Een goede scheidsrechter wordt door velen als een zeer belangrijk persoon in een sportwedstrijd gezien. Dit komt omdat zowel de spelers als de toeschouwers zich verheugen op een leuke wedstrijd. Een wedstrijd wordt doorgaans als leuk ervaren als het spel eerlijk gespeeld wordt, omdat op die manier iedereen op dat punt gelijke kansen op winst heeft. Daarnaast zorgt een eerlijk spel tijdens de wedstrijd voor minder frustraties en agressie tijdens het spel, dan het geval zal zijn als de regels niet goed toegepast zouden worden. Deze gids biedt een gedetailleerd overzicht van de eisen en het traject om een zaalvoetbal scheidsrechter te worden, van de basisprincipes tot de hoogste niveaus.
De Rol van de Scheidsrechter
Een scheidsrechter is de persoon die in een sportwedstrijd moet toezien op het naleven van de spelregels. Vereisten om dit na behoren te doen, is het in de puntjes beheersen van de spelregels. Een goede scheidsrechter is essentieel voor een eerlijk en plezierig spel. Hij of zij zorgt ervoor dat de regels correct worden toegepast, waardoor alle spelers gelijke kansen hebben en frustraties worden geminimaliseerd. Een scheidsrechter heeft de volgende competenties nodig om zijn of haar beroep goed te kunnen uitoefenen. Een scheidsrechter is zowel een baas als een perfectionist. De baas in de scheidsrechter is belangrijk, omdat hij tijdens zijn werkzaamheden continu bezig is met het leiden van de sportwedstrijd. Een scheidsrechter is ook een perfectionist. Dit is gemakkelijk duidelijk te maken als de nadruk gelegd wordt op het financiële belang dat topclubs in de professionele wedstrijden hebben bij winst bij een club, maar ook bij kleine, minder belangrijke wedstrijden is het voor het plezier van het spel belangrijk dat het spel eerlijk gespeeld wordt. Om welke redenen ook, de scheidsrechter moet principieel en perfectionistisch de wedstrijd fluiten om de sport een toekomst te laten hebben.
Het Opleidingstraject voor Zaalvoetbal Scheidsrechters
In Nederland hanteert de KNVB een gestructureerd traject om scheidsrechters op te leiden, zowel voor veldvoetbal als voor zaalvoetbal (futsal). Dit traject is ontworpen om arbiters klaar te stomen voor wedstrijden op verschillende niveaus, van amateur tot betaald voetbal. Om scheidsrechter te worden in het betaald voetbal begin je als amateur en doorloop je verschillende stappen waarbij je steeds hogerop komt. Voetbalflitsen brengt een overzicht van het traject dat doorlopen moet worden. De KNVB heeft een traject het leven in geroepen om nieuwe arbiters klaar te stomen, om de nieuwe Danny Makkelie of Bas Nijhuis te worden.
Stap 1: Verenigingsscheidsrechter en SOIII Futsal
Scheidsrechters beginnen meestal als scheidsrechter bij hun eigen vereniging. Na het behalen van het zogeheten 'verenigingsscheidsrechtersdiploma' of het oude BOS-diploma (behaald tussen 2012-2014) is de mogelijkheid om verder te groeien aanwezig. De eerste stap is het behalen van een verenigingsscheidsrechtersdiploma. Daarna kan men zich inschrijven voor de Scheidsrechteropleiding III (SOIII) bij de KNVB. Voor zaalvoetbal is dit de SOIII futsal. Deze opleiding stelt scheidsrechters in staat om wedstrijden op districtsniveau te fluiten, zoals in de hoofdklasse O13 of de tweede divisie bij senioren. Tijdens de opleiding staat men direct op het veld, zodat de theorie meteen in de praktijk kan worden gebracht. Daarnaast is het noodzakelijk om een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) aan te vragen.
Belangrijke punten:
- Verenigingsscheidsrechter: Startpunt van de carrière.
- SOIII Futsal: KNVB-opleiding voor wedstrijden op districtsniveau.
- Praktijkervaring: Directe toepassing van theorie op het veld.
- VOG: Verplichte Verklaring Omtrent Gedrag.
Stap 2: SOII Futsal
Wanneer er ervaring is opgedaan als KNVB-scheidsrechter, kan men zich verder ontwikkelen. De Scheidsrechteropleiding II (SOII) is bedoeld voor scheidsrechters die willen fluiten op een hoger niveau, zoals de 2e klasse bij senioren of de 1e divisie O15 bij de jeugd. Na de SOIII futsal volgt de Scheidsrechteropleiding II (SOII), gericht op het fluiten op een hoger niveau. De KNVB nodigt geschikte kandidaten uit voor deze opleiding, waarbij een belangrijk toelatingscriterium is dat men minimaal een 7 haalt op de spelregeltoets.
Lees ook: Zaalvoetbalvereniging lidmaatschap
Belangrijke punten:
- SOII Futsal: Vervolgopleiding voor een hoger niveau.
- Selectie: De KNVB selecteert kandidaten.
- Spelregelkennis: Minimaal een 7 halen op de spelregeltoets is cruciaal.
Stap 3: SOI Futsal
Voor scheidsrechters met ambities om nog verder te komen, is de Scheidsrechteropleiding I (SOI) bedoeld. Deze opleiding richt zich op scheidsrechters die willen doorgroeien naar de hoogste klassen in het amateurvoetbal. In deze opleiding wordt er meer aandacht besteed aan leiderschap en het managen van wedstrijden. Ook is de conditie van groot belang op dit niveau. De KNVB selecteert kandidaten voor deze opleiding. De hoogste opleiding in het amateurvoetbal is de Scheidsrechteropleiding I (SOI). Deze opleiding legt de nadruk op leiderschap, wedstrijdmanagement en conditie.
Wat leer je tijdens de opleiding?
Bij de opleiding SOI staan het managen van de wedstrijd en leiderschap centraal. We besteden aandacht aan de kerntaken en werkprocessen van een scheidsrechter, de typerende beroepshouding, spelregels en reglementen, de techniek van het arbitreren, omgaan met weerstand, media en communicatie, samenwerking, evalueren en reflecteren. De deelnemer werkt aan eigen competenties om wedstrijden te kunnen fluiten in de hoogste divisies van het futsal. Tijdens de bijeenkomsten is veel aandacht voor oefening, reflectie op het handelen en discussie (intervisie).
Studieprogramma
De SO I futsal bestaat uit 5 maandelijkse bijeenkomsten van 6 uur, op zondagen inclusief lunch. Data en aanvangstijden zijn nader te bepalen. De bijeenkomsten vinden plaats op de KNVB Campus in Zeist. Een wedstrijdbezoek is onderdeel van het programma. Wedstrijd en locatie zijn nog nader te bepalen. Darnaast zijn er minimaal 6 trainingen op de KNVB Campus in Zeist op dinsdagavond.
Belangrijke punten:
- SOI Futsal: Opleiding voor de hoogste amateurklassen.
- Leiderschap en Management: Belangrijke focusgebieden.
- Conditie: Essentieel voor dit niveau.
- Selectie: De KNVB selecteert kandidaten.
- Locatie: KNVB Campus in Zeist.
- Bijeenkomsten: 5 maandelijkse bijeenkomsten van 6 uur op zondagen, inclusief lunch.
- Wedstrijdbezoek: Onderdeel van het programma.
- Trainingen: Minimaal 6 trainingen op dinsdagavond.
Doorgroeien naar het Betaald Voetbal
Na het voltooien van deze opleidingen kun je wedstrijden op het hoogste amateurniveau fluiten. Wie zich daar onderscheidt, kan uiteindelijk worden uitgenodigd om in het betaald voetbal te fluiten. Na de SOI futsal bestaat de mogelijkheid om door te stromen naar het betaald voetbal, mits men zich onderscheidt en wordt uitgenodigd.
Overige Eisen en Opleidingen
Spelregelexamen en Scheidsrechterkaart
Meerdere keren per jaar wordt een spelregelexamen georganiseerd waarmee de "scheidsrechterkaart” behaald kan worden. De seniorenteams worden geacht minimaal 7 scheidsrechters op zaterdag te leveren voor het veldseizoen. Regelmatige spelregelexamens zijn essentieel om de scheidsrechterkaart te behalen en up-to-date te blijven met de spelregels.
Lees ook: Klassen en competities dameszaalvoetbal
Club Scheidsrechter Plus (CS+)
Voor de hogere wedstrijden op de vereniging (selectieteams en hogere senioren wedstrijden tot Dames en Heren 1) wordt door de arbitragecommissie een opleiding gegeven tot Club Scheidsrechter plus (CS+). Je kunt je hiervoor opgeven bij de arbitragecommissie. Wij zorgen ervoor dat je met extra tips en begeleiding de mogelijkheid krijgt om dit diploma te halen dat ook door de hockeybond wordt erkend. BHC Overbos heeft opleiding en begeleiding van scheidsrechters hoog in het vaandel staan. Zo begeleiden wij zoveel mogelijk de beginnende scheidsrechter tot het niveau waarop zij/hij terecht wil komen. Dit doen wij door tips te geven en dit kan ook worden ondersteund met een headset waardoor directe feedback mogelijk is. Sommige verenigingen bieden extra opleidingen aan, zoals de Club Scheidsrechter Plus (CS+), om scheidsrechters verder te begeleiden.
Opleiding en Begeleiding
BHC Overbos heeft opleiding en begeleiding van scheidsrechters hoog in het vaandel staan. Zo begeleiden wij zoveel mogelijk de beginnende scheidsrechter tot het niveau waarop zij/hij terecht wil komen. Dit doen wij door tips te geven en dit kan ook worden ondersteund met een headset waardoor directe feedback mogelijk is. Goede begeleiding en opleiding zijn cruciaal voor de ontwikkeling van scheidsrechters.
Competenties en Vaardigheden
Om je werk goed te kunnen doen moet je het leuk vinden. Een Scheidsrechter heeft de volgende competenties nodig om zijn of haar beroep goed te kunnen uitoefenen. Een Scheidsrechter is zowel een baas als een perfectionist. De baas in de Scheidsrechter is belangrijk, omdat hij tijdens zijn werkzaamheden continu bezig is met het leiden van de sportwedstrijd. Een Scheidsrechter is ook een perfectionist. Dit is gemakkelijk duidelijk te maken als de nadruk gelegd wordt op het financiële belang dat topclubs in de professionele wedstrijden hebben bij winst bij een club, maar ook bij kleine, minder belangrijke wedstrijden is het voor het plezier van het spel belangrijk dat het spel eerlijk gespeeld wordt. Om welke redenen ook, de Scheidsrechter moet principieel en perfectionistisch de wedstrijd fluiten om de sport een toekomst te laten hebben. Naast de opleiding zijn bepaalde competenties en vaardigheden essentieel voor een succesvolle scheidsrechter:
- Spelregelkennis: Uitgebreide kennis van de spelregels is fundamenteel.
- Leiderschap: Het vermogen om een wedstrijd te leiden en beslissingen te nemen.
- Communicatie: Duidelijke communicatie met spelers en andere officials.
- Conditie: Goede fysieke conditie om het spel bij te kunnen houden.
- Stressbestendigheid: Omgaan met druk en conflicten tijdens wedstrijden.
- Besluitvaardigheid: Snel en correct beslissingen kunnen nemen.
Arbeidsmarkt en Doorgroeimogelijkheden
De arbeidsmarkt voor een Scheidsrechter is redelijk, maar dit hangt sterk af van de ambities van de Scheidsrechter. Bij de lage(re) klasse er minder aanbod dan in de hogere klasse. Dit komt omdat Scheidsrechters doorgaans liever bij een zo hoog mogelijke klasse fluiten, niet alleen doordat de verdiensten daar hoger liggen, maar ook omdat het meer aanzien geeft dan fluiten in een lage klasse. Doordat veel Scheidsrechters in de top werkzaam willen zijn, is de arbeidsmarkt in de hoogste klasse slecht te noemen. Er is daar relatief weinig vraag, in vergelijking met het aanbod. Hierbij moet wel vermeld worden dat de eisen die gesteld worden aan een Scheidsrechter in een hoge klasse veel strenger zijn dan de eisen in een lage klasse. Hierdoor is ook niet iedere Scheidsrechter geschikt om op topniveau zijn werkzaamheden te verrichten. De doorgroeimogelijkheden van een Scheidsrechter hangen sterk af van zijn huidige positie. Een beginnend Scheidsrechter begint doorgaans in een lage, tot midden klasse en kan naar gelang ervaring doorgroeien naar hogere klasse. De arbeidsmarkt voor scheidsrechters varieert afhankelijk van het niveau. Er is meer aanbod in de lagere klassen, maar de doorgroeimogelijkheden zijn afhankelijk van ervaring en prestaties.
Kosten en Toelatingsvoorwaarden SOI Futsal
Toelatingsvoorwaarden
Om toegelaten te worden tot de SO-I futsal moet je voldoen aan de volgende voorwaarden: In het bezit zijn van een diploma SO-III futsal en geplaatst (of net gepromoveerd) naar ZV01 (district) of TTZ district.Een geldige Verklaring Omtrent Gedrag overleggen.
Lees ook: Overzicht KNVB Zaalvoetbal Sponsoring
Kosten
De studiekosten voor deze opleiding bedragen € 184,- , inclusief inschrijfgeld. Betaling voor 1 september 2025 op rekeningnummer NL89 INGB 0670 000213, o.v.v. SO I Futsal, relatienummer en naam. Kosteloos annuleren is mogelijk tot 5 dagen na toelating tot de opleiding. Bij tussentijdse beëindiging van de opleiding blijven de volledige studiekosten verschuldigd. Het inschrijfgeld wordt nooit terugbetaald.
Taken en Verantwoordelijkheden
Een Scheidsrechter staat tijdens zijn werkzaamheden vooral in nauw contact met de spelers, omdat zijn werkzaamheden gericht zijn op het zo soepel mogelijk laten verlopen van een sportwedstrijd. Hij zal spelers dan ook aanwijzingen geven als het spel niet naar verwachting verloopt of bestraffen als er daadwerkelijk een overtreding op de spelregels gemaakt wordt. Naast contact met de spelers, heeft een Scheidsrechter ook soms contact met mede-scheidsrechters. Dit is vooral het geval indien er in één wedstrijd sprake is van meerdere Scheidsrechters. Deze moeten dan samenwerken. Contact heeft een Scheidsrechter ook met de sportbond van de sport waarin hij werkzaam is. Via hun krijgt een Scheidsrechter doorgaans zijn schema door. Een scheidsrechter heeft diverse taken en verantwoordelijkheden:
- Toezicht houden op de spelregels: Zorgen dat de regels correct worden nageleefd.
- Leiden van de wedstrijd: Beslissingen nemen en het spel in goede banen leiden.
- Communicatie met spelers: Uitleg geven en aanwijzingen verstrekken.
- Samenwerking met andere officials: Indien van toepassing, samenwerken met andere scheidsrechters.
- Rapportage aan de sportbond: Verslag uitbrengen van de wedstrijd.
tags: #zaalvoetbal #scheidsrechter #opleiding #eisen