De Koninklijke Nederlandse Voetbalbond (KNVB) is met afstand de grootste sportbond van Nederland. Het ledenaantal is een belangrijke graadmeter voor de vitaliteit van de voetbalsport in het land. Hoewel de KNVB over het algemeen een stabiel aantal voetballende leden noteert, zijn er significante verschillen in ontwikkelingen per leeftijdsgroep en regio. Er is een opmerkelijke groei bij meisjes en vrouwen, maar het blijkt steeds lastiger om de groep 12- tot 18-jarigen aan de sport te binden.
Algemene Ledenontwikkeling
De KNVB heeft in de afgelopen jaren een interessante ontwikkeling doorgemaakt in haar ledenaantal. Na enkele mindere seizoenen, mede door de coronajaren, is er een duidelijke stijgende lijn te zien.
- 2020/2021: Een daling van 1,8% resulteerde in 1.157.479 leden. Dit was deels te wijten aan de coronamaatregelen.
- 2021/2022: Een groei van 2,7% bracht het ledenaantal op 1.192.152, waarmee het niveau van 2018 werd hersteld.
- 2023/2024: De KNVB bereikte een recordhoogte met 1.240.437 leden, een stijging die zich in vrijwel alle categorieën voordeed. Echter, in het boekjaar 2023/’24 is het ledental gedaald naar 1.212.697.
Deze cijfers laten zien dat de KNVB, ondanks uitdagingen zoals de coronapandemie, erin is geslaagd om haar positie als grootste sportbond van Nederland te behouden en zelfs te versterken.
Ledenwerving en -behoud
De KNVB erkent dat actieve inspanningen nodig zijn om leden te werven en te behouden. Bevolkingsontwikkelingen zoals vergrijzing en regionale krimp, de toename van alternatieve vrijetijdsbestedingen en veranderende behoeften van voetballers spelen hierbij een rol. De KNVB ontwikkelt daarom, naast het reguliere voetbal, nieuwe vormen die aansluiten bij de verschillende doelgroepen. Deze passende voetbalvormen, die samen met verenigingen en spelers zijn ontwikkeld, moeten het mogelijk maken om een leven lang te kunnen voetballen.
Leeftijdsspecifieke Ontwikkelingen
De ledenaantallen laten per leeftijdscategorie verschillende trends zien:
Lees ook: Wisselbeleid in het voetbal
- Onder 7: Een opvallende groei van 9,3% in het seizoen 2020/’21, met 3.629 meer pupillen. Deze toename wordt grotendeels verklaard als een post-corona effect, waarbij nieuwe leden zich inschreven na de versoepeling van de maatregelen.
- 12- tot 18-jarigen: Het blijkt steeds moeilijker om deze groep te binden. Dit kan te maken hebben met de groei van het aantal alternatieven voor vrijetijdsbesteding en veranderende behoeften.
- Junioren: Bij de jongens junioren stijgt het ledenaantal met 1,4%, terwijl de meiden junioren een plus van 2,9% laten zien.
- Meisjespupillen: Hierin is een licht dalende trend van 2% (-946 leden) te bespeuren.
De KNVB speelt in op de behoeften van verschillende leeftijdsgroepen door bijvoorbeeld de introductie van de O23-competitie in de B-categorie en de verdere groei van het 7x7 35/45+-voetbal. Deze veranderingen in het aanbod, met andere speeldagen en een andere frequentie van spelen, passen beter in het alledaagse leven van veel amateurvoetballers.
Ontwikkelingen in het Vrouwenvoetbal
Het vrouwenvoetbal is een belangrijke groeimarkt voor de KNVB. In het seizoen 2021/’22 was er een stijging van 4,9%, wat resulteerde in 169.158 meisjes en vrouwen die lid waren van de KNVB. Echter, voor het eerst in jaren was er een lichte afname van 0,8% in het totale aantal meiden- en vrouwenvoetballeden in het seizoen 2020/’21. De oudste leeftijdsgroep van de meiden (Onder 19) en de vrouwen senioren vormen een uitzondering en verwelkomen meer leden in vergelijking met vorig seizoen.
Regionale Verschillen
Er zijn ook regionale verschillen in de voetbaldichtheid. De grootste voetbaldichtheid op gemeenteniveau komt op naam van het Twentse Tubbergen, waar 15,8% van de inwoners is aangesloten bij een voetbalvereniging. In Limburg en Zeeland liggen relatief veel gemeenten met een gemiddeld lager percentage sportbondleden dan in de rest van Nederland. Gemeenten met het laagste percentage zijn Vaals, Vlieland, Heerlen en Kerkrade (minder dan 15%).
Impact van de Coronapandemie
De coronapandemie heeft een aanzienlijke impact gehad op de sportdeelname in Nederland, zo ook op de KNVB-leden. Veel sportbonden zagen hun ledenaantal afnemen. De sluiting van sportclubs, gebrek aan motivatie en het niet kunnen sporten in teamverband waren belangrijke redenen voor mensen om minder te gaan sporten of te stoppen. Echter, de KNVB heeft veerkracht getoond en wist na de versoepelingen de weg naar herstel te vinden. De loyaliteit van voetballers naar hun vereniging en sport bleek over het algemeen groot te zijn.
Uitdagingen en Kansen
De KNVB staat voor een aantal uitdagingen, zoals het behouden van jeugdleden in de leeftijd van 12 tot 18 jaar en het inspelen op veranderende behoeften van voetballers. Tegelijkertijd zijn er ook kansen, zoals de groeiende populariteit van het vrouwenvoetbal en de mogelijkheden die nieuwe voetbalvormen bieden. De KNVB zet in op het vasthouden van leden door het verbeteren van het huidige voetbalaanbod en het vernieuwen waar mogelijk.
Lees ook: Dispensatieregels in het Voetbal
Strategische Pijlers van de KNVB
Het aantrekken van meer voetballers is één van de zes pijlers in het strategisch plan 2022-2026 van de KNVB. Ook in de overige vijf pijlers werden in het seizoen 2023/’24 mooie resultaten geboekt:
- Gastvrij en veilig voetbal: Samen met clubs, overheid, politie, OM en supporters worden stappen gezet om incidenten in stadions te verminderen.
- Betaald voetbal naar hoger niveau: De samenwerking tussen KNVB en de divisies (ECV, CED) is verstevigd om de Nederlandse teams een optimale voorbereiding te geven rondom wedstrijden in de UEFA clubcompetities.
- Een groot toernooi winnen: De KNVB kijkt terug op een succesvol jaar met de Oranjeteams, waaronder de halve finale van EURO 2024 voor Oranje (m) en de Final Four van de UEFA Women’s Nations League voor Oranje (v).
- Amateurclubs toekomstbestendig: Er wordt ingezet op het versterken van het kader rondom verenigingen, zoals vrijwilligers, (club)scheidsrechters en voetbalcoaches.
- Zichtbare maatschappelijke impact: De KNVB zet zich in voor diverse maatschappelijke projecten, zoals KNVB WorldCoaches, Ons Voetbal Is Voor Iedereen en Niemand Buitenspel.
Financiële Aspecten
In financieel opzicht noteerde de KNVB in 2022/’23 een plus van 6,3 miljoen euro. Echter, in het boekjaar 2023/’24 behaalde de vereniging KNVB een negatief resultaat van circa € 1,6 miljoen. Dit werd deels veroorzaakt door een cyberincident dat in maart 2023 plaatsvond. De KNVB investeert het financiële resultaat in de verdere ontwikkeling van het voetbal, onder meer in het zaalvoetbal, de topcompetities in het vrouwenvoetbal, innovaties en digitalisering, gastvrije en veilige voetbalbeleving en sportiviteit en respect.
Maatschappelijke Betekenis
Voetbal is de volkssport nummer één in Nederland en vormt een groot sociaal netwerk waarin miljoenen mensen elkaar ontmoeten en inspireren. De KNVB draagt bij aan de maatschappij met diverse projecten, zoals het bestrijden van racisme en discriminatie (Ons Voetbal Is Voor Iedereen) en het helpen van kinderen uit arme gezinnen om te kunnen voetballen (Niemand Buitenspel).
Lees ook: Waterpolo: spelregels voor beginners
tags: #aantal #jeugdleden #knvb #statistieken