Ontdek de Fascinerende Geschiedenis van Alcmaria Victrix: Alkmaars Voetbalicoon!

Inleiding

Alcmaria Victrix, opgericht op 1 januari 1898, is een van de oudste sportverenigingen van Alkmaar. Wat begon als een eenvoudige jongensclub voor voetbal, is uitgegroeid tot een bloeiende omnisportvereniging met een rijke historie in voetbal, honkbal en softbal. Deze diversiteit maakt Alcmaria Victrix tot een belangrijke speler in de Alkmaarse sportwereld. De club heeft door de jaren heen vele hoogte- en dieptepunten gekend, maar is altijd trouw gebleven aan haar wortels en haar leden.

De Vroege Jaren en de Oprichting

De wortels van Alcmaria Victrix liggen in de late 19e eeuw. Een aantal jongens pakte het eind 1897 zakelijk aan door op initiatief van Jan Poseert, Alcmaria Victrix op te richten. De naam is al mooi: Gabriël Willem (Pear) Keuter. Pear tekende zijn mémoires op over het ontstaan van het voetbal in Alkmaar en de oudste voetbalclub: Alcmaria Victrix.

Pear is voor de vastlegging van het ontstaan van het voetbal in Alkmaar belangrijk geweest. In september 1922 is hij gestart met het optekenen van alle belevenissen. Zijn verhalen waren een maandelijkse bijdrage aan het Alcmaria Nieuws. Hij is zo de enige geschiedbron voor wat betreft de clubhistorie van Alcmaria Victrix en het Alkmaarse voetbal in het algemeen.

Tot 1902 speelde Alcmaria Victrix voornamelijk vriendschappelijke wedstrijden. In het najaar van 1902 waren ze medeoprichter van de Noord -Hollandsche Voetbal Bond. Samen met ZVV uit Zaandam en Sport uit Hoorn richtte Alcmaria Victrix de Noord-Hollandsche Voetbalbond op. Ondanks een tekort aan leden in 1912, werd besloten de vereniging voort te zetten, waarna een periode van groei en strijdlust aanbrak.

Groei en Uitdagingen in de Eerste Helft van de 20e Eeuw

Na de Eerste Wereldoorlog was de groei spectaculair. In 1919 was de achturige werkdag ingevoerd, met als resultaat dat in 10 jaar het ledental van de NVB bijna verdriedubbelde (1914: 10.000, 1924: meer dan 28.000). De “heerenclubs” werden geconfronteerd met een nieuw fenomeen. Jonge proletariërs die na zes dagen harde en vaak eentonige arbeid tot de tanden gewapend het veld betraden en serieus van plan waren om te winnen. Alcmaria bleef tweede klasser, met alle ups en downs. Een voetbalvereniging is meer dan de successen of wanprestaties van het eerste elftal. In 1915 sloot Alcmaria zich aan bij de N.H. Atletiekbond. In 1921 werden de wekelijkse clubavonden ingesteld. Wie tijd en lust had, kwam naar restaurant Houtlust om te kaarten, te biljarten of te praten.

Lees ook: Ontdek de rijke geschiedenis van Alcmaria Victrix Honkbal

Alkmaarsche Boys en de Periode van de Tweede Wereldoorlog

Op 6 juli 1931 werd de voetbalvereniging: Alkmaarsche Boys opgericht: een combinatie van ex-Alcmaria-spelers die zich onder de naam Alkmaarsche Boys hebben verenigd=> oorzaak: Cees Hoek, leider van het succesvolle A-juniorenteam, had een visie op de samenstelling van het eerste elftal die haaks stond op die van het bestuur. Hij werd van de ledenlijst geschrapt. Vervolgens vertrokken vele leden met Cees Hoek en werd Alkmaarsche Boys opgericht. Op 1 januari 1933 werd het 35 jarig bestaan gevierd met een feestavond in de Harmonie.

Op 10 mei 1940 vielen de Duitsers ons land binnen. De bezetter was er aanvankelijk veel aan gelegen om het Nederlandse volk achter zich te krijgen, dus mocht er een normale competitie worden gespeeld. Die eerste jaren van de Bezetting bloeide het voetbal. Alcmaria degradeerde in 1946 uit de 2e klasse naar de 3e klasse, als mede het 3e en 4e elftal. Het jaar erop zou het eerste elftal weer terugkeren in de 2e klasse en zouden 7 andere elftallen de titel behalen.

Overstap naar Betaald Voetbal en de Amateurvoetbalpool

Veel van het Alcmaria publiek was in 1954 overgestapt naar de betaalde wedstrijden van Alkmaar ’54. Daar speelden goede spelers en wat nog belangrijker was, ze deden dat tegen landelijk aansprekende tegenstanders. Na een jaar kwam nog maar 5 tot 10% van de bezoekersaantallen van de voorafgaande jaren langs de loketten van het sportpark om naar Alcmaria te kijken. Van de 27.000 betalende toeschouwers uit 1952 waren in 1954-1955 nog maar 3000 over.

Per 1 december 1954 moest Alkmaar ’54 een vereniging stichten en per 1 juni 1955 een amateurafdeling hebben. Reden waarom Alcmaria Victrix en Alkmaarsche Boys de uitnodiging ontvingen om om de tafel te komen zitten. Standpunten werden uitgewisseld waarbij besprekingen spoedig zouden worden voortgezet. Alkmaar ’54 liet niets meer van zich horen! In de donkerste dagen van het amateurvoetbal heeft Alcmaria Victrix met de organisatie van de Amateurvoetbalpool een ongekende prestatie geleverd. Het gaf de stoot tot de landelijke toto en hielp vele amateurclubs uit de ergste financiële nood! De “Alkmaarse dubbeltjespool” had tussen 22 januari 1956 en 17 februari 1957 bijna een miljoen deelnemers, een bruto ontvangst van fl. 3.230.000,=, keerde fl. 1.208.700,= aan prijzen uit en fl. 1.518.100,= aan de 452 deelnemende clubs. Voorts fl. 45.500,= aan de KNVB afdelingen en fl.

Uitbreiding naar Honkbal en Softbal

Per 1 januari 1964 werd door de oprichting van de honkbalafdeling de kiem gelegd voor een verandering die op termijn zou leiden tot de vorming van een omni-sportclub. De kiem voor de honkbalafdeling werd gelegd op de laatste Algemene Ledenvergadering, waar Jan Groet het bestuur verzocht om de mogelijkheid van honkbal eens nader te onderzoeken. Piet Blondel werd voorgesteld als bestuursafgevaardigde om dit samen met J.Y. te onderzoeken. In november 1963 werd de definitieve commissie voorgesteld. Op 2 maart 1964 werd in “‘t Wapen van Heemskerk” aan de Breedstraat een propaganda-avond georganiseerd, waarvoor vele uitnodigingen werden verstuurd. De aanmelding van nieuwe leden verliep voorspoedig, en de honkbalafdeling van Alcmaria werd op 10 april 1964 ingeschreven bij de K.N.H.B. (Koninklijke Nederlandse Honkbal en Softbal Bond). In die tijd waren er nog aparte bonden voor honkbal en softbal.

Lees ook: Voetbal, Honkbal, Softbal Alkmaar

Jaap v.d. Haas werd een jaar na de oprichting van de Honkbal bij Alcmaria Victrix in 1965 lid. Door flinke propaganda groeide de honkbalafdeling gestaag zodat in 1965 de club met 2 teams in de competitie kon uitkomen. Van groot belang was ook de verhuizing van geheel Alcmaria Victrix van het Sportpark naar het gloednieuwe sportveldencomplex in de Hoef. Op 16 januari 1965 overhandigde burgemeester mr. dr. H.J. Wytema van Alkmaar de sleutels van het nieuwe Alcmaria-complex aan voorzitter Tije Bonsema.

De groei en bloei van Alcmaria Victrix honkbal zette zich voort: in de officiële KNHB registers was Alcmaria aan het begin van het jaar 1967 in grootte de 48e van 142 verenigingen. In 1969 kwamen ook de eerste dames tussen de lijnen van een sportveld in actie. Het initiatief tot oprichting van een softbalafdeling kwam van een oud-honkballer te weten Jacques Rosier.

Reorganisatie en Herensoftbal

In 1971 was de bedoeling om de hele vereniging te reorganiseren en een aantal zakelijke principes als nieuwe leidraad te hanteren. Herensoftbal deed zijn officiële intrede op 1 januari 1978. In 1979 werd een volwaardige honk- en softbalaccommodatie compleet met looppaden, dug-outs en alles wat er bij een officieel honkbal/softbalveld behoort aangelegd.

Bloei in de Jaren '80 en Uitdagingen in de Jaren '90

In de tachtiger jaren bloeide de honkbal/softbalafdeling. In 1991 werden periodetitels bij de voetbal ingevoerd waardoor Alcmaria tot de laatste competitiewedstrijd nog niet zeker was waar het volgende seizoen in gespeeld zou worden. De te grote aandacht voor de activiteiten voor de familieband moest in de jaren 90 teruggebracht worden tot normale proporties en de nadruk moest weer meer op het sporten zelf komen te liggen. De eens zo bloeiende jonge tak van de club was in het vergrijzende Hoefplan na twintig succesjaren plotseling zeer snel gaan krimpen. In 1992 kon er met veel moeite nog maar net een F pupillenteam ingeschreven worden.

Nieuwe Faciliteiten en Vrouwenvoetbal

In 2004 neemt de honk- en softbalafdeling een door de toenmalige algemeen voorzitter Alex Beek getekend complex , op Olympisch niveau, in gebruik. In 2004 doet Vrouwen /meisjes voetbal bij Alcmaria Victrix zijn intrede. Er wordt gestart met een meiden D team. De meisjes teams vinden hun weg naar vele kampioenschappen, met als hoogte punt in 2008 de promotie van het junioren A team naar de hoofdklasse.

Lees ook: Passie en Kritiek NAC Breda Ultras

Verdere Ontwikkelingen in de 21e Eeuw

In 2007 werd het voetbal complex (incl. In 2008 wordt een sporthal op het complex in het gebruik genomen. Dit geeft zowel de honk-/softbal als de voetbal de mogelijkheid om in alle jaargetijden te kunnen trainen. In 2012 worden na een gedegen opbouw en beleidsplan de Softbal Dames, op hun eigen complex, Nederlands kampioen onder leiding van Gonny Farley. Een ander uniek feit heeft zich voorgedaan in 2014. De afdeling Vrouwenvoetbal is, in hun jubileumjaar (10 jaar bestaan), met beide teams kampioen geworden. Vrouwen 2 in de 5de klasse en Vrouwen 1 in de 4de klasse. Als toetje werd ook nog eens de KNVB Beker gewonnen door de talenten groep van Vrouwen 1 en kan het jubileumjaar daarmee nog een extra tintje vorm gegeven worden.

Recente Jaren

In 2021 vindt een grote verbouwing plaats van het voetbalcomplex. De oude kleedkamers worden gesloopt en er worden 12 nieuwe kleedmakers, nu inpandig, gerealiseerd. Op 18 september vindt de feestelijke opening plaats door wethouder Pieter Dijkman.

2022 is een mijlpaal voor het jeugdvoetbal: in de kabouterafdeling wordt de 100ste kabouter verwelkomt. Van deze grote groep stroomt elk jaar een deel in bij de pupillen waar ze starten met echte wedstrijdjes.

5-jarig Jubileum in 2023

In 2023 bestaat Alcmaria Victrix 125 jaar. Als oudste sportvereniging laat ze dat zien door tal van activiteiten zoals jeugdtoernooi voor 100-jarigevereningen, LED-toernooi, jubileumfeest op 18 mei, jeugdtoernooi op 3 juni en een reünie op 13 mei.

Sportieve Prestaties en Evenementen Recente Jaren

Op zondag 19 februari 2023 was het mogelijk om kleding in te leveren en te ruilen. De zonnepanelen op het dak van de Dug-Inn zijn een blijk van de verduurzaming van de club. Door de dubbele overwinning op Terrasvogels bereikte Alcmaria, voor het eerst in de geschiedenis, de strijd om het landskampioenschap. Deze serie startte op zaterdag 29 september om 14.00 uit bij Sparks, de regerend landskampioen en Europacup houder.

In de 1e wedstrijd pakte Alcmaria in de 1e 3 een 0 - 2 voorsprong door een RBI double van Kym Turnell, hierop scoorden Noemie Brandjes en Kimberly Jones. Gelijk 6 wist Terrasvogels 2 punten terug te pakken op een hit van Michelle Vleugels en wat gegrabbel in het Alcmaria veld. Femke van Dusschoten, die een fantastische wedstrijd gooide, zij stond slechts 6 honkloopsters toe in 6 innings, werd vervangen door Ashley Lanz, die met een swinging strike uit de inning kwam.

De 2e wedstrijd was nog spannender, pas in de 1e tie-break sloeg Alcmaria toe, Suzanne Meiring mocht vanaf 2 startten, zij werd naar 3 geofferd door Noemie Brandjes en scoorde op een tik van Maaike Blaauwgeers. Hierna liepen door 2 x 4 wijd de honken vol en werd Marielle Vleugels vervangen door Allie Crump. Gelijk 8 scoorde Margo Schoenmaker op een SF 8 nog wel 1 - 2, maar een actie 4-3 zorgde voor de 3e nul, de 2e overwinning en werd de achterdeur geopend voor een plaats in de Holland Series.

Andere opmerkelijke gebeurtenissen en prestaties omvatten:

Topprestatie Alcmaria Dames 1 tegen Amsterdam Pirates levert 3-2 winst op.
Sergio Koelemij Hit for the Cycle en Alcmaria wint in Breda 8 - 14.
Thriller langs Tridents, 5 - 4 na 10 innings.
Alcmaria is plaaggeest voor TTT, 7 - 11 winst.

De Honkbalafdeling in Detail

De honkbalafdeling van Alcmaria Victrix heeft een significante en boeiende geschiedenis binnen deze veelzijdige club. De kiem voor de honkbalafdeling werd gelegd op de laatste Algemene Ledenvergadering, waar Jan Groet het bestuur verzocht om de mogelijkheid van honkbal eens nader te onderzoeken. Piet Blondel werd voorgesteld als bestuursafgevaardigde om dit samen met J.Y. te onderzoeken. In november 1963 werd de definitieve commissie voorgesteld. Op 2 maart 1964 werd in “‘t Wapen van Heemskerk” aan de Breedstraat een propaganda-avond georganiseerd, waarvoor vele uitnodigingen werden verstuurd. De aanmelding van nieuwe leden verliep voorspoedig, en de honkbalafdeling van Alcmaria werd op 10 april 1964 ingeschreven bij de K.N.H.B. (Koninklijke Nederlandse Honkbal en Softbal Bond). In die tijd waren er nog aparte bonden voor honkbal en softbal.

Jaap v.d. Haas werd een jaar na de oprichting van de Honkbal bij Alcmaria Victrix in 1965 lid. Door flinke propaganda groeide de honkbalafdeling gestaag, zodat de club in 1965 met 2 teams in de competitie kon uitkomen. Van groot belang was ook de verhuizing van geheel Alcmaria Victrix van het Sportpark naar het gloednieuwe sportveldencomplex in de Hoef. Op 16 januari 1965 overhandigde burgemeester mr. dr. H.J. Wytema van Alkmaar de sleutels van het nieuwe Alcmaria-complex aan voorzitter Tije Bonsema.

De groei en bloei van Alcmaria Victrix honkbal zette zich voort. In de officiële KNHB registers was Alcmaria aan het begin van het jaar 1967 in grootte de 48e van 142 verenigingen. In 1969 kwamen ook de eerste dames tussen de lijnen van een sportveld in actie. Het initiatief tot oprichting van een softbalafdeling kwam van een oud-honkballer, Jacques Rosier.

In 1971 was de bedoeling om de hele vereniging te reorganiseren en een aantal zakelijke principes als nieuwe leidraad voor ogen te houden. Herensoftbal deed zijn officiële intreden op 1 januari 1978.

In de tachtiger jaren bloeide de honkbal/softbalafdeling. Echter, de eens zo bloeiende jonge tak van de club was in het vergrijzende Hoefplan na twintig succesjaren plotseling zeer snel gaan krimpen. In 1992 kon er met veel moeite nog maar net een F pupillenteam ingeschreven worden. De te grote aandacht voor de activiteiten voor de familieband moest in de jaren 90 teruggebracht worden tot normale proporties en de nadruk moest weer meer op het sporten zelf komen te liggen.

In 2004 nam de honk- en softbalafdeling een complex op Olympisch niveau in gebruik, getekend door de toenmalige algemeen voorzitter Alex Beek. In 2008 werd een sporthal op het complex in gebruik genomen, wat zowel de honk-/softbal als de voetbal de mogelijkheid gaf om in alle jaargetijden te kunnen trainen.

Een opmerkelijk succes was het Nederlands kampioenschap van de Softbal Dames in 2012, onder leiding van Gonny Farley.

In recentere jaren zijn er diverse ontwikkelingen geweest, waaronder de doorgang van oud Alcmaria Victrix talenten naar diverse Nederlandse teams. In 2023 bestond de kantine alweer 25 jaar en vierde Alcmaria Victrix haar 125-jarig jubileum als oudste sportvereniging, met tal van activiteiten zoals een jeugdtoernooi voor 100-jarige verenigingen, een LED-toernooi, een jubileumfeest en een reünie.

Culturele en Historische Context

De rijke historie van Alcmaria Victrix is niet alleen terug te vinden in sportieve prestaties, maar ook in de documentatie en herinneringen die door de jaren heen zijn verzameld. Zo zijn er diverse album amicorums en andere historische documenten die een inkijkje geven in het verleden van Alkmaar en haar inwoners.

Album Amicorums en Historische Documenten

Album Amicorum van Betje Coster (1839-1846): Dit album bevat bijdragen van onder andere haar toekomstige schoonmoeder C.J. Luchtmans-Vermeulen uit Rotterdam (1842) en haar broer A. Coster. Het geeft een persoonlijk beeld van de sociale kringen in Alkmaar in de 19e eeuw.
Album Amicorum van C.M. Koene (±1831-1835): Dit album bevat 23 bijdragen, waaronder landschapstekeningen in potlood, "prikkunst" bladen en borduurwerken.
"Alckmaar Lof-Dicht" van C.P. Schagen: Een lofdicht op Alkmaar, inclusief een gegraveerde titelpagina over het beleg van Alkmaar in 1573.
"Alcmaria Eucharistica" van F.Dr. Lampen O.F.M.: Een boek ter gelegenheid van het Vijfde Eeuwfeest van het Eucharistisch wonder van Alkmaar in 1929.

Deze documenten illustreren de culturele en historische context waarin Alcmaria Victrix is ontstaan en gegroeid.

Gabriël Willem (Pear) Keuter en de Geschiedschrijving

De naam is al mooi: Gabriël Willem (Pear) Keuter. Pear tekende zijn mémoires op over het ontstaan van het voetbal in Alkmaar en de oudste voetbalclub: Alcmaria Victrix. ‘Ik wil nu eerst iets vertellen over de jongensclub ‘Steeds Voorwaarts’, wiens bestaan slechts enkele jaren heeft geduurd, maar die toch een grote rol in de Alkmaarsche voetbalhistorie heeft gespeeld. Daar waren wat grote jongens, in onze ogen hele heren, aan het voetballen en verder speelden er twee jongetjes, ook van een jaar of acht, Bronne ter Spill en Emiel Gouverne, die met hun oudere broers waren meegekomen, met een klein elastieken balletje. Het balletje kwam onze richting uit en we trapten het terug en al gauw speelden we met ons viertjes. Gaandeweg namen we schoolvriendjes mee en het stelletje werd alras talrijker. We versleten een paar elastieken balletjes (als zo’n dertig-cent-balletje zoek raakte, zaten we in zak en as), totdat op een zaterdagavond een mijner broers uit Amsterdam thuiskwam met een ‘echte’ voetbal als geschenk voor mij. ‘Van een club was voorlopig nog geen spoor; we vormden een volstrekt anarchistische gemeenschap, waarin ik als eigenaar van de bal, een benijdenswaardige positie innam. De ouderen hadden ons intussen zondermeer op een hoekje van de Krocht geduld. Doch na verloop van enige tijd werd er van die zijde gemopperd en van de noodzakelijkheid gesproken, dat wij voor het gebruik van dat hoekje pacht zouden betalen. Rob Marijn, HVA

Bij de start van het maandblad van de Verenigde Alkmaarsche Voetbal Vereniging ‘Alcmaria Victrix’ op 1 september 1922 werd Pear Keuter verzocht om hierin iets over het verleden van de oude club te schrijven. Pear had in de periode 1905/1906 als reporter al voor de Alkmaarsche Courant reeds blijk gegeven over een uitstekende pen te beschikken. Met zijn lezenswaardige stukjes zette hij Alcmaria op de kaart.

tags: #alcmaria #victrix #voetbal #alkmaar #geschiedenis