De geschiedenis van ijshockey en hockey in Duitsland, Engeland en Nederland is rijk en gevarieerd, gekenmerkt door vroege pioniers, belangrijke mijlpalen en aanhoudende passie voor de sport. Van de eerste stappen in de vroege 20e eeuw tot de huidige professionele leagues en internationale toernooien, ijshockey en hockey hebben zich ontwikkeld tot sporten met een grote aanhang en een diepe culturele betekenis in deze landen.
De Vroege Jaren van Hockey in Nederland
De Nederlandsche Hockey- en Bandy Bond (NHBB), later bekend als de Koninklijke Nederlandse Hockey Bond (KNHB), werd opgericht op 8 oktober 1898. Het duurde echter nog dertig jaar voordat de sport echt doorbrak in Nederland. Hockey werd in de winter van 1891 in Nederland geïntroduceerd als bandy, een variant die op ijs werd gespeeld. De Olympische Spelen van 1928 in Amsterdam zorgden voor de definitieve doorbraak van hockey in het land. Deze opmerking wordt ondersteund door cijfers die de groei van de sport aantonen na dit evenement.
De Opkomst van IJshockey in Nederland
IJshockey kende in Nederland een bescheiden start. De Nederlandse IJshockey Bond (NIJB) werd opgericht op 6 september 1934. In die tijd was ijshockey nog een kleine sport in Nederland, met slechts enkele steden met een (kunst-)ijsbaan. Er waren 23 verenigingen die zich aansloten, voornamelijk algemene ijsclubs of hockeyclubs die hun leden de mogelijkheid wilden bieden om zich in het ijshockey te bekwamen.
De opening van de eerste kunstijsbaan in Amsterdam op 15 november 1934 was een belangrijke stap voor de ontwikkeling van het ijshockey in Nederland. Op 5 januari 1935 speelde het Nederlands ijshockeyteam zijn eerste oefeninterland tegen België, die met 4-0 verloren werd. Omdat de NIJB het eigen team nog niet goed genoeg achtte voor deelname aan het WK, reisden de Nederlandse ijshockeyers op eigen kosten af naar Zwitserland, waar ze zes wedstrijden speelden die allemaal verloren werden.
Vanaf het seizoen 1935-1936 kreeg het Nederlandse ijshockey steeds meer vorm, mede dankzij Hans Bruck, de Oostenrijkse directeur van de Amsterdamse kunstijsbaan, die ook coach was van het Nederlands team en AIJHC Amsterdam. In februari 1937 boekte Nederland zijn eerste overwinning in een officiële interland. Tijdens het gecombineerde WK/EK van 1939 in Basel versloeg Nederland Finland, maar verloor in de laatste minuut van Italië.
Lees ook: Een diepgaande blik op de historische prestaties van het Duitse Dames Hockeyteam.
Hockey tijdens de Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog had een grote impact op de Nederlandse sportwereld, inclusief hockey. In de eerste naoorlogse editie van Hockey Sport wemelde het van de berichten van omgekomen leden van de Hockeybond. Daaronder zaten veel studentenhockeyers, die actief waren geweest in het verzet. ‘Zij hebben aanstonds op de bres gestaan,’ schreef het blad. Op 3 november 1944 werden twee leden van de Arnhemsche Hockeyclub door de Duitsers doodgeschoten op de golfbaan van Rozendaal. Het ging om de broers Bert en Hans Kuik, die een belangrijke rol speelden in het jongerenverzet in die regio.
Op 15 december 1944 werd Piet Roodenburgh doodgeschoten vanwege verzetswerk. Hij was één van de bekendste hockeyers van zijn tijd, spelend voor Amsterdam en het Nederlands elftal. De eerste blijdschap na de Bevrijding in 1945 werd al snel verdreven door het verdriet over de grote verliezen in de voorgaande jaren, zowel persoonlijk als materieel.
IJshockey tijdens de Tweede Wereldoorlog
De periode 1940-1945 liet diepe sporen na in de Nederlandse ijshockeywereld. Er ontstond een tweespalt in de Amsterdamse ijshockeywereld, waarbij sommige spelers van AIJHC sympathiseerden met de Duitse bezetters. De moeilijke omstandigheden en restricties tijdens de Duitse bezetting hadden invloed op de sportbeoefening. Na de oorlog werd een zuiveringscommissie ingesteld en werden diverse spelers en officials geschorst.
Internationale Toernooien en Organisaties
De Fédération Internationale de Hockey (FIH) werd opgericht in 1924, en in 1927 volgde de International Federation of Women's Hockey Associations (IFWHA). Het wereldkampioenschap hockey voor mannen is een vierjaarlijks internationaal toernooi voor landenteams. De eerste editie van het WK voor mannen zou van 2 tot en met 13 mei 1940 plaatsvinden in het nieuwe Wagener-stadion in Amsterdam. Daartoe besloot de FIH in 1938. Het eerste WK voor mannen vond uiteindelijk plaats in 1971 in de Spaanse stad Barcelona. Er namen tien landen deel, en Pakistan werd de eerste wereldkampioen.
Het wereldkampioenschap ijshockey wordt jaarlijks georganiseerd door de Internationale IJshockey Federatie (IIHF), die sinds 1908 bestaat. In 1930 werd het WK IJshockey voor het eerst als individueel wereld evenement georganiseerd, waaraan twaalf landen deelnamen. Het aantal deelnemende landen bleef vrij stabiel, en in 1951 waren er dertien deelnemende naties. Tijdens een congres in 1990 introduceerde het IIHF het playoff systeem. Tegenwoordig doen er zo'n veertig landen mee aan het WK.
Lees ook: De evolutie van hockey: een gedetailleerde analyse
Historische Evenementen en Locaties in Nederland
Op 9 mei 1948 was in het Wagener Stadion de start van het eerste wereldkampioenschap hockey voor vrouwen. In de officiële statistieken is er alleen niets meer van te vinden. Op 27 april 1968 werd op Sportpark Tegenbosch in Eindhoven een gloednieuwe sportaccommodatie in gebruik genomen: het Frans Otten Stadion. Op 25 augustus 1973 begon het WK hockey in Amstelveen. De finale hiervan was de hockeywedstrijd, die live werd uitgezonden op de Nederlandse tv.
Het WK mannenhockey van 1973 was het eerste officiële meerlandentoernooi in het Wagener Stadion. Voor de opening kwam prinses Beatrix naar Amstelveen, die twee keer in actie kwam.
De Kölner Haie: Een Icoon in het Duitse IJshockey
De Kölner Haie, opgericht in 1972, is een van de meest traditionele en succesvolle ijshockeyteams in Duitsland. De clubkleuren zijn rood en wit, en het clublogo is een haai, wat ook de mascotte van de club is (Sharky). De club heeft acht Duitse kampioenschappen gewonnen en kent een rijke historie met ups en downs. In 1977 vierden de Kölner Haie hun eerste Duitse kampioenschap. In de jaren tachtig kwam het succes terug, met playoff-kwalificaties en de ontwikkeling van een jong team. Het tweede Duitse kampioenschap volgde in 1983. Van 1986 tot 1988 slaagden de Kölner Haie erin om hun Duitse kampioenschap te verdedigen en wonnen ze de titel hattrick.
In 1998 verhuisde de club naar de Kölnarena (nu LANXESS Arena), waar ze gemiddeld 12.000 fans per wedstrijd trekken. De arena was ook een van de locaties voor de Wereldkampioenschappen ijshockey in 2001 en 2010, en zal ook in 2017 een van de hoofdlocaties zijn.
Recente Ontwikkelingen en Prestaties in Nederland
Voor de eerste keer in de geschiedenis heeft de Amsterdamse hockeyclub Pinoké de landstitel gewonnen. Deze club is ontstaan na de Olympische Spelen van 1928 in Amsterdam. Nederland won in 2022 het meest recente WK hockey voor vrouwen en is met twaalf eindzeges ook recordhouder. Nederland is het enige land dat aan elke editie van het mondiale hockeykampioenschap heeft deelgenomen.
Lees ook: Een overzicht van de carrière van Chloe Hockey en haar bijdrage aan het Nederlandse hockey.
De Europees kampioenschappen hockey gaan binnenkort van start. In het Duitse Mönchengladbach verdedigen zowel de Oranje Dames als Oranje Heren de titel, die de ploegen twee jaar geleden in Amstelveen veroverden. De vorige editie van het EK voor dames en heren was in 2021 in Amstelveen. De Oranje Dames veroverden in het Wagener Stadion de Europese titel door in de finale met 2-0 te winnen van Duitsland. De doelpunten werden gemaakt door Marloes Keetels en Frédérique Matla. Het was dubbel feest in Amstelveen omdat ook de Oranje Heren de titel pakten. In de finale werd Duitsland na het nemen van shoot-outs verslagen. Pas negen seconden voor het einde van de reguliere speeltijd sleepte Jip Janssen uit een strafcorner de 2-2 binnen.
Het Europees Kampioenschap Hockey in Mönchengladbach
Het Europees kampioenschap hockey vindt plaats in het Duitse Mönchengladbach. De stad ligt in de deelstaat Noordrijn-Westfalen en telt ruim 260.000 inwoners. Mönchengladbach, waar ook het hoofdkantoor van de Duitse hockeybond (DHB) zetelt, was eerder in 2011 gastheer van het EK (dames en heren). Alle wedstrijden van het EK worden gespeeld in het SparkassenPark Mönchengladbach, voorheen het Warsteiner HockeyPark. Het stadion werd in 2006 geopend en biedt plaats aan 9.500 toeschouwers.
Aan het Europees kampioenschap doen zowel bij de dames als heren acht landen mee. De Oranje Dames zijn ingedeeld in Poule A met België, Italië en Spanje. In de andere poule spelen Duitsland, Engeland, Schotland en Ierland tegen elkaar. De Oranje Heren treffen in de poulefase Duitsland, Frankrijk en Wales.
De dames spelen de zestiende editie van het EK, dat in 1984 in Lille voor het eerst op de speelkalender stond. Slechts drie landen kroonden zicht tot kampioen van het Europese continent. Nederland veroverde in totaal elf titels en is daarmee ook recordhouder. Duitsland en Engeland wonnen elk het toernooi twee keer. Voor de heren staat alweer de negentiende editie voor de deur. In 1970 werd in Brussel het eerste Europees kampioenschap gespeeld. Duitsland won de finale met 3-1 van Nederland. Daarna zouden de Duitsers nog zeven keer beslag leggen op de continentale titel waarmee het land met acht kampioenschappen recordhouder is bij de heren. De Oranje Heren werden zes keer gekroond tot kampioen van Europa, de laatste keer in 2021. In het Wagener Stadion werd Duitsland na shoot-outs verslagen. In de geschiedenis werden vijf verschillende landen kampioen bij de heren.
De Toekomst van Hockey en IJshockey
De geschiedenis van hockey en ijshockey in Duitsland, Engeland en Nederland is een verhaal van passie, doorzettingsvermogen en constante ontwikkeling. Met een rijke traditie, toegewijde fans en talentvolle spelers, zullen deze sporten ongetwijfeld een belangrijke rol blijven spelen in de sportcultuur van deze landen. De komende jaren zullen nieuwe uitdagingen en kansen brengen, maar de liefde voor het spel zal altijd centraal blijven staan.
Special Olympics en IJshockey
IJshockey heeft ook een plek gekregen in de Special Olympics. In het weekend van 10 t/m 12 juni 2022 vond het Special Olympics Invitational Field Hockey Tournament plaats in Twente, als onderdeel van de Special Olympics Nationale Spelen.
De Spelregels en Ontwikkelingen in IJshockey
De spelregels zijn in de loop der tijd ook aangepast. In 1969 werd het toegestaan om tegen elkaar te beuken in alle drie de zones, en in de jaren '70 werden helmen en een masker voor de doelman verplicht. In 1992 werd de shootout ingevoerd. Canada was het dominantste team in de beginjaren van het toernooi. Tussen 1930 en 1952 wonnen de Canadezen twaalf keer. Andere goede teams kwamen uit de Verenigde Staten, Tsjecho-Slowakije, Zweden, Engeland en Zwitserland. Tussen 1963 en 1991 had de Sovjet-Unie ook een sterk team.
Bekende Namen in de Nederlandse Hockeywereld
Jan Hendrik Roepie Kruize werd geboren op 18 januari 1925. Nog steeds is die achternaam heel bekend in het hockey. Er zijn maar weinig straten vernoemd naar een hockeyer, maar in Amsterdam ligt de Roepie Kruizestraat, tussen de Faas Wilkestraat en Kea Boumanstraat. Opmerkelijk, want Kruize maakte toch vooral naam buiten Amsterdam. Madzy Couquerque kwam in 1938 tot de halve finales van Roland Garros. Een unieke prestatie van een topamateur, die bijna geheel uit het nationale collectieve geheugen is verdwenen. Toen Kiki Bertens in 2016 de halve finales van Roland Garros wist te bereiken, stonden de nationale media hier bol van. Bertens verloor toen van de Amerikaanse Serena Williams.
De Structuur van het Europees Kampioenschap Hockey
De acht deelnemende landen bij de dames en heren zijn verdeeld over twee poules van vier landen. In die fase spelen alle landen uit de groep één keer tegen elkaar. De beste twee landen van beide poules gaan door naar de halve finales. De winnaars van die halve eindstrijd spelen de finale, de verliezers treffen elkaar in het duel om de bronzen medaille. De nummers drie en vier van beide poules strijden vervolgens in Poule C voor de plaatsen vijf tot en met acht. De beste zes landen plaatsen zich voor de volgende editie van het EK. De winnaar van de Europese titel kwalificeert zich voor de Olympische Spelen van Parijs volgend jaar. De top zes van het EK is verzekerd van deelname aan het EK in 2025.
tags: #wk #hockey #duitsland #engeland #geschiedenis