Voetballende meiden en vrouwen zijn niet meer weg te denken uit het Nederlandse voetballandschap. Binnen de KNVB zijn meiden en vrouwen de snelst groeiende doelgroep als het gaat om ledenaantallen. Tegenwoordig kunnen vrouwen bij bijna elke vereniging in Nederland terecht. Dit artikel werpt een blik op de eerste wedstrijd van de Oranje Leeuwinnen en het programma van dit nationale voetbalteam, inclusief speelschema's voor EK-kwalificatie, het EK (Women's EURO 2025), UEFA Nations League Vrouwen, WK-kwalificatie, WK 2027, OS en oefeninterlands. Daarnaast wordt de ontwikkeling van het vrouwenvoetbal in Nederland belicht, van de eerste initiatieven tot de successen op internationale toernooien.
De vroege jaren van het vrouwenvoetbal in Nederland
Sinds 1924 is de Oostzaanse Vrouwenvoetbal Vereeniging de eerste vereniging die officieel met vrouwenvoetbal startte. De Nederlandsche Voetbalbond zag echter geen heil in voetballende vrouwen. De voorloper van de KNVB vond dat vrouwen ‘echtgenote, moeder of geliefde van voetbalspelers’ moesten zijn. In 1971 waren er in Nederland nog maar 5500 vrouwelijke voetballers.
De ontwikkeling van het vrouwenvoetbal stond vervolgens jarenlang op een laag pitje, mede door de economische crisis in de jaren dertig en de Tweede Wereldoorlog. Totdat op 16 april 1955 de Algemene Damesvoetbalbond in het leven werd geroepen. Veertien clubs schreven zich in voor de eerste vrouwenvoetbalcompetitie, die overigens nog geen erkenning kreeg van de KNVB.
In de jaren die volgden kwamen er steeds meer vrouwenteams bij. Op eigen initiatief werden regionale competities en onderlinge oefenwedstrijden georganiseerd. Ook in omringende landen groeide het vrouwenvoetbal. Het vrouwenvoetbal werd uiteindelijk in Nederland in 1971 erkend. Vanaf dat jaar maakte vrouwenvoetbal officieel deel uit van de KNVB.
Toch waren veel bestaande voetbalverenigingen geen voorstander van een vrouwenafdeling, vooral vanwege de organisatorische rompslomp. Daarom werden specifieke vrouwenvoetbalverenigingen opgericht, waarvan KFC ’71 de meest bekende is. In 1971 hadden we ongeveer 5.500 actieve vrouwelijke voetballers. Een halfjaar later groeide dat aantal al tot 8.000. Voor ons was dat een teken om een vrouwencompetitie op poten te zetten. In de jaren tachtig van de vorige eeuw spanden we ons nadrukkelijk in om het meiden- en vrouwenvoetbal verder te ontwikkelen. Een belangrijke stap in de goede richting was de introductie van gemengd voetbal in 1986. Deze stap maakte het mogelijk om jongens en meiden tot en met 12 jaar met en tegen elkaar te laten spelen.
Lees ook: Oranje Leeuwinnen op het WK: Terugblik
Gemengd voetbal breidde zich in de daaropvolgende jaren uit naar de competities voor de oudere jeugdcategorieën. Deze maatregel zorgde ervoor dat meiden in ieder dorp en in iedere wijk van een stad in staat waren om zich aan te sluiten bij een voetbalclub.
De groei van het vrouwenvoetbal
De groei van het aantal vrouwelijke speelsters is enorm. In 1985 telde de voetbalbond 36.000 vrouwelijke leden, onder wie zo’n 12.000 meiden. In 1998 stond de teller op ruim 65.000 leden, van wie 30.000 speelsters onder de 18 jaar. Dit totaal is inmiddels ruim verdubbeld, tot 146.090 vrouwelijke leden in 2015. Vooral bij de meiden is de groei spectaculair, met in sommige leeftijdscategorieën een toename van maar liefst twintig procent per seizoen.
De internationale overkoepelende organisaties UEFA en FIFA erkennen de positie van het vrouwenvoetbal door kampioenschappen te organiseren op Europees en wereldniveau. Noorwegen organiseerde in 1987 het eerste Europees kampioenschap voetbal voor vrouwen, met vier deelnemende landen. Overigens werd Zweden drie jaar eerder de eerste winnaar van het EK, maar er was toen geen sprake van een gastland. Aanvankelijk stond elke twee jaar een eindronde op het programma. Sinds 1997 is het toernooi echter, net als bij de mannen, om de vier jaar. In 2017 is Nederland het decor voor het EK voor vrouwen. Voor het eerst in de geschiedenis nemen zestien landen deel aan het toernooi. Saillant detail is dat Duitsland (sinds 1995) de regerend Europees kampioen is. De oosterburen hebben op voetbalgebied een bijzondere relatie met Nederland. De Duitsers gelden namelijk als aartsrivaal.
De Oranje Leeuwinnen: Een overzicht
Het Nederlands vrouwenelftal speelde in 1973 voor het eerst een interland. Eveneens memorabel is het jaar 2009, waarin Nederland zich voor het eerst in de geschiedenis plaatste voor de Europese eindronde. In Finland imponeerde de debutant door direct een plaats in de halve eindstrijd af te dwingen. In 2013 was Nederland er in Zweden opnieuw bij. In 2014 schreef het team geschiedenis door zich voor het eerst te kwalificeren voor een mondiale eindronde. Dankzij deze prestaties kreeg het vrouwenvoetbal in Nederland een gezicht onder het grote publiek. De OranjeLeeuwinnen dragen hun sport op een positieve manier uit. Zowel binnen als buiten het veld. Sinds het EK van 2009 zijn de vrouwelijke internationals - nog meer dan voorheen - een voorbeeld en inspiratie voor (potentiële) jeugdspeelsters. De afgelopen jaren heeft het Nederlands vrouwenelftal een enorme groei doorgemaakt. Met als absoluut hoogtepunt natuurlijk het winnen van de EK-titel tijdens het EK Vrouwen 2017 in eigen land.
Op 23 september 1956 speelde het Nederlandse vrouwenelftal voor het eerst een wedstrijd. In Essen won Duitsland met 2-1. Officieel was het nog niet. Datzelfde gold voor een duel tegen Frankrijk op 17 april 1971 (4-0 verlies). Op 9 november 1973 speelde Oranje voor het eerst onder de vlag van de KNVB. Engeland won met 1-0.
Lees ook: Humphrey Mijnals in Oranje
Deelname aan eindtoernooien
Oranje kwam op dat moment enkel tijdens oefeninterlands in actie. In 1982 kwam er ook een EK voor vrouwen. Op 25 september 1982 speelde Nederland voor het eerst een EK-kwalificatiewedstrijd. België won met 3-2. Oranje werd uiteindelijk tweede in de kwalificatiegroep achter Denemarken. Het was niet voldoende voor kwalificatie. In 1991 introduceerde de FIFA ook het wereldkampioenschap voor vrouwen. Oranje verloor in het beslissende kwalificatieduel met 1-0 na verlenging van Denemarken en liep hierdoor zowel het EK als WK mis.
Het EK 2009 in Finland
In 2009 waren de OranjeLeeuwinnen voor het eerst op het EK van de partij. In Finland steeg de ploeg van bondscoach Vera Pauw boven zichzelf uit. Oranje eindigde als tweede in de poule, won vervolgens na strafschoppen van Frankrijk en boog pas in de verlenging van de halve finale voor Engeland. Dat Nederland twee jaar later het WK misliep, was een grote teleurstelling. Gelukkig herstelde de ploeg zich en lukte het wel om zich te kwalificeren voor het EK in 2013. Succes bleef echter uit. De OranjeLeeuwinnen overleefden de groepsfase niet.
Het WK 2015 in Canada
De kwalificatie voor het WK in 2015 was een prima prestatie. Onder Roger Reijners eindigde Oranje als tweede in de kwalificatiegroep. Via de play-offs, met zeges op Schotland en Italië, bereikte Oranje alsnog het WK in Canada. Hierin bereikte het de achtste finale. Oranje won met 1-0 van Nieuw-Zeeland, verloor in blessuretijd (1-0) van China en speelde 1-1 tegen Canada.
Het EK 2017 in eigen land
Twee jaar later blijft het daar niet bij. Tijdens het EK in eigen land bereiken de Oranjevrouwen na overwinningen op Noorwegen, Denemarken en België de kwartfinale. In die kwartfinale stuit Oranje op het sterke Zweden. Een stevige kluif, maar de OranjeLeeuwinnen blijken niet te stoppen. In die halve finale neemt Oranje het op tegen Engeland. Het wordt een memorabele wedstrijd. Via goals van Vivianne Miedema en Daniëlle van de Donk neemt Oranje een 2-0 voorsprong. In het slot wordt het zelfs nog 3-0, waarna het thuisland zich mag opmaken voor de finale. Door een overwinning op Oostenrijk mag Denemarken zich eveneens opmaken voor de finale. Was de halve eindstrijd al een memorabel moment, dan geldt dat helemaal voor de finale.
Het WK 2019 in Frankrijk
In 2019 doen de OranjeLeeuwinnen voor de tweede keer mee aan het WK. De massaal meegereisde Oranjefans zien hoe het team wint van achtereenvolgens Nieuw-Zeeland, Kameroen, Canada, Japan, Italië en - na verlenging - Zweden, waarmee het team de finale bereikt van het Wereldkampioenschap.
Lees ook: Complete Gids voor Waterpolo Regels
Programma Oranje Leeuwinnen: Toekomstige uitdagingen
Het actuele programma van de Leeuwinnen omvat wedstrijden voor EK-kwalificatie, het EK (Women's EURO 2025), UEFA Nations League Vrouwen, WK-kwalificatie, WK 2027, OS en oefeninterlands. De komende interlands van de OranjeLeeuwinnen spelen zich af in het kader van het EK-kwalificatie / UEFA Women's EURO 2025. Ook spelen de Leeuwinnen vanaf 2023-2024 in de Women's Nations League en voor kwalificatie voor de Olympische Spelen van 2024 in Parijs. Ook is er het WK 2027 dat zich mogelijk deels afspeelt in Nederland.
UEFA Women's Nations League
De UEFA Women's Nations League staat voor het eerst op het programma in het seizoen 2023-2024. Er zijn in de UEFA Women's Nations League drie divisies: League A, League B en League C. Nederland speelt in League A, in groep A1 en heeft geloot tegen Engeland, België en Schotland. Er zijn in de League in totaal vier poules.
- Groep A1: Engeland, Nederland, België, Schotland
- Groep A2: Frankrijk, Noorwegen, Oostenrijk, Portugal
- Groep A3: Duitsland, Denemarken, IJsland, Wales
- Groep A4: Zweden, Spanje, Italië, Zwitserland
Er zijn voor elk land zes wedstrijden - drie uitduels en drie thuisduels. Deze staan op het programma tussen september en december 2023. Via de UEFA Nations League bij de vrouwen zijn punten te verdienen in zowel de strijd om kwalificatie voor de Olympische Spelen als kwalificatie voor het EK 2025 in Zwitserland. De vier groepswinnaars van de League A poules spelen in februari om twee olympische tickets. Frankrijk, als gastland van de Olympische Spelen van 2024 in Parijs, is overigens al zeker van een olympisch ticket. In februari zijn er eveneens wedstrijden om promotie en degradatie tussen de Leagues A, B en C. In de daaropvolgende serie poulewedstrijden van de UEFA Nations League Vrouwen strijden de deelnemende landen om EK-kwalificatie.
Nations League Finals 2024
Nederland speelt tussen 23 en 28 februari 2024 in de Final Four van de UEFA Nations League. Nog belangrijker dan de winst van de Nations League zijn tijdens dat minitoernooi de lonkende twee Europese tickets voor de Olympische Spelen van 2024 in Parijs. Naast Nederland zijn ook de andere drie groepswinnaars uit Nations League A de deelnemers aan de Final Four. Dat zijn Frankrijk, Duitsland en Spanje.
In de strijd om plaatsing voor de OS 2024 moet Nederland in de Final Four minimaal één van beide landen Duitsland en Spanje achter zich laten. Frankrijk is namelijk, als gastland, al zeker van deelname aan de Spelen. Dit betekent dat Nederland de halve finale van de Final Four moet winnen; dan is het olympische ticket binnen. Behoort Frankrijk tot één van beide winnaars van de halve finale (en speelt het dus in de finale van de Final Four)? Dan komt hun olympische ticket vrij voor de winnaar van de troostfinale. Ook dat biedt dus nog een mogelijkheid voor de Leeuwinnen, indien zij de halve finale verliezen.
De wedstrijden in de Final Four - die dus ook belangrijk zijn voor eventuele deelname aan de Olympische Spelen van 2024 in Parijs - staan op het programma tussen 23 februari (halve finales) en 28 februari (finale) 2024.
EK Vrouwen 2025 in Zwitserland
Het EK voetbal voor vrouwen wordt in 2025 georganiseerd in Zwitserland. Het EK wordt in acht verschillende steden/stadions gespeeld: Basel, Bern, Geneve, Luzern, Sankt Gallen, Sion, Thun en Zürich. De NOS heeft de uitzendrechten voor het EK Vrouwen voetbal 2025. Dat betekent dat je de wedstrijden zowel op TV als online gratis kan bekijken.
Voor het EK speelt het Nederlands Elftal vrouwen nog een oefenwedstrijd tegen Finland (maandag 26 juni 20:00 in Leeuwarden). Het toernooi is onderverdeeld in vier groepen van vier landen. Nederland zit in Groep D. De Nederlands Elftal vrouwen spelen op zaterdag 5 juli om 18:00 uur tegen Wales, op woensdag 9 juli om 18:00 uur tegen Engeland en op zondag 13 juli om 21:00 uur tegen Frankrijk. Het EK Vrouwen voetbal 2025 start op woensdag 2 juli (openingswedstrijd) en eindigt op zondag 27 juli (finale).
Stadions EK 2025
Het EK wordt gespeeld in acht verschillende speelsteden / stadions in Zwitserland. Nederland speelt de groepswedstrijden in Luzern, Zürich en Basel.
- Basel - St. Jakob-Park: Het St. Jakob-Park, normaal de thuisbasis van FC Basel, is decor voor vijf wedstrijden op dit EK: drie groepswedstrijden (waaronder Nederland - Frankrijk), een kwartfinale en de finale. Hopelijk speelt Nederland nog meer wedstrijden in Basel want de betreffende kwartfinale gaat tussen de nummer één van Groep (Nederland) en twee van groep C. Het St.
- Bern - Stade de Suisse: In de hoofdstad van Zwitserland worden vier wedstrijden gespeeld. We schrijven niet alleen op alfabetische volgorde maar tot nu toe ook op volgorde van stadioncapaciteit. In Stade de Genève kunnen namelijk 30.950 toeschouwers plaats nemen. Daarmee is het, het derde en tevens laatste stadium met een capaciteit van boven de 30k.
- Luzern - Swissporarena: De eerste wedstrijd van de Nederlandse vrouwen wordt in Luzern tegen Wales gespeeld. In dit stadion, van de plaatselijke FC, kunnen 16.496 fans plaatsnemen.
- Sankt Gallen - Kybunpark: Ook het stadion in Sankt Gallen is voor een EURO toernooi aan de kleine kant met slechts 18.251 plekken.
- Sion - Tourbillon: In het piepkleine stadion van Sion kijk je wel mooi uit op de bergen. Dit relatief nieuwe stadium, het is zo’n vijftien jaar oud, is ook aan de kleine kant. Om precies te zijn kunnen 10.187 fans hier plaatsnemen op de tribune.
- Zürich - Letzigrund: We eindigen wel weer met een wat groter onderkomen, die van FC Zürich en Grasshopper. Er kunnen 24.186 mensen genieten van de EK wedstrijden in dit stadion. Je zit wel wat verder van het veld af hier want er ligt een flinke sintelbaan omheen. Nederland speelt hier de tweede groepswedstrijd tegen Engeland.
tags: #eerste #wedstrijd #oranje #leeuwinnen