Handbal is een dynamische en aantrekkelijke sport, en om ervoor te zorgen dat kinderen er optimaal van kunnen genieten, zijn de regels en speelwijze aangepast aan hun leeftijd en ontwikkelingsniveau. Dit artikel geeft een gedetailleerd overzicht van de handbalregels en speelwijzen voor de jeugdcategorieën, van de H-jeugd (5-6 jaar) tot en met de D-jeugd (11-12 jaar). Plezier, veelzijdig bewegen en een veilige sportomgeving staan hierbij centraal.
Algemene Principes van Jeugdhandbal
Kinderen tot en met 12 jaar spelen handbal op een andere manier dan volwassenen. De regels zijn per categorie aangepast om het spel beter te laten aansluiten bij de belevingswereld en bewegingsdrang van de kinderen.
De jeugdspeelwijze verschilt nogal van die van de senioren. Voor elke vereniging is het van belang dat begeleiders en coaches, maar ook de ouders op de hoogte zijn van alle ins en outs met betrekking tot het Jeugdhandbal.
H-Jeugd (5-6 jaar): Spelenderwijs Kennismaken
Bij de H-jeugd (5-6 jaar) speel je vooral veel kleine spelen die een eerste kennismaking zijn met de vaardigheden die je later bij het handbalspel nodig hebt. Spelenderwijs komt het spel steeds meer richting handbal.
F-Jeugd (7-8 jaar): Minihandbal met Aangepaste Regels
In seizoen 2014-2015 is deze speelwijze bij de H- en F-jeugd ingevoerd. Zo wordt bij de F-jeugd (ook wel ‘mini’s’ genoemd) door teams van 5 spelers gespeeld op een klein veld, met minidoelen en een zachte bal. De bal is zacht, maat 0.
Lees ook: Voetbalwedstrijd incident
De speelwijze is kort samengevat: op de eigen speelhelft verdedigen (allemaal storen), de keeper mag mee in de aanval en alle spelertjes mogen tijdens de wedstrijd op doel staan. Alleen dat is al goed voor een extra spannend/leuk wedstrijdelement, want na elke aanval rijst de vraag: ‘Wie is er nú als eerste terug in het doel?’. Kortom dynamiek op alle fronten!
Om dit nieuwe handballen mogelijk te maken, is de rol van spelleider daarbij belangrijk. Voor coaches en trainers is de spelvisie ontwikkeld.
Bij de F-jeugd (7-8 jaar) speel je tijdens een toernooi op een klein veld, met een klein doel en een zachte bal, maat 0. Op een toernooi speel je altijd een paar wedstrijden en mag je laten zien wat je nog meer kunt op het spellencircuit. De spellen en oefeningen maken het toernooi extra leuk en zorgen ervoor dat je een goede handballer wordt.
Aan het einde van de wedstrijd zijn er shoot-outs. Elk kind start vanuit het midden, tipt richting doel en probeert te scoren. Wordt de bal onderweg verloren dan mag de speler vanaf die plaats verder gaan. Per wedstrijd wordt de score bijgehouden. Uitslagen worden alleen gebruikt om de sterkte van de teams te bepalen. Coaches mogen eventueel ook in het speelveld lopen om het spel te begeleiden. Uiteraard wel volgens de regels van Fairplay. Geef de kinderen hierbij de kans om het spel zelf te ontdekken. Hoe lastig ook…
Belangrijke punten voor de F-jeugd:
- Klein veld en mini-doelen
- Zachte bal (maat 0)
- Teams van 5 spelers
- Verdedigen op eigen helft
- Keeper mag mee aanvallen
- Elke speler mag op doel staan tijdens de wedstrijd
- Shoot-outs na elke wedstrijd
- Scores worden bijgehouden om de sterkte van de teams te bepalen.
E-Jeugd (9-10 jaar): Groter Veld, Harde Bal en Meer Uitdaging
Met ingang van augustus 2015 is ook de speelwijze voor de E-jeugd aangepast. Er wordt met kleinere teams gespeeld: een team telt 6 in plaats van 7 spelers, en dus zonder de moeilijke spelpositie van cirkelspeler. En net als bij de F-jeugd volgen na elke wedstrijd shoot-outs.
Lees ook: IJshockey in Canada: Een Overzicht
Bij de E-jeugd (9-10 jaar) mag je op een groot veld spelen. Het doel wordt nog wel iets kleiner gemaakt met de doelverkleiner. De bal is nu hard, maat 0. Bij de E-jeugd leer je vooral hoe je vrij kunt lopen en hoe je de bal kunt veroveren. Je speelt met je hele team op je eigen helft, 1 op 1. Dat betekent dat je allemaal een tegenstander uitzoekt om de bal van te veroveren. Om dit te kunnen doen moet je natuurlijk wel in de buurt van een aanvaller staan en ook de bal zien.
Belangrijke punten voor de E-jeugd:
- Groot veld
- Doelverkleiner
- Harde bal (maat 0)
- Teams van 6 spelers (zonder cirkelspeler)
- 1-op-1 verdediging op eigen helft
- Shoot-outs na elke wedstrijd
D-Jeugd (11-12 jaar): Offensief Spel en Balverovering
Met ingang van augustus 2016 is de nieuwe speelwijze van de D-jeugd door het NHV geïntroduceerd. Op de nieuwe manier wordt offensief gespeeld. Het doel van verdedigen is: de bal veroveren. Voor coaches en trainers is de spelvisie ontwikkeld.
Bij de D-jeugd (11-12 jaar) speel je op een groot veld en ook met een groot doel. De bal is iets groter dan bij de F- en E-jeugd, namelijk maat 1 (hard). Bij de D-jeugd mag je over het hele veld de bal proberen te veroveren. De verdediging is altijd gericht op het veroveren van de bal. Op de cirkel staan met je armen omhoog mag niet. Verdedigen mag niet meer met zijn allen op de cirkel. Op de eigen speelhelft wordt er offensief verdedigd. Als een team niet offensief verdedigt en met alle kinderen aan de cirkel staat, volgt na een time-out een waarschuwing aan de coach. Die krijgt de kans de verdediging om te zetten. Ter afsluiting van een wedstrijd (ook in de zaal!) zijn er shoot-outs: elk kind mag vanaf de middellijn richting cirkel tippen en op doel gooien. Elk team heeft 4 spelers op het veld (3 + wisselende keeper). Na afloop van een wedstrijd zijn er shoot-outs. Elk kind start vanuit het midden, tipt richting doel en probeert te scoren. Wordt de bal onderweg verloren dan mag de speler vanaf die plaats verder gaan.
Belangrijke punten voor de D-jeugd:
- Groot veld en groot doel
- Harde bal (maat 1)
- Offensieve verdediging over het hele veld
- Doel: bal veroveren
- Geen verdediging met alle spelers op de cirkel
- Shoot-outs na elke wedstrijd
Algemene Spelregels en Technieken
Naast de specifieke regels per leeftijdscategorie zijn er ook algemene spelregels en technieken die belangrijk zijn voor alle jeugdspelers:
- Dribbelen: Dribbelen mag tot schouderhoogte, dus je mag de bal niet voor je uit opgooien om snelheid te maken.
- 3 seconden regel: Als je de bal vastpakt, moet je binnen 3 seconden overspelen of op doel gooien.
- 3 keer pushen: 3x pushen binnen 3 seconden, dan binnen 3 sec vervolgen met dribbelen. Deze acties mogen ook uitgevoerd worden door eerst te dribbelen en dan 3x pushen binnen 3 sec. Na laatste wielcontact start de 3-secondenregel om over te spelen of op doel te gooien.
- Contactverdedigen: Ja. In de spelregels staat dat je met gebogen armen de aanvaller mag begeleiden. Contactverdedigen is echter iets anders dan klemmen. Dit zien we terug in het volwassen handbal en wordt ingezet als tactische handeling om het spel stil te leggen. Het onderscheppen van de bal is het voornaamste doel binnen het jeugdhandbal. Bij een 1 op 1 dekking houdt de speler zowel zijn aanvaller als de bal in de gaten. Het doel is om de bal te veroveren terwijl je ervoor zorgt dat je tussen de aanvaller en jouw keeper blijft bewegen. Het veroveren van de bal kan alleen gebeuren als jouw aanvaller kan worden aangespeeld door zijn teamgenoten.
- Bal grootte: Bal grootte is nr.
De Rol van de Vereniging en Betrokkenheid van Leden
De vereniging is van ons allemaal: Het is binnen Vires gebruikelijk dat de leden en ook de ouders van jeugdleden een steentje bijdragen aan het runnen van de vereniging.
Lees ook: De Gevolgen van IJshockey Ongevallen
Bardienst (tijdens het buitenseizoen)
In de Vireskantine wordt de bar bemenst door 2 leden, die iedereen voorzien van hun natje en droogje. Het is niet nodig vooraf te worden ingewerkt..…..al doende leert men! Een bardienst duurt twee uur. Voor ouders van jeugdleden valt dat altijd voor of na de wedstrijd van het kind, zodat er wel aangemoedigd kan worden!
Tijdwaarneming (tijdens het zaalseizoen)
Tijdens thuiswedstrijden in de sporthal wordt de tijd waargenomen met het elektronische scorebord. Ook hierbij is geen instructie nodig, een korte uitleg over de werking van het (eenvoudig te bedienen) scorebord is voldoende. De tijdwaarneming is altijd tijdens de wedstrijd van je kind.
Rijden bij uitwedstrijden
Ouders/verzorgers worden bij toerbeurt ingezet om het jeugdteam naar de uitwedstrijd te rijden. Deze indeling wordt gemaakt en verspreid via de teammanager.
Rolstoelhandbal Jeugd
Teams spelen 6:6, waarvan 1 keeper. Je mag de bal niet met je rolstoel verdedigen. Je mag nooit inrijden op een ander! Ter info: Het Nationaal rolstoel team speelt sinds 2025 officieel 4 tegen 4 rolstoelhandbal.
Ondersteuning en Informatie voor Begeleiders en Ouders
We vinden het belangrijk dat de omgeving zo goed mogelijk op de hoogte is van alle spelregels en informatie om zo het plezier en de ontwikkeling van de kinderen te realiseren. Er zijn daarom diverse documenten ontwikkeld zoals spelregels en infographics met informatie over de spelers/speelsters, de teambegeleiders en de ouders.
Hulp nodig bij het verzorgen van een jeugdtraining? Wij leggen je uit hoe de speelwijze in zijn werk gaat bij de diverse leeftijdscategorieën d.m.v. De jeugd moet met plezier spelen en zich op hun eigen tempo kunnen ontwikkelen. Hulp nodig bij het organiseren van een F-jeugd toernooi? Plezier en groei. plezier en groei.
Om de spelvisie verder toe te lichten en onduidelijkheden te voorkomen, verzorgt het NHV bijeenkomsten door het hele land. Tijdens zo’n bijeenkomst wordt de spelvisie verder toegelicht aan iedereen die betrokken is bij het jeugdhandbal. We komen graag langs om duidelijkheid te scheppen zodat verwarring wordt voorkomen. De middag bestaat uit een informatief deel en een praktijk deel. De Spelvisie Workshop is opgenomen aan de servicelijst van het Nationaal Sportakkoord II. Dit betekend dat de kosten voor de Spelvisie Workshop niet door de vereniging worden betaald. Kom je er niet helemaal uit? Geen probleem, we helpen je graag verder.
Probeer tijdens de time-out te overleggen hoe jullie als coaches en scheidsrechter ervoor kunnen zorgen dat het spelplezier bij beide teams blijft bestaan. Je kunt er bijvoorbeeld voor kiezen om bij het sterkere team de speler die heeft afgerond even aan de kant te halen. Hierdoor ontstaat er een overtal situatie in de dekking waardoor de minder vaardige ploeg altijd een speler vrij heeft staan. Nee. Je mag alleen een bal die ‘los’ is pakken. Dit gaat geleidelijk aan gebeuren zodra de spelers de vaardigheden hebben die nodig zijn om een andere dekkingsvorm te spelen.
Het geven van de tijdstraf wordt in het volwassen spel gebruikt om te voorkomen dat er heftige overtredingen worden begaan. Deze vorm van straffen geeft de andere partij tactisch voordeel in de wedstrijd. Binnen het jeugdhandbal staat spelplezier en een veilige sportomgeving centraal. Kinderen moeten de mogelijkheid hebben om fouten te maken, zonder dat hier een tactisch voordeel uit gehaald kan worden.
Ben je als trainer/begeleider of ouder betrokken bij het Jeugdhandbal? Deel het filmpje binnen de vereniging! Heb je vragen of kan het NHV ergens bij helpen? Zij denken graag mee!