Inleiding
De discussie over gemengde wedstrijdsporten, waarbij jongens en meisjes samen sporten, is een actueel onderwerp. Verenigingen worstelen met teamindelingen en selectiebeleid, en zoeken naar manieren om de ontwikkeling van alle jeugdsporters te stimuleren. Gemengd voetbal is een voorbeeld van een initiatief dat steeds vaker wordt overwogen als een manier om dit te bereiken, maar het kent zowel voordelen als nadelen. Dit artikel onderzoekt de voor- en nadelen van gemengde wedstrijdsporten, met name in de context van voetbal, en belicht de ervaringen van clubs, spelers en de visie van de KNVB.
Wat is Gemengde Wedstrijdsport?
Gemengde wedstrijdsport betekent dat jongens en meisjes samen in hetzelfde team sporten. Dit kan variëren van voetbal tot korfbal en andere sporten. Het idee achter gemengde wedstrijdsport is dat alle kinderen van elkaar kunnen leren en plezier met elkaar kunnen beleven, ongeacht hun geslacht. De KNVB, bijvoorbeeld, is een voorstander van gemengd voetbal in de jeugd, omdat het de kans vergroot dat ieder kind met gelijkgestemden kan spelen en een gelijke kans krijgt, gebaseerd op voetballeeftijd, motivatie, ambitie en niveau.
Voordelen van Gemengde Wedstrijdsport
Sociale Ontwikkeling
Een van de belangrijkste voordelen van gemengde wedstrijdsport is de positieve invloed op de sociale ontwikkeling van kinderen. Door samen te sporten leren jongens en meisjes met elkaar omgaan, elkaars sterke punten waarderen en respecteren. Boyd Stevering, een middenvelder bij een JO-12-team, merkt op: "Je hebt daardoor verschillende karakters in de groep. Met meiden praat je over andere dingen dan met jongens en dat is goed voor je ontwikkeling."
Wim Hoopman van DZC’68 ziet ook dat jongens en meisjes door elkaar heen lopen en na hun eigen wedstrijd samen op de tribune zitten om andere teams aan te moedigen. Dit bevordert de teamgeest en het gevoel van verbondenheid binnen de vereniging.
Voetbal Ontwikkeling
Gemengd voetbal kan ook bijdragen aan de voetbalontwikkeling van zowel jongens als meisjes. Meisjes kunnen profiteren van de fysieke weerstand en snelheid van de jongens, terwijl jongens kunnen leren van de technische vaardigheden en het spelinzicht van de meisjes. Linzy Steketee, een speelster bij DZC'68, vertelt: "Op het veld moet ik nu wel meer knokken en harder werken. Met de meiden waren we vaak aan het giechelen, maar met de jongens erbij is het iets serieuzer geworden. Dat vind ik fijn."
Lees ook: Gemengde Dag Wedstrijd regels uitgelegd
Ook Aniek Janssen, een speelster bij RKHVV JO13-1, ervaart meer uitdaging in het gemengde JPN-programma: "Het spel gaat sneller en ik heb meer uitdaging in vergelijking met het JPN-programma voor meiden."
Gelijke Kansen
Gemengd voetbal biedt gelijke kansen voor alle kinderen om zich te ontwikkelen op basis van hun talent en inzet, en niet op basis van hun geslacht. Jos Bolt van de KNVB stelt dat de bond ieder kind de ruimte wil bieden om zich maximaal te ontwikkelen. Pierre le Grand, talentcoach van JPN, benadrukt dat het geslacht feitelijk niet bepalend is voor de kwalificatie op een bepaald niveau.
Voorbeeldfunctie
Succesverhalen van spelers die in hun jeugd gemengd hebben gevoetbald, zoals Jill Roord en Justin Hoogma, dienen als inspiratie voor andere kinderen. Roord, die voor Bayern München speelt, en Hoogma, die uitkomt voor FC St. Pauli, speelden samen in de jeugd van Quick’20. Roord voelde zich compleet op haar gemak in het team en benadrukt dat het spelen met jongens belangrijk is geweest voor haar carrière.
Kostenbesparing
Korfbal is vergeleken met andere sporten een stuk goedkoper. Bij diverse clubs bieden ze al korfbal aan voor peuters, om zo spelenderwijs vertrouwd te raken met de bal en het samenspel te stimuleren. Het komt geregeld voor dat de kinderen van een heel gezin op de korfbal zitten en door de peuterkorfbal kun je dan zelf op eigen niveau en in je eigen team mee trainen.
Nadelen en Uitdagingen van Gemengde Wedstrijdsport
Fysieke Verschillen
Een van de meest genoemde nadelen van gemengde wedstrijdsport is het fysieke verschil tussen jongens en meisjes, vooral naarmate ze ouder worden. Kevin, een luisteraar van FunX, merkt op dat het fysieke verschil te groot is: "Als een vrouw 25 is en een man 25 dan is hij fysiek veel verder."
Lees ook: Korfbal: een pionier in gemengde sport
Aannames en Stereotypen
Er bestaan verschillende aannames over gemengd voetballen, zoals dat meiden andere drijfveren zouden hebben dan jongens, of dat gemengd voetbal alleen van toegevoegde waarde zou zijn voor talentvolle meiden. De KNVB probeert deze aannames te onderzoeken en te weerleggen door middel van wetenschappelijk onderzoek en experts.
Accommodatie en Kleedruimtes
Clubs kunnen uitdagingen ervaren rond de accommodatie en de kleedruimtes wanneer besloten wordt om gemengd te voetballen. Het is belangrijk om te zorgen voor voldoende en passende faciliteiten voor zowel jongens als meisjes.
Sociale Acceptatie
Niet iedereen is direct voorstander van gemengd sporten. Sommige ouders en spelers kunnen sceptisch zijn of vooroordelen hebben. Het is daarom cruciaal dat verenigingen open communiceren over het beleid en de voordelen van gemengd voetbal.
Praktijkvoorbeelden en Onderzoek
DZC'68
DZC’68 in Doetinchem is een voorbeeld van een club waar jongens en meisjes tot en met Onder 12 gemengd voetballen. Ralf Timmer, hoofd opleidingen, ziet dat kinderen zich sneller ontwikkelen en een betere plek in het team vinden.
KNVB Pilot
In West-Nederland heeft een pilot plaatsgevonden in de O9-competities, waarbij meidenteams in een meer gemengde competitie speelden. De pilot was een groot succes: er kwamen geen klachten binnen van verenigingen en het aantal wedstrijden met een groot doelpuntenverschil daalde aanzienlijk.
Lees ook: Europa League Play-offs: Utrecht - Zenit
Onderzoek naar Drijfveren
De KNVB doet onderzoek naar de drijfveren van jeugdvoetballers en het inclusief denken van jeugdspelers. Dit onderzoek moet helpen om beter inzicht te krijgen in de behoeften en ervaringen van jongens en meisjes in het voetbal.
De Rol van de KNVB
De KNVB speelt een actieve rol in het stimuleren van gemengd voetbal. De bond biedt ondersteuning aan verenigingen, organiseert scouting en voetbalactiviteiten voor diverse leeftijdscategorieën en heeft een visie op gemengd jeugdvoetbal die is gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en de ervaringen van experts.
De KNVB heeft een flyer laten maken om meer aandacht te creëren voor gemengd voetbal binnen verenigingen en heeft video’s ontwikkeld waarin de visie op gemengd voetbal wordt uitgelegd en voorbeelden worden gegeven van verenigingen die gemengd voetbal al toepassen.
Gemengd Seniorenvoetbal
Naast gemengd jeugdvoetbal is ook gemengd seniorenvoetbal in opkomst. Vanaf het seizoen 2021/'22 mogen vrouwensenioren officieel in de A-categorie met en tegen mannen spelen. Dit is het resultaat van onderzoek, positieve resultaten uit een enquête onder speelsters en een succesvolle pilot bij vv Foarut.
Tips voor Verenigingen
Wim Hoopman van DZC’68 geeft de tip om te beginnen vanaf onderaan: introduceer gemengd voetbal bij de jongste leeftijdscategorieën, zodat het voor kinderen en ouders normaal wordt. Daarnaast is het cruciaal dat alle betrokkenen bij de vereniging op één lijn zitten en samen het standpunt van gemengd voetbal uitdragen.
Gendergelijkheid in de Sport
De discussie over gemengd sporten is onderdeel van een bredere discussie over gendergelijkheid in de sport. Europese sportministers hebben in oktober 2023 een pleidooi gehouden voor specifiek beleid en bijbehorend budget om gendergelijkheid in de sport te bevorderen.
Agnes Elling van het Mulier Instituut bestudeert al meer dan dertig jaar sociale ongelijkheid binnen de sport. Uit haar onderzoek blijkt dat er nog steeds grote verschillen zijn tussen mannen en vrouwen in de sport, bijvoorbeeld op het gebied van sportdeelname, bestuursfuncties en grensoverschrijdend gedrag.
Om genderongelijkheid in de sport aan te pakken, is het belangrijk om stereotiepe beeldvorming te voorkomen, taalgebruik aan te passen en te zorgen voor meer vrouwelijke rolmodellen. Ook is het belangrijk om te erkennen dat genderongelijkheid niet alleen een ‘vrouwenthema’ is, maar dat het ook nadelig kan zijn voor jongens en mannen.