Basketbal is een dynamische en populaire sport, gespeeld door miljoenen over de hele wereld. Een essentieel onderdeel van het spel is het basketbalveld zelf. Dit artikel biedt een uitgebreid overzicht van de afmetingen en kenmerken van een basketbalveld, inclusief de verschillende varianten en regels die van toepassing zijn.
De Geschiedenis van Basketbal
Basketbal is in 1891 in Amerika uitgevonden door James Naismith, een gymnastiekleraar in Springfield. Hij kreeg de opdracht om een nieuw binnenspel te verzinnen. Naismith hing twee perzikmanden op en bedacht dertien spelregels. Basketbal was geboren.
Algemene Afmetingen en Belijning
Een basketbalveld is een rechthoekig oppervlak met aan elk uiteinde een basket. De afmetingen variëren afhankelijk van het niveau en de locatie. In Nederland is een veld meestal 28 meter lang en 15 meter breed. In Amerika, waar men de imperialen maten hanteert, is dit 94 feet (28,65 meter) lang en 50 feet (15,24 meter) breed. De belijning (breedte grenslijn) hoort niet bij het speelveld. De dikte van de lijnen is 50 mm (tolerantie 2 mm). De kleur van de belijning in een multifunctionele sportaccommodatie is bij voorkeur rood (RAL 3020).
Belangrijke Lijnen en Zones
- Grenslijnen: Het speelveld wordt begrensd door de grenslijnen, bestaande uit de eindlijnen (aan de korte zijden) en de zijlijnen (aan de lange zijden).
- Middenlijn: De middenlijn loopt vanuit het middelpunt van de zijlijnen, evenwijdig aan de eindlijnen en steekt vijftien (15) cm buiten de zijlijnen uit. De middenlijn is onderdeel van de verdedigingshelft.
- Middencirkel: De middencirkel heeft een straal van 1,80 m, gemeten vanaf de buitenzijde van de cirkelomtrek.
- Vrije Worplijn: De vrijeworplijn bevindt zich op 5,80 meter van de achterlijn.
- Driepuntslijn: De driepuntslijn bevindt zich op 6,75 meter vanaf het middelpunt van de basket. Tot 2010 was dit 6,25 meter.
- Bucket: De bucket is het gebied direct om de basket, 6 meter breed is en tot de bucket doorloopt. Tot 2010 was dit een trapeziumvorm, tegenwoordig is het een rechthoek.
Uitloopruimte
Rondom het speelveld is een veiligheidszone, de uitloopruimte. Deze moet minimaal 2 meter zijn. Elk obstakel, inclusief de personen die zich op de spelersbank bevinden, dienen minstens 2 meter van het speelveld verwijderd te zijn.
Opstelruimte
Aan één lange zijde van het veld bevinden zich de zone voor de teambanken en de zone voor de scoretafel. Dit wordt de opstelruimte genoemd.
Lees ook: Basketbal taart versieren
De Basketbalinstallatie
De basket hangt altijd op een hoogte van 3,05 meter (behalve in jeugdcompetities, waar de basket doorgaans op een hoogte van 2,60 meter hangt). Het middelpunt van de basket ligt op 1,575 m vanaf de achterlijn. De basket heeft een diameter van 0,45 meter. Het backboard is 1,80 meter breed en 1,05 meter hoog. De onderkant van het bord bevindt zich op een hoogte van 2,90 meter. De borden zijn gemaakt van niet-reflecterend gelaagd veiligheidsglas of gehard glas (verplicht voor de centrecourts 28 x 15 meter). Voor sidecourts mogen de borden ook zijn gemaakt van transparant acryl of polycarbonaat, hout, glasvezel, staal of aluminium.
Verschillende Veldmaten en Niveaus
De basketbalbond kent 4 veldmaten voor wedstrijdvelden (28×15, 26×15, 26×14 en 25×13) met verschillende uitloopruimtes en opstelruimtes. Ieder van de vier NBB wedstrijdvelden heeft specifieke belijning; niet alleen de lengte en breedte wijken af maar ook de driepuntslijn bij de zijlijn. NISAV heeft gedetailleerde tekeningen met alle precieze maten, details en specificaties ter beschikking.
Ondergrond en Materialen
In het professioneel basketbal, met name wanneer het binnen wordt gespeeld, is de ondergrond van hardhout, meestal eiken. Wanneer basketbal buiten wordt gespeeld, is er meestal sprake van een asfalt ondergrond. Multifunctionele kunststof sportvloeren zijn ook geschikt voor basketbal. Om lang van de baan te kunnen genieten, moet de vloerbedekking voor het speelveld goed zijn afgestemd op het bestaande oppervlak en het gewenste gebruik. Dit is heel eenvoudig te bereiken met rubbergranulaatmatten.
Rubbergranulaatmatten
Het ballenveld voldoet aan alle eisen die worden gesteld aan een goede sportfaciliteit voor basketbal in de vrije tijd:
- Het veld biedt een nauwkeurig gedefinieerde balstuit en is elastisch, wat de gewrichten ontziet.
- Behendig en snel basketbalspel is mogelijk op de antislip sportvloer.
- Het hele oppervlak is waterdoorlatend en droogt snel bij nat weer.
- Als essentieel veiligheidskenmerk biedt het balspeelveld een goede valbescherming en beschermt het spelers tegen verwondingen door vallen.
Met een goede planning en de juiste uitrusting is de baan natuurlijk ook geschikt voor badminton, volleybal, voetbal of streetball. Op een gebonden onderlaag, bijvoorbeeld een verharde parkeerplaats, een geasfalteerd schoolplein en zelfs op een oude tartanbaan, kunnen WARCO balspelpanelen meestal direct worden gelegd zonder verdere voorbereidende werkzaamheden.
Lees ook: Specificaties Wilson Basketbal Maat 6
Basketbalvarianten: 3x3 Basketbal
Naast het traditionele 5-tegen-5 basketbal, is 3x3 basketbal een populaire variant. Nederland loopt al ruim een decennium vooraan mee in de snelle ontwikkeling van 3×3 basketball. In 2017 organiseerde Nederland de FIBA 3×3 Europe Cup op het Museumplein in Amsterdam, en in 2019 de FIBA 3×3 World Cup in Amsterdam. 3x3 basketbal kende haar debuut tijden de Youth Olympic Games in Singapore 2010. De wedstrijden spelen zich af op een half basketbalveld op één basket. Er is een 12 seconden schotklok in plaats van 24 seconden. Er is geen driepuntslijn, maar een tweepuntslijn. Zodra een team een scoort mag het andere team meteen doorgaan door de bal te dribbelen of te passen.
Pannakooien met Basketbalvoorzieningen
Voor kleinere ruimtes of multifunctioneel gebruik zijn pannakooien met basketbalvoorzieningen een uitstekende optie. Deze compacte sportvelden bieden de mogelijkheid om zowel panna-voetbal als basketbal te spelen. Ze zijn vaak geluids- en vandalisme-arm en kunnen in diverse afmetingen worden geleverd.
Specificaties van een Pannakooi Basketbal-Combinatie
- Afmetingen: Variëren van 7,5 x 15 meter tot 10 x 20 meter.
- Voetbaldoeltjes: 0,75 x 1 meter.
- Wanden: Lange wanden circa 1 meter hoog, korte wanden circa 1 meter hoog.
Ondergrond voor Pannakooien
Voor de ondergrond van dit basketbal- pannaveld is een goed gelegde tegelvloer of een bestaande asfaltvloer een prima optie. Andere mogelijkheden zijn:
- Vloercoating in een fraaie kleur en/of sport-belijningen aanbrengen.
- Kunstgras Multiplay, zandgevuld, met lange garantie.
- Valdempende rubberen tegels.
- Rubberen gietvloer, EPDM vloeren in diverse kleuren.
Belijning voor Basketbalvelden
Afhankelijk van wedstrijdniveau dient basketbal belijning aangepast te worden. Voor de Heren Eredivisie, Landelijke Competities en de NJK's is de nieuwe belijning verplicht per 1 oktober 2012. Voor rayoncompetities geldt een advies om de belijning per 1 oktober 2012 aangepast te hebben. Maakt er een basketbalclub gebruik van de accommodatie die de ambitie heeft om in de landelijke competitie te gaan spelen? Ook voor nieuwbouw accommodaties geldt dat de nieuwe belijning per 1 oktober 2012 ingaat.
Basketbalregels in het Kort
Basketbal is een teamsport waarbij twee teams van vijf spelers proberen punten te scoren door een bal door een basket te gooien. Hier zijn enkele basisregels:
Lees ook: Marijkesingel Barendrecht basketbal
- Puntentelling: 1 punt voor een vrije worp, 2 punten voor een score binnen de driepuntslijn, en 3 punten voor een score achter de driepuntslijn.
- Spelers en Posities: De belangrijkste posities zijn point guard, shooting guard, center, small forward en power forward.
- Overtredingen: Er zijn verschillende overtredingen, zoals loopfouten, voetcontact, terugspelen en dubbele dribbel.
- Fouten: Persoonlijke, technische, onsportieve en diskwalificerende fouten kunnen leiden tot sancties.
- Tijdregels: De 24-secondenregel, 8-secondenregel, 3-secondenregel en 5-secondenregel zorgen voor een snel en dynamisch spel.
Het Sociale Aspect van Basketbal
Een sportvereniging is meer dan een plek waar mensen sporten. Naast het faciliteren van trainingen en wedstrijden is een basketbalvereniging ook een plek waar mensen elkaar ontmoeten, vrienden maken, vrijwilligerswerk doen, leren hoe met elkaar om te gaan en normen en waarden leren. Het sociale aspect van een basketbalvereniging is enorm belangrijk en zorgt daarmee voor sociale cohesie in een buurt, wijk en stad. Om dat sociale aspect te stimuleren is in een indoor sportaccommodatie meer nodig dan alleen een goede sportvloer, kleedkamers en sportmaterialen. Een kantine/horecagelegenheid in een sporthal mag niet ontbreken.
tags: #basketbal #veld #grootte #afmetingen