Voetbal is meer dan alleen een sport; het is een bron van passie, drama en, verrassend genoeg, humor. Door de jaren heen zijn er talloze grappige en ongebruikelijke termen ontstaan in de voetbalwereld, vaak bedacht door trainers, spelers en commentatoren. Deze termen geven een uniek inzicht in de cultuur en de taal van het voetbal. Dit artikel duikt in een verzameling van deze grappige voetbaltermen, van de klassiekers tot de meer recente toevoegingen.
De Klassiekers: Van Bert Jacobs tot Johan Cruijff
Sommige termen zijn al lang ingeburgerd in het voetbaljargon. Zo is er de term 'hotseknotsebegoniavoetbal', bedacht door de kleurrijke trainer Bert Jacobs. Met deze term doelde hij op opportunistisch voetbal, een speelstijl waarbij men vooral op de aanval speelt zonder veel tactiek. Jacobs, die verschillende Nederlandse clubs coachte, staat bekend om zijn onconventionele uitspraken en humoristische kijk op het spel.
Een andere bekende term is 'scorebordjournalistiek', geïntroduceerd door Co Adriaanse. Hij gebruikte deze term om journalisten te bekritiseren die zich enkel focussen op de uitslag van een wedstrijd en niet op het daadwerkelijke spel. Adriaanse benadrukte dat voetbal meer is dan alleen cijfers; het is een spel waarbij de beste ploeg niet altijd wint. Hij gaf aan dat Roda JC won omdat AZ een penalty miste, zij een bal van de zijlijn van veertig meter erin schoten en een vrije trap benutten.
Louis van Gaal, bekend om zijn directe en soms onbegrijpelijke uitspraken, gebruikte de uitdrukking 'de dood of de gladiolen' tijdens zijn periodes bij Bayern München en Manchester United. Deze uitdrukking, hoewel slecht vertaald naar het Duits en Engels, benadrukt het alles-of-niets karakter van topvoetbal.
De scheldnaam 'hondelul', bedacht door Piet Romeijn van Feyenoord, is een ander voorbeeld van een term die zijn weg heeft gevonden naar de spreekkoren op de tribunes. Deze uitspraak, gericht aan scheidsrechter Arie van Gemert, illustreert de soms heftige emoties die in het voetbal loskomen.
Lees ook: Lachwekkende namen voor je zaalvoetbalteam
Ook de legendarische voetbalcommentator Hugo Walker heeft zijn steentje bijgedragen met de beroemde uitspraak 'Komt dat schot!'. Deze uitspraak, die hij vaak gebruikte tijdens Ajax-wedstrijden, is een klassieker geworden in de voetbalwereld.
Johan Cruijff, wellicht de meest invloedrijke figuur in de Nederlandse voetbalgeschiedenis, staat bekend om zijn vele oneliners en voetbalwijsheden. Hoewel niet alle bekende uitspraken van hem afkomstig zijn (zoals de uitspraak die eigenlijk van Willem van Hanegem komt), heeft Cruijff een onuitwisbare stempel gedrukt op de manier waarop over voetbal wordt gedacht en gesproken.
Tactische Termen en Spelopvattingen
Naast de humoristische en emotionele termen zijn er ook termen die specifieke tactieken en spelopvattingen beschrijven. De 'Doesburg-shuffle', bijvoorbeeld, is een term die tijdens het EK van 2000 werd gebruikt door Paul Bosvelt om een bijzondere beweging te beschrijven waarmee hij een doelpunt inleidde.
De term '0-0 staat de wc-bril' is een grappige manier om aan te geven dat er nog niet gescoord is in een wedstrijd. Het illustreert de spanning en verwachting die gepaard gaan met een doelpuntloos gelijkspel.
'De bus parkeren' verwijst naar een zeer defensieve speelstijl, waarbij een team probeert te voorkomen dat het een doelpunt tegen krijgt door zo min mogelijk ruimte weg te geven. Deze tactiek wordt vaak gebruikt door teams die onder druk staan of een voorsprong willen verdedigen.
Lees ook: Lachen met voetbal
'Poldercatenaccio' is een term voor gevorderden en beschrijft de Nederlandse variant van het Italiaanse catenaccio-voetbal. Catenaccio, wat 'grendel' betekent, is een zeer defensieve speelstijl. De Nederlandse variant kenmerkt zich door vleugelverdedigers die gemakkelijk kunnen overschakelen op aanvallend spel.
Een 'stofzuiger op het middenveld' is een speler die hard werkt en de fouten van andere spelers oplost, zonder per se de meest opvallende speler te zijn. Anouk Hoogendijk omschreef zichzelf in 2013 als zodanig.
'Postbodevoetbal' beschrijft een speelstijl waarbij de bal niet over een grote afstand naar elkaar toe wordt gespeeld, maar 'persoonlijk' wordt gebracht. Een 'ziekenhuisbal' daarentegen is een pass die gevaarlijk is om aan te nemen, omdat de kans groot is dat de speler geblesseerd raakt.
Het '5-3-2-systeem', ook wel bekend als 'Außenbahnspiel' in het Duits, is een spelsysteem met vijf verdedigers, drie middenvelders en twee aanvallers. Dit systeem werd door Nederland gehanteerd tijdens het WK en kenmerkt zich door een sterke defensieve basis.
WK-gerelateerde Termen
Grote toernooien zoals het WK genereren vaak nieuwe termen en trends. Zo ontstonden er rond het WK van 2014 in Brazilië diverse grappige en creatieve termen.
Lees ook: Humor in je wedstrijd: originele beloningen
De 'Belfie', een selfie van een juichende Belgiësupporter, kreeg tijdens het WK een extra betekenis. De term was al bekend als een selfie van iemand die aan het bellen is of een selfie van iemands achterwerk.
De 'Belgischevlaglenzen' waren een populaire accessoire onder de Belgische supporters, waarmee ze hun nationale trots toonden.
Het 'bijtpak', ook wel bekend als het Roy Donders bijtpak, was een humoristische verwijzing naar het bijtincident van Luis Suárez. Het pak, dat bescherming zou bieden tegen beten, bestond niet echt maar circuleerde in gefotoshopte foto's op internet.
De 'Brazuca' was de officiële voetbal van het WK 2014, speciaal ontworpen door Adidas.
'Broekruilen', het ruilen van de broek tussen twee spelers van verschillende teams na afloop van de wedstrijd, zorgde voor verbazing tijdens het WK van 2014.
Een 'Brulfie' is een selfie van een brullende Oranjesupporter, waarmee de passie en enthousiasme voor het Nederlands elftal werd vastgelegd.
De 'Castrol Index' is een index die op basis van wiskundige formules berekent wie de beste voetballers van het WK zijn.
Het 'codewoord' is een speciaal woord dat 3FM-luisteraars konden doorgeven aan verslaggever Jack van Gelder, die het vervolgens in zijn wedstrijdverslag moest verwerken.
De 'diabolica' is een klein toetertje dat een luid geluid produceert en populair was onder supporters.
'Doellijntechnologie' werd voor het eerst gebruikt op het WK van 2014 om te controleren of de bal de doellijn was gepasseerd.
'Favéla' is een Braziliaanse sloppenwijk. Tijdens het WK ontstond de uitdrukking 'een favélaatje doen' voor het bezoeken van een krottenwijk.
De 'Gastgeberbonus' verwijst naar het voordeel dat een thuisspelende ploeg zou hebben.
De uitdrukking 'een gouden pik hebben' betekent veel succes, invloed of macht hebben.
De 'Groepsfase' is de fase in een sporttoernooi waarin deelnemers in groepen spelen.
'Hashflag' is een mixwoord van hashtag en flag, gebruikt om een land te vertegenwoordigen op social media.
De 'Hollandse School' verwijst naar de typisch Nederlandse speelstijl die zich kenmerkt door aanvallend en attractief voetbal.
'Huntelen' betekent een wedstrijd beslissend afronden, zoals Klaas-Jan Huntelaar deed in de achtste finale Nederland-Mexico.
Het 'Juichpak', ontworpen door Roy Donders, was een populair oranje huispak dat door supporters werd gedragen. Ook de 'Juichpet' was een hit.
Een 'Juichtrauma' is een blessure opgelopen tijdens het juichen bij een WK-wedstrijd.
De 'Knock-outfase' is de fase in een toernooi waarin de verliezer van een wedstrijd direct wordt uitgeschakeld.
'Louis Geniaal' is een bijnaam van Louis van Gaal, vooral vanwege zijn verrassende wissel van doelman Cillessen voor penaltykiller Tim Krul.
'Messi' was een teckel die dagelijks te gast was in de WK-voetbaltalkshow Studio Brasil van de NOS.
Het 'Naarhuispak' was een rood huispak, eveneens ontworpen door Roy Donders, speciaal bedoeld voor de Spanjaarden die vroegtijdig werden uitgeschakeld.
Het 'Origikapsel' verwijst naar het opvallende kapsel van de Belgische aanvaller Divock Origi.
Een 'Penaltykiller' is een keeper die goed is in het stoppen van strafschoppen.
'Persieing' was een rage op social media waarbij mensen foto's plaatsten waarop ze een doelpunt maakten zoals Robin van Persie dat deed tegen Spanje.
'Puddingmoment' beschrijft een moment in een WK-wedstrijd dat het spel inzakt.
'Robin van Perssinaasappelen' waren perssinaasappelen verkocht door Albert Heijn met een foto van Robin van Persie.
Een 'Sambaselfie' is een foto die iemand van zichzelf maakt terwijl hij de Oranjekoorts viert.
Het 'Sambashirt' is een shirt met kleine sambaballen erin verwerkt, waardoor het shirt geluid maakt.
'Sexit' verwijst naar een team dat wordt uitgeschakeld in het WK nadat spelers een seksverbod krijgen opgelegd.
'Suarezie' is een selfie van een bijtend persoon, verwijzend naar het bijtincident van Luis Suárez.