De geschiedenis van de Europese Kampioenschappen waterpolo is rijk en divers, met Nederland dat een prominente rol heeft gespeeld in de vroege jaren. Dit artikel duikt in de prestaties van het Nederlandse team, zowel bij de Europese Kampioenschappen als andere internationale toernooien, en biedt een overzicht van de belangrijke momenten die de sport in Nederland hebben gevormd.
De Opkomst van het Nederlandse Waterpolo na de Tweede Wereldoorlog
Na de Tweede Wereldoorlog maakte het Nederlandse waterpolo snel een opmars. Onder leiding van bondscoach Frans Kuijper en teamleider Ben Planjer werd het eerste succes behaald met een derde plaats op de Olympische Spelen van 1948 in Londen. Volgens de Volkskrant was dit "een ongedacht succes voor de polospelers, een succes dat Nederland nog nimmer heeft weten te behalen." De krant vervolgde: "Dit resultaat is voor een groot deel te danken aan de jarenlange onvermoeide pogingen van trainer Frans Kuijper." Deze prestatie werd slechts één keer herhaald, in 1976, toen de waterpolomannen wederom derde werden tijdens de Olympische Spelen in Montreal, onder leiding van bondscoach Ivo Trumbic.
Het bronzen team van 1948 bestond uit Cor Braasem, Ruud van Feggelen, Hennie Keetelaar, Nijs Koorevaar, Joop Rohner, Frits Ruimschotel, Piet Salomons, Frits Smol en Hans Stam. Na Londen werden de nationale trainingen vol enthousiasme voortgezet, zowel in het Sportfondsenbad Oost in de winter als in het Mirandabad in de zomer, beide in Amsterdam.
De Trofeo Italia van 1949: Een Officieus Europees Kampioenschap
In 1949 nam Nederland deel aan de Trofeo Italia, een toernooi waarbij de zes sterkste landen van Europa (en tevens van de wereld) tegen elkaar streden. De Nederlandse waterpolomannen verrasten vriend en vijand door dit toernooi, ook wel aangeduid als het officieuze Europees kampioenschap, ongeslagen te winnen. Na afloop schreven aanvoerder Cor Braasem en medespeler Gerrit Bijlsma het boekje Rondom de Trofeo Italia, over de belevenissen van de ploeg voor, tijdens en na het toernooi.
Braasem relativeerde de overwinning in een interview met Het Vrije Volk: "We hebben natuurlijk wel een beetje geluk gehad. Het heeft ons in het toernooi meegezeten. Door de loting in de eerste plaats. Italië, de favoriet, kregen we al in de eerste wedstrijd. En we versloegen ze door snelheid en dankzij de leiding van de Zweed Zukerman, die zich door niets van de wijs liet brengen." Hij voegde eraan toe: "Ik geloof niet dat we hen in de laatste wedstrijd hadden kunnen bedwingen."
Lees ook: Europese tickets en de KNVB regels
Als dank voor zijn inzet ontving Frans Kuijper op 15 oktober 1949 uit handen van aanvoerder Cor Braasem een grote cartoon met daarop de zegevierende Nederlandse waterpoloploeg en hun verliezers.
Het Europees Kampioenschap van 1950 in Wenen: Een Historische Overwinning
In 1950 werden de Europese kampioenschappen gehouden in Wenen. De organisatoren hadden nagelaten om de winst van de Nederlandse ploeg bij de Trofeo Italia mee te wegen in de indeling van de competitie. Ze gingen uit van resultaten bij de Olympische Spelen van 1948. Ondanks een moeilijke start, waarbij alleen de eerste wedstrijd tegen Zweden, de latere nummer twee, met minimaal verschil verloren werd, overklasten de Nederlandse mannen de andere zes deelnemers volledig.
Nederland werd al voor het einde van het toernooi voor het eerst Europees kampioen waterpolo, een prestatie die nooit meer zou worden herhaald. De Zwemkroniek berichtte na de 9-4 winst tegen Italië: "Het bad staat op z’n kop, de Hollanders slepen Frans Kuijper van de tribune en daar gaat hij: in het water."
De Teleurstelling van de Olympische Spelen van 1952
In het Planta-album van de Olympische Spelen van 1952 schreef Cor Braasem over de Nederlandse deelname aan het waterpolotoernooi: "Nederland is een week lang waterpologek geweest. De oorzaak van deze enorme belangstelling is het feit dat het Nederlandse team enorm onrecht is aangedaan. Een eerlijk gewonnen wedstrijd tegen Joegoslavië wordt op onjuiste gronden ongeldig verklaard en dat terwijl juist deze wedstrijd cruciaal is om later in het toernooi eremetaal te behalen." Protesten van chef de mission Karel Lotsy, Waterpoloboard member, hoofd-waterpoloscheidsrechter en KNZB-voorzitter Jan de Vries en teamleider Ben Planjer waren tevergeefs. De wedstrijd moest worden overgespeeld; Nederland verloor met 2-1.
Wat de kroon op het werk van Frans Kuijper had moeten zijn, werd een enorme deceptie. Nederland werd uiteindelijk vijfde. Ondanks de teleurstelling werd het team bij thuiskomst op Schiphol bedolven onder bloemen en kransen.
Lees ook: Analyse van de Europese hockeytitel
Het Einde van een Succesvolle Periode en de Jaren '70
In 1952 kwam er een einde aan een bijzonder succesvolle periode. Coach Frans Kuijper en teamleider Ben Planjer bleven nog een aantal jaren verbonden aan het team, maar verdere successen bleven uit. Pas in de jaren ’70 behoorde het Nederlands zevental dankzij coach Ivo Trumbic weer enige tijd tot de wereldtop.
Vrouwenwaterpolo: Van Demonstratiewedstrijd tot Olympisch Goud
Wat vaak vergeten wordt, is dat Nederlandse waterpolovrouwen in 1920 verantwoordelijk waren voor het debuut van deze sport op de Olympische Spelen. Op 29 augustus 1920 speelden twee Nederlandse clubteams in Antwerpen een olympische demonstratiewedstrijd vrouwenwaterpolo - de eerste in de geschiedenis! HDZ had het initiatief genomen en speelde tegen een lokaal Rotterdams team.
De waterpolovrouwen hoopten met deze demonstratiewedstrijd het IOC dermate enthousiast te maken dat hun sport op de volgende Spelen zou worden toegelaten, maar daarmee liepen ze te ver vooruit op de maatschappelijke ontwikkelingen. Wel leverde de demonstratie in Antwerpen een uitnodiging op voor een internationale wedstrijd in 1922 in Monte Carlo.
Voor de Nederlandse waterpolovrouwen was het succes daarmee wel voorlopig voorbij, want pas in de jaren tachtig werden ze drie keer Europees kampioen en begin jaren negentig zelfs wereldkampioen. Het sportieve hoogtepunt was de gouden medaille voor het vrouwenteam op de Olympische Spelen van 2008.
De Koninklijke Nederlandse Zwembond (KNZB)
De Koninklijke Nederlandse Zwembond (KNZB) speelt een cruciale rol in de ontwikkeling van het waterpolo in Nederland. De bond werd opgericht in 1888 met als doelstelling "de beoefening van de zwemkunst in Nederland algemeen te maken". De KNZB heeft door de jaren heen verschillende reorganisaties ondergaan om de sport te bevorderen en te professionaliseren.
Lees ook: Voetbalscorebord Europa
Waterpolo in Vergelijking met Hongarije en Griekenland
Waterpolo heeft een rijke historie, vooral in landen als Griekenland en Hongarije. Beide landen hebben een sterke traditie in het waterpolo en zijn prominent aanwezig in internationale competities. Hongarije staat bekend om zijn sterke waterpolotraditie en heeft maar liefst negen gouden olympische medailles in het waterpolo gewonnen. Griekenland heeft ook een sterke positie in de waterpolowereld en is regelmatig vertegenwoordigd in internationale competities.
tags: #europese #kampioenschappen #waterpolo #geschiedenis