Inleiding
Alcmaria Victrix, opgericht in 1898, is een van de oudste sportverenigingen van Alkmaar. Begonnen als een jongensclub voor voetbal, is de vereniging uitgegroeid tot een omnisportvereniging met een rijke historie in voetbal, honkbal en softbal. Deze diversiteit maakt Alcmaria Victrix tot een belangrijke speler in de Alkmaarse sportwereld.
Vroege Jaren en Voetbalsuccessen
Op 1 januari 1898 werd Alcmaria Victrix opgericht door een groep jongens op de Krocht, op initiatief van Jan Poseert. Tot 1902 speelde de club voornamelijk vriendschappelijke wedstrijden. In het najaar van 1902 was Alcmaria Victrix een van de drie clubs die de Noord-Hollandsche Voetbal Bond oprichtten, samen met ZVV uit Zaandam en Sport uit Hoorn. Ondanks een tekort aan leden in 1912, werd besloten de vereniging voort te zetten, waarna een periode van groei en strijdlust aanbrak.
Na de Eerste Wereldoorlog groeide het ledental spectaculair, mede door de invoering van de achturige werkdag in 1919. De club bleef in de tweede klasse spelen, met de bijbehorende ups en downs. In 1915 sloot Alcmaria zich aan bij de N.H. Atletiekbond en in 1921 werden de wekelijkse clubavonden in restaurant Houtlust ingesteld, waar leden konden kaarten, biljarten en praten.
Alkmaarsche Boys en de Tweede Wereldoorlog
Op 6 juli 1931 werd Alkmaarsche Boys opgericht door ex-Alcmaria-spelers, nadat Cees Hoek, de leider van het succesvolle A-juniorenteam, van de ledenlijst was geschrapt vanwege een verschil in visie met het bestuur. Vele leden vertrokken met Hoek en richtten Alkmaarsche Boys op. Op 1 januari 1933 vierde Alcmaria Victrix het 35-jarig bestaan met een feestavond in de Harmonie.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog, die op 10 mei 1940 begon met de Duitse inval, mocht er aanvankelijk een normale competitie worden gespeeld. Het voetbal bloeide in deze periode. In 1946 degradeerde Alcmaria uit de tweede klasse, maar het jaar daarop keerde het eerste elftal terug en behaalden zeven andere elftallen de titel.
Lees ook: Ontdek de rijke geschiedenis van Alcmaria Victrix Honkbal
Overstap naar Betaald Voetbal en de Amateurvoetbalpool
In 1954 stapte een groot deel van het Alcmaria-publiek over naar de betaalde wedstrijden van Alkmaar ’54, waar betere spelers tegen landelijk aansprekende tegenstanders speelden. De bezoekersaantallen bij Alcmaria daalden drastisch. Tussen 1952 en 1954-1955 daalde het aantal betalende toeschouwers van 27.000 naar 3.000.
Vanaf 1 december 1954 moest Alkmaar ’54 een vereniging stichten en per 1 juni 1955 een amateurafdeling hebben. Alcmaria Victrix en Alkmaarsche Boys werden uitgenodigd om te praten over een mogelijke samenwerking, maar Alkmaar ’54 liet niets meer van zich horen.
In de donkere dagen van het amateurvoetbal leverde Alcmaria Victrix een ongekende prestatie met de organisatie van de Amateurvoetbalpool. Dit initiatief gaf de stoot tot de landelijke toto en hielp vele amateurclubs uit de financiële nood. Tussen 22 januari 1956 en 17 februari 1957 had de “Alkmaarse dubbeltjespool” bijna een miljoen deelnemers, met een bruto ontvangst van fl. 3.230.000. Hiervan werd fl. 1.208.700 aan prijzen uitgekeerd en fl. 1.518.100 aan de 452 deelnemende clubs.
Uitbreiding naar Honkbal en Softbal
Per 1 januari 1964 werd de kiem gelegd voor een verandering die zou leiden tot de vorming van een omnisportclub, door de oprichting van de honkbalafdeling. Een commissie onderzocht de mogelijkheden, waarna Piet Blondel werd voorgesteld als bestuursafgevaardigde. Op 2 maart 1964 werd een propaganda-avond georganiseerd in “’t Wapen van Heemskerk”. De aanmelding van nieuwe leden verliep voorspoedig en op 10 april 1964 werd de honkbalafdeling van Alcmaria ingeschreven bij de K.N.H.B. In die tijd waren er aparte bonden voor honkbal en softbal.
Door flinke propaganda groeide de honkbalafdeling gestaag, zodat de club in 1965 met twee teams aan de competitie kon deelnemen. Van groot belang was ook de verhuizing van Alcmaria Victrix naar het nieuwe sportveldencomplex in de Hoef. Op 16 januari 1965 overhandigde burgemeester mr. dr. H.J. Wytema van Alkmaar de sleutels van het nieuwe complex aan voorzitter Tije Bonsema.
Lees ook: De rol van de derde honk
De groei van Alcmaria Victrix honkbal zette zich voort: in 1967 was Alcmaria de 48e grootste van 142 verenigingen in de KNHB. In 1969 kwamen ook de eerste dames in actie, met de oprichting van een softbalafdeling op initiatief van oud-honkballer Jacques Rosier.
Reorganisatie en Herensoftbal
In 1971 was de bedoeling om de hele vereniging te reorganiseren en zakelijke principes als nieuwe leidraad te hanteren. Herensoftbal deed zijn officiële intrede op 1 januari 1978. In 1979 werd een volwaardige honk- en softbalaccommodatie aangelegd met looppaden, dug-outs en alles wat bij een officieel veld hoort.
Bloei in de Jaren '80 en Uitdagingen in de Jaren '90
In de jaren tachtig bloeide de honkbal- en softbalafdeling. In 1991 werden periodetitels bij het voetbal ingevoerd, wat betekende dat Alcmaria tot de laatste competitiewedstrijd niet zeker was van haar positie voor het volgende seizoen. In de jaren negentig moest de aandacht voor familieactiviteiten worden teruggebracht en de nadruk weer meer op het sporten zelf komen te liggen. De eens zo bloeiende jeugdafdeling kromp snel door vergrijzing in de Hoef. In 1992 kon er met moeite nog maar één F-pupillenteam worden ingeschreven.
Nieuwe Faciliteiten en Vrouwenvoetbal
In 2004 nam de honkbal- en softbalafdeling een complex op Olympisch niveau in gebruik, getekend door de toenmalige algemeen voorzitter Alex Beek. In hetzelfde jaar deed vrouwenvoetbal zijn intrede bij Alcmaria Victrix, met de start van een meiden D-team. De meisjesteams behaalden vele kampioenschappen, met als hoogtepunt in 2008 de promotie van het junioren A-team naar de hoofdklasse.
Verdere Ontwikkelingen
In 2007 werd het voetbalcomplex gerenoveerd met kunstgrasvelden. In 2008 werd een sporthal op het complex in gebruik genomen, waardoor zowel honkbal, softbal als voetbal het hele jaar door konden trainen. In 2012 werden de Softbal Dames, onder leiding van Gonny Farley, Nederlands kampioen.
Lees ook: Eenvoudige softbalregels voor kinderen
In 2014 behaalde de afdeling Vrouwenvoetbal een uniek resultaat door met beide teams kampioen te worden (Vrouwen 2 in de 5e klasse en Vrouwen 1 in de 4e klasse). Het jubileumjaar (10 jaar bestaan) werd bekroond met de KNVB Beker, gewonnen door de talentengroep van Vrouwen 1.
Recente Jaren
In 2021 vond een grote verbouwing plaats van het voetbalcomplex, waarbij de oude kleedkamers werden gesloopt en twaalf nieuwe, inpandige kleedkamers werden gerealiseerd. De feestelijke opening vond plaats op 18 september door wethouder Pieter Dijkman.
In 2022 werd een mijlpaal bereikt in het jeugdvoetbal, met de verwelkoming van de 100e kabouter in de kabouterafdeling. Van deze grote groep stroomt elk jaar een deel door naar de pupillen, waar ze beginnen met echte wedstrijdjes.
125-jarig Jubileum in 2023
In 2023 vierde Alcmaria Victrix haar 125-jarig bestaan. Als oudste sportvereniging van Alkmaar werd dit gevierd met tal van activiteiten, zoals een jeugdtoernooi voor 100-jarige verenigingen, een LED-toernooi, een jubileumfeest op 18 mei, een jeugdtoernooi op 3 juni en een reünie op 13 mei.
Culturele en Historische Context
De rijke historie van Alcmaria Victrix is niet alleen terug te vinden in sportieve prestaties, maar ook in de documentatie en herinneringen die door de jaren heen zijn verzameld. Zo zijn er diverse album amicorums en andere historische documenten die een inkijkje geven in het verleden van Alkmaar en haar inwoners.
Album Amicorums en Historische Documenten
- Album Amicorum van Betje Coster (1839-1846): Dit album bevat bijdragen van onder andere haar toekomstige schoonmoeder C.J. Luchtmans-Vermeulen uit Rotterdam (1842) en haar broer A. Coster. Het geeft een persoonlijk beeld van de sociale kringen in Alkmaar in de 19e eeuw.
- Album Amicorum van C.M. Koene (±1831-1835): Dit album bevat 23 bijdragen, waaronder landschapstekeningen in potlood, "prikkunst" bladen en borduurwerken.
- "Alckmaar Lof-Dicht" van C.P. Schagen: Een lofdicht op Alkmaar, inclusief een gegraveerde titelpagina over het beleg van Alkmaar in 1573.
- "Alcmaria Eucharistica" van F.Dr. Lampen O.F.M.: Een boek ter gelegenheid van het Vijfde Eeuwfeest van het Eucharistisch wonder van Alkmaar in 1929.
Deze documenten illustreren de culturele en historische context waarin Alcmaria Victrix is ontstaan en gegroeid. Ze tonen de verbinding tussen de sportvereniging en de bredere gemeenschap van Alkmaar.
tags: #alcmaria #victrix #honkbal #softbal #alkmaar #geschiedenis