Alyson Annan, een naam die synoniem staat voor succes in de hockeywereld, heeft een opmerkelijke reis afgelegd. Van het behalen van olympisch goud met het Nederlands team tot het verrassend genoeg coachen van het Chinese dameshockeyteam naar de Olympische finale, haar carrière is een verhaal van triomf, controverse en transformatie. Haar benoeming tot bondscoach van China in mei 2022 zorgde voor opschudding in de internationale hockeywereld. Na haar succesvolle, maar roerige periode bij het Nederlands team, waarin ze werd ontslagen vanwege meldingen over een ongewenste gedragscultuur, zocht Annan een nieuwe uitdaging. China, een land dat na de zilveren medaille in Beijing 2008 in de marge van het dameshockey opereerde, bood haar die kans.
Een succesvolle periode bij Oranje
Als bondscoach van het Nederlandse dameshockeyteam vierde de Australische Alyson Annan grote successen. Vanaf 2015 bekleedde ze ruim zes en een half jaar deze functie. Met het Nederlands team werd ze drie keer Europees Kampioen, won ze de wereldtitel en veroverde ze in 2021 Olympisch goud in Tokio.
De overstap naar China: een verrassende wending
Na haar ontslag bij het Nederlands team in januari 2022, vanwege meldingen van een ongewenste gedragscultuur, maakte Annan snel de overstap naar China. Vanaf mei 2022 was ze bondscoach van dit team. Ze ontwikkelde een ambitieus plan om het Chinese hockey naar een hoger niveau te tillen. Ze stelde een ervaren staf samen, met onder andere Taeke Taekema en haar leermeester Ric Charlesworth.
Succes in korte tijd
Annan stuwde China in een paar jaar tijd vanuit de krochten van het internationale hockey op naar de finale op het hoogste niveau. De snelheid waarmee dat is gebeurd, verbaast haar zelf ook. Zo pakte zij in 2023 brons bij de Aziatische Champions Trophy. "Als je begint, spreek je het wel uit en wil je het wel geloven. Maar ik had niet gedacht dat we in dit tijdsbestek al zover zouden zijn, dat we over zo’n lange periode achtereen kunnen presteren. En op dit niveau. Vergeet niet dat deze meiden nog nooit een kwartfinale, laat staan halve finale of finale op zo’n niveau hebben gespeeld."
De Olympische finale: Nederland tegen China
De Olympische finale in Parijs in 2024 werd een pikant affiche. Niet België, maar verrassend genoeg China was de tegenstander van de hockeydames in de finale. Bij de Chinezen is de veelbesproken Alyson Annan namelijk bondscoach. Voor de derde Spelen achtereen stond Alyson Annan als coach in de dames hockeyfinale. In Rio 2016 verloor ze met Oranje van Groot-Brittannië, in Tokio 2020 pakte de Australische goud met Nederland en nu treft ze in Paris 2024 haar voormalige team met China. Wie had dat drie jaar geleden kunnen bedenken?
Lees ook: De rijke historie van de Duitse bondscoaches.
De confrontatie met het verleden
De ontmoeting tussen Annan en haar oude ploeg was beladen. In januari 2022 kwamen er veel lijken uit de kast, toen de hockeybond besloot haar te ontslaan. Annan was sportief heel succesvol, maar er werden meldingen gemaakt van een ongewenste gedragscultuur. Dit kostte Annan zelfs de kop, en het werd daarna tijd voor eerst Jamilon Mülders en nu dus Paul van Ass.
Annan's visie op de finale
Annan had veel vertrouwen in de finale tegen Nederland. Deze overtuiging van Annan is gebaseerd op de groepswedstrijd die Nederland en China tegen elkaar speelden. Het werd weliswaar 3-0 voor Oranje, maar China kreeg de nodige strafcorners (negen). Annan noemde die zege gisteren ‘geflatteerd’. "We domineerden die wedstrijd", zei Annan tegenover verschillende hockeymedia na de wedstrijd van gisteren. "We kregen negen strafcorners, maar scoorden niet. Dat moet beter in de volgende wedstrijd. We mogen niet bang zijn om tegen Nederland te spelen. Als je bang bent, verlies je." Over de gewonnen halve finale tegen de Belgen, en daarmee het bereiken van de eindstrijd: "Het is fantastisch en verbazingwekkend. We hebben niets te verliezen, maar alles te winnen."
De rol van Taeke Taekema
Taeke Taekema, de Nederlandse assistent van de Chinese bondscoach Annan, speelde een belangrijke rol in het succes van het team. ‘Wij coachen natuurlijk op een andere manier dan Chinese coaches doen. Dus misschien heeft dat er wel iets mee te maken hoe ze zich uiten. Maar ook voor hen is dit natuurlijk groots. Na de kwartfinale (winst op Australië, red.) was de ontlading al groot, was iedereen op het veld aan het huilen. Nu is dat niet anders. Zij zijn ook al zo lang bezig om hier naartoe te werken. Ze weten van blijdschap niet wat ze moeten doen. Dat is alleen maar mooi.
De transformatie van het Chinese team
Annan en Taekema bulken daarentegen zelf beiden van de ervaring op Olympische Spelen. Annan won als speelsters goud op de Spelen van 1996 en 2000, als coach van de Oranje Dames pakte ze zilver in Rio en goud in Tokio. Taekema speelde voor Oranje op de Spelen in 2004 (verliezend finalist) en 2008. Het overbrengen van die ervaring is nog wel een uitdaging, zegt de voormalige strafcornerspecialist. ‘We hebben altijd een tolk nodig. Ik spreek een paar woorden Chinees, Alyson echt wel wat meer, maar een bespreking gaat via een tolk.
Annan had haar speelsters veel tot haar beschikking. Taekema: ‘Ze zijn allemaal full-prof en zo’n 48 weken per jaar met de nationale ploeg bezig.’ Behalve technisch en tactisch heeft Annan de speelsters ook in de sportschool aan het werk gezet. De frêle meisjes van weleer, zijn stuk voor stuk sterke vrouwen geworden die opvallend hard kunnen flatsen en slaan. Ook mentaal is er een switch gemaakt, legt Taekema uit: ‘Chinezen zijn van nature gewend snel de underdogpositie in te nemen. Wij hebben ze ingeprent dat ze bepaalde dingen heel goed kunnen, beter dan andere landen. Er zit echt kwaliteit in de ploeg.
Lees ook: Analyse van het conflict tussen bondscoach en speelster
Een pikant affiche
In die finale was Nederland de tegenstander, een pikant affiche door het verleden van Annan bij Nederlandse link . ‘Als je me dat drie jaar geleden had gezegd, had ik je natuurlijk niet geloofd’, erkent Annan. Ze laat even een stilte vallen. De gold medal match wordt de tweede keer dit olympische toernooi dat de beide ploegen elkaar treffen. In de poulefase won Nederland met 3-0. ‘Maar voor het eerst in onze historie waren, op de score na, al onze statistieken beter dan Nederland’, weet Annan. ‘Een jaar geleden speelden wij tegen Nederland. Toen hadden zij meer dan dertig cirkelpenetraties en wij vier. Je ziet daaraan dat we stappen hebben gemaakt. Dus ja, wij geloven erin. Wij hebben niks te verliezen, we staan al op het podium.
De nasleep van het ontslag bij Oranje
Na het goud voor Nederland op de Olympische Spelen in Tokio in 2021 is om Annan veel te doen geweest. Toen de Nederlandse hockeybond in 2022 concludeerde dat de sfeer in het vrouwenteam was verstoord, werd Annan per direct ontslagen. Tijdens evaluatiegesprekken met hockeysters na de Spelen in Tokio was gebleken dat niet alle betrokkenen een goed gevoel hadden overgehouden aan het klimaat waarin zij hadden gepresteerd. Enkele speelsters bleken te maken hebben gehad met verbale intimidatie, terwijl ook sprake was van een zwijgcultuur die verderging dan de in topsport gebruikelijke kleedkamergeheimen. Onder meer Yibbi Jansen voelde zich niet prettig onder Annan en had zich een half jaar voor de Spelen in Tokio afgemeld als international.
De nieuwe wind bij Oranje
Annans opvolger, Paul van Ass, moest dan ook de nodige herstelwerkzaamheden verrichten. Binnen de selectie vormden zich twee stromingen. De ene groep, waartoe onder anderen routiniers Eva de Goede en Margot van Geffen behoorden, had best door gewild met Annan. De andere groep wilde een nieuwe weg inslaan. En dat is wat er ook zou gebeuren. Toeval of niet: De Goede en Van Geffen werden tot hun teleurstelling niet geselecteerd door Van Ass voor de Olympische Spelen in Parijs. Daarentegen is Jansen er wel weer bij, met groot succes. Het strafcornerkanon is zelfs topscorer van het olympisch toernooi met acht treffers.
De werkwijze van Van Ass bevalt goed. In 2023 gaven meerdere hockeysters al aan blij te zijn met de nieuwe aanpak, die voelde als een "minder strak keurslijf." Van Ass legde de prioriteit bij een prettig werkklimaat en gaf de speelsters nadrukkelijk mee dat er ruimte moest zijn voor gevoel. "Nu trek ik m'n Oranjeshirtje aan en denk ik: yes, vandaag lekker hockeyen" zei verdedigster Pien Sanders toen. "Eerder dacht ik: doe ik het wel goed?" De nieuwe aanpak heeft zijn vruchten afgeworpen. De Nederlandse hockeysters presteren net zo goed zoals voorheen, maar voelen zich prettiger. Inmiddels is het team slechts één zege verwijderd van een nieuwe gouden medaille op de Olympische Spelen.
Annan's nalatenschap
Ondanks de controverse blijft Alyson Annan een van de meest succesvolle hockeycoaches ter wereld. Haar vermogen om teams te transformeren en te inspireren is onmiskenbaar. Of het nu gaat om het winnen van goud met Nederland of het leiden van China naar een historische finale, Annan heeft haar stempel gedrukt op de hockeywereld.
Lees ook: Nederland vs. Dominicaanse Republiek Volleybal
Een veelgevraagd spreker
Alyson Annan is inzetbaar voor lezingen en presentaties. Als coach kan ze u alles vertellen over teambuilding, coaching, leiderschap en motivatie. Daarnaast geeft Alyson hockey clinics, waarbij ze je graag de tips en tricks meegeeft om na afloop van de clinic mee aan de slag te gaan.
tags: #bondscoach #Chinees #vrouwen #hockeyteam