Duitsland, met zijn rijke voetbalhistorie, heeft door de jaren heen een reeks van invloedrijke bondscoaches gehad. Deze coaches hebben niet alleen de tactische aanpak van het Duitse voetbal gevormd, maar ook bijgedragen aan het succes en de identiteit van 'Die Mannschaft'. Dit artikel duikt in de geschiedenis van de Duitse bondscoaches, met speciale aandacht voor Joachim Löw en de evolutie van de Duitse voetbalstijl.
De Vroege Jaren en het 'Wonder van Bern'
Het wereldkampioenschap voetbal van 1954 in Zwitserland was voor de Bondsrepubliek Duitsland het eerste grote sportieve succes. De BRD was vijf jaar eerder opgericht en had tot dusver nauwelijks aansprekende sportresultaten geboekt, totdat het onverslaanbaar geachte Hongarije in de finale het onderspit moest delven. Deze overwinning, bekend als het 'Wonder van Bern', markeerde een keerpunt en legde de basis voor de toekomstige successen van het Duitse voetbal.
De Gloriejaren van de Jaren '70
In de jaren zeventig was het West-Duitse voetbalelftal zeer succesvol. Het nationale elftal werd Europees kampioen in 1972 en klopte Oranje in de finale van het WK '74 in München. Deze periode werd gekenmerkt door een sterke nadruk op discipline, wilskracht en strijdlust, eigenschappen die lange tijd als typisch Duits werden beschouwd.
De Jaren '90 en de Hereniging
In 1990 schreef het Duitse elftal, vlak voor de vereniging van Oost- en West-Duitsland, voor de derde keer het wereldkampioenschap op haar naam. Het won in de finale van Argentinië met 1:0, een doelpunt uit een penalty vlak voor het eindsignaal. Tijdens het toernooi maakte de latere bondscoach Rudi Völler zich in Nederland zeer impopulair door zijn ruzie met Frank Rijkaard. Laatstgenoemde spuugde Völler tot twee keer toe in zijn haren.
De Opkomst van Joachim Löw
Joachim Löw, een figuur die een cruciale rol heeft gespeeld in de recente geschiedenis van het Duitse voetbal, nam na vijftien jaar afscheid van zijn job als bondscoach van de Duitse nationale ploeg. Hij hoopte dat in stijl te doen tijdens het EK 2021. Löw vernieuwde de Duitse voetbalstijl, op basis van ‘verborgen waarden’ uit het verleden en droomde van ‘het perfecte spel’. Dat bracht hij in de praktijk met de ‘Gouden Generatie van 2009’. Toen won Duitsland het EK -21. Met onder meer doelman Neuer, verdedigers Boateng, Höwedes, Hummels, middenvelders Khedira en Özil. Spits Thomas Müller sloot een paar maanden later aan.
Lees ook: Het verhaal van Mabel Brands: van onbekend talent tot topspeelster.
Tussen 2006 en 2021 coachte hij de Mannschaft 189 keer. Gewonnen 120, gelijk 38 en verloren 31. Doelpuntenverhouding: 448 voor en 189 tegen. Geen enkele bondscoach deed ooit beter. Terwijl hij in 2005 als ‘werkloze’ coach onverwacht door de toenmalige nationale trainer Jürgen Klinsmann tot zijn assistent werd gepromoveerd. Van Löw werd verteld dat hij het tactische brein was geweest achter de door Klinsmann ingezette omwenteling op het WK 2006 in eigen land.
Löw wist wat hij wilde op het moment dat bondscoach Jürgen Klinsmann hem in 2004 aanklampte voor de job van assistent-coach. Hij bundelde dat in drie beginselen: altijd blijven voetballen en druk zetten; elke speler ondergaat intelligentietests en persoonlijkheidsscholing; voortdurende analyse van de informatiestroom via de laptop.
Klinsmann ijverde, tegen de achtergrond van de wereldbeker 2006 in eigen land, voor een andere voetbalcultuur voor de Mannschaft. Hij ageerde tegen de achterhaalde countertactiek en tegen het Duitse pessimisme. Een nieuwe vorm voor het Duitse voetbal die aansloot bij de tijdgeest van het vrolijke en creatieve land. Klinsmann kwam op de proppen met het grote wervende verhaal maar zocht iemand naast zich die in de luwte kon werken om hetgeen hij voor de camera uitbazuinde in de voetbalpraktijk om te zetten. Löw is het prototype van de hardwerkende ambachtsman in zijn atelier. Het begint bij het automatisme, niets dan het automatisme: het balgevoel corrigeren. Als het automatisme echt automatisch wordt uitgevoerd, dan is het tijd voor het tempo. Löw let niet op het aantal kilometers maar wel op de snelheid van de beweging. Vergeet de duurloop, dat is niets voor een voetballer. Gebruik geen overbodige energie, maal geen domme kilometers. Daarom bant hij strijd, lange ballen, inzet en volle verdedigingen. En pleit hij voor het lichaamsloze duel. Zijn stelling is vastomlijnd: grofheden zijn niet productief, zogenaamde ‘professionele fouten’ schaden het eigen elftal. Bij het verdedigen kijkt hij uit naar het winnen van de bal in plaats van naar het ontregelen van de tegenstrever.
Löw's Filosofie en Tactische Vernieuwing
Joachim Löw veranderde het spelsysteem van het Duitse voetbal. De jongen Joachim raakte in de ban van de creatieve Spielmacher Günter Netzer en de Mannschaft bij ‘das Wunder von Brüssel’ in 1972. West-Duitsland versloeg de Sovjet-Unie met 3-0 in de finale van het Europees Kampioenschap. De fabuleuze bewegingen van de flower powerachtige Netzer - met rondom hem Beckenbauer, Müller en Heynckes - ontlokte de internationale pers lyrische uitspraken omtrent ‘totaalvoetbal of de wedergeboorte van het aanvallende spel’. De man Joachim bewonderde het zogeheten hoge pressievoetbal van het AC Milan van coach Arrigo Sacchi in 1990. Later verdiepte hij zich beroepshalve in het werk van Ernst Happel bij Hamburg, Johan Cruijff bij Barcelona, Arsène Wenger bij Arsenal en van enkele…Zwitserse jeugdcoaches die het verdedigende uitvoetballen methodisch onderzochten.
De Duitse voetbalbond DFB houdt de huidige generatie de spiegel voor van ‘Traumteam 1972’ en heeft de meest avontuurlijke strekking uit haar verleden als te volgen voorbeeld neergezet voor heden en toekomst. Löw wil de tegenstander door goede spelsituaties verrassen en vrolijke emoties losweken bij het publiek. De oude Duitse deugden van wilskracht, strijdlust en kadaverdiscipline? Löw acht ze voorbijgestreefd. Hij gelooft in de door de DFB sinds 2000 uitgestippelde weg, het is voornamelijk zijn weg: een rigoureuze keuze voor een hoogstaande, gevarieerde voetbalcultuur. Het offensieve grondidee laat hij tot in detail bestuderen. In het voetbal van Löw hoort lichtvoetigheid en esthetiek. De ontwikkeling van het elftal eindigt nooit volgens hem.
Lees ook: PSV en Duitse doelmannen
Joachim Löw filosofeert graag…over voetbal. Hij laat niet morrelen aan de principes: offensief voetbal, spelculturele complentatie, het optreden als waagstuk. Hij verwerpt de afwachtende houding. De Mannschaft zal dominant zijn of niet zijn. Tot in uitwedstrijden toe. Daar hoort een foutmarge bij, dat geloof draagt hij uit. Hij formuleert alles in concrete doelstellingen. Hij praat in zelfbewuste termen over de missie van de Mannschaft: ‘We willen een positief, sympathiek imago en we proberen attractief voetbal te spelen.’ Hij vertaalt dat tegenwoordig ook naar zichzelf: ‘Ik ben een esthetische trainer die goed voetbal wil zien.’ Hij verfoeit het ‘winnen tot elke prijs’. Voor hem is de stilistische opvoering wezenlijk belangrijker dan het gebeuk: ‘de kunst om zonder titel te behagen’.
WK 2014: Het Hoogtepunt
In 2014 werd Duitsland wederom wereldkampioen onder leiding van bondscoach Joachim Löw. Mario Götze besliste de finale tegen Argentinië door te scoren in de verlenging. Deze overwinning was niet alleen een sportieve triomf, maar ook een bevestiging van de vernieuwde Duitse voetbalstijl die Löw had geïntroduceerd.
Teleurstellingen en Kritiek
Na het succes van 2014 volgden echter ook teleurstellingen. Duitsland werd in Rusland al in de groepsfase uitgeschakeld. Het land verloor van Mexico en Zuid-Korea, waardoor de winst tegen Zweden - die pas in de laatste minuut van de extra tijd tot stand kwam - niet voldoende was voor een vervolg op het mondiale eindtoernooi. Löw zelf sprak zich na de uitschakeling niet uit over zijn toekomst. De selectie van Duitsland is inmiddels terug in West-Europa en binnenkort volgen gesprekken tussen Löw en de Duitse voetbalbond. Volgens het Duitse persbureau DPA hebben alle leden van het presidium van de Duitse voetbalbond ingestemd om Löw (58) niet te ontslaan. De Duitse coach heeft nog een contract tot eind 2022 bij de bond. Ondanks deze tegenslagen bleef Löw vasthouden aan zijn filosofie en probeerde hij het team verder te ontwikkelen.
De Top 10 Beste Duitse Voetballers Ooit
Met vier Wereldbekers en drie Europees kampioenschappen op hun naam, is Duitsland een van de beste voetballanden aller tijden. Deze prijzen zijn vooral te danken aan de geweldige voetballers die ons buurland hebben voortgebracht. Hieronder een overzicht van de top 10 beste Duitse voetballers ooit:
- Franz Beckenbauer: Ook wel Der Kaiser genoemd, wordt beschouwd als de grootste voetballer die Duitsland kende.
- Gerd Müller: Na Miroslav Klose de all-time topscorer van Duitsland.
- Miroslav Klose: Heeft het record voor de meeste doelpunten op een WK én is hij topscorer aller tijden van het Duitse nationale elftal.
- Lothar Matthäus: Wordt beschouwd als een van de beste middenvelder ooit.
- Karl-Heinz Rummenigge: Werd twee keer uitgeroepen tot Europees Voetballer van het Jaar: in 1980 en 1981.
- Philipp Lahm: Was aanvoerder van het Duitse team dat de wereldbeker in 2014 won.
- Oliver Kahn: Werd op het WK in 2002 uitgeroepen tot de beste doelman van het toernooi.
- Bastian Schweinsteiger: Werd door de Duitsers zelf gezien als ‘het kloppende hart’ van het Duitse middenveld tussen 2004 en 2016.
- Thomas Müller: Een schoolvoorbeeld van het Duitse begrip ‘Raumdeuter’.
- Jürgen Klinsmann: Won als aanvaller het WK in 1990 en in 1996 het EK.
Lessen uit het Duitse Voetbal
In tijden van crisis leerde het Duitse voetbal van Nederland. Het is hoogste tijd dat Nederland kijkt wat de Duitsers beter doen. Een van de aspecten waar Duitsland in uitblinkt, is het vermogen om zich aan te passen en te vernieuwen. Dit blijkt onder meer uit de filosofie van Julian Nagelsmann, een jonge en ambitieuze trainer die in Duitsland furore maakt. Nagelsmann hecht geen waarde aan een vaste speelwijze, maar past zijn tactiek aan op basis van de tegenstander en de beschikbare spelers. Hij legt de nadruk op spelprincipes en het vergroten van de cognitieve snelheid van zijn spelers.
Lees ook: Duitse keepers en de Gouden Handschoen
Nagelsmanns Principes:
- Geen Vaste Speelwijze: Nagelsmann ziet het nut niet van een vaste speelwijze. Als je steeds op dezelfde manier speelt, zo redeneert hij, word je een makkelijk doelwit voor een creatieve tegenstander.
- Spelprincipes: Vastigheid komt bij Nagelsmann niet uit het systeem, maar uit zogenoemde ‘spelprincipes.’ Een van die principes is een klassieker: speel nooit breed.
- Verrassing en Aanpassing: Nagelsmann verrast zijn opponenten graag met onverwachte opstellingen en past zijn tactiek voortdurend aan.
- Vermijden van Automatisme: Het inslijpen van patronen vormt een risico. Elke training is dan ook anders bij Nagelsmann om automatismen te voorkomen en verveling tegen te gaan.
- Cognitieve Snelheid: De echte winst zit hem in het vergroten van wat hij ‘de cognitieve snelheid’ noemt. Hij wil dat zijn spelers sneller reageren op veranderende situaties in het veld.
tags: #duitse #bondscoach #voetbal #geschiedenis