De populariteit van zaalvoetbal, ook wel bekend als futsal, heeft in de loop der jaren ups en downs gekend. Van zijn bescheiden begin in Argentinië tot de bloeiende competities in Nederland, en de lokale impact van teams zoals Bax Voorhout, biedt zaalvoetbal een rijke geschiedenis en een boeiende toekomst.
De Oorsprong en Opkomst van Zaalvoetbal
De wortels van zaalvoetbal liggen in het Argentinië van de jaren dertig. Tegelijkertijd werden er ook in Engeland wedstrijden op een harde ondergrond gespeeld. Na de Tweede Wereldoorlog ontstonden de eerste competities. In de jaren zestig bereikte het enthousiasme Nederland, waar zaalvoetbal snel aan populariteit won. Den Helder was de plaats waar de eerste competitie plaatsvond. Teams ontstonden vanuit bedrijven en cafés, die de sport recreatief beoefenden.
De officiële start van zaalvoetbal als KNVB-competitie was in het seizoen 1968-1969, met Scagha '66 als eerste kampioen. In deze periode ontwikkelde zaalvoetbal zich tot een van de populairste binnensporten in Nederland. De eerste competities waren lokaal, maar breidden zich later uit naar regionale- en districtcompetities.
De Structuur van de Nederlandse Competitie
In de jaren tachtig werd gekozen voor een piramideopbouw met drie eerste divisies en een eredivisie. Dit veranderde in het seizoen 2005-2006, toen er twee eredivisies en zes eerste divisies kwamen. De beste vier teams van elke eredivisie speelden play-offs om het kampioenschap van Nederland en kwalificeerden zich voor de nieuwe klasse. Recentelijk is besloten om boven de eredivisies een nieuwe divisie te spelen, een landelijke klasse die op zaterdag tussen 16.00 uur en 20.00 uur begint. Verenigingen trainen doorgaans vier keer per week.
In het seizoen 2008-2009 startten in de zes districten regionale zaalvoetbalcentra. Deze centra richten zich op talentontwikkeling en moeten het 'huis van het zaalvoetbal' worden.
Lees ook: Zaalvoetbalvereniging lidmaatschap
Spelregels en Internationale Ontwikkeling
De spelregels van het zaalvoetbal zijn afgeleid van handbal en ijshockey. Lichamelijk contact is niet toegestaan en overtredingen worden bestraft met tijdstraffen. Spelers en keepers mogen tijdens de wedstrijd voortdurend worden gewisseld. Door de groei van het aantal internationale zaalvoetballers heeft de FIFA besloten dat wereldwijd dezelfde spelregels moeten worden gehanteerd.
De Invloed van Zaalvoetbal op Voetbalsterren
Veel bekende voetballers zijn in de zaal begonnen. Vooral Braziliaanse spelers, zoals Deco, Ronaldo en Ronaldinho, benadrukken de invloed van zaalvoetbal op hun ontwikkeling. Ook in Nederland zijn er spelers die succesvol zijn geweest in zowel zaal- als veldvoetbal.
Marcel Loosveld en de KNVB
Marcel Loosveld is sinds 2003 in dienst van de KNVB. Hij begon als assistent-coach van het Nederlands zaalvoetbalteam en Jong Oranje, en was actief als districtscoach in District Zuid II. In 2007 kreeg hij de eindverantwoordelijkheid over Jong Oranje, waarmee hij plaatsing voor het Europees kampioenschap 2008 afdwong. Tussen 2000 en 2004 was Loosveld trainer van Bunga Melati en Futsalclub Tilburg.
Loosveld speelde 39 keer voor het Nederlands zaalvoetbalteam en bereikte de finale van het wereldkampioenschap 1989 in Nederland. Hij speelde in clubverband voor De Haantjes Beek, Ceverbo Dordrecht, Bouwfonds Geleen, Dallas Sidekicks (V.S.), ZVK Genk (België) en Isola Hoeselt (België). In 2000 beëindigde hij zijn carrière als speler bij Bunga Melati. Als veldvoetballer speelde hij voor Caesar Beek (1984-1991) en G.S.V.
Bekende Namen in het Zaalvoetbal: Grünholz en Hermans
Een andere bekende naam is een van de beste (Nederlandse) zaalvoetballers ooit. Hij speelde meer dan 10 jaar voor ADO/ FC Den Haag, Roda JC en RBC. Deze baltovenaar, met de bijnaam 'de magiër', komt uit een groot gezin en leerde voetballen op straat. Hij speelde 101 wedstrijden in de eerste en eredivisie en scoorde 14 keer. Hoewel hij in de zaal excelleerde, werd zijn succes op het veld nooit zo groot.
Lees ook: Klassen en competities dameszaalvoetbal
Vic Hermans werd in 1989 uitgeroepen tot 'Most Valuable Player' van het eerste WK zaalvoetbal in Nederland. Hij komt uit een groot gezin en besloot na de middelbare school te gaan werken.
John de Bever: Van Zaalvoetballer tot Zanger
Johannes de Bever, geboren in Berlicum in 1965, is een Nederlands zanger en voormalig prof- en zaalvoetballer. In 1980 werd hij ontdekt door Pierre Kartner, die het lied "Als ik later eens trouw" voor hem schreef. Na die single stopte De Bever tijdelijk met zijn zangcarrière om zich op het voetbal te concentreren. Hij speelde voor Dordrecht '90 en in België voor La Louvière, Diest en Dessel. In 1997 werd hij bekroond tot beste zaalvoetballer van de wereld tijdens het WK in Brazilië.
De Toekomst van Zaalvoetbal in Nederland
De KNVB hoopt samen met gemeentes en onderwijs competities voor scholen te organiseren, waarbij de verenigingen een centrale rol spelen. Het eerste wereldkampioenschap zaalvoetbal werd in 1989 in Nederland gehouden, waar Nederland de finale behaalde en verloor van Brazilië.
Sportcafé de Eijk: Een Lokale Ontmoetingsplaats
Sportcafé de Eijk in Voorhout is sinds 2016 een belangrijke ontmoetingsplaats voor sportverenigingen. Sonja en Jeroen zijn de bekende gezichten achter de bar en organiseren jaarlijks toernooien voor basketbal, judo, hockey, voetbal en zaalvoetbal.
De Opkomst en Neergang van Zaalvoetbal in de Duin- en Bollenstreek
Zaalvoetbal maakte in de jaren zeventig en tachtig een opmars door in de Duin- en Bollenstreek. In bijna elke gemeente werden competities georganiseerd in sporthallen. Na 1990 nam de populariteit af, ondanks pogingen van de KNVB om het spel weer populair te maken.
Lees ook: Overzicht KNVB Zaalvoetbal Sponsoring
De Duin- en Bollenstreek was in de eerste twee decennia een van de zaalvoetbalbolwerken van het land. Teams zoals Godyla, Juffermans/De Engel, Menken/Landbouw en Glasbergen/De Best konden zich meten met de landelijke top.
Bax Zeefdrukkerij: Een Topteam uit Voorhout
Het team van Bax Zeefdrukkerij uit Voorhout behaalde in het seizoen 1988/1989 zowel de landstitel als de nationale beker. Wim Bax was de oprichter, stuwende kracht, coach en hoofdsponsor van het team. Zaalvoetbalvereniging Bax Zeefdrukkerij had in haar topjaren talloze teams die in sporthal De Gaasbak en later in De Tulp speelden.
De Geschiedenis van Bax Zeefdrukkerij
In 1974 schreef het zaalvoetbalteam van Bax Zeefdrukkerij zich in voor de competitie in de THB-hal in Lisse. Na diverse kampioenschappen werd in 1980 de Hoofdklasse bereikt en werd sporthal De Gaasbak de thuisbasis van het team.
Het Nederlands Kampioenschap van 1989
"Mijn vader was echt idolaat van het spelletje. Zijn team was als het ware zijn kindje. Zijn grote hobby," vertelt zoon Marten. Marten verruilde in 1986 Foreholte voor UVS, om later terug te keren naar zijn roots. Hij bleef zaalvoetballen bij het team van zijn vader.
Met spelers als Mario Faber, Hans van Leeuwen, Jeffrey Foree, Hennie Koet en Ed Zuidhoek bereikte het team de Eredivisie. Jan Schoen was coach, met Wim Bax als assistent-coach. Zaalvoetbal was in die periode enorm populair. Het ultieme succesjaar was 1988-1989, toen het team het landskampioenschap, de nationale beker en de Benelux Cup won.
Het Verval en Internationale Successen
Na het behalen van de double greep Bax een jaar later net naast de nationale titel, waarna het verval zich inzette. In 1991 nam Bax noodgedwongen afscheid van het hoogste toernooi. Na jarenlang in België naast de hoofdprijs te hebben gegrepen, werd het prestigieuze IFC Zaalvoetbaltoernooi in Genk gewonnen.
Drie jaar na de degradatie keerde Bax terug op het hoogste niveau, maar de successen van weleer bleken niet meer haalbaar. De neergang in het zaalvoetbal en daarmee ook in Voorhout was ingezet.
Marten Bax Blikt Terug
Marten Bax kijkt met plezier terug op de succesperiode: "Het was echt een fantastische tijd. We beschikten over een team waarin elke speler beslissend kon zijn. Als ik erop terugkijk was het een heel mooi hoofdstuk in mijn leven. Als zaalvoetballer heb ik alles meegemaakt wat ik me als speler kon wensen."
Wim Bax overleed in 2010. Na diens overlijden volgde Marten zijn vader op in wat thans Bax Speciaal Drukkerij is. "Zaalvoetbalvereniging Bax is hierna op eigen benen verder gegaan en bestaat nog altijd."
De Combibrug Cup
Stichting de Combibrug organiseert sinds 2008 bewegings- en kunstonderwijs voor de leerlingen van de basisscholen in de gemeente Teylingen. In de voorjaarsvakantie is er altijd het Combibrug Cup zaalvoetbaltoernooi voor groep 7 en 8 in sporthal de Tulp in Voorhout.
Aad Siera: De Zaalvoetbalkoning van Leiden
Aad Siera organiseert dit seizoen voor de 38ste keer de zaalcompetitie in Leiden. Een ernstige spierziekte maakt echter dat hij afstand gaat nemen. Siera zorgde er al die tijd voor dat de zaalvoetballers hun hobby konden uitoefenen.
In 2013 merkte Siera voor het eerst dat er 'iets' niet klopte. In 2020 werd HSP (hereditaire spastische paraparese) geconstateerd. Ondertussen heeft Siera twee protheses, lopende van de kuit naar de voet.
Siera begon met organiseren in 1983, met 16 teams. De zaalcompetitie werd gespeeld in de Groenoordhallen. In 1999 kwam er een einde aan het zalen in de Groenoordhallen en verhuisde het circus naar De Zijl.
Siera keepte zelf, floot, organiseerde, regelde en kwam op menige avond tijd te kort. Doorgaans werd hij als streng doch rechtvaardig omschreven door spelers.
tags: #zaalvoetbal #bax #voorhout #informatie