Het Nederlandse voetbalseizoen kent een spannende ontknoping met de play-offs voor Europees voetbal. Deze nacompetitie biedt een extra kans voor clubs om zich te kwalificeren voor een Europees toernooi. In dit artikel wordt uiteengezet hoe deze play-offs werken, welke regels van de KNVB van toepassing zijn, en wat de impact is van de bekerwinnaar op de deelnemende teams.
Wat zijn de Eredivisie play-offs?
Na afloop van het reguliere Eredivisie-seizoen strijden de teams die zich niet direct hebben gekwalificeerd voor Europees voetbal in de play-offs om een ticket voor de UEFA Conference League. Deze play-offs vormen een "toetje" van het seizoen, vol spanning en spektakel.
Opzet van de Play-offs
In principe strijden de nummers vijf tot en met acht van de Eredivisie om het laatste Nederlandse ticket voor Europees voetbal. De nummer vijf speelt tegen de nummer acht, en de nummers zes tegen de nummer zeven. De winnaars van deze halve finales spelen vervolgens een finale, waarvan de winnaar zich plaatst voor de tweede voorronde van de UEFA Conference League.
Sinds het seizoen 2023/24 worden zowel de halve finales als de finale in één wedstrijd beslist. Deze wijziging is doorgevoerd op verzoek van de Eredivisie-clubs om het aantal wedstrijden te beperken. De wedstrijden worden gespeeld in het stadion van de hoogst geklasseerde club, wat het thuisvoordeel vergroot voor de teams die hoger op de ranglijst zijn geëindigd. Dit verhoogt de kans dat het best geklasseerde team in de competitie ook daadwerkelijk het ticket voor de Europese deelname pakt.
Invloed van de KNVB Beker
De winnaar van de TOTO KNVB Beker heeft directe invloed op de opzet van de play-offs. Als de bekerwinnaar bij de beste vier eindigt in de Eredivisie, schuiven de tickets voor Europees voetbal door en worden de play-offs betwist door de nummer zes tot en met negen. Als de bekerwinnaar op een play-offplek eindigt (nummer vijf tot en met acht), dan neemt de nummer negen van de Eredivisie de plek van de bekerwinnaar over in de play-offs. In het minst realistische scenario, waarin de bekerwinnaar niet bij de beste acht teams in de Eredivisie eindigt, worden de play-offs gespeeld door de nummer vijf tot en met acht.
Lees ook: Maatschappelijke betrokkenheid in het amateurvoetbal: een onderzoek.
Scenario's bij winst KNVB Beker
Om dit te verduidelijken, zijn hier enkele scenario's:
- Go Ahead eindigt op een play-offplek (5 t/m 8): Go Ahead krijgt het ticket voor de Europa League, en de nummer negen van de Eredivisie neemt de plek van Go Ahead over in de play-offs.
- Go Ahead wordt 4e in de Eredivisie: Go Ahead krijgt het ticket voor de Europa League, het ticket voor de tweede voorronde van de Europa League schuift door naar de nummer vijf in de competitie, en de play-offs worden gespeeld door de nummer zes tot en met negen.
- Go Ahead eindigt buiten de play-offplekken (9 t/m 18): De ticketverdeling blijft zoals beschreven in de uitgangssituatie. Go Ahead krijgt het ticket voor de Europa League, de nummers één tot en met drie bemachtigen tickets voor de (voorrondes van de) Champions League, de nummer vier plaatst zich voor de voorronde van de Europa League, en de play-offs om het laatste Europese ticket worden gespeeld door de nummers vijf tot en met acht.
- Go Ahead eindigt in de top-3 van de Eredivisie: Go Ahead behoudt zijn ticket voor (de voorrondes van) de Champions League, en de nummer vier van de Eredivisie krijgt het Europese ticket van de bekerwinnaar, wat toegang geeft tot het hoofdtoernooi van de Europa League (League Phase). Het ticket van de nummer vier in de Eredivisie, dat recht geeft op plaatsing voor de tweede voorronde van de Europa League, schuift dan automatisch door naar nummer vijf. De play-offs voor het laatste Europese ticket, voor de tweede voorronde van de Conference League, worden in dit geval betwist door de nummers zes tot en met negen van de Eredivisie.
Speelschema en Data
De halve finales van de play-offs voor Europees voetbal worden doorgaans in mei gespeeld. In het seizoen 2025 werden de halve finales bijvoorbeeld gespeeld op 22 mei, met aanvangstijden van 18:45 en 21:00 uur. De finale vond plaats op 25 mei om 18:00 uur.
Voorbeeld Speelschema 2025
- Halve finales: 22 mei 2025
- AZ - SC Heerenveen (4-1)
- FC Twente - NEC (3-2 na verlenging)
- Finale: 25 mei 2025
- AZ - FC Twente (18:00 uur)
Europese Tickets Verdeling 2025/2026
Aan het einde van het Eredivisie-seizoen 2024-2025 worden de Europese tickets als volgt verdeeld:
- Champions League: De kampioen en de nummer twee van de Eredivisie plaatsen zich direct voor de groepsfase van de Champions League. De club die als derde eindigt, stroomt in bij de derde voorronde van de Champions League.
- Europa League: De winnaar van de KNVB-beker verdient een ticket voor de groepsfase van de Europa League. Als deze club echter in de competitie op plek één, twee of drie eindigt, schuift dit ticket door en gelden er aangepaste regels. Normaal gesproken kwalificeert de nummer vier van de Eredivisie zich voor de tweede voorronde van de Europa League, maar als de bekerwinnaar in de top drie eindigt, krijgt de vierde plek rechtstreeks toegang tot de groepsfase van de Europa League.
- Conference League: De winnaar van de play-offs om Europees voetbal mag instromen in de tweede voorronde van de Conference League.
Historie en Succesvolle Clubs
Sinds het seizoen 2008/2009 strijden de nummers 5 t/m 8 van de Eredivisie jaarlijks om een Europees ticket via de play-offs. De eerste winnaar was NAC Breda in 2009. Andere succesvolle clubs zijn FC Utrecht (recordhouder met 4 zeges), Vitesse, AZ en Feyenoord.
Coëfficiëntenlijst en Europese Tickets
De Nederlandse voetbalclubs hebben in de afgelopen jaren aanzienlijk bijgedragen aan de positie van het land op de UEFA-coëfficiëntenlijst. Deze lijst bepaalt de verdeling van Europese tickets en bepaalt op welke manier clubs uit Nederland deel kunnen nemen aan de Champions League, Europa League en Conference League. In het seizoen 2022/2023 eindigde Nederland op de zesde plaats op de UEFA-coëfficiëntenlijst, wat betekende dat het land recht had op een extra plek in de Champions League.
Lees ook: KNVB-overschrijvingen: Een complete gids
De coëfficiëntenlijst wordt bepaald door de resultaten van de Europese wedstrijden van clubs uit elk land over een periode van vijf jaar. Een overwinning levert twee punten op, een gelijkspel één punt en een verlies nul punten. De punten die Nederlandse clubs behalen, worden gedeeld door het aantal gekwalificeerde ploegen.