Het Europees Kampioenschap voetbal, een prestigieus toernooi dat om de vier jaar plaatsvindt, heeft een rijke en boeiende geschiedenis. Van de eerste editie in 1960 tot de meest recente toernooien, het EK heeft talloze memorabele momenten en veranderingen doorgemaakt. Dit artikel duikt in de geschiedenis van het EK, met bijzondere aandacht voor de eerste wedstrijd en de evolutie van het toernooi door de jaren heen.
Het Ontstaan van het EK
Het idee voor een Europees Kampioenschap ontstond al in 1927 dankzij Henri Delaunay, een Franse voetbalbestuurder en de eerste secretaris-generaal van de UEFA. Delaunay zag een competitie voor landenteams als een manier om de sport in Europa verder te ontwikkelen. Echter, door de spanningen in Europa voor en na de Tweede Wereldoorlog duurde het tot 1960 voordat het eerste toernooi daadwerkelijk kon plaatsvinden. De UEFA nam de organisatie op zich na de oprichting in 1954.
In 1958 begonnen de kwalificatiewedstrijden voor het eerste UEFA European Football Championship. In 1960 werd het toernooi in Frankrijk gehouden, met 17 landen die streden om een plek in de eindronde.
De Eerste Jaren: Van Europacup voor Landen tot EK Voetbal
De eerste edities van het toernooi, in 1960 en 1964, stonden bekend als de "Europacup voor Landen." Het aantal deelnemende landen steeg in deze periode naar 29. De Sovjet-Unie won de eerste editie in 1960 door Joegoslavië in de finale te verslaan met 2-1. De finale werd gekenmerkt door de sterke prestaties van de Sovjet-doelman Lev Jasjin.
Uitbreiding van het Toernooi
Tot 1976 kwalificeerden slechts vier landen zich voor de eindronde, waarbij een van de vier het toernooi in eigen land organiseerde. In 1980 werd besloten om de plaats van de eindronde van tevoren vast te stellen, met acht deelnemende landen. Italië werd het gastland, en de teams werden verdeeld over twee poules.
Lees ook: Terugblik Daley Blind
In 1996 vond er opnieuw een belangrijke verandering plaats: het aantal deelnemende landen werd uitgebreid naar zestien. Tijdens dit toernooi werd ook de golden goal geïntroduceerd, waarbij Duitsland als eerste land profiteerde toen Oliver Bierhoff in de 116e minuut scoorde tegen Tsjechië en zo de finale won. In 2000 werd Nederland samen met België het eerste land dat het EK samen organiseerde.
Radicale Veranderingen in de 21e Eeuw
Een van de meest opvallende veranderingen in de geschiedenis van het EK is de continue uitbreiding van het aantal deelnemende landen. Tot 1992 deden slechts acht landen mee aan het Europees Kampioenschap. Vanaf 1996 werd dit aantal verhoogd naar zestien, en vanaf 2016 namen maar liefst 24 landen deel. Deze uitbreiding had als doel om grotere landen te beschermen in het geval dat ze zich niet wisten te kwalificeren, en om de inkomsten te verhogen door meer wedstrijden.
De Golden Goal en Silver Goal
De "Sudden Death" of golden goal werd voor het eerst gebruikt op het EK in Engeland in 1996. In 2002 werd deze regel echter weer afgeschaft. Zowel in 1996 als in 2000 werd het toernooi beslist door een golden goal. In 1996 scoorde de Duitser Olivier Bierhoff in de 95e minuut tegen Tsjechië, en in 2000 scoorde de Fransman Trezeguet in de 103e minuut.
Voor het EK van 2004 werd de silver goal geïntroduceerd. Tijdens dit EK werd de silver goal alleen gebruikt in de halve finale tussen Griekenland en Tsjechië, waarbij Griekenland won door in de laatste minuut van de eerste verlenging te scoren. In 2006 keerde de UEFA terug naar het oude verlengingssysteem: twee keer een kwartier verlenging, gevolgd door strafschoppen indien nodig.
Unieke Edities
Het EK 2020, dat vanwege de gezondheidscrisis werd uitgesteld tot 2021, was uniek omdat het in maar liefst elf verschillende gastlanden werd georganiseerd. Deze radicale verandering in de geschiedenis van het EK zorgde voor een bijzondere en memorabele editie.
Lees ook: Ontdek de Schaatskunst
Het Nederlands Elftal op het EK
Het Nederlands elftal maakte zijn debuut op het EK in 1976 in Joegoslavië. Met het totaalvoetbal onder leiding van Johan Cruijff bereikte het team meteen de halve finales, waar ze verloren van Tsjechoslowakije. In de troostfinale won Nederland van het gastland met 3-2 en behaalde zo de derde plaats.
In 1988 beleefde Nederland zijn grootste succes door in West-Duitsland de finale tegen de Sovjet-Unie met 2-0 te winnen. Met spelers als Ruud Gullit en Marco van Basten behaalde het Nederlands elftal eindelijk de titel van Europees kampioen.
Op het EK 2000, dat in Nederland en België werd georganiseerd, bereikte het Nederlands elftal opnieuw de halve finales. Na een gelijkspel tegen Italië verloren de Nederlanders na strafschoppen. Het laatste succes van Nederland was in 2004, toen ze wederom de halve finales bereikten, maar verloren van gastland Portugal.
Memorabele Wedstrijden en Spelers
In de loop der jaren heeft het EK talloze memorabele wedstrijden en spelers voortgebracht. Het Nederlands elftal heeft ook zijn aandeel gehad in deze momenten. De grootste overwinning van Nederland op een EK was in 2000, toen ze Joegoslavië met 6-1 versloegen in de kwartfinale, mede dankzij een hattrick van Patrick Kluivert.
Cristiano Ronaldo is de topscorer aller tijden op het EK Voetbal, met veertien doelpunten in vijf toernooien. Michel Platini was de ster van het EK 1984, waar hij maar liefst negen keer scoorde en Frankrijk naar de overwinning leidde.
Lees ook: Ronaldo: Van Talent tot Legende
Topscorers en Winnaars
De absolute winnaars van de voorbije EK’s zijn de Duitsers. Met drie gouden, zilveren en bronzen medailles steken ze met kop en schouders uit boven hun eerste achtervolger Spanje. Spanje heeft het EK zelf ook drie keer gewonnen en één keer zilver behaald. Italië staat op de derde plaats met overwinningen in 1968 en 2021 op EURO2020.
Kritiek en Controverses
Ondanks de populariteit en het prestige van het EK, zijn er ook kritiekpunten en controverses geweest. UEFA-baas Michel Platini was een groot voorstander van het organiseren van het EK in augustus, in plaats van direct na het seizoen, om spelers meer rust te geven. De uitbreiding naar 24 landen werd ook bekritiseerd, omdat het de kans vergrootte dat grote landen zich zouden kwalificeren, zelfs als ze niet hun beste prestaties leverden.
Eerste Interland van Oranje
Het Nederlands elftal speelde zijn eerste interland op 30 april 1905, vriendschappelijk tegen België. Oranje won, na verlenging, met 1-4. In die tijd was de Olympische Spelen het hoofddoel. Nederland was daarin in de eerste jaren bijzonder succesvol. Daarna kwamen de WK's en EK's. Op het WK van 1934 en het WK van 1938 kon Oranje na één wedstrijd weer naar huis.