Malou Pheninckx, een naam die synoniem staat voor doorzettingsvermogen, talent en een onverzettelijke wil om te slagen. Haar carrière is een inspirerend verhaal over een atleet die tegenslagen overwon en uiteindelijk de top van haar sport bereikte. Van het aanmoedigen van haar teamgenoten vanaf de zijlijn tot het zelf schitteren op het Olympische podium, Pheninckx' reis is er een van transformatie en triomf.
Een onverwachte wending
In 2016 moedigde Malou Pheninckx haar ploeggenoten nog aan tijdens gezamenlijke looptrainingen in Rotterdam. "Dan zeiden ze: waarom loop je nou mee? Ja, om te zorgen dat jullie zo goed mogelijk voorbereid daar staan." Vier jaar later stond ze zelf op het punt haar debuut te maken op het grootste sporttoernooi ter wereld. "Nu loop ik die rondjes voor mezelf. Ja, dat is wel anders. Al voelt het voor mij vaak normaal, omdat ik zo veel met hockey bezig ben. Maar het is goed dat je er af en toe op gewezen wordt dat het wel speciaal is." Ondanks de bijna honderd interlands die inmiddels achter haar naam staan, was deelname aan de Olympische Spelen tot voor kort voor Pheninckx alleen mogelijk in haar dromen.
Een hobbelige weg naar de top
De route die Pheninckx gedurende haar topsportcarrière heeft afgelegd, kan je gerust een grote omweg noemen. Na de Spelen van Londen in 2012 sloot ze voor het eerst aan bij Oranje. Ze ging mee op trainingskamp, speelde in twee jaar 23 interlands, maar haalde uiteindelijk de selectie voor het WK net niet. "Daarna ben ik helemaal uit Oranje gevallen. Tuurlijk was het op dat moment teleurstellend, ook om twee jaar later de Spelen te missen. Daar wil je heel graag staan. Maar ik viel niet net voor de Spelen af."
Haar hockeystick hing ze daarna niet aan de wilgen. Ze combineerde haar studie geneeskunde met het spelen bij haar club Kampong. "Toen ik eenmaal uit Oranje was, ben ik meer tijd aan mijn studie gaan besteden. Ik moest coschappen lopen en ik vond hockey nog steeds een superleuk spel, dus daar haalde ik mijn energie uit. Goed spelen, captain zijn, leuke teamgenoten en de combinatie met de studie."
Een onverwachte comeback
De verrassing was dan ook groot toen ze eind 2016 werd gebeld door de bondscoach. De Spelen in Rio waren voor Oranje met een zilveren medaille op een teleurstelling uitgelopen en er waaide een frisse wind door de selectie op weg naar Tokio. "Ik had het totaal niet zien aankomen, maar het was wel direct zo’n moment: of ik probeer het nog een keer, of het is gewoon helemaal klaar."
Lees ook: Een diepgaande blik op de historische prestaties van het Duitse Dames Hockeyteam.
Een blik op de prijzenkast van Pheninckx laat zien dat het inderdaad ‘best wel goed’ is gegaan. Vijf gouden medailles - verdiend op twee EK’s, een WK en twee andere internationale landentoernooien - laten zien dat de hockeysters de grote favoriet zijn in Tokio. Sinds haar terugkeer in het elftal wonnen de dames zelfs elk toernooi waar ze aan deelnamen. "Nee, dit had ik nooit verwacht. Het is allemaal geleidelijk gegaan. Eerst het EK. Dat ging goed en toen kwam het WK. Ook dat ging goed. En nu staan de Spelen voor de deur. Mensen zeggen dan vaak: wat knap dat jij je zo teruggeknokt hebt. Maar zo heb ik het nooit gevoeld. Het was toen mooi zoals het was en ik had überhaupt nooit verwacht dat ik ooit nog een EK of een WK zou spelen. Laat staan de Olympische Spelen."
Studie op de tweede plaats
Haar rentree in Oranje heeft er voor gezorgd dat de studie tijdelijk op pauze is gezet. "Ik heb destijds mijn coschappen uitgesteld, zodat ik meekon op trainingsstage. Toen ik besloot om helemaal voor het EK te gaan, heb ik mijn coschappen op pauze gezet." Door het succes in Oranje heeft Pheninckx er nog niet aan gedacht om die pauze-knop weer uit te drukken. "Coschappen zijn niet te combineren met dit hockeyprogramma, maar om eerlijk te zijn wil ik dat ook niet. Coschappen vind ik het leukste onderdeel van de studie en ik wil niet dat ik daar half ben. Dat ik om vier uur weg moet rennen omdat ik moet gaan trainen of dat ik dagen mis."
De Olympische droom
Maar eerst is er die Olympische droom die uit moet komen. Of Pheninckx de uiteindelijke selectie gaat halen, is nog niet zeker. "Maar de afgelopen jaren heb ik bijna alles gespeeld. Als ik fit blijf en presteer zoals ik nu doe denk ik dat ik een goede kans maak." Maar, zegt ze direct daarna eerlijk, de spanning die het evenement met zich meebrengt zorgt er vaak genoeg voor dat die zekerheid even verdwijnt. "Ik ben van mezelf altijd een beetje voorzichtig. Als mensen zeggen: ‘het gaat goed, je gaat Tokio echt halen’, dan ga ik mezelf een beetje indekken. ‘Ja, maar er komen wel veel talenten aan’. Maar als ik naar de afgelopen jaren kijk, ben ik er steeds bij geweest, heb ik elke keer een goede bijdrage geleverd en sta ik lekker te hockeyen. Maar er is ook een kans dat het uiteindelijk niet lukt."
"Daar moet je niet vanuit gaan, want dan kan ik beter stoppen. Maar het speelt wel mee. Blijf ik fit, krijg ik geen blessures, ben ik wel in vorm? Alles zit zo dicht op elkaar." Die continue spanning betekent dat ze de komende maanden nog voorzichtiger zal zijn. "Skiën doe ik al nooit en nu natuurlijk al helemaal niet. Maar soms zit het ook in hele kleine dingen. Als ik op zaterdag denk: zin om te shoppen. Dan denk ik: nee, dat is niet verstandig. Dan ben ik de hele dag aan het sjokken en slenteren."
De cirkel rond
Alles om uiteindelijk de cirkel rond te maken. Maar wie denkt dat het halen van de Spelen genoeg is, heeft het toch mis. Want een Olympische droom of niet, de doelstelling voor aankomende zomer is duidelijk. " Misschien dat ik een paar jaar later kan denken: ik ben toch maar naar de Olympische Spelen geweest."
Lees ook: De evolutie van hockey: een gedetailleerde analyse
Afscheid na Olympisch goud
Een dag na Lauren Stam maakte ook Malou Pheninckx bekend te stoppen als hockeyster bij het Nederlands team. De 30-jarige speelster van Kampong heeft 108 interlands achter haar naam staan. Pheninckx won - net als Stam - drie Europese titels, één wereldtitel en dit jaar goud op de Olympische Spelen in Tokio. De olympische titel is het gedroomde afscheid. "Het kan niet mooier", zegt ze tegen hockey.nl.
Pheninckx: "Eerlijk gezegd ging het idee van stoppen al voor Tokio door mijn hoofd. Maar dan zit je nog zo in die tunnel, ben je nog zo bezig met het hier en nu. Ik dacht er vaak over na, maar ik kon het besluit niet echt nemen totdat we klaar waren."
Focus op de toekomst: Geneeskunde
Pheninckx gaat de vrijgekomen tijd gebruiken om arts te worden. "Ik wil mijn studie geneeskunde afmaken. Het is de bedoeling dat ik over anderhalf jaar basisarts ben. Daarna kan ik mij nog specialiseren."
Trainingen in kleine setting
Nu de Oranje Dames terug van vakantie zijn en aan hun voorbereiding op het WK in Londen beginnen, sluit een select gezelschap internationals een opmerkelijke periode af. ‘Voor mij was het natuurlijk niet zo spannend meer of we de play-offs zouden halen of niet. Ik wist al een tijd dat ik de dinsdag na de laatste competitiewedstrijd van 22 april op het trainingsveld van Oranje werd verwacht’, zegt Malou Pheninckx, die met Kampong op de achtste plaats eindigde en geen play-offs hoefde te spelen. Vier weken lang gaf bondscoach Alyson Annan trainingen aan de internationals die al waren uitgespeeld met hun clubs, aangevuld met een eveneens uitgespeeld groepje van Jong Oranje. In de eerste week meldden van het grote Oranje alleen Pheninckx, Leurink en Zuidhof zich. Pheninckx: ‘Ik vond het leuke trainingen, vooral omdat we met een klein groepje waren. De eerste week waren we volgens mij maar met z’n tienen. Al wil dat natuurlijk niet zeggen dat we het rustig aan konden doen. Na de uitschakeling in de halve finale van de play-offs sloten ook de speelsters van SCHC en Oranje-Rood zich bij de groep aan. Speelsters die snel moesten schakelen, omdat ze kort daarvoor nog in de strijd om de landstitel waren. ‘Zij hadden natuurlijker liever in de finale gestaan. Daarom baalden ze enorm. Ik heb maar gezegd dat ik het leuk vond dat ze er waren en dat de trainingen ook leuk waren. Op die manier probeer je ze op te vangen. Op een fitheidstest na hoefden de speelsters van Amsterdam en Den Bosch zich niet meer bij Oranje te melden, omdat zij na de play-offs ook de EuroHockey Club Cup speelden.
Vakantie en voorbereiding
Meteen daarna genoten de internationals van een vakantie van tweeëneenhalve week. Pheninckx stapte met Kitty van Male het vliegtuig in voor een citytrip van vier dagen naar Lissabon. ‘We zijn een dagje naar het strand geweest en hebben geshopt en beetje cultureel gedaan. Maar we hebben vooral veel uitgerust. Lekker gegeten. Koffie’tjes gedronken. Kitty had met Amsterdam een drukke periode achter de rug en ik had natuurlijk ook hard getraind. Vind maar eens een hockeyveld als je op vakantie bent. In de eerste week van hun vakantie volgden alle internationals een krachtprogramma. Daar hebben ze een speciale app voor. Krachttrainer Matthew Eyles zette daar oefeningen in, die ze die week twee keer moesten doen. Een week later begon ook het loopprogramma. Dat was iets anders ingericht dan de afgelopen jaren. Normaal gesproken moesten de internationals een paar keer per week shuttles lopen, van lijn naar lijn. Pheninckx: ‘Dat was beter. Vind maar eens een hockeyveld als je op vakantie bent. Toen ik met een vriendinnetje twee dagen naar een bed and breakfast in Katwijk aan Zee - of all places ging - kon ik daar lekker in een parkje rennen. Dat is natuurlijk veel leuker. Het programma bestond vooral uit interval, maar ook uit korte sprintjes en oefeningen waarbij we de grond moesten aantikken. Afgelopen vrijdag stonden Pheninckx en alle andere internationals voor het eerst sinds lang weer met z’n allen op het veld, in voorbereiding op het vierlandentoernooi in Breda, de eerste halte richting het WK in Londen (21 juli tot en met 5 augustus). ‘Het was leuk om iedereen weer te zien. Om iedereen over de vakantie te spreken en natuurlijk om weer te hockeyen.
Lees ook: Een overzicht van de carrière van Chloe Hockey en haar bijdrage aan het Nederlandse hockey.
Het definitieve einde van een tijdperk
Malou Pheninckx uit Oosterhout stopte als hockeyinternational. De 30-jarige middenveldster speelde 108 interlands voor Oranje. Pheninckx won afgelopen zomer in Tokio nog olympisch goud met de Oranje vrouwen. "Ik wil niet wachten tot ik word ingehaald", zei ze tegen hockey.nl. "Er komen goede, nieuwe meiden aan. De middenveldster debuteerde in 2013 in Oranje, maar raakte daarna een tijdje uit beeld. Onder de huidige bondscoach Alyson Annan keerde Pheninckx terug in de nationale ploeg. Ze won de afgelopen jaren veel prijzen met Oranje. Ze bleef wel spelen voor haar club Kampong.
Pheninckx ging de tijd nu gebruiken om haar studie geneeskunde af te maken. "Het is de bedoeling dat ik over anderhalf jaar basisarts ben. Daarna kan ik mij nog specialiseren.
Een terugblik op de carrière
Na 108 interlands klapte Malou Pheninckx het boek van het Nederlands elftal dicht. De dertigjarige middenvelder stopte dus als international. Lang dacht Pheninckx dat ze al in januari 2014 haar 22ste en laatste interland had gespeeld. Na die wedstrijd, tijdens zo’n traditionele oefentrip naar Zuid-Afrika, riep de toenmalige bondscoach Max Caldas haar niet meer op. Pas toen Alyson Annan aan het roer kwam te staan, kreeg Pheninckx een nieuwe kans in Oranje. ‘Die tijd kwam nog ter sprake in ons laatste gesprek’, zei de speelster van Kampong. ‘Toen ik weer een kans kreeg. Ik was op dat moment helemaal niet meer bezig met Oranje. Was gewoon lekker aan het hockeyen bij Kampong.
Wellicht was dat juist de sleutel voor het heropenen van de poort naar de nationale ploeg. ‘In mijn eerste tijd bij Oranje zat ik constant te twijfelen en te denken. Deed ik het wel goed? Was ik wel goed genoeg? Eigenlijk vond ik van niet. Het leek alsof ik er zelf niet echt in geloofde. Ik zat ook vaak te rekenen: shit, die aanvaller krijgt een kans op het middenveld. Zal dat dan ten koste gaan van mij? Het duurde een jaar, dit eerste Oranje-hoofdstuk van Pheninckx. ‘Toen ik drie jaar later weer een kans kreeg van Alyson, stond er een andere Malou. Ik wilde mij niet meer zo gek laten maken als in die eerste periode, waar ik ook soms gewoon niet goed genoeg was. Dat ik er anders instond, kwam ook door Alyson. Zij gaf me vertrouwen. Geef het wat tijd. Dan zie je wel waar je straks staat. Natuurlijk zijn er nooit garanties en was ik helemaal niet zeker van mijn plek. Maar ik kreeg wel alle ruimte om mezelf te laten zien, tussen de meiden van alle topclubs.
Ze keken er samen met een glimlach op terug, op de dag dat Pheninckx haar nieuws uitsprak en aan de bondscoach vertelde dat ze stopte. ‘Een fijn gesprek, waarin veel herinneringen voorbijkwamen. Nu nog drie jaar doorgaan? Pheninckx verlegde haar doelen en dromen. Won in haar tweede Oranjeleven drie Europese titels, het WK en, als klap op de vuurpijl, afgelopen zomer olympisch goud. Kon het nog mooier? ‘Nee, eigenlijk niet’, beantwoordde Pheninckx de retorische vraag. ‘Eerlijk gezegd ging het idee van stoppen al voor Tokio door mijn hoofd. Maar dan zit je nog zo in die tunnel, ben je nog zo bezig met het hier en nu. De knoop was dus al wat ontrafeld, maar werd de afgelopen weken echt doorgehakt. ‘Het is mooi geweest zo. Ik heb geweldige jaren mee mogen maken in Oranje. Vriendschappen gesloten. Geleerd dat ik moet kijken naar wat ík kan in plaats naar van wat anderen beter kunnen. Maar nu nog drie jaar doorgaan? Dat is geen optie voor mij. Ik wil mijn studie geneeskunde afmaken. Het is de bedoeling dat ik over anderhalf jaar basisarts ben. Daarna kan ik mij nog specialiseren. ‘Daarnaast wil ik niet wachten tot ik word ingehaald. Er komen goede, nieuwe meiden aan.