Hockey, een sport met een rijke geschiedenis, is in Nederland uitgegroeid tot een van de populairste sporten. Van de vroege, primitieve vormen tot de georganiseerde competities van vandaag, hockey heeft een lange weg afgelegd. Dit artikel duikt in de geschiedenis van het Europees hockeytoernooi, de prestaties van Nederland, en blikt vooruit op de komende evenementen.
De Oorsprong van Hockey
Hockey is een oeroud spel dat meer dan duizenden jaren oud is. Er is zelfs een reliëf gevonden in het dorpje Kerameikos in het oude Athene waarop een afbeelding van twee hockeyspelers te herkennen is. Hoewel de exacte oorsprong onduidelijk is, wordt aangenomen dat het spel afstamt van polo, dat in de oudheid door de rijkeren te paard werd gespeeld. De armere bevolking speelde een variant op de grond met stokken, vaak gemaakt van takken.
Vanaf de 17e eeuw werd in Afrika door de Bahukastam het spel "thepu" gespeeld, waarbij een rubberen bal met stokken van palmtakken in het doel van de tegenstander moest worden geslagen. In het oude Egypte bestond een soortgelijk spel genaamd "hocksha," eveneens gespeeld met palmtakken. Arabische stammen spelen nog steeds een variant hiervan, "dahwa" genaamd, vooral in Noord-Afrika.
In Groot-Brittannië werd de sport vanaf de 17e eeuw onder verschillende namen beoefend: Hurley of Hurling in Ierland, Kappan in Engeland, en Shinty in Schotland. Terwijl in Ierland de sport al op gras beoefend werd, speelde men in Engeland op harde en vlakke speelvelden zoals het strand of ijs. Toen het spel van het ijs naar gras verplaatst werd, moest de stick worden aangepast: langer en aan de onderkant krommer. De naam veranderde in "hockey-on-ice".
De Introductie in Nederland
In 1891 zag Pim Mulier een hockeywedstrijd in Engeland en introduceerde het spel in Nederland. Haarlem was de eerste stad waar hockey werd gespeeld. In 1895 werd al om het kampioenschap van Nederland gestreden, waarbij de winnaar de Pim Mulier (wissel)beker ontving. In 1898 werd de Nederlandse hockeybond opgericht door vijf clubs.
Lees ook: Turkije wint EK Volleybal
Het Nederlandse hockey had in die tijd nog geen vaste spelregels, waardoor er eigen regels werden bepaald die afweken van andere hockeyspelen in Europa. Zo had de stick twee platte kanten en was de bal gemaakt van gevlochten touw en canvas. De bal was groter en veel lichter dan nu en had een oranje kleur, waardoor hij de "sinaasappel" werd genoemd. Spelers mochten de bal met de voet stoppen en de tegenstander met de stick haken. Een aanvaller die de bal kreeg terwijl hij dichter bij de doellijn stond dan drie of meer tegenstanders, stond buitenspel en kreeg een vrije slag tegen.
Toen Nederland de Olympische Spelen van 1928 ging organiseren, besloot men vanaf 1926 de internationale regels te volgen die vast waren gelegd door de internationale hockey federatie en zich hierbij ook aan te sluiten.
Europees Kampioenschap Hockey: Een Overzicht
Het Europees Kampioenschap (EK) hockey is een belangrijk toernooi dat de beste Europese hockeylanden samenbrengt. Het toernooi wordt zowel voor mannen als vrouwen georganiseerd en vindt doorgaans om de twee jaar plaats.
Eerdere edities en winnaars
Het eerste EK voor heren vond plaats in 1970 in Brussel, waar Duitsland de finale won van Nederland met 3-1. Duitsland is met acht titels recordhouder bij de heren. De Oranje Heren zijn zes keer Europees kampioen geworden, de laatste keer in 2021.
Het eerste EK voor dames vond plaats in 1984 in Lille. Nederland is met elf titels recordhouder bij de dames. Duitsland en Engeland hebben het toernooi elk twee keer gewonnen.
Lees ook: EK Voetbal: Een Overzicht
Recente edities
- EK 2017 (Amstelveen): Nederland won zowel bij de dames als de heren.
- EK 2019 (Antwerpen): Nederland won bij de dames, België bij de heren.
- EK 2021 (Amstelveen): Nederland won zowel bij de dames als de heren. De Oranje Heren versloegen Duitsland na shoot-outs.
EK 2025 in Mönchengladbach
Van 8 tot en met 17 augustus 2025 vindt het EK hockey voor mannen en vrouwen plaats in Mönchengladbach, Duitsland. Mönchengladbach was in 2011 ook al gastheer van het EK. Alle wedstrijden worden gespeeld in het SparkassenPark Mönchengladbach, voorheen het Warsteiner HockeyPark, dat plaats biedt aan 9.500 toeschouwers.
De Oranje Dames zijn ingedeeld in Poule A met België, Italië en Spanje. De Oranje Heren treffen in de poulefase Duitsland, Frankrijk en Wales.
Huidige Selectie Nederlands Elftal Heren
De huidige selectie van het Nederlands elftal heren bestaat uit 18 spelers. Mannenbondscoach Jeroen Delmée: "Ondanks dat de selectie bestaat uit veel bekende namen, was het geen makkelijke keuze. Na de Olympische Spelen van Parijs zijn een aantal nieuwe spelers ingestapt en ook aangehaakt bij Oranje. Zij zijn heel dichtbij een eerste titeltoernooi gekomen, maar komen nog net iets tekort. De trainingsgroep van 25 spelers is nu teruggebracht tot een eindselectie van 18 spelers. Van de afvallers blijft een aantal spelers nog wel als reserve meetrainen. Met de start van het EK kan er nog van alles gebeuren. In geval van blessures moeten we direct kunnen schakelen en moeten spelers klaar zijn om in te schuiven. David Huussen en Jonas de Geus zitten niet in deze groep reserves. Door blessures hebben zij lange tijd geen deel uitgemaakt van de trainingsgroep."
Bij de keepers wordt er op dit moment geen keuze gemaakt voor een echte nummer één. Beide keepers zullen in actie komen op het EK. “De verschillen tussen Derk Meijer en Maurits Visser zijn minimaal, nu een voorkeur uitspreken kan en wil ik niet. We hebben twee sterke keepers die allebei op een titeltoernooi kunnen laten zien wat ze waard zijn. Dat geeft waardevolle informatie voor ons in aanloop naar het WK volgend jaar in eigen land.
Talentontwikkeling in Nederland
Talentontwikkeling is cruciaal voor het succes van het Nederlandse hockey. Als je heel goed kunt hockeyen, kan jouw eigen club je opgeven voor de selectiedag van je district. Word je geselecteerd voor het districtsteam, dan ga je samen met de beste hockeyers uit je district trainen. Op de Opleidings Ontmoetingsdag (OOD) zijn ook de bondscoaches aanwezig van de Nederlandse jeugdelftallen. Vanaf je achttiende kun je worden geselecteerd voor Jong Oranje, dit is het team voor getalenteerde spelers van 18 t/m 21 jaar. Het kan zijn dat je doorstroomt vanuit de jeugdelftallen, maar ook dat je pas wat later opvalt in de competitie.
Lees ook: Het EK Honkbal: Een Terugblik
Andere Hockey Evenementen
Naast het EK en WK zijn er nog andere belangrijke hockey evenementen:
- Champions Trophy: Een toernooi voor de zes beste hockeylanden. Het Nederlands elftal heren heeft dit toernooi 8 keer gewonnen.
- Nationale Competities: De Nederlandse competities, waar gestreden wordt om het Nederlands Kampioenschap.
De Rol van Arbitrage
Zonder scheidsrechters en officials is er geen hockey! Naast de mooie prestaties van onze hockeyers, mogen we ook zeer trots zijn op de prestaties van onze scheidsrechters en officials. We hebben op het gebied van arbitrage een indrukwekkende historie opgebouwd. Zo kwamen in 1928 de eerste Nederlandse scheidsrechters in actie op de Olympische Spelen. In 1984 ontving een Nederlandse scheidsrechter voor het eerst de Golden Whistle Award, een prijs van de FIH die wordt uitgereikt aan internationale scheidsrechters die de mijlpaal van 100 officiële interlands bij de senioren bereiken. Deze prachtige prestaties zijn gevolgd door vele andere successen van onze scheidsrechters en officials, waar we enorm trots op zijn. De prestaties van Nederlandse scheidsrechters zijn een belangrijk onderdeel van onze rijke hockeyhistorie. De Golden Whistle Award van de FIH is een enorme eer voor elke internationale scheidsrechter. Theo Heijmans was sinds 1982 bondsscheidsrechter en heeft ruim 20 jaar op landelijk niveau gefloten. Iedereen kende zijn aanstekelijke enthousiasme, zijn sportiviteit en zijn grote liefde voor alles wat met hockey - en zeker de arbitrage - te maken had. Helaas is Theo na een korte onwinbare strijd in 2012 overleden.
Vrouwenhockey: Een Lange Weg
De vrouwelijke hockeyers werden heel lang geweerd van internationale toernooien. Het eerste officiële wereldkampioenschap was pas in 1974, en op de Olympische Spelen worden vrouwen sinds 1980 toegelaten. Op 9 mei 1948 was in het Wagener Stadion de start van het eerste wereldkampioenschap hockey voor vrouwen. De Nederlandse vrouwenploeg haalde zelfs de finale, maar verloor die met 1-0 van Engeland. Dat dit wereldkampioenschap volkomen is vergeten, is vooral de schuld van de bestuurders van de All England Women’s Hockey Association. ‘Zij wensen geen scherp tournooi om de erepalm,’ schreef de Volkskrant in 1953. Deze hockeybestuurders weigerden daarom om de zege van hun land in 1948 te erkennen. De speelsters moesten hun medailles zelfs verstoppen in hun bagage, om te voorkomen dat die werden afgepakt!
Zaalhockey: Een Intensieve Variant
Zaalhockey is een intensieve en snelle variant van veldhockey, vaak gespeeld in de wintermaanden. Hoewel de basis hetzelfde is, vereist zaalhockey een uitstekende conditie en snelle besluitvorming. De populariteit bij senioren is minder groot dan bij junioren, maar de sport wint aan populariteit in Nederland. De Oranje zaalteams hebben de afgelopen jaren uitstekende prestaties geleverd, met als hoogtepunt de wereldtitel voor de dames in 2007 en de bronzen medaille voor de heren op het EK in 2010.
KNHB: Focus op Veldhockey
Eind september heeft de KNHB het besluit genomen om de Oranje-teams niet meer deel te laten nemen aan de EK’s en WK’s zaalhockey en Hockey 5’s. Dit besluit leidde tot verwarring over het belang van zaalhockey, maar de KNHB benadrukte dat zaalhockey belangrijk blijft voor de ontwikkeling, techniek en het spelplezier van hockeyers. De focus ligt echter op veldhockey om optimaal te presteren op de Olympische Spelen. Er zijn verschillende redenen waarom de KNHB deze beslissing heeft genomen: prioriteit voor tophockey en Olympische Spelen, selectiebeleid, financiële redenen, en conflicterende toernooiplanning.
Andere Vormen van Hockey
Naast veldhockey en zaalhockey zijn er nog andere vormen van hockey, zoals fithockey, funkey, G-hockey, LG-hockey, rolstoelhockey en beach hockey. Fithockey is een buitensport voor ouderen, terwijl funkey is ontwikkeld om hockey toegankelijk te maken voor jonge kinderen. G-hockey en LG-hockey zijn bedoeld voor mensen met een verstandelijke of lichamelijke beperking, en rolstoelhockey is er in elektrische en handbewogen varianten. Beach hockey is een relatief nieuwe vorm van hockey die op het strand wordt gespeeld met een grotere bal en simpele regels.
Sponsoring en Talentontwikkeling
Sponsoring speelt een belangrijke rol in de hockeywereld. Zo is er bijvoorbeeld een samenwerking tussen HC Oranje-Rood Dames 1 en hun hoofdsponsor CROWE FOEDERER, waarbij talentontwikkeling centraal staat.
Het Wagener Stadion: Een Historische Locatie
Het Wagener Stadion, dat in 2017 werd gerenoveerd, stamt uit 1938. Voor een bedrag van 342.000 gulden was het stadion 100.000 gulden duurder dan het Ajax-stadion uit 1934. Het stadion dat is vernoemd naar voormalig Amsterdam-voorzitter Joop Wagener senior was het eerste hockeystadion van Nederland en is misschien wel het bekendste en meest traditierijke hockeystadion ter wereld. Door de jaren heen vormde het Wagener het strijdtoneel van vele hockeywedstrijden en internationale toernooien zoals EK’s en WK’s. In 2017 werd voor het laatst een Europees kampioenschap gespeeld in het stadion, dat sinds 1980 eigendom is van de KNHB.
Volg het EK 2025
Het Europees kampioenschap in Mönchengladbach is te volgen via NOS Studio Sport. Op televisie worden alle groepswedstrijden van de Oranje Dames op NPO 1 uitgezonden en dat geldt ook voor de eerste groepswedstrijd van de Oranje Heren. De overige twee groepsduels van de Oranje Heren zijn op NPO 2 te zien. Ook zijn alle wedstrijden van de Oranje Dames en Heren live te zien op NOS.nl en in de NOS-app. Het EK is ook te volgen via eurohockeytv.org.
tags: #Europees #hockey #toernooi #geschiedenis