De Nederlandse volleybalmannen, ook wel bekend als "de Lange Mannen", hebben in de jaren '90 van de vorige eeuw een onuitwisbare indruk achtergelaten in de volleybalwereld. Hun successen, gekenmerkt door intense rivaliteit met Italië, culmineerden in een historische gouden medaille op de Olympische Spelen van 1996 in Atlanta. Deze overwinning, die door velen wordt beschouwd als het sportmoment van de eeuw, markeerde een tijdperk van dominantie en passie voor het Nederlandse volleybal.
De Weg naar de Top: Van Bankrasmodel tot Olympisch Goud
De basis voor het latere succes werd al in 1985 gelegd met het zogeheten ‘Bankrasmodel’, vernoemd naar de Bankrashal in Amstelveen. Onder leiding van Arie Selinger trainde een groep talentvolle spelers, waaronder Bert Goedkoop en Marco Brouwers, intensief om de aansluiting met de internationale top te vinden. Later sloten spelers als Peter Blangé, Ron Zwerver, Olof van der Meulen en Henk-Jan Held aan, die uiteindelijk deel uitmaakten van het team dat in 1992 zilver won op de Olympische Spelen in Barcelona.
Voorafgaand aan de Spelen van 1992 besloten een aantal spelers het Bankrasmodel te verlaten om in buitenlandse competities te spelen, wat leidde tot het einde van dit model. Na Barcelona werd Joop Alberda in 1994 benoemd tot bondscoach. Hij bouwde voort op de fundamenten die Selinger had gelegd en smeedde een hecht team dat in staat was om de wereldtop te bestormen.
De Jaren van Rivaliteit: Nederland vs. Italië
In de succesvolle jaren '90 streden Nederland en Italië om de heerschappij in wereld- en Europese kampioenschappen. De rivaliteit tussen de twee landen was intens en leverde memorabele wedstrijden op. Oranje verloor drie finales op rij: in 1993 op het EK, in 1994 op het WK en in 1995 wederom op het EK.
Het gouden jaar 1996 bracht de ommekeer. In dat jaar werd Italië in de finale van de FIVB World League voor het eerst in een grote eindstrijd verslagen. In een volgepakt Ahoy Rotterdam won Nederland met 3-2. Dit was de enige winst in dit mondiale toernooi. Deze overwinning was cruciaal voor het zelfvertrouwen van het team en diende als een belangrijke mentale drempel voor de Olympische Spelen.
Lees ook: Analyse van de Ierse hockey finale kwalificatie
De Olympische Spelen van 1996: Een Historische Triomf
De Olympische Spelen van 1996 in Atlanta waren het hoogtepunt van de carrière van de Lange Mannen. Alberda selecteerde samen met zijn assistent Toon van der Burgt de volgende namen: Peter Blangé, Misha Latuhihin, Bas van de Goor, Henk-Jan Held, Jan Posthuma, Mike van de Goor, Ron Zwerver, Guido Görtzen, Brecht Rodenburg, Rob Grabert, Olof van der Meulen en Richard Schuil.
Nederland werd ingedeeld in een poule met Tunesië, Joegoslavië, Rusland, Zuid-Korea en Italië. Alle poulewedstrijden werden overtuigend met 3-0 door Nederland gewonnen, op de wedstrijd tegen Italië na. Daarin waren de Italianen te sterk. Nederland werd tweede in de poule en plaatste zich voor de kwartfinale, waarin Bulgarije de tegenstander was.
De kwartfinale tegen de Bulgaren werd slecht begonnen, maar het lukte Oranje om een 5-12 achterstand recht te zetten en de set met 16-14 te winnen. Na een verloren tweede set (9-15), was de derde set met 15-3 een prooi voor de Lange Mannen. In set vier kwam Bulgarije nog terug tot 14-13, nadat Nederland een riante 14-10 voorsprong had. Maar via 15-13 was daar toch de halve finale voor het team van Joop Alberda. De overwinning was mede te danken aan goede invalbeurten van Richard Schuil, Jan Postuma en Brecht Rodenburg.
De strijd tegen Rusland in de halve finale was een uitstekende generale. Het werd eenrichtingsverkeer. Nederland bleek oppermachtig en liet de Russen kansloos. Via 15-6, 15-6 en 15-10 werd de tweede Olympische finale op rij bereikt. De volleyballers waren zo wederom verzekerd van in ieder geval een zilveren medaille.
De Finale: Een Zenuwslopende Confrontatie met Italië
Voor de tweede keer dit toernooi was Italië de tegenstander. Ondanks het verlies in de poulefase was er binnen het team van Oranje het geloof dat Italië te verslaan was. Nadat het Nederlands team jarenlang maar niet in een grote finale wist te winnen van Italië, lukte dat in aanloop naar de Spelen wel. In Ahoy, Rotterdam werd tijdens de finale van de World League Italië eindelijk verslagen. Het was Olof van der Meulen die met een aantal belangrijke punten in de vijfde set Nederland langs angstgegner Italië wist te slaan. Het bleek een voorbode voor de Olympische finale.
Lees ook: Voorbeschouwing op de bekerstrijd
Gezien de jarenlange rivaliteit tussen de twee landen - beiden op zoek naar het eerste Olympische goud - kon iedereen een spektakelstuk verwachten. En dat kwam er. In een mooie eerste set zag Nederland na een weliswaar kleine, maar constante voorsprong van twee punten Italië langzamerhand dichterbij komen. Een directe ace van Held en een tegenaanval van Van der Meulen op zijn eigen service maakten echter het verschil in de eerste set (15-12 voor Nederland). Mede door de invalbeurt van Gianni, een sterke middenaanval en een uitstekende Bernardi pakte Italië met 9-15 de tweede set. In de derde set was daar een belangrijk kantelmoment in de wedstrijd. Na een ace van de ingevallen Bracci leek het op 12-10 1-2 in sets te worden voor de Italianen. Maar blokpunten van Van de Goor en Zwerver brachten Nederland langszij. Op de service van Ron Zwerver verzilverden Guido Görtzen de 15-14 en Henk-Jan Held vervolgens de beslissende 16-14. Zo pakte niet Italië, maar Nederland een 2-1 voorsprong in sets. Set vier was een bijzondere. Italië liep al snel uit naar 0-4, maar de Nederlandse mannen bleven rustig en wisten op hun beurt Italië meermaals te stoppen. Het team van Joop Alberda pakte zelfs de voorsprong (6-4). Bernardi en Gianni gaven zich echter niet gewonnen en door een aanvallend mindere fase van Nederland wist Italië uiteindelijk toch met ruim verschil de vierde set te winnen. Via 9-15 kwam daar de beslissende vijfde set. Dé vijfde set.
Toentertijd werd er alleen in de vijfde set via het rallypoint principe geteld. Elk punt telt. In tegenstelling tot de sets daarvoor, waarin er alleen op eigen opslag gescoord kon worden. In een set van uitzonderlijk hoog niveau gaven de teams elkaar weinig toe. Zij aan zij gingen Nederland en Italië richting de ontknoping. Olaf van de Meulen maakte op eigen service via de tegenaanval 10-9, een punt dat Nederland net aan de goede kant van de score bracht. Bas van de Goor schonk Nederland later via 14-13 het eerste wedstrijdpunt, maar Bernardi werkte deze koel weg. Een punt later kwam Italië op matchpoint, maar is het Van de Goor die het wedstrijdpunt voor Nederland ongedaan maakte. Op zijn service maakte Nederland vervolgens het verschil. Na een geweldige rally maakte Van der Meulen het na meerdere pogingen 16-15 en een punt later was daar de slechte pass van Italië. Nederland kreeg een kans en daar kwam de fameuze klap van Ron Zwerver. De bal werd nog verdedigt, maar Gianni sloeg vervolgens de bal buiten de antenne langs. 17-15, GOUD voor Nederland.
De ontlading na het winnende punt was enorm. De Nederlandse spelers vielen elkaar in de armen, terwijl de Italiaanse spelers verslagen achterbleven. De gouden medaille was een feit, en Nederland had eindelijk de aartsrivaal verslagen op het allerhoogste podium.
Nederland - Italië: 3-2 (15-12, 9-15, 16-14, 9-15, 17-15).
De Erfenis van de Lange Mannen
De gouden plak van de Lange Mannen heeft miljoenen Nederlanders in vervoering gebracht. De prestatie en de finalewedstrijd zijn een prominent hoofdstuk geworden in de Nederlandse sportgeschiedenis. De winst van het Olympisch toernooi in Atlanta werd in 1999 gekozen als sportmoment van de eeuw. Ruim een jaar geleden werd de Olympische volleybalfinale van 1996 zelfs verkozen tot ‘mooiste wedstrijd ooit’ door de luisteraars van radioprogramma ‘Langs de Lijn’.
De successen van de Lange Mannen hebben een belangrijke bijdrage geleverd aan de populariteit van volleybal in Nederland. Vele jonge mensen werden geïnspireerd om te gaan volleyballen, en de sport beleefde een enorme opleving. De Lange Mannen waren niet alleen succesvol op het veld, maar ook rolmodellen voor de Nederlandse jeugd.
Lees ook: Terugblik op de KNVB Bekerstunts van Spakenburg
Meer dan Goud: Een Inspiratiebron voor Nederland
De gouden medaille van de Lange Mannen op de Olympische Spelen van 1996 is meer dan alleen een sportieve prestatie. Het is een symbool van doorzettingsvermogen, teamgeest en de wil om te winnen. De Lange Mannen hebben laten zien dat met hard werken en een sterke mentaliteit alles mogelijk is. Ze hebben Nederland trots gemaakt en een onuitwisbare indruk achtergelaten in de Nederlandse sportgeschiedenis.
De route van de volleyballers naar de top van de Olympus maakte de ploeg zeer populair. Vijf maal werden de Lange Mannen uitgeroepen tot Sportploeg van het jaar, waaronder in 1996.
Andere Vermeldenswaardige Prestaties
Naast het Olympisch goud in 1996 en het zilver in Barcelona in 1992, kenden de Lange Mannen ook succes op andere toernooien:
- Europees Kampioenschap: Naast de twee podiumplekken in '93 en '95 op het EK kenden de Lange Mannen hun grootste succes op het Europees toernooi in 1997. In Eindhoven werd het voormalige Joegoslavië in de finale met 3-1 verslagen. Het is de enige Europese titel tot op heden voor de Nederlandse volleybalmannen. In totaal werden er vijf podiumplekken gescoord.
- Wereldkampioenschap: Op wereldkampioenschappen wisten de Nederlandse mannen een keer door te dringen tot de finale, die in 1994 verloren werd van Italië.
- European League: In de jaren dat Nederland zich niet wist te plaatsen voor de FIVB World League, nam het vrijwel altijd deel aan de European League. In 2006 en 2012 werd dit door de Europese volleybalbond CEV georganiseerde toernooi gewonnen. In totaal behaalde Oranje vijf podiumplaatsen.
De Toekomst van het Nederlandse Volleybal
Hoewel de successen van de Lange Mannen alweer enige tijd geleden zijn, blijft het Nederlandse volleybal streven naar de top. Er wordt hard gewerkt aan de ontwikkeling van nieuw talent, en er is een groeiende aandacht voor de sport in Nederland. De herinnering aan de gouden generatie van 1996 dient als een inspiratiebron voor de huidige en toekomstige generaties volleyballers.
Het is te hopen dat het Nederlandse volleybal in de toekomst weer successen kan boeken op de Olympische Spelen en andere grote toernooien. De passie en de mentaliteit van de Lange Mannen zullen altijd een voorbeeld blijven voor de Nederlandse volleyballers.
Deelnemende Teams aan de Olympische Spelen
Op 28 juli opent de damesploeg van tweevoudig Olympisch kampioen Japan in poule A het Olympisch bal tegen Algerije, de nummer zestien van de wereld. Japan behaalde goud in 1964 in Tokyo, toen volleybal voor de eerste keer een Olympische sport was. Daarna was er in 1976 weer goud, met daartussen twee keer zilver in 1968 en 1972. Algerije is voor de tweede keer op de Spelen, in 2008 eindigden ze in Beijing als elfde. Titel verdediger Brazilië opent tegen Turkije, debutant op de Spelen. Dat duel staat als laatste op de openingsdag (22:00 uur) gepland. Bij de mannen opent Groot Brittannië op 29 juli tegen Bulgarije, de nummer 9 op de wereldranglijst. Tijdens de poule fase worden er zes wedstrijden per dag gespeeld, gelijkelijk verdeeld over de dames en heren poules. Om 9:30 uur wordt er begonnen, de laatste wedstrijd is ’s avonds om 22:00 uur.
In Parijs staat beachvolleybal voor de achtste keer op het programma. Sinds het debuut op de Olympische Spelen van Atlanta in 1996 is de sport niet meer weg te denken. Nederland won in Rio 2016 voor het eerst een olympische medaille in deze sport. In Tokio deden Alexander Brouwer en Robert Meeuwsen weer mee. Net zoals de duo's Raïsa Schoon/Katja Stam en Sanne Keizer/Madelein Meppelink. Het laatste koppel was na de groepsfase uitgespeeld.
tags: #finale #volleybal #heren #olympische #spelen