Het Amerikaans voetbalelftal, zowel bij de mannen als de vrouwen, heeft een rijke en complexe geschiedenis op de FIFA Wereldkampioenschappen. Van vroege worstelingen tot recente successen, het verhaal van het Amerikaanse voetbal op het WK is er een van groei, vastberadenheid, en de voortdurende zoektocht naar erkenning in een sport die wereldwijd geliefd is. Dit artikel duikt in de geschiedenis van zowel het mannen- als het vrouwenvoetbalelftal van de Verenigde Staten op het WK, belicht hun successen en onderzoekt de groeiende populariteit van het voetbal in Amerika.
De Vroege Jaren en de Moeizame Opkomst van het Mannenvoetbal
In de Verenigde Staten, waar American football, basketbal en honkbal traditioneel de boventoon voeren, heeft voetbal lange tijd een underdogpositie bekleed. Ondanks een bevolking van meer dan 300 miljoen inwoners, trok een gemiddelde MLS-wedstrijd (Major League Soccer) aanvankelijk minder kijkers dan trekkertrek-wedstrijden of skateboard-competities.
Een Bescheiden Begin:
Amerika speelde haar eerste internationale wedstrijd in 1885 tegen Canada, een wedstrijd die niet officieel werd erkend. Een jaar later volgde de revanche met een 1-0 overwinning op Canada. De eerste officiële wedstrijd onder de nationale bond vond plaats tegen Zweden, waarbij Amerika met 3-2 won in Stockholm.
Vroege WK-deelnames:
In 1930 plaatste het land zich voor de eerste keer voor een wereldkampioenschap en won direct de eerste twee wedstrijden met 3-0. Uiteindelijk werden de halve finales bereikt waarin Argentinië met 6-1 te sterk was. De VS werden uitgeroepen tot de nummer drie van dit kampioenschap, wat nu nog steeds de hoogste klassering ooit is op een WK.
Na dit kampioenschap raakte het nationale elftal enigszins in de vergetelheid. De resultaten vielen tegen en het duurde tot 1980 voordat er geprobeerd werd het voetbal nieuw leven in te blazen. Dit moest mogelijk gemaakt worden door het oprichten van de eerste professionele competitie in het land: de NASL. In deze competitie nam het nationale team deel als ‘Team America’, om de spelers van het nationale team samen te kunnen laten spelen en trainen. De meeste spelers kozen er echter voor om voor hun clubs te spelen, waardoor dit project faalde en ‘Team America’ laatste eindigde in de competitie.
Lees ook: Winnaars van de Amerikaanse basketbal competitie
Het WK 1994 als Katalysator:
De toewijzing van het WK 1994 aan de Verenigde Staten was een cruciale stap voorwaarts. De ploeg wilde op het WK van 1990 in Italië een goed voorbeeld zetten voor vier jaar later, maar faalde daarin hard. Zonder een enkele overwinning vloog het team na de poule-fase terug naar huis. In 1994 moest heel Amerika zien wat voor mooie sport voetbal was. Het nationale team deed het naar verdienste, in de eerste ronde werd gelijk gespeeld tegen Zwitserland, met 2-1 gewonnen van Columbia en verloren tegen Roemenië. Ondanks dit laatste verlies ging het gastland door naar de volgende ronde, waarin het het op moest nemen tegen Brazilië. De Amerikanen verloren jammerlijk met 1-0, maar de toon voor het nieuwe Amerikaanse voetbal was gezet.
WK 1998: Politiek en Voetbal in Frankrijk
Het WK van 1998 in Frankrijk werd gekenmerkt door de wedstrijd tussen de Verenigde Staten en Iran, een beladen ontmoeting tussen twee landen met een gespannen politieke relatie. Op 29 november stonden de Verenigde Staten en Iran tegenover elkaar op het WK voetbal in Qatar. Deze aartsvijanden speelden ook tegen elkaar op het WK in 1998. Die match was geen gewoon potje voetbal, maar draaide uit op een historische wedstrijd die tot toenadering tussen de twee landen leidde.
De Iraanse zege leidde tot uitzinnige vreugde in de straten van Teheran en elders: dansende menigten, toeterende auto’s, wapperende Iraanse vlaggen. Zo ver kwam het overigens niet, want op de Iraanse overwinning - de eerste winstpartij van Iran ooit op een WK - volgde een 0-2 verlies tegen Duitsland. Het Iraanse elftal kon zijn koffers pakken, maar dat deed door de overwinning op de Amerikanen net wat minder pijn. Het succes vervulde de Iraniërs met trots. ‘Het was de eerste keer na de revolutie van 1979 dat de wereld positief naar Iran keek,’ zegt de Iraanse BBC-sportjournalist Pooria Jafereh, die bij de wedstrijd was en er een documentaire over maakte.
Een groep radicale Iraanse studenten had vanaf november 1979 52 Amerikaanse gijzelaars vastgehouden in de Amerikaanse ambassade in Teheran. Zij eisten de uitlevering van sjah Mohammad Reza Pahlavi. Hij was gevlucht voor de revolutie, die Iran van een prowesterse monarchie in een antiwesterse islamitische theocratie had veranderd. De gijzelaars werden na 444 dagen vrijgelaten, maar de relatie tussen Iran en de Verenigde Staten was verpest. Iran ontpopte zich tot schurkenstaat en internationale paria onder leiding van de grootayatollahs Khomeini en later Khamenei. De woede over het verleden speelde daarbij een grote rol: in 1953 hadden de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk een coup gesteund, waarin de door het parlement gekozen premier Mohammed Mossadeq was vervangen door de sjah. Door Irans steun aan internationaal terrorisme, militaire schermutselingen en de Irak-Iranoorlog in de jaren tachtig - waarin Amerika Irak steunde - bleef de band met Amerika slecht.
Maar het jaar voor het WK 1998 kreeg de relatie wat lucht. De hervormingsgezinde Mohammed Khatami was president geworden. Hij zocht de dialoog, zegt historicus Peyman Jafari, verbonden aan Princeton University. ‘In een interview met CNN in januari 1998 sprak hij vol lof over de Verenigde Staten, de Amerikaanse revolutie en George Washington.’ Hij benadrukte ook de verschillen tussen de landen, maar Khatami reikte de Verenigde Staten duidelijk de hand. De Amerikaanse regering verwelkomde de toenadering van Khatami. In een toespraak enkele dagen voor de aftrap bedankte de Amerikaanse president Bill Clinton Khatami en sprak hij het verlangen uit dat de wedstrijd ‘de vervreemding tussen onze naties’ zou beëindigen. ‘De Amerikaanse regering probeerde de wedstrijd net als Richard Nixon uit te spelen als variant op de pingpongdiplomatie,’ vertelt Jafari. ‘Die was begin jaren zeventig succesvol in het verbeteren van de verhouding tussen China en de Verenigde Staten.
Lees ook: Het Amerikaans voetbal: Een gedetailleerd overzicht
Kort voor de wedstrijd brak grote verontwaardiging uit toen een Frans televisiekanaal de film Not Without My Daughter uitzond. Jafari: ‘De film gaat over een Amerikaanse vrouw die met haar Iraanse man en dochter direct na de revolutie afreist naar Iran en door haar man gedwongen wordt in het land te blijven. Iraniërs worden in de film barbaars en gewelddadig neergezet, zelfs hun tafelmanieren worden in het belachelijke getrokken. De Iraanse regering stond op haar achterste benen en eiste excuses van de Franse regering. Terwijl de Iraanse hervormers een positief verhaal van de wedstrijd wilden maken, gaven de hardliners er een andere draai aan. ‘Voor hen ging om het verslaan van de “grote satan”, alsof het een herhaling van de Iraanse Revolutie was. De wedstrijd was dus ook binnen Iran zelf sterk gepolitiseerd.
Voor de voetbalspelers deed het politieke aspect er niet zo toe. ‘Er lag veel druk op ons, iedereen leek aandacht te hebben voor het politieke aspect van de wedstrijd,’ zegt Mehdi Mahdavikia, maker van het tweede Iraanse doelpunt, nu terugkijkend tegen Historisch Nieuwsblad. ‘Met het oog op de problemen tussen de twee landen wilde het Iraanse volk dat we de wedstrijd zouden winnen, of in ieder geval niet zouden verliezen. De coach van het Iraanse team, Jalal Talebi, was duidelijk. Tegen de New York Times zei hij destijds: ‘Ik ben geen politieke man, ik ben een sportman. We zijn hier gekomen om iedereen te laten zien dat er geen problemen zijn tussen de mensen uit twee landen.’ De Iraanse spits Khodadad Azizi was de enige die zich wat scherper uitsprak.
De aanloop naar de wedstrijd beleefden de Iraanse spelers alsof ze in een tunnel zaten, vertelt Mahdavikia. ‘We waren zo gefocust op de wedstrijd dat we niets anders meekregen, al kan ik me wel herinneren dat Not Without My Daughter werd uitgezonden. Sportjournalist Jafereh, die voor zijn documentaire met verschillende Amerikaanse spelers sprak, denkt dat bij het Amerikaanse team ook vooral het voetbal telde. ‘Door allerlei persoonlijke perikelen was het een chaos in het team en was de sfeer niet opperbest. Het was voor de Amerikanen een wedstrijd zoals alle andere.’ Middenvelder Tab Ramos werd voor de wedstrijd door de New York Times gevraagd naar de politieke ondertoon van de wedstrijd: ‘Daar maken we ons niet echt druk om,’ antwoordde hij. ‘Ik denk dat het voor hen belangrijker is dan voor ons.
Op de wedstrijddag was de sfeer tussen de fans van beide landen uitstekend: ze vierden samen feest. Maar bij wereldvoetbalbond FIFA was er nog een crisismoment, vertelt de Iraanse FIFA-beambte Mehrdad Masoudi in de documentaire van Jafereh. Het Iraanse regime wilde niet meewerken aan de manier waarop voetbalteams elkaar op het WK normaalgesproken voor een wedstrijd begroeten. ‘Iemand in Iran vond dat niet kunnen en een vernedering voor het land op televisie,’ vertelt Masoudi in de documentaire - waarschijnlijk was dat grootayatollah Khamenei. De oplossing was om de teams samen het veld op te laten komen en een gezamenlijke teamfoto te maken. En zo geschiedde. Onder luid gejuich en met de armen over elkaars schouders poseerden de twee elftallen voor de mondiale pers. Even daarvoor hadden de Iraanse spelers witte rozen overhandigd aan hun tegenstanders. ‘Door de gezamenlijke foto verdwenen in één keer alle spanningen,’ zegt Mahdavikia. Beide teams gingen vol voor de winst, maar de sfeer tussen de spelers bleef goed.
De Opkomst van de MLS en Groeiende Populariteit:
Na het WK van 1994 werd de Major League Soccer (MLS) opgericht, een cruciale stap in de ontwikkeling van het Amerikaanse voetbal. Hoewel de competitie aanvankelijk moeite had om aan te slaan, zorgden de prestaties van het nationale team op het WK van 2002, waar de kwartfinale werd bereikt, voor een ommekeer. De komst van internationale sterren zoals David Beckham droeg verder bij aan de populariteit van de MLS.
Lees ook: Het USWNT op het Wereldkampioenschap
Recente Uitdagingen en Toekomstperspectieven:
Ondanks de groeiende populariteit en de aanwezigheid van getalenteerde spelers, blijft het Amerikaanse mannenvoetbal worstelen om consistent te presteren op het hoogste niveau. De kwalificatie voor het WK 2018 werd gemist, wat een bittere pil was voor de Amerikaanse voetbalfans. Echter, met een nieuwe generatie talentvolle spelers en de gezamenlijke organisatie van het WK 2026 met Canada en Mexico, zijn de verwachtingen voor de toekomst hooggespannen.
De Dominantie van het Amerikaanse Vrouwenvoetbalelftal
In tegenstelling tot het mannenvoetbal, heeft het Amerikaanse vrouwenvoetbalelftal een ongeëvenaard succes gekend op het wereldtoneel. Met vier WK-titels en meerdere Olympische gouden medailles, is het Amerikaanse vrouwenelftal een van de meest dominante teams in de geschiedenis van het vrouwenvoetbal.
Een Moeizame Start:
De geschiedenis van het vrouwenvoetbal begint al rond 2700 voor Christus, maar lange tijd was het een sport die uitsluitend door mannen werd beoefend. In 1902 werd vrouwenvoetbal zelfs officieel verboden, met als argument dat het te schadelijk zou zijn voor vrouwen en dat ze niet de conditie en kracht zouden hebben om de sport te beoefenen. Vrouwen mochten voor 1902 wel in het openbaar voetballen, maar alleen als ze hun haren verborgen in een muts en een kniebroek droegen met kousen zo hoog mogelijk opgetrokken. Dit was omdat het voor 1902 niet gepast was als je een stukje bloot been zag.
Gelukkig kwam hier verandering in. In 1969 werd het verbod opgeheven, en twee jaar later werd de Women's Football Association in Engeland opgericht. Uitgebreide medische onderzoeken in Oost-Europa toonden aan dat voetbal helemaal niet schadelijk was voor vrouwen. De grote doorbraak voor het vrouwenvoetbal kwam in 1993.
De Doorbraak en Groeiende Populariteit:
In 1999 bereikte het vrouwenvoetbal een nieuw hoogtepunt tijdens de WK-finale tussen Amerika en China. Maar liefst 90.000 toeschouwers waren in het stadion aanwezig en 40 miljoen mensen keken thuis live mee. Na deze wedstrijd kreeg het vrouwenvoetbal in Amerika een vaste plaats, en is het inmiddels zelfs populairder dan het mannenvoetbal.
Ook in andere landen nam de populariteit toe. In Nederland duurde het langer voordat het vrouwenvoetbal erkenning kreeg. De eerste officiële Nederlandse vrouwenvoetbalvereniging, De Oostzaans Vrouwenvoetbal Vereniging, werd opgericht in 1924. De ontwikkelingen kwamen pas weer op gang rond 1955, toen de Algemene Damesvoetbalbond werd opgericht, wat leidde tot een grote groei. Aan de eerste vrouwenvoetbalcompetitie deden 14 clubs mee, maar erkenning van de KNVB bleef uit. Pas in 1971 kwam die erkenning er, en in 1917 werd het vrouwenvoetbal officieel onderdeel van de KNVB.
Aanvankelijk speelden de Nederlandse vrouwen kortere wedstrijden dan de mannen, maar in 1994 werd de speeltijd gelijkgetrokken op 45 minuten per helft. Een hoogtepunt voor het Nederlandse vrouwenvoetbal was het EK in 2017, dat in Nederland werd georganiseerd en door Nederland gewonnen werd in de finale tegen Denemarken (4-2).
WK-Successen en Dominantie:
Het wereldkampioenschap voor vrouwen wordt sinds 1991 om de vier jaar georganiseerd. Het Amerikaans voetbalelftal is verreweg het meest succesvolle land, met vijf finales en vier overwinningen. Tot 2019 ging Amerika nooit met lege handen naar huis.
Het eerste WK Vrouwen ooit werd gehouden in 1991 in China. In die editie begon USA met het winnen van veel wedstrijden, ze wonnen de cup, waardoor zij nog steeds bekend staan als land met de meeste overwinningen op een WK. Het WK is vanaf 1991 elk vierde jaar gehouden en dit zal dus het achtste WK zijn sindsdien. Er zijn 4 landen die de WK-trofee in het verleden gewonnen hebben: USA, Noorwegen, Japan en Duitsland. USA heeft de meeste trofeeën gewonnen, met hun 3 eindzeges.
In 2019 deden er 24 landen mee aan het eindtoernooi. Het was voor het eerst dat zoveel landen zich kwalificeerden.
Individuele Records en Toekomstige Kansen:
Naast de prestaties van het Amerikaans elftal zijn er ook individuele records en opmerkelijke spelers. Zo is Marta Vieira da Silva de topscorer aller tijden op het WK, en nam Miraildes Maciel Mota (Formiga) deel aan maar liefst zeven edities van het WK.
Hoewel er een sterk deelnemersveld is voor het WK deze zomer, met favorieten als USA, Duitsland, Engeland, Frainkrijk en Nederland, kwalificeerden veel grote landen zich dit keer niet. Noemenswaardige landen als Denemarken, Zwitserland en België zijn niet van de partij. Andere teams schreven historie met hun kwalificatie. Deze zomer debuteert bijvoorbeeld Jamaice op het WK, een garantie voor veel mooie wedstrijden tijdens het toernooi. Met een verscheidenheid aan landen die meedoen met het WK, zijn er heel wat veelscorende speelsters die kans zullen maken op succes. Alle topscorers van het WK uit het verleden staan bekend als heel dodelijke aanvallende speelsters.
Er zijn ook een heel aantal noemenswaardige grote WK-speelsters die niet direct degenen zijn die de goals scoren. De spelmakers, de no-nonsense speelsters, de speelsters die op het puntje van je tong liggen als je de meest waardevolle speelster van het toernooi moet noemen. Eén van die speelsters is Caroline Graham Hansen van Noorwegen. Zij moest helaas het afgelopen WK missen door blessures, maar haar flair en techniek zullen de verdedigers van de tegenstanders zeker problemen geven. Noorwegen is wellicht dit keer de underdog en kan het de grotere landen misschien wel erg lastig maken, reden genoeg om te veronderstellen dat we nog veel van Caroline en de rest van het team van Noorwegen zullen gaan zien.
Een nieuwe Braziliaanse ster is aan het rijzen, nu Andressa Alves ook meedoet met het WK. Ze staat bekend om haar techniek en skills en stond ook in de Champions League finale met Barcelona, die ze helaas net niet konden winnen. Wellicht is zij degene die de volgende grote naam wordt, naast haar landgenote Marta en de rest van het team van Brazilië in Frankrijk deze zomer. Een andere naam die hoge ogen kan gooien, en die velen van jullie bekend in de oren zal klinken, is Shanice van de Sanden. Onze eigen Oranje Leeuwinnen uit Nederland, met daaronder Shanice van de Sanden, werden op het EK 2017 Europees Kampioen. Shanice van de Sanden speelde toen al een belangrijke rol in het team en algemeen wordt aangenomen dat zij ook tijdens het toernooi deze zomer zal uitblinken.
De winnaars van het WK kunnen ernaar uitkijken om de WK-trofee omhoog te houden en mee naar huis te nemen. De trofee is gewoonweg schitterend, aangezien het een unieke trofee is die erg opvalt. De trofee werd ontworpen in 1998 voor het WK 1999 door William Sawaya.
De Toekomst van het Voetbal in Amerika
Met de toewijzing van het WK 2026 aan de Verenigde Staten, Canada en Mexico, staat het voetbal in Noord-Amerika voor een gouden toekomst. Het toernooi, dat voor het eerst met 48 landen zal worden gespeeld, biedt een unieke kans om de populariteit van het voetbal in de regio verder te vergroten en een blijvende erfenis achter te laten.
Het WK 2026: Een Nieuw Tijdperk:
Het WK 2026 wordt een uniek en historisch toernooi. Voor de eerste keer in de geschiedenis wordt het wereldkampioenschap georganiseerd in drie gastlanden: de Verenigde Staten, Canada en Mexico. Daarnaast wordt het aantal deelnemende landen uitgebreid van 32 naar 48, wat zorgt voor een compleet nieuw speelformat en meer wedstrijden dan ooit.
Tijdens het WK 2026 worden er in totaal maar liefst 104 wedstrijden gespeeld in zestien steden verspreid over de Verenigde Staten, Canada en Mexico. Dit betekent een unieke mix van culturen, voetbaltradities en iconische stadions. Maar ook een uitdagende planning voor teams en fans.
Vijf Locaties Die Je Niet Mag Missen:
- MetLife Stadium (New York/New Jersey): Hier wordt de WK-finale gespeeld. Dit stadion biedt plaats aan ruim 82.000 toeschouwers en is een van de modernste arena’s van de VS.
- Estadio Azteca (Mexico-Stad): Het eerste stadion ooit dat drie WK’s heeft gehost (1970, 1986 en nu 2026). Pelé en Maradona schreven hier geschiedenis.
- SoFi Stadium (Los Angeles): Een ultramodern stadion met een innovatief ontwerp, waar meerdere groepswedstrijden en knock-outduels worden gespeeld.
- BC Place (Vancouver, Canada): Dit stadion in Canada heeft een unieke sfeer en was eerder het decor van de WK-finale voor vrouwen in 2015.
- AT&T Stadium (Dallas, VS): Een van de grootste stadions van het WK 2026, met een enorme capaciteit (80.000+) en indrukwekkende technologische faciliteiten.
Een Nieuw Speelformat:
De uitbreiding naar 48 teams betekent een compleet nieuw format voor het WK 2026. Het toernooi begint met twaalf groepen van vier teams, waarbij de beste twee landen én de acht beste nummers drie zich kwalificeren voor de knock-outfase. Hierdoor ontstaat een extra ronde (zestiende finales), wat leidt tot meer wedstrijden en meer kansen voor verrassingen. Met 104 wedstrijden in totaal wordt dit het grootste WK aller tijden!
Nederland op het WK 2026:
Hoewel de definitieve selectie nog ver weg is, durven we nu alvast een inschatting te maken welke spelers een belangrijke rol kunnen spelen voor het Nederlands elftal onder bondscoach Ronald Koeman.
- Sterke defensie: Op doel lijkt Bart Verbruggen (Brighton & Hove Albion) een logische keuze. In de verdediging heeft Oranje met Virgil van Dijk en Nathan Aké veel ervaring, terwijl jonge talenten als Micky van de Ven (Tottenham Hotspur) en Jeremie Frimpong (Bayer Leverkusen) zich week na week in de kijker spelen. Ook Quilindschy Hartman werkt hard aan zijn comeback na een blessure en kan een belangrijke rol spelen op het WK.
- Creativiteit op het middenveld: Het middenveld van Oranje draait om Frenkie de Jong, wiens techniek en rust aan de bal van onschatbare waarde zijn. Daarnaast heeft Xavi Simons (RB Leipzig) zich ontwikkeld tot een bepalende speler en kan Ryan Gravenberch met zijn dynamiek en fysieke kracht een troef worden voor Koeman.
- Aanval met veel potentie: In de aanval heeft Oranje verschillende opties. Cody Gakpo (Liverpool) is de grote blikvanger, terwijl Donyell Malen en een ervaren kracht als Memphis Depay nog altijd van waarde kunnen zijn. De vraag blijft of Memphis zich in topvorm naar het WK 2026 kan knokken.
Wedstrijden Om Naar Uit te Kijken:
- De openingswedstrijd - Wie mag het toernooi aftrappen en schrijft direct geschiedenis?
- Klassiekers tussen toplanden - Denk aan potentiële clashes als Brazilië - Argentinië of Duitsland - Frankrijk in de knock-outfase.
- Nederland in actie - Kan Oranje stunten tegen de grootmachten?
- De finale in New York - Op 19 juli 2026 wordt in MetLife Stadium bepaald wie zich tot wereldkampioen kroont.
tags: #Amerikaans #voetbalelftal #WK #voetbal #wedstrijden #geschiedenis