Voetbal is een sport die constant evolueert, niet alleen in spelstijl, maar ook in de technologie die wordt gebruikt om de wedstrijden eerlijker en nauwkeuriger te maken. Een van de meest recente innovaties is de implementatie van chips in de voetbal, een ontwikkeling die al op het WK in Qatar werd gebruikt en nu ook zijn intrede doet bij grote evenementen zoals het EK in Duitsland. Deze technologie heeft als doel scheidsrechters te ondersteunen en snellere, meer accurate beslissingen te nemen.
De 'Connected' Bal: Technologie in het hart van het spel
Tijdens het EK Voetbal in Duitsland wordt er gespeeld met een zogenaamde 'connected' bal. Deze bal is uitgerust met een bewegingssensor die in realtime nauwkeurige balgegevens naar de VAR (Video Assistant Referee) stuurt. De bal is ontwikkeld door Adidas in samenwerking met Kinexon, een van oorsprong Duits bedrijf dat de 'connected ball technology' heeft ontwikkeld. Het systeem bestaat uit een netwerk van antennes rondom het veld en een chip met een bewegingssensor in de bal.
Wat meet de chip?
De chip in de bal bevat een inertial measurement unit (IMU), een sensor die onder meer de versnelling van de bal meet. Dit is cruciaal bij het beoordelen van situaties zoals handsballen, waarbij zelfs een lichte aanraking de baan van de bal kan veranderen. De sensor meet tot wel 500 bewegingen per seconde. Naast versnelling meet de chip ook de rotatiesnelheid en de snelheid van de bal. Deze gegevens worden gebruikt om 3D-visualisaties te creëren die de bewegingen van de speler vastleggen.
Hoe werkt het in de praktijk?
Een voorbeeld van hoe deze technologie in de praktijk werkt, zagen we tijdens de EK-wedstrijd tussen België en Slowakije. Een doelpunt van de Belgen werd afgekeurd omdat aanvaller Loïs Openda hands had gemaakt vlak voordat hij de voorzet gaf op Romelu Lukaku. Op videobeelden was de handsbal nauwelijks te zien, maar de chip in de bal gaf uitsluitsel. In de herhaling verscheen een grafiek in beeld, vergelijkbaar met een hartslagmonitor, die een piek vertoonde op het moment dat Openda de bal beroerde. Deze piek gaf aan dat de bal van richting was veranderd door contact met zijn hand.
De technologie achter de 'Connected Ball Technology'
De 'connected ball technology' bestaat uit verschillende componenten die samenwerken om nauwkeurige data te verzamelen en te analyseren.
Lees ook: Passie en Kritiek NAC Breda Ultras
Inertial Measurement Unit (IMU)
De IMU is een essentiële component van de 'connected' bal. Deze meeteenheid biedt inzicht in elk element van de beweging van de bal. De sensor meet de versnelling, rotatiesnelheid en snelheid van de bal.
Ultra-Wideband Sensor (UWB)
De bal bevat ook een ultra-wideband sensor (UWB), die in combinatie met een netwerk van antennes rond het veld de locatie van de bal meet. Dit is handig bij het beoordelen van onduidelijke doelpunten, bijvoorbeeld wanneer de bal niet zichtbaar is doordat de keeper erop is gedoken.
Antennes en Datatransmissie
Rondom het veld staan antennes opgesteld die de signalen van de chip in de bal opvangen. De verzamelde data worden 500 keer per seconde naar de VAR gestuurd en grotendeels geanalyseerd door kunstmatige intelligentie (AI).
Voordelen van de chip in de voetbal
De implementatie van een chip in de voetbal biedt verschillende voordelen:
- Nauwkeurigere beslissingen: De technologie helpt scheidsrechters om snellere en nauwkeurigere beslissingen te nemen, vooral in complexe situaties zoals buitenspel en handsballen.
- Snellere besluitvorming: Doordat de data direct naar de VAR wordt gestuurd, kunnen beslissingen sneller worden genomen, waardoor de wedstrijd minder wordt onderbroken.
- Objectieve data: De chip levert objectieve data over de beweging van de bal, waardoor subjectieve interpretatie van de scheidsrechter wordt verminderd.
- Verbeterde kijkervaring: De technologie biedt nieuwe mogelijkheden voor data-analyse en visualisatie, wat de kijkervaring voor de fans kan verbeteren. Zo kunnen kijkers bijvoorbeeld zien hoe hard een afstandsschot was of hoe snel de bal roteerde.
De impact op het spel
De introductie van de 'connected' bal heeft een aanzienlijke impact op het spel. Scheidsrechters worden ondersteund met geavanceerde technologie, waardoor potentiële fouten worden geminimaliseerd. De technologie draagt bij aan de semi-geautomatiseerde buitenspeltechnologie van de UEFA, waardoor buitenspelsituaties sneller en nauwkeuriger kunnen worden beoordeeld.
Lees ook: Kleding en benodigdheden Uganda
Kritiek en controverse
Ondanks de voordelen is er ook kritiek op de technologie. Sommigen vinden dat de technologie te veel invloed heeft op het spel en de beslissingen van de scheidsrechter ondermijnt. Er zijn ook zorgen over de betrouwbaarheid van de data en de mogelijkheid van technische storingen. Het afgekeurde doelpunt van België in de wedstrijd tegen Slowakije leidde tot discussie over de interpretatie van de handsbalregel en de impact van de technologie op de wedstrijd.
De toekomst van voetbaltechnologie
De 'connected ball technology' is slechts een van de vele technologische innovaties die de voetbalwereld transformeren. Andere ontwikkelingen, zoals gespecialiseerde camera's die 29 plekken op het lichaam van elke speler volgen, en kunstmatige intelligentie die al deze data analyseert, dragen bij aan een steeds eerlijkere en nauwkeurigere sport.
Verdere ontwikkelingen
In de toekomst kunnen we nog meer technologische ontwikkelingen verwachten in de voetbalwereld. Denk aan verbeterde sensoren in de bal, geavanceerdere data-analyse en nieuwe manieren om de kijkervaring voor de fans te verbeteren. Atos, de officiële it-partner van UEFA Euro 2024, belooft al een "ultieme digitale ervaring" voor fans, spelers en partners.
Praktische aspecten van de 'Connected' Bal
Naast de technologische aspecten zijn er ook praktische zaken rondom de 'connected' bal.
Gewicht en impact op het spel
De twee sensoren in de bal wegen samen slechts 14 gram, wat minimaal is in vergelijking met het totale gewicht van de bal (tussen de 410 en 450 gram). Dit betekent dat de aanwezigheid van de chip geen merkbare invloed heeft op de vlucht en het gedrag van de bal tijdens het spel.
Lees ook: Steun het Nederlands Elftal met stijl
Batterij en opladen
De bal bevat een batterij die via inductie draadloos kan worden opgeladen. Bij intensief gebruik gaat de batterij ongeveer zes uur mee. Als de bal niet wordt gebruikt, hoeft hij enkele dagen niet te worden opgeladen. Dit is nodig om de chip van stroom te voorzien en de data te kunnen verzenden.
Kosten
Een commerciële versie van de officiële wedstrijdbal zonder ingebouwde sensor, maar met de speciale kern en huid, kost ongeveer 150 euro. De officiële wedstrijdbal met de chip is niet voor consumenten beschikbaar.