Korfbal is een unieke teamsport, van Nederlandse origine, die zowel op het veld als in de zaal wordt gespeeld. Het is een gemengde sport waarbij teams van acht spelers (vier mannen en vier vrouwen) strijden om de bal door een korf te werpen. Dit artikel behandelt de afmetingen van het veld, de belangrijkste regels en enkele achtergrondaspecten van het veldkorfbal.
Geschiedenis van het Korfbal
Korfbal is bedacht in 1902 door de Amsterdamse onderwijzer Nico Broekhuysen. Hij liet zich inspireren door het Zweedse spel ringboll, dat hij in Nääs, Zweden, had leren kennen. De Haagsche Korfbal Club ALO, opgericht op 1 februari 1906, is de oudste nog bestaande korfbalvereniging in Nederland.
De Nederlandse korfbalverenigingen zijn vertegenwoordigd in het Koninklijk Nederlands Korfbalverbond (KNKV), dat op 1 juli 1973 ontstond na een fusie tussen de NKB en de CKB. De NKB (Nederlandsche Korfbal Bond) is opgericht op 2 juni 1903 en kreeg op 16 mei 1938 het predicaat "Koninklijk". De CKB (Christelijke Korfbal Bond) was de Christelijke tegenhanger van deze bond en werd opgericht in 1919. Naast deze twee bonden was er ook nog een bond voor dameskorfbal, de Nederlandse Dames Korfbal Bond, opgericht in september 1947. Deze fuseerde met het KNKV in 1994.
De Belgische bond van korfbalverenigingen is de Koninklijke Belgische Korfbal Bond (KBKB). Deze bond bestaat sinds 1921. In 1933 is de International Korfball Federation (IKF) opgericht (oorspronkelijk Féderation Internationale de Korfbal), om internationaal korfbal te stimuleren.
Veldkorfbal: Afmetingen en Ondergrond
Het veldkorfbalveld is rechthoekig en heeft een afmeting van 40 meter bij 20 meter. Veldkorfbal wordt gespeeld op een speelveld van 40 x 20 meter met een obstakelvrije uitloop van minimaal 2 meter rondom het speelveld. Speelveld incl. uitloop is hierdoor minimaal 44 x 24 m. Lijnen behoren niet tot het gebied wat zij begrenzen (korfbal buiten, lijnbreedte behoort dus niet bij het speelveld).
Lees ook: Een diepgaande blik op de historische prestaties van het Duitse Dames Hockeyteam.
De ondergrond van een korfbalveld kan variëren, afhankelijk van de locatie en het type korfbal (veld of zaal):
- Gras: Traditioneel werden korfbalvelden buiten vaak op gras aangelegd.
- Kunstgras: Tegenwoordig zijn veel buitenvelden voorzien van kunstgras. Kunstgras biedt een gelijkmatige ondergrond, is minder afhankelijk van weersomstandigheden, en vergt minder onderhoud dan gras. Het zorgt ook voor betere speelomstandigheden gedurende het hele jaar.
- Houten vloeren: In de zaal wordt korfbal meestal gespeeld op een houten sportvloer. Deze vloeren zijn veerkrachtig, wat de impact op gewrichten vermindert en goede grip biedt voor de spelers. Houten vloeren zijn ideaal voor snelle bewegingen en draaien.
- Sportvloeren van synthetisch materiaal: In sommige sportzalen wordt ook gebruikgemaakt van synthetische materialen zoals PVC of rubberen sportvloeren. Deze vloeren bieden vergelijkbare voordelen als houten vloeren, zoals goede grip en demping, en zijn vaak makkelijker te onderhouden.
Veldindeling
Het veld is verdeeld in twee gelijke helften, de zogenaamde aanval- en verdedigingsvakken. Ieder team verdedigt en valt aan in één van deze vakken. In elk vak staat een korf (mand) op een paal van 3,5 meter hoog. De korf is 3,5 meter hoog en heeft een diameter van ongeveer 39 tot 41 centimeter.
Regels en Spelverloop
Een team bestaat tegenwoordig altijd uit acht spelers: vier vrouwen en vier mannen. 2 Vrouwen en 2 mannen in het ene vak en 2 mannen en 2 vrouwen in het andere vak. Tot 1991 werd korfbal in de veld-variant gespeeld met twaalf spelers, zes dames en zes heren. Bij de F-jeugd (van 6 t/m 8 jaar) wordt éénvakskorfbal gespeeld. Hierbij moet je zowel aanvallen als verdedigen over het hele veld. Bij de jeugd E (van 8 t/m 10 jaar), D (van 10 t/m 12 jaar), C (van 12 t/m 14 jaar), B (14 t/m 16 jaar) en A (16 t/m 19 jaar) wordt in twee vakken gespeeld. Er wordt afhankelijk van de leeftijdscategorie en speelsterkte gewisseld van vak en functie. In leeftijdscategorie E 10 minuten, in leeftijdscategorie D 12,5 minuut, en in leeftijdscategorie C en verder nadat er 2 doelpunten zijn gescoord. De spelers uit het verdedigingsvak gaan naar het aanvalsvak, en vice versa.
Punten worden behaald wanneer de bal door de korf van de tegenpartij gaat. Deze moet volledig door de korf vallen. Een doelpunt kan worden gemaakt door een afstandsschot, een doorloopbal, of een korte kans.
Een bijzondere vorm van scoren is de strafworp. Als de verdediging van de ene partij de aanval van de andere partij op onreglementaire wijze hindert bij het schieten of een zeer ernstige overtreding begaat, wordt een strafworp toegekend. Één speler van de aanvallende partij mag vanaf 2,5 meter voor de korf ongehinderd een doelpoging doen. Een andere manier om te scoren is de vrije worp. Een vrije worp wordt gegeven als er een overtreding wordt gemaakt die niet erg genoeg wordt bevonden voor een strafworp.
Lees ook: Voorbeschouwing op het dames handbal kwartfinale schema.
Een aanval kan door de tegenpartij worden verdedigd. Indien de verdediger zich tussen aanvaller en korf opstelt, op een afstand waarbij hij/zij de schouder van de tegenspeler kan aanraken, wanneer hij/zij de aanvaller aankijkt en daadwerkelijk tracht het schot tegen te houden (de arm uitsteken), is de aanvaller verdedigd, en mag deze niet op de korf schieten. Bij het verdedigen geldt dat dames alleen dames mogen verdedigen en de heren ook alleen elkaar. Als een dame een doelpoging waagt, die verdedigd wordt door een heer, wordt er een strafworp gegeven. Omgekeerd is dat uiteraard ook het geval.
Een speler die in balbezit is, mag niet lopen met de bal. Door de nieuwe spelregels is het aan de speler die in balbezit is wél toegestaan van voet te wisselen, mits deze op de zelfde plaats blijft staan.
Tijdsduur
De tijdsduur van een veldkorfbalwedstrijd kan variëren, maar een veelvoorkomende indeling is:
- 4 x 10 minuten speeltijd
- Na 10 minuten en 30 minuten een korte time-out van 1 minuut
- Na 20 minuten 5 minuten rust
Afwijkende Veldmaten
De afmetingen voor de velden zijn afwijkend als het gaat om dameskorfbal en jeugdkorfbal. Bij de afdelingen voor de B, C, D en E-jeugd klassen die in twee vakken spelen bedraagt de veldafmeting 40 bij 20 meter. Speelveld incl. Uitloop (zijuitloop en achteruitloop) minimaal 1,0 m. Lijnbreedte van belijning zaalkorfbal is 30-50 mm.
Materialen
Bovenaan de paal hangt een korf. Van oudsher werd deze mand van riet of rotan gemaakt. Sinds 1 januari 2005 worden alle internationale wedstrijden onder auspiciën van de Internationale Korfbal Federatie (IKF) gespeeld met goedgekeurde kunststofkorven en aluminium palen. In Nederland en België zijn deze kunststofkorven en aluminium palen verplicht materiaal in het topkorfbal.
Lees ook: Dameshandbal: regels uitgelegd
Populariteit en Internationale Ontwikkeling
Korfbal is vooral populair in Nederland en België, maar wordt tegenwoordig in 51 landen gespeeld. De International Korfball Federation (IKF) is inmiddels door het IOC erkend. Korfbal is echter geen Olympische programmasport, maar neemt wel deel aan de World Games.
Varianten van Korfbal
Naast het traditionele veld- en zaalkorfbal zijn er verschillende varianten van de sport:
- Vrouwenkorfbal: Een variant die wordt gespeeld met twee partijen van elk 8 speelsters, waarbij vier dames een ander shirt/hesje krijgen om hen als 'heer' aan te duiden.
- Studentenkorfbal: Qua spel gelijk aan het normale korfbal, maar met verenigingen die voornamelijk uit studenten bestaan.
- Beachkorfbal: Gespeeld op een veld van 20x20 meter met één korf in het midden.
Aanpassing van Veld Afmetingen
Het Bondsbestuur van de KNKV heeft besloten om met ingang van 1 juli 2014 het spelen van competitiewedstrijden in het veldkorfbal van A,B,C jeugd, Dames en Senioren toe te staan op veldafmeting 40 x 20 m (excl. Voor de grasvelden en nieuwe korfbal kunstgrasvelden is het spelen op deze aangepaste veldafmetingen vanaf 1 juli 2014 verplicht. In de periode van 1 juli 2014 t/m 30 juni 2026 hebben alle korfbalverenigingen die spelen op een bestaand kunstgrasveld de tijd om hun belijning van wedstrijdvelden aan te passen naar de vaste afmeting van 40 x 20 meter(excl. (de reden: door een kleiner veld wordt het spel directer en aantrekkelijker.
Super Speler Regel
Bij een verschil van drie doelpunten wordt er een SUPER-speler ingezet. De SUPER- speler is een wisselspeler van de ploeg die achter staat. De verhouding in het veld is dan 5-4. De SUPER-speler verlaat het veld bij het terugdringen van het verschil naar 2 doelpunten in het voordeel van de andere partij.
tags: #dames #korfbal #veld #afmetingen #regels