Aanvullende Spelregels KNVB: Een Complete Uitleg

Het voetbalspel is aan voortdurende veranderingen onderhevig, en de KNVB (Koninklijke Nederlandse Voetbalbond) speelt een cruciale rol in het aanpassen en implementeren van de spelregels om het spel eerlijker, aantrekkelijker en leerzamer te maken, vooral voor jonge spelers. Dit artikel biedt een uitgebreide uitleg van de aanvullende spelregels van de KNVB, inclusief de buitenspelregel, wedstrijdvormen, pilotprojecten met vernieuwde regels, en de rol van arbitrage.

De Buitenspelregel (KNVB Regel 11)

De buitenspelregel is een van de meest complexe en controversiële regels in het voetbal. Hieronder volgt een uitleg van de officiële tekst, zoals de KNVB deze hanteert.

Buitenspelpositie

Buitenspel op zich is geen overtreding. Een speler bevindt zich in buitenspelpositie als hij dichter bij de doellijn van de tegenpartij is dan de bal en de voorlaatste tegenstander.

Een speler bevindt zich echter niet in buitenspelpositie indien:

• Hij zich op zijn eigen speelhelft bevindt.
• Hij gelijk staat met de voorlaatste tegenstander.
• Hij gelijk staat met de laatste twee tegenstanders.

Strafbaar Buitenspel

Een speler wordt alleen bestraft voor zijn buitenspelpositie als hij, op het moment dat de bal wordt geraakt of gespeeld door een medespeler, naar het oordeel van de scheidsrechter actief bij het spel is betrokken door:

Lees ook: Gids voor Hockey 8-Tallen Speelbegeleiding

• In te grijpen in het spel.
• Een tegenstander in diens spel te beïnvloeden.
• Voordeel te trekken uit zijn buitenspelpositie.

Niet Strafbaar Buitenspel

Een speler wordt niet bestraft voor zijn buitenspelpositie indien hij de bal rechtstreeks ontvangt uit:

• Een doelschop.
• Een inworp.
• Een hoekschop.

Overtredingen en Straffen

In het geval van een strafbare buitenspelpositie kent de scheidsrechter een indirecte vrije schop toe aan de tegenpartij, te nemen vanaf de plaats waar de overtreding plaatsvond.

Wedstrijdvormen en Spelregels

De KNVB past wedstrijdvormen en spelregels aan op basis van leeftijd en geslacht om de ontwikkeling van spelers te optimaliseren.

• 11 tegen 11: De standaard wedstrijdvorm voor junioren en senioren.
• 7 tegen 7: Voor mannen en vrouwen 18+/35+/45+.
• 9 tegen 9: Voor MO13 tot en met MO20. In de categorie B meiden is er een flexibele wedstrijdvorm, waarbij kan worden uitgeweken naar 9 tegen 9 als een team minder dan 12 speelsters beschikbaar heeft.
• 6 tegen 6 en 8 tegen 8: Voor pupillen O8 tot en met O12.

Pilot Aangepaste Spelregels: Focus op de Jeugd

De KNVB experimenteert continu met vernieuwde spelregels om het spel aantrekkelijker en leerzamer te maken, vooral voor jonge spelers. In het seizoen 2025/'26 worden de vernieuwde spelregels alleen van toepassing op de O13 en O14 categorie B (jongens en meiden) én MO13 categorie A.

Vernieuwde Spelregels

De vernieuwde spelregels omvatten:

Lees ook: Hockey spelregels: Een gedetailleerde uitleg

• Zelfpass: (Geen details verstrekt in de data, maar het houdt in dat een speler de bal zelf in het spel kan brengen na een overtreding, in plaats van een pass naar een medespeler te geven.)
• Indribbelen: Nieuw in 2025/'26 is dat een uitbal wordt genomen door in te dribbelen in plaats van in te trappen. Dit sluit aan bij de wedstrijdvorm 8- tegen-8 en wat jongere spelers al gewend zijn.
• Tijdstraf: (Geen details verstrekt in de data, maar het houdt in dat een speler tijdelijk van het veld wordt gestuurd bij een overtreding, vergelijkbaar met een gele kaart in andere sporten.)
• Vliegend Wisselen: (Geen details verstrekt in de data, maar het houdt in dat spelers tijdens het spel gewisseld kunnen worden zonder dat het spel hoeft te worden stilgelegd.)

De pilot met deze vernieuwde spelregels gaat niet verder bij JO15 en MO15, omdat uit onderzoek en reacties van spelers, trainers en scheidsrechters is gebleken dat deze groep minder positief is over de vernieuwde spelregels.

Resultaten van Eerdere Pilots

In het seizoen 2024-2025 zijn de vier vernieuwde spelregels getest bij JO13 t/m JO15 (categorie B) en MO13 en MO15 (categorie A en B). Er zijn twee keer tijdens het seizoen enquêtes gehouden, en clubs hebben extra feedback gegeven via een klankbordgroep.

Pilot Optimale Wedstrijdvorm O13

Naast de uitbreiding van de pilot vernieuwde spelregels wordt ook onderzoek gedaan naar de optimale wedstrijdvorm bij de O13. In 2022 zijn er oefenwedstrijden gespeeld op de KNVB campus in verschillende vormen (8x8, 9x9, 11x11). Uit deze steekproef is gebleken dat spelers/speelsters meer bij het spel betrokken zijn als de wedstrijdvorm kleiner is.

Vanaf seizoen 2025/’26 worden de landelijke bekercompetities in divisie 1 en 2 voor O13 gespeeld in de 9 tegen 9 vorm, met de doelen op de 16-meterlijn. Deze competities dienen als pilotfase in een officiële setting. Op basis van de resultaten van deze pilot besluit de KNVB over een eventuele bredere invoering in het reguliere competitievoetbal vanaf seizoen 2026/’27.

Leeftijdscategorieën en Competitievormen

De KNVB hanteert verschillende leeftijdscategorieën in de jeugdcompetities, variërend van Onder 8 (JO8/MO8) tot Onder 19 (JO19/MO19). Binnen deze categorieën zijn er verschillende niveaus, zoals de categorie B en de Hoofdklasse, waarin de competitie in drie fases wordt gespeeld. De divisies spelen in een na- en voorjaarsreeks. Het grootste competitieaanbod is te vinden in de reguliere 11x11 voetbalvorm, die begint bij de junioren en bij vrijwel elke vereniging mogelijk is.

Lees ook: Gids voor hockey spelregels

De districten bepalen welke leeftijdscategorieën worden aangeboden, afhankelijk van het aantal beschikbare teams. In de competities voor jongens (JO) en meiden (MO) van Onder 13 tot en met Onder 19 wordt doorgaans 11 tegen 11 gespeeld. Er zijn ook specifieke competities voor meiden, waar ze met en tegen elkaar kunnen voetballen.

Spelregelbewijs: Kennis is Macht

Het Spelregelbewijs is een initiatief van de KNVB om de spelkennis onder jeugdspelers te vergroten.

Waarom een Spelregelbewijs?

Het kennen van de regels zorgt voor een sportiever spel. Spelers die geboren zijn op of na 1 januari 1998 zijn verplicht het Spelregelbewijs te halen in het kalenderjaar waarin zij de leeftijd van 17 jaar bereiken. Elk seizoen komt er een nieuw geboortejaar bij.

Spelregelbewijs.nl

De KNVB heeft sinds het seizoen 2024/’25 Spelregelbewijs.nl in het leven geroepen. De seizoenen daarvoor kon het Spelregelbewijs behaald worden via Voetbalmasterz.nl. Spelregelbewijs.nl is een site die spelers op een speelse, maar vooral ook op een duidelijke manier voorbereidt op het kunnen behalen van het Spelregelbewijs. Zo zijn er veel oefenmogelijkheden en is er uitleg over de regels en over spelsituaties.

Arbitrage: De Rol van de Scheidsrechter

De scheidsrechter speelt een cruciale rol in het handhaven van de spelregels en het waarborgen van een eerlijk spelverloop.

Arbitrage voor Beginnende Scheidsrechters

Voor beginnende scheidsrechters die voor het eerst op het grote veld fluiten (O13-pupillen en ouder), zijn er een aantal belangrijke zaken om op te letten. Naast de grotere veldafmetingen, zijn er ook assistent-scheidsrechters, het digitale wedstrijdformulier (DWF), controle van spelerspassen, buitenspel, gele/rode kaarten en directe en indirecte vrije trappen. Voor vragen kunnen scheidsrechters terecht bij de Scheidsrechters coördinatoren van hun vereniging.

Digitaal Wedstrijdformulier (DWF)

Vanaf de O13-pupillen is het verplicht om het digitale wedstrijdformulier (DWF) in te vullen. De commissiedienst start de laptop op en opent het programma sportlink. Via de tab wedstrijdzaken en Digitaal Wedstrijdformulier kan de wedstrijd worden gevonden. Voor de wedstrijd vullen beide teams hun gegevens in en de aanvoerders accorderen deze. De scheidsrechter voert zijn relatienummer/naam in en geeft ook akkoord voor de wedstrijd.

Controle van Spelerspassen

Voordat de wedstrijd begint, dienen de spelerspassen visueel op het veld te worden gecontroleerd. De leider/aanvoerder van het thuisteam wordt gevraagd om alle spelers op de halve cirkel in het midden te laten staan. De aanvoerder wijst de spelers één voor één aan aan de hand van de pasjes. Klopt de foto, dan kan de speler de rij verlaten en zijn positie innemen. Deze procedure wordt herhaald voor de bezoekende club.

Spelregels en Overtredingen: Een Overzicht

Het is essentieel dat scheidsrechters de spelregels goed kennen om een wedstrijd eerlijk te kunnen leiden. Hieronder volgen enkele belangrijke regels en overtredingen:

Overdreven Inzet

Noodzakelijke inspanning om de bal te veroveren wordt ver overschreden, hierbij is een grote kans om de tegenstander te blesseren.

Hands

Hands houdt in, dat de speler de bal opzettelijk met de hand of arm speelt/raakt.

Waarschuwingen

Een speler ontvangt een waarschuwing indien hij zich schuldig maakt aan:

• Het vertragen van een spelhervatting.
• Het door woord of gebaar tonen het niet eens te zijn met een beslissing van de scheidsrechter.
• Het speelveld betreden, opnieuw betreden of opzettelijk verlaten, zonder toestemming van de scheidsrechter.
• Niet de vereiste afstand in acht nemen bij een hoekschop, vrije schop of inworp.
• Herhaaldelijk de spelregels overtreden.
• Onsportief gedrag.

Onsportief Gedrag

Er zijn verschillende omstandigheden waarbij een speler een waarschuwing moet ontvangen wegens onsportief gedrag, zoals wanneer een speler:

• Probeert een scheidsrechter te misleiden, bijv. door een blessure voor te wenden of te doen alsof er een overtreding op hem is gemaakt (“schwalbe”).
• Tijdens het spel met de doelverdediger van plaats wisselt of zonder toestemming van de scheidsrechter.
• Op onbesuisde wijze een overtreding begaat, die met een directe vrije schop moet worden bestraft.
• Een overtreding begaat of hands maakt en daarmee een veelbelovende aanval beïnvloedt of onderbreekt.
• Hands maakt in een poging een doelpunt te maken (al dan niet succesvol) of een niet geslaagde poging een doelpunt te voorkomen.
• Niet toegestane markeringen op het speelveld aanbrengt.
• De bal speelt wanneer hij het speelveld met toestemming verlaat.
• Een gebrek aan respect voor het spel toont.
• Een bewuste „truc‟ uithaalt door de bal naar de doelverdediger te spelen (ook uit een vrije schop) met zijn hoofd, borst, knie etc. om de Regel te omzeilen.

Veldverwijdering

Een speler, wisselspeler of gewisselde speler wordt van het speelveld gezonden indien hij één van de hieronder volgende overtredingen begaat:

• De tegenpartij een doelpunt of een duidelijke scoringskans ontnemen, door opzettelijk de bal met de hand of arm te spelen (dit geldt niet voor de doelverdediger binnen zijn eigen strafschopgebied).
• Een tegenstander die zich in de richting van het doel van de tegenstander begeeft, een duidelijke scoringskans ontnemen door middel van een overtreding waarvoor een vrije schop of strafschop moet worden toegekend (tenzij zoals hieronder beschreven).
• Ernstig gemeen spel.
• Een tegenstander of een ander persoon bespuwen.
• Een gewelddadige handeling.
• Grove, beledigende taal of een scheldwoord gebruiken en/of gebaren maken.
• Het ontvangen van een tweede waarschuwing in dezelfde wedstrijd.

Een speler, wisselspeler of gewisselde speler die van het speelveld is gezonden, dient de nabijheid van het speelveld en de instructiezone te verlaten.

Ontnemen van een Duidelijke Scoringskans

Als een speler de tegenpartij een doelpunt of een duidelijke scoringskans ontneemt door opzettelijk hands te maken, dan wordt de speler van het speelveld verwijderd, ongeacht de plaats van de overtreding.

Als een speler, binnen zijn eigen strafschopgebied, een overtreding begaat ten opzichte van een tegenstander en daarmee de tegenstander een duidelijke scoringskans ontneemt en de scheidsrechter dit bestraft met een strafschop, dan ontvangt de overtredende speler een waarschuwing, tenzij:

• Het gaat om vasthouden, trekken of duwen.
• De overtredende speler geen poging doet de bal te spelen of er geen mogelijkheid is voor de speler om de bal te spelen.
• Het gaat om een overtreding die met een rode kaart wordt bestraft, ongeacht de plaats op het speelveld (bijv. ernstig gemeen spel, gewelddadige handeling etc.).

In alle bovengenoemde gevallen wordt de speler van het speelveld verwijderd.

Ernstig Gemeen Spel

Een tackle of het aangaan van een duel waarbij de veiligheid van de tegenstander in gevaar wordt gebracht, moet worden bestraft als ernstig gemeen spel.

Gewelddadige Handeling

Een speler maakt zich schuldig aan een gewelddadige handeling als hij buitensporige inzet of geweld gebruikt, of probeert te gebruiken, ten opzichte van een tegenstander, zonder dat dit in strijd om de bal is, of ten opzichte van een medespeler, teamofficial, wedstrijdofficial, toeschouwer, of enig ander persoon, ongeacht het feit of er sprake is van contact.

Vrije Schoppen en Strafschoppen: De Details

De KNVB hanteert specifieke regels voor het toekennen en uitvoeren van vrije schoppen en strafschoppen.

Indirecte Vrije Schop

Nee, het woord zegt het al, de vrije schop is indirect, daar kan dus niet direct uit gescoord worden, echter als de bal direct op doel word geschoten, en de bal word aangeraakt door de doelverdediger of een andere veldspeler dan telt de goal WEL! Word de bal niet aangeraakt door de doelverdediger of een veldspeler en deze verdwijnt rechtstreeks in de goal, dan is het automatisch een doeltrap! Als een verdediger een indirecte vrijeschop direct in zijn eigen doel schiet, dan is het een hoekschop! Scoren uit een scheidsrechtersbal, mag dat? Nee, ook de scheidsrechtersbal geld als indirect, en daar mag dus niet direct uit worden gescoord!

Strafschop

Een strafschop wordt toegekend als een speler een overtreding begaat welke met een directe vrije schop wordt bestraft, binnen zijn eigen strafschopgebied. Uit een strafschop kan rechtstreeks worden gescoord.

Procedure Strafschop

De procedure voor het nemen van een strafschop is als volgt:

• De bal moet stilliggen op de strafschopstip.
• De speler die de strafschop neemt moet duidelijk herkenbaar zijn.
• De doelverdediger van de verdedigende partij moet, totdat de bal is getrapt, op de doellijn tussen de doelpalen blijven met de voorzijde van zijn lichaam richting de strafschopnemer.
• De overige spelers bevinden zich:
  • Op tenminste 9.15 meter van de strafschopstip.
  • Achter de strafschopstip.
  • Binnen het speelveld.
  • Buiten het strafschopgebied.
• Nadat de spelers hun posities hebben ingenomen, in overeenstemming met deze regel, geeft de scheidsrechter het fluitsignaal dat de strafschop genomen mag worden.
• De strafschopnemer moet de bal in voorwaartse richting trappen; een hakbal is toegestaan onder voorwaarde dat de bal voorwaarts beweegt.
• De bal is in het spel wanneer deze is getrapt en duidelijk beweegt.
• De nemer mag de bal niet voor de tweede keer spelen voordat deze is geraakt door een andere speler.

Extra Hulpmiddelen en Afspraken

Om een goed begrip van de spelregels te waarborgen, biedt de KNVB diverse hulpmiddelen en documenten.

Hockey.nl App

Hoewel genoemd, is de Hockey.nl app relevant voor hockey, niet voetbal. Er zijn echter vergelijkbare apps die de KNVB aanbiedt voor voetbalspelregels.

Arbitrage Afspraken en Interpretatie van Spelregels

In aanvulling op het spelreglement stelt de Commissie Spelregels jaarlijks een document op met arbitrage afspraken en een update van de standaard afspraken. Deze documenten bevatten extra uitleg over de interpretatie van de spelregels (bijvoorbeeld hoe gaan we om met een hoge bal?). Het is belangrijk voor scheidsrechters, spelers, coaches en supporters om - naast het doornemen van de laatste uitgave van het spelreglement - ook dit document door te nemen om zo de spelregels juist te kunnen interpreteren.

Afwijkende Afspraken in de Hoofdklasse en Internationale Wedstrijden

Het kan zijn dat als je bij Heren 1 of Dames 1 staat te kijken of het Nederlands elftal aanmoedigt de regels soms anders lijken dan je gewend bent. Dit komt omdat er afwijkende afspraken zijn voor de Hoofdklasse en internationale wedstrijden. Hoewel de KNHB de internationale regels van de FIH zoveel mogelijk volgt, zijn er soms kleine verschillen. Maar maak je geen zorgen, deze verschillen zijn meestal heel klein.

Zaalhockey

Ook in de zaal stelt de Commissie Spelregels elk jaar een document op met arbitrage afspraken en een update van de standaard afspraken. (Ook hier geldt, dit is specifiek voor zaalhockey, niet voetbal.)

Pupillen (JO8, JO9 en JO10)

De pupillen JO8, JO9 en JO10 spelen 6 tegen 6 wedstrijden op een bijna kwart veld (42,5m x 30m). De scheidsrechter neemt bij deze leeftijdscategorie voortaan de rol aan van spelbegeleider. Hij of zij beweegt niet in maar langs het veld en geeft de spelers zoveel mogelijk de ruimte het spel zelf te ontdekken.

Geen Uitslagen en Standen

Bij de Onder 8 t/m Onder 10 pupillen worden geen uitslagen en standen meer gepubliceerd. Dit is in lijn met de ontwikkeling van de nieuwe wedstrijdvormen waarbij het draait om het vergroten van het spelplezier van pupillen. Uit onderzoek blijkt dat kinderen uitkomend in Onder 8 en Onder 9 nog niet in staat zijn om weken vooruit te kijken en daarom geen echte interesse hebben in rangen en standen.

Het bijhouden van een competitie en toewerken naar een kampioenschap blijkt vooral van waarde en belang voor trainers, leiders en ouders. Dit kan leiden tot onnodige spanning en druk wat ten koste gaat van het spelplezier van het kind.

tags: #aanvullende #spelregels #knvb #uitleg