Galen oprecht. "Ze was een stuk minder in de halve finale tegen Hongarije. Ik dacht dat haar piek voorbij was. Dat bleek dus niet het geval te zijn." De teamgenotes van De Bruijn werkten zich het ongeluk om de aanvalster vrij te spelen en te laten schieten. Alles lukte de 30-jarige speelster vervolgens. Ze nam in de laatste periode, driekwart minuut voor het einde, uiteindelijk ook de beslissende treffer voor haar rekening.
"Ik heb ze gezegd dat ze in mij moesten geloven en in elkaar. Deze meiden zijn zo toegewijd geweest. Ten eerste moet je fit zijn, ook om mentaal heel sterk te zijn. Daarna moeten alle puzzelstukjes op het juiste moment in elkaar vallen."
Lees ook: Hoofdklasse Hockey: Halve Finale Wijzigingen
Recente Prestaties en Uitdagingen: Parijs 2024
Op de Olympische Spelen in Parijs in 2024 stonden de Nederlandse waterpolodames voor een nieuwe uitdaging. Ze plaatsten zich voor de halve finale, maar wisten zich uiteindelijk niet te plaatsen voor de finale.
Halve Finale tegen Spanje: Een Spannende Strijd
In een spannende halve finale tegen Spanje, in een tot de nok gevuld Paris La Défense Arena met 14.500 toeschouwers, keek TeamNL halverwege tegen een ruime achterstand aan (5-10).
Lieke Rogge scoorde de eerste Nederlandse treffer nadat Spanje al drie keer had gescoord (1-3). Spanje sloot de eerste periode af met een 1-6 voorsprong. Met Sarah Buis in de goal voor Laura Aarts vocht Nederland zich terug in de wedstrijd. Een boogbal van Bente Rogge en een hard schot van Simone van de Kraats brachten Nederland op 3-6. In de tweede periode was Kitty-Lynn Joustra nog trefzeker en Van de Kraats zorgde voor de 5-10 stand na twee periodes.
Met Laura Aarts weer terug in de goal, kwam Nederland sterk terug in het derde kwart. Een rake knal van Simone van de Kraats, twee treffers van Vivian Sevenich en een treffer van Nina ten Broek bracht TeamNL terug tot 9-10. Na de 9-11 van Judith Forca Ariza was het wederom Simone van de Kraats die trefzeker was. Met een fraaie boogbal bracht Nina ten Broek Nederland langszij. In het vierde kwart kwam Nederland voor de eerste keer op voorsprong na een mooi uitgespeelde aanval met Lieke Rogge als eindstation (12-11). Na de vijfde treffer van de Spaanse Judith Forca Ariza bracht Kitty-Lynn Joustra TeamNL weer op voorsprong (13-12). Nadat Spanje toch weer op voorsprong kwam, was het Brigitte Sleeking die met nog zeven seconden op de klok de 14-14 maakte. Daar bleef het bij, waardoor penalty's de beslissing moesten brengen in het spektakelstuk.
Strafworpen Beslissen de Wedstrijd
De ervaren Sabrina van der Sloot opende de serie en deed dat overtuigend. Na haar volgden Lieke Rogge, Simone van de Kraats en Maartje Keuning dat voorbeeld. De eerste vier Spaanse penalty's verdwenen ook respectievelijk achter Laura Aarts en Sarah Buis, waardoor er extra druk kwam te staan op Brigitte Sleeking die mocht aanleggen voor de vijfde penalty. Ondanks de teleurstelling van het missen van de finale, toonde het team veerkracht. De Nederlandse waterpolodames streden om de derde plaats en een bronzen medaille.
Reacties na de Halve Finale
Simone van de Kraats verwoordde het gevoel van het team: “We zijn deze wedstrijd niet geconcentreerd genoeg begonnen. Deels spanning wellicht, maar uiteindelijk de veerkracht en weerbaarheid die we als team willen laten zien ook laten zien. ‘Eva’ bleef goed en rustig coachen, we hielden ons aan ons plan. Dat maakt ons zo sterk als team en daar halen we veel vertrouwen uit richting de bronzen finalewedstrijd. Tegen een team als Spanje, die al drie halve finales op rij heeft gespeeld de laatste Olympische Spelen, is het erg knap om je zo terug te vechten in de wedstrijd. Het is absoluut zuur, maar we gaan met onze koppies op richting zaterdag. Er wacht ons een nieuwe mooie wedstrijd.”
Bondscoach Evangelos Doudesis voegde toe: “We hebben alles gegeven, tot de laatste seconde. Het is net niet gelukt. Dit is sport. We zijn uiteraard nog niet klaar.”
Andere Recente Resultaten
Naast de Olympische Spelen in Parijs hebben de Nederlandse waterpolodames recentelijk ook andere belangrijke wedstrijden gespeeld. Zo werden ze tweede op de Waterpolo Cup Rotterdam na een moeizame wedstrijd. Ook stonden ze voor de tweede keer binnen enkele maanden in een finale, na het zilver op het WK. In de halve finale versloegen ze Spanje na strafballen en in de eindstrijd namen ze het op tegen Hongarije. Tijdens de groepswedstrijden waren ze al te sterk voor Hongarije (14-10).
Op de Olympische Spelen speelden de Nederlandse waterpolodames hun laatste poulewedstrijd tegen Canada, die ze met 20-11 wonnen.
De Toekomst: Nieuwe Generaties en Uitdagingen
De toekomst van het Nederlandse dameswaterpolo ziet er hoopvol uit, met een mix van ervaren speelsters en talentvolle nieuwkomers. De ploeg staat voor de uitdaging om de successen uit het verleden te continueren en nieuwe generaties te inspireren.
Uitdagingen voor de KNZB
Een van de uitdagingen voor de KNZB is het sluiten van het KNZB-zwembad in Zeist eind 2024. Dit zwembad heeft een belangrijke rol gespeeld in de training en ontwikkeling van vele waterpolosters. De vraag is hoe de KNZB deze faciliteit zal vervangen en hoe dit de toekomstige trainingen zal beïnvloeden.
Passie en Toewijding Blijven
Ondanks deze uitdagingen blijft de passie en toewijding van de speelsters en coaches onverminderd groot.
Individuele Prestaties en Momenten
Naast de prestaties van het team als geheel, zijn er ook individuele momenten en prestaties die het vermelden waard zijn.
- Sifan Hassan's Marathon Goud: Sifan Hassan pakte het sensationele goud op de marathon en bekroonde hiermee haar historische olympische missie. Twee dagen na het behalen van de bronzen medaille op de 10.000 kilometer (waar ze ook al brons haalde op de 5.000 kilometer) lukte het Hassan om de marathon te winnen.
- Sabrina van der Sloot's Winnende Goal: In de allerlaatste seconde maakte Van der Sloot tegen de Verenigde Staten de winnende 10-11.
- Marit Bouwmeester's Zeilsuccessen: Zeilster Marit Bouwmeester was al even zeker van goud. Met haar tweede olympische titel en vierde medaille in totaal is de 36-jarige Bouwmeester nu de succesvolste olympische zeilster ooit.
- Karolien Florijn's Roeigoud: Karolien Florijn pakte het goud op de skiff. De gehele race lag de Leidse vooraan. Florijn is de eerste Nederlandse vrouw die goud wint op de skiff.
Andere Olympische Successen in Parijs 2024
Naast het waterpolo waren er nog vele andere Nederlandse successen te vieren op de Olympische Spelen in Parijs 2024.
- Baanwielrennen: Lisa van Belle en Maike van der Duin pakten verrassend een bronzen medaille bij de koppelkoers. Steffie van der Peet bereikte de tweede ronde van het sprinttoernooi.
- Breakdance: Breaker India Sardjoe verloor in de strijd om het brons, maar leverde een knappe prestatie.
- Zeilen (Kite): Annelous Lammerts veroverde de bronzen medaille bij het kitesurfen.
- Hockey: De hockeyers plaatsten zich voor het eerst sinds 2012 voor de finale van de Olympische Spelen. De hockeysters bereikten voor de zesde keer op rij de olympische finale.
- 3x3 Basketbal: De Nederlandse 3x3-basketballers wonnen de halve finale overtuigend en waren zeker van een medaille.
- Roeien: De Nederlandse roeiers van de Holland Acht verrasten met een zilveren plak.