Zeg ‘Sneeuwvlokje’, ‘de Zwarte Tulp’ of ‘Goudhaantje’ en de doorsnee voetballiefhebber weet er gelijk een gezicht bij te plaatsen. Bijnamen in de voetbalwereld zijn vaak iconisch en roepen direct een beeld op van de speler in kwestie. Hoewel de gewoonte om spelers bijnamen te geven met de jaren lijkt af te nemen, blijft het een interessant fenomeen dat veel zegt over de speler, zijn kwaliteiten en de periode waarin hij actief was. Dit artikel duikt in de betekenis van bijnamen in het voetbal, met een focus op de legendarische Johnny Rep, beter bekend als "het Goudhaantje".
De Betekenis van Bijnamen in het Voetbal
Hoe verder we teruggaan in de tijd, des te gebruikelijker het was om spelers een bijnaam te geven. Los daarvan zien we ook dat tijdens een succesvolle periode vaker bijnamen worden gegeven. We zouden hieruit ook kunnen concluderen dat er tegenwoordig maar weinig aansprekende spelers zijn op de Nederlandse velden en het Nederlandse voetbal nog maar weinig succesvol is de laatste jaren. Bijnamen zijn vaak gerelateerd aan uiterlijke kenmerken, een verbastering van de naam, of een verwijzing naar specifieke kwaliteiten van de speler. Zo hadden bijna alle spelers in de beginjaren van Go-Ahead een bijnaam. Deze bijnaam werd vaker gebruikt dan hun eigenlijke naam en was meestal gerelateerd aan uiterlijke kenmerken of een verbastering van hun naam. Gerrit Hulsman, die nogal een opvallend reukorgaan had, werd hierdoor ‘de Neuze’ werd genoemd. Jan Halle heette ‘de Kromme’ vanwege zijn opvallende o-benen en was dus de voorloper van Willem van Hanegem. Het jongere broertje van Jan, de legendarische keeper Leo Halle, had de eer om meerdere bijnamen te hebben. Na zijn imponerende interlanddebuut in Milaan tegen Italië, werd hij in de Italiaanse pers ‘Leo di Milano’ genoemd. De Leeuw van Milaan, die als een leeuw zijn prooi ving. Een naam die in Nederland werd overgenomen en vaak verbasterd werd naar de Leeuw van Deventer. Onder de Deventenaren werd hij vooral de Reus van Deventer genoemd vanwege zijn imponerende gestalte. Zijn medespelers hadden echter een minder charmante bijnaam voor hem. Een andere opvallende bijnaam uit deze tijd was die van Henne van Putten. Hij werd ‘de Katjang’ genoemd. Een woord dat uit Nederlands-Indië is overgewaaid en zoiets betekende als kwajongen. Hij werd zo genoemd vanwege zijn donkere uiterlijk. Zijn broer, Gradus van Putten, noemde men simpelweg ‘de Putter’. Tot aan de oorlog passeerden vele bijnamen de revue. Te veel om hier allemaal op te noemen. Daarna brak er een minder succesvolle periode aan bij Go-Ahead en daarmee evenredig verminderde ook het aantal bijnamen, waarna tijdens een sportieve opleving in de jaren ’60 de traditie weer in ere werd hersteld. In de jaren ’90 kenden we ‘de Knip’ (Knippenberg), ‘Zoef-zoef’ (Overmars) en tot slot hadden we te maken met een rechterflank die bezet werd door drie jonge talentvolle spelers uit de regio met alle drie een flinke mat haar in de nek. Als zijnde een drieling heersten zij over de rechterkant van het veld.
Er valt duidelijk een tendens te bespeuren. Hoe meer successen, des te meer legendarische spelers en dus ook bijnamen. Het heeft er alle schijn van dat het één een logisch gevolg is van het andere. Dat er de laatste jaren maar weinig aansprekende bijnamen zijn bijgekomen heeft dan ook hoogstwaarschijnlijk te maken met de tegenvallende resultaten. Hierin is gelukkig sinds vorig seizoen, een kentering gaande. De eerste bijnamen doen weer de ronde. Een goed teken. Zo kennen we tegenwoordig ‘Goalder’ of ‘de Kolderator’, ‘Maka’ of ‘de Groeibriljant’ en ‘Grinta Bart’. Er dook onlangs zelfs een bijnaam op van een speler die nog geen minuut in het eerste elftal gespeeld heeft, n.l. Dat belooft wat, we zijn weer op de goede weg om een legendarisch team te krijgen met goede resultaten.
Johnny Rep: Van Zaandam naar de Wereldtop
Nicolaas 'Johnny' Rep werd op 25 november 1951 geboren in Zaandam. Hij kwam van de Zaanse amateurclub ZFC toen hij 29 augustus 1971 bij Ajax debuteerde. Zijn carrière bracht hem langs gerenommeerde clubs als Ajax, Valencia, SC Bastia, AS Saint-Étienne, PEC Zwolle, Feyenoord en HFC Haarlem. Rep is een van de voetballers die zowel voor Ajax als Feyenoord speelde.
Rep begon zijn voetbalcarrière bij de Zaanse club ZFC op achtjarige leeftijd en maakte op zijn zestiende zijn debuut in het eerste elftal in de Tweede Divisie. In 1968 tekende hij bij de jeugd van Ajax. Daar doorliep hij de jeugdopleiding en speelde hij in het B-team voordat hij in de zomer van 1971 zijn debuut maakte in het eerste elftal. Zonder dat Johnny Rep het wist, bekeek Cor Brom, de assistent van trainer Rinus Michels, hem tijdens een wedstrijd van de interregionale jeugd tegen Haarlem. Vervolgens ontving Rep een brief thuis met overschrijvingsformulieren. Bij Ajax speelde hij met de iconen Johan Cruijff, Ruud Krol, Dick van Dijk, Arie Haan, Johan Neeskens, Gerrie Mühren en Piet Keizer. Hij won met de Amsterdamse club twee keer de landstitel, de nationale beker, twee keer de Europa Cup I, twee keer de Europese Super Cup en de Wereldbeker.
Lees ook: Amerikaans herenbasketbal: de betekenis achter de bijnaam
"Het Goudhaantje": Een Bijnaam Verdient
Rep´s bijnaam het goudhaantje dankte hij aan het vermogen om te scoren op beslissende momenten. Hij drukte als spits zijn stempel op de returnwedstrijd om de Wereldbeker in 1972 tegen het Argentijnse Independiente, met twee van de drie Ajax-doelpunten (3-0). Na het vertrek van Johan Cruijff (eind augustus 1973), finishte Ajax na een zeer sterke 1e competitiehelft en een zwakke 2e competitiehelft als 3e in de competitie van 1973/1974. In een wat gelijkmatiger seizoen 1974/1975 finishte Ajax wederom als 3e, zij het ditmaal wat moeizamer. De laatste grote prijs die Ajax in de periode 1971-1975 won, was de Europese SuperCup in 1973. Deze werd gespeeld in januari 1974. In 1975 vertrok Rep van Ajax naar Valencia, zijn opvolger bij Ajax werd rechterspits Tscheu La Ling. Daarna speelde Rep nog voor SC Bastia, AS Saint-Étienne, PEC Zwolle, Feyenoord en HFC Haarlem. Met Bastia haalde Rep in het seizoen 1977/1978 de finale van de EuropaCup III (UEFA Cup), die uiteindelijk van PSV verloren werd (0-0, 3-0). Vanaf medio 1979 speelde Rep samen met onder andere Michel Platini en Santini voor het Franse Saint-Etienne. In het seizoen 1980/1981 werd Saint-Etienne kampioen van Frankrijk.
Johnny Rep werd ook wel het goudhaantje genoemd. Die bijnaam kreeg hij niet voor niets. Rep had het vermogen om op beslissende momenten te scoren voor Ajax. Zo maakte hij in 1973 de enige treffer in de Europa Cup 1-finale en in de wereldbekerwedstrijd het jaar daarvoor tegen het Argentijnse Independiente.
Rep in Oranje: Een Belangrijke Spil in het Totaalvoetbal
Ex international Johnny Rep is woensdag 16 juni om 18.00 uur de hoofdgast in het LOVE-radioprogramma LOVE Sport WK Extra! Johnny Rep speelde voor het ‘gouden Ajax’ twee finales om de Europacup I, een keer om de Wereldbeker en voor Nederland de WK-finales van 1974 en 1978. Rep speelde een belangrijke spil in het totaalvoetbal van Rinus Michels.
Op het WK 1974 maakte Rep deel uit van mogelijk de beste voorhoede die het Nederlands Elftal ooit heeft gekend: John Rep, Johan Cruijff, Rob Rensenbrink. Het Nederlands elftal scoorde op dit toernooi maar liefst 15 maal en kreeg slechts 3 treffers tegen. Oranje maakte onder aanvoering van Johan Cruijff en coach Rinus Michels faam met het schitterende totaalvoetbal. Nederland finishte als 2e, na in de finale met 2-1 te hebben verloren van gastland West-Duitsland. Het trauma is bekend.. In 1973 en 1974 presteerde het Nederlands Elftal zeer goed, maar in 1975 waren de resultaten zwak. Na een zwakke start eind 1976 kwalificeerde Oranje zich door goede resultaten in heel 1977 voor het WK 1978. In de finale tegen thuisland Argentinië, verloor Nederland, zoals helaas ook te bekend. Dit na een stand van 1-1 na 90 minuten. Eind 1978 startte Oranje sterk voor de kwalificatie voor het EK 1980, maar door enkele mindere resultaten in 1979 werd de kwalificatie nog een spannende zaak. De laatste wedstrijd eind 1979 stond Oranje 2-0 achter in Oost-Duitsland. Het laatste toernooi dat Rep met het Nederlands elftal speelde was het EK 1980 in Italië. Nederland slaagde er in de pouleronde net niet in zich te kwalificeren voor de volgende ronde. Tegen West-Duitsland werd na een snelle 3-0 achterstand uiteindelijk dankzij goals van Willy van de Kerkhof en Rep de schade beperkt tot een kleine 3-2 nederlaag, tegen Tsjechoslowakije was de uitslag 1-1. Het was echter niet genoeg. In totaal scoorde Johnny Rep twaalf keer voor Nederland (1973-1981) en 50 keer voor Ajax (1971-1975).
Op het WK van 1974 vormde Johnny Rep samen met Johan Cruijff en Rob Rensenbrink de voorhoede van het Nederlands elftal. Onder leiding van Cruijff en coach Rinus Michels maakte Oranje naam met totaalvoetbal en eindigde als tweede. Rep scoorde vier doelpunten in dat toernooi. Vier jaar later, tijdens het WK van 1978 in Argentinië, voorkwam hij een voortijdige uitschakeling door in de laatste poulewedstrijd tegen Schotland te scoren. Ondanks een 3-2 verlies ging Nederland op doelsaldo door. Rep voegde nog twee goals toe tegen Oostenrijk, waarmee hij met zeven doelpunten over twee WK's de topscorer van Oranje op WK-eindronden werd. Het Nederlands elftal redde hij in 1978 met een doelpunt tegen Schotland (2-3 nederlaag) van een voortijdige afgang op het wereldkampioenschap in Argentinië.
Lees ook: Wayne Gretzky: Biografie
Prijzenkast van een Legende
De iconische voetballer heeft een behoorlijk goedgevulde prijzenkast:
Ajax:
- Wereldbeker voor clubteams: 1972
- Europacup I: 1972, 1973
- UEFA Supercup: 1973, 1974
- KNVB Beker: 1971, 1972, 1973
- Landskampioen Eredivisie: 1972, 1973
Saint-Étienne:
- Kampioenschap Division 1: 1981
Zo won Rep zowel internationaal als nationaal meerdere prijzen.
Na zijn Actieve Carrière
Na zijn actieve spelerscarrière ging Johnny Rep in 1987 aan de slag als trainer en scout bij diverse amateurclubs. Hij maakte onder andere de overgang van VV Zwarte Schapen (DZS) in Amsterdam naar Almere mee, waar de club een jaar als Sporting Flevoland speelde, voordat het FC Omniworld werd. Met DZS degradeerde Rep uit de hoofdklasse, maar wist hij het jaar daarop weer te promoveren. Tussen 2003 en 2006 trainde hij de vierdeklasser VV Texel '94. In het seizoen 2007/08 begon hij aan zijn laatste klus als hoofdtrainer bij RKSV Pancratius. Rep speelde nog in het eerste zaterdagteam van ZFC waarmee hij in 1990 de fusie tot Hellas Sport Combinatie meemaakte.
Persoonlijk Leven
Het privéleven van Johnny Rep: Via ZFC Zaandam naar Ajax en later Oranje in. Dit moet je weten over het privéleven van Johnny Rep. Nicolaas 'Johnny' Rep werd op 25 november 1951 geboren in Zaandam. Johnny Rep versleet twee huwelijken. Hij trouwde allereerst met zijn jeugdliefde Trudy en trouwde vervolgens met Paula Sylvester. Ook dat huwelijk eindigde in een scheiding. Johnny Rep heeft met zijn ex-vrouw Paula Sylvester een zoon: Johnny Sylvester. In gesprek met Story in 2021 liet Rep weten geen contact te kunnen krijgen met zijn zoon. Dit heeft er mee te maken dat kort na de geboorte van zijn zoon Johnny, de oud-voetballer en Paula, de moeder van Sylvester, uit elkaar gingen. Johnny kampte destijds met een drankprobleem. Voormalig Oranje-aanvaller Johnny Rep verkeerde begin oktober 2024 in kritieke toestand na een zware hartaanval. Hij lag op de intensive care in een ziekenhuis in Málaga, waar hij dringend een pacemaker nodig had. Hij werd geopereerd en is sindsdien aan het revalideren.
Lees ook: Waarom Spanje La Roja genoemd wordt
tags: #bijnaam #goudhaantje #voetbal