Ontdek de Onvertelde Geheimen van de Fascinerende Geschiedenis van Hockey!

Hockey is een sport die wereldwijd geliefd en beoefend wordt. Maar waar komt deze dynamische en strategische sport eigenlijk vandaan? Dit artikel duikt diep in de geschiedenis van hockey, waarbij de oorsprong, evolutie en de weg naar de moderne sport worden onderzocht.

Prille begin: Voorlopers van hockey

De wortels van hockey reiken verder terug dan je zou denken. Al in de oudheid werden er spellen gespeeld die elementen van hockey bevatten.

Oude beschavingen: Meer dan 5000 jaar geleden speelden rijke Perzen in Azië een spel dat sterk lijkt op polo, een sport waarbij spelers te paard met lange stokken een bal slaan. Omdat niet iedereen zich een paard kon veroorloven, ontwikkelden de minder rijken een variant te voet, met kortere stokken. Dit kan worden beschouwd als een vroege voorloper van hockey. Ook in het oude Egypte werd een spel gespeeld dat lijkt op hockey, genaamd "hocksha", waarbij gesneden palmboomtakken en een harde bal werden gebruikt. Dit spel wordt nog steeds in afgelegen gebieden van Egypte gespeeld. Arabische stammen spelen het Egyptische "hocksha" met een houten bal, een spel dat "dahwa" heet en nu vooral in Noord-Afrika wordt gespeeld.
Griekse en Romeinse invloeden: In Griekenland speelden mensen 478 jaar voor Christus een spel genaamd "Horn", eveneens met een stok en een bal. De Romeinen speelden een soortgelijk spel op het strand, maar dan met een mensenschedel in plaats van een bal.
Inheemse Amerikaanse spellen: De oorsprong van hockey is terug te voeren op verschillende spellen die door inheemse volkeren in Noord-Amerika werden gespeeld, waaronder de Cree, Micmac, Blackfoot en Mohawk. Deze spellen, die vaak werden gespeeld met een stok en een bal of puck, werden gebruikt als training voor oorlogsvoering en om de jachtvaardigheden te verbeteren.

De ontwikkeling in Europa

In Europa ontwikkelden zich verschillende varianten van spellen met een stok en bal, die uiteindelijk bijdroegen aan de evolutie van hockey.

Ierland en Frankrijk: In Ierland werd een spel met stok en bal gespeeld, dat later de naam "hurley" (of "baire") kreeg. In Frankrijk speelden mensen "crosse", een balspel met een kromme stok met een dikker uiteinde, op een veld van ongeveer 300 meter lang.
Engeland: Van "kappan" tot "bandy": Toen Hendrik II in Engeland regeerde, ging men daar ook het Ierse "hurley" spelen. De Engelsen gaven het spel de naam "kappan". In de 17e eeuw veranderde de naam in "bandy". Bandy werd gespeeld op harde stranden of op ijsvlakten. Bandy dat op ijs werd gespeeld, heette ook wel "hockey on ice" en werd al snel populair, ook in de rest van Europa. Overal werd weer een andere versie van het spel met de stick met twee platte kanten en een houten schijf gespeeld. Het aantal spelers per team wisselde van 15 tot soms wel 100 personen!

De geboorte van het moderne hockey

De basis voor het moderne hockey, zoals we dat nu kennen, werd in de 19e eeuw in Engeland gelegd.

Organisatie en regels: In de loop van de 19e eeuw ontstonden er verschillende varianten van deze sport in Canada, de Verenigde Staten en Europa. In 1875 werd in Montreal de eerste georganiseerde indoor hockeywedstrijd gespeeld en in 1892 werd de eerste officiële regelgeving opgesteld voor het spel.
De rol van Engeland: Je kunt wel zeggen dat de Engelsen ervoor hebben gezorgd dat het moderne hockey nu in veel landen actief wordt beoefend. Zij brachten de sport over naar Australië, Nieuw-Zeeland en Brits-Indië (nu India en Pakistan). Vooral in dat laatste gebied werd de sport heel populair.

Hockey in Nederland

Hockey vond relatief laat zijn weg naar Nederland, maar groeide hier al snel uit tot een populaire sport.

Lees ook: Duik in de historie van Brabo Hockey te Antwerpen.

Pim Mulier en de introductie in Nederland: In 1891 bracht Pim Mulier het veldhockey van Engeland naar Nederland. Haarlem was de stad waar in Nederland voor de eerste keer hockey op natuurgras werd gespeeld. Het waren de Bandyspelers (soort ijshockeyers) die buiten het winterseizoen - als er geen ijs lag - veldhockey gingen spelen.
De eerste clubs en de NHBB: De eerste club die werd opgericht was Amsterdam (A.H.&B.C.). In 1895 werd al gespeeld om het kampioenschap van Nederland. In 1898 richtten vijf clubs de Nederlandsche Hockey en Bandy Bond (NHBB) op. Vlak na de oprichting verlieten de bandyspelers de bond en gingen ze hun eigen weg.
Vroege regels en ontwikkelingen: Het Nederlands hockey had nog geen spelregels, waardoor er vaak ruzie kwam. Later werden er wel spelregels afgesproken. Zo kreeg Nederland een aantal eigen regels. Zo had de stick twee platte kanten en was de bal gemaakt van gevlochten touw en canvas. De bal was groter en veel lichter dan nu en omdat hij een oranje kleur had, werd hij de sinaasappel genoemd. Spelers mochten de bal met de voet stoppen en de tegenstander met de stick haken. Als je als aanvaller de bal kreeg terwijl je dichter bij de doellijn stond dan drie of meer tegenstanders, stond je buitenspel en kreeg je een vrije slag tegen.
Aansluiting bij internationale regels: Omdat Nederland met het heren hockeyteam wilde deelnemen aan de eigen Olympische Spelen van 1928 in Amsterdam, gingen we vanaf 1926 volgens de internationale regels spelen. In datzelfde jaar werd ons land ook lid van de Internationale Hockey Federatie, de FIH.
Populariteit en groei: Nadat het Nederlands herenteam tweede was geworden op de Olympische Spelen in Amsterdam in 1928, gingen veel mensen hockeyen. Vooral kinderen wilden het hockeyspel wel een keertje proberen. Door de grote groei van jeugdleden werd in 1932 het jeugdhockey georganiseerd door de Koninklijke Nederlands Hockey Bond (de KNHB).

Hockey in de moderne tijd

In de moderne tijd is hockey uitgegroeid tot een van de meest populaire sporten ter wereld, met internationale competities en Olympische Spelen. De sport wordt in verschillende varianten gespeeld, waaronder veldhockey, ijshockey en inline hockey.

In landen als Canada, Rusland, Zweden, Finland en de Verenigde Staten is hockey een van de belangrijkste sporten en heeft het een grote impact op de cultuur en identiteit van deze landen.

De uitrusting: Van hout tot kunststof

De uitrusting die gebruikt wordt bij hockey heeft in de loop der jaren een aanzienlijke ontwikkeling doorgemaakt.

De stick: De eerste hockeysticks waren erg hard en helemaal niet buigbaar, dit kwam doordat ze uit één stuk hout werden gemaakt. Deze sticks hadden twee platte kanten. Sinds 1927 heeft de stick een bolle en een platte kant gekregen. De meeste van de houten sticks die nu in Nederland gebruikt worden, zijn in India en Pakistan gemaakt. De duurste sticks worden verstevigd door verschillende soorten kunststof. Vroeger kreeg de haak soms scherpe punten, wat de haak erg gevaarlijk maakte. Daarom zijn aluminium sticks sinds 1998 verboden. Tegenwoordig wordt er veel met kunststofsticks gespeeld. De stick wordt grotendeels gemaakt uit een mal, maar hier komt de stick ruw uit. Na veel lakken en verf spuiten krijgt de stick zijn gladde vorm. Vaak worden bij deze sticks ook de kunststoffen gebruikt die worden gebruikt om de stick te verstevigen. Een voordeel van kunststof is dat alle sticks hetzelfde zijn, omdat ze uit een mal komen. Je hebt dus geen last van nerven, die vaak breuken veroorzaken in de houten sticks. Een stick mag tussen de 340 gram en 794 gram wegen. Daarnaast moet de stick door een ring met een diameter van 5,10 cm kunnen worden gehaald.
De bal: Vroeger speelden mensen hockey met alles wat rond was. Rond 1950 werd met een bal van kurk gespeeld of met ballen van paardenhaar met daar omheen een laagje van kurk of leer. Tegenwoordig gebruiken we allerlei kunststofballen die soms worden gevuld om het juiste gewicht te krijgen. Een bal mag tussen de 156 en 163 gram wegen. De omtrek van de bal ligt tussen de 22,4 cm en 23,5 cm. De buitenkant van de bal is meestal glad, maar er mogen wel een naad of kleine putjes inzitten (dimple-bal).
Kleding en bescherming: Jongens dragen vaak een korte broek, een shirt en sportkousen. Meisjes dragen in plaats van een korte broek een rokje. Tijdens het hockeyen worden er veel ballen tegen je schenen aangeslagen, meestal gebeurt dat per ongeluk. Daarom is het handig om scheenbeschermers onder je kousen te dragen, zodat je geen blauwe plekken op je benen krijgt. Als schoenen draag je sportschoenen met noppen, zodat je niet uitglijdt in het gras. Voor kunstgras heb je schoenen met kleinere noppen nodig, omdat je anders het kunstgras te veel beschadigt. Meestal is het bij hockey verplicht om een bitje in te hebben, dat is een soort ‘c-vorm’ van plastic waar je je bovenkaak in kunt doen. Keepers dragen legguards (de beenbeschermers), klompen, handschoenen, een body-beschermer en een helm. Dit is allemaal nodig, omdat je zo de ballen beter kunt tegenhouden en de ballen anders erg hard aankomen.

Het speelveld

Het hockeyveld heeft een rechthoekige vorm van 91 meter lang en 55 meter breed. De grenzen worden aangegeven met een witte lijn van ongeveer 7,5 cm breed. De lange lijnen (van 91 meter) heten zijlijnen en de korte lijnen (van 55 meter) zijn achterlijnen. Het deel van de achterlijn dat tussen de doelpalen loopt, heet de doellijn. Een veld heeft nog een middenlijn, dit is natuurlijk de lijn die het veld in twee gelijke helften verdeeld. Verder heeft een veld nog twee 23-meterlijnen, die op 23 meter van de achterlijnen liggen, bij een vrije slag moeten alle spelers achter deze lijnen staan, op de keeper en degene die slaat na. Deze lijn is ook als geheugensteuntje dat je weet dat je bijna bij het doel bent (bij 6-tal hockey wordt dit de 10 meterlijn genoemd en bij 8-tal hockey de 15 meterlijn). Op 6,4 meter van beide doelen ligt een 15 cm dikke stip. Deze stip geeft de plaats aan waar de strafbal wordt genomen. Op het veld zijn twee cirkels gemaakt, de slagcirkels. Als je buiten de slagcirkel bent en dan scoort, telt het niet. De meeste velden zijn van gras, maar je hebt ook velden van kunstgras. De beste elftallen spelen vaak op kunstgras, omdat de meeste grasvelden veranderen in modderpoelen als het heeft geregend.

Spelregels en overtredingen

Er zijn natuurlijk ontzetten veel spelregels waaraan de spelers zich moeten houden tijdens een wedstrijd. Deze spelregels staan in het spelreglement van de KNHB. Wedstrijden worden in het meestal in het weekend gespeeld en alle spelers moeten ervoor zorgen dat ze op tijd komen. Er zijn twee scheidsrechters die de wedstrijd leiden, ieder let op een helft van het veld. De wedstrijd begint met de toss, waarbij de aanvoerders van de teams de speelrichting of de beginslag kiezen. Een beginslag wordt op de middenlijn genomen, iedereen moet 4,5 meter afstand houden en de bal mag in elke richting worden geslagen. Wanneer een van de teams een doelpunt heeft gemaakt, neemt het andere team weer een beginslag vanaf de middenlijn. Er kan alleen worden gescoord wanneer de aanvallende partij de bal in de cirkel van de tegenstander heeft aangeraakt. Een bal die van buiten de cirkel in het doel is geslagen en niet was aangeraakt door iemand van de eigen partij, telt niet als doelpunt.

Lees ook: Verdiep je in de hockeygeschiedenis

Hockey heeft niet alleen spelregels, maar ook omgangsregels. Hier moeten de spelers zich aan houden, zodat ze zich op het veld netjes en sportief gedragen (normen en waarden). Zo mag je bijvoorbeeld niet schelden of vechten en moet je respect tonen voor je tegenstander. Voorbeelden van overtredingen zijn:

Je stick boven je schouder uithalen of uitzwaaien.
Afhouden mag niet.
Indirect afhouden, dat is dat je tussen een teamgenoot met de bal een tegenstander doorloopt.
Je mag de bal niet met je voeten aanraken. Als dat gebeurt heet dat 'shoot'. Alleen de keeper mag met zijn handen, lichaam en voeten de bal aanraken.
De bal opzettelijk tegen een tegenstander slaan.
hij door dit raken een onredelijk voordeel krijgt

Als een speler één van deze regels toch overtreedt, fluit de scheidsrechter. Dan krijgt de andere partij 'een vrije slag'.

Vrije slag: Als een team een overtreding heeft gemaakt, zoals de bal expres op je voet krijgen, mag het andere team een vrije slag nemen. De bal wordt buiten de 23 metergebieden op de plaats van de overtreding over de grond naar een medespeler geslagen.
Inslag: Als de tegenstander de bal over de zijlijn heeft gespeeld, mag het andere team een inslag nemen. Dat is net zoals een ingooi met voetbal, alleen dan sla je de bal erin.
Bal over de achterlijn: Recht tegenover het punt waar de bal door de tegenstander over de achterlijn werd gespeeld, mag je de bal op de 23 meterlijn leggen en uitnemen. Als de verdedigende partij de bal over de achterlijn heeft gespeeld, mag de tegenstander een lange corner nemen. De bal wordt op de zijlijn van het veld gelegd.

Lees ook: IJshockey in Nijmegen: Een terugblik

tags: #geschiedenis #van #hockey