Het Nederlandse vrouwenvoetbal heeft een opmerkelijke reis afgelegd, van een moeizame start vol erkenningstekort tot de huidige status als een gevestigde en gerespecteerde sport. De winst van het EK in 2017 en de finaleplaats op het WK 2019 zijn absolute hoogtepunten. Deze successen hebben een enorme impact gehad op de populariteit en acceptatie van vrouwenvoetbal in Nederland.
De Moeizame Beginjaren: Strijden voor Erkenning
De weg naar de eerste officiële interland was allesbehalve vanzelfsprekend. Vrouwenvoetbal werd lange tijd niet serieus genomen, met name door mannen. De KNVB erkende het bestaan simpelweg niet. Ondanks deze tegenwerking lieten de vrouwen zich niet ontmoedigen. Op 23 september 1956 werd buiten de KNVB om de eerste officieuze interland afgewerkt. Nederland verloor in Essen met 2-1 van West-Duitsland.
De eerste officiële, door de KNVB erkende interland van de Oranjevrouwen liet vervolgens lang op zich wachten. Pas op 9 november 1973 was het zover. Nederland verloor op Elm Park in Reading met 1-0 van Engeland, waarbij Paddy McGroarty het enige doelpunt maakte. Deze wedstrijd markeerde een historisch moment, hoewel de omstandigheden verre van ideaal waren.
1973: Een Historische Dag met Schaduwkanten
Op 9 november 1973 speelde Oranje voor het eerst onder de vlag van de KNVB. Engeland won met 1-0. De geringe aandacht voor deze eerste interland, ook in de door mannen gedomineerde sportmedia, was tekenend voor de tijd. Aanvoerster Ellen Popeyus nam het heft in eigen handen en richtte het eerste Nederlandse tijdschrift over vrouwenvoetbal op, genaamd Damesvoetbal. Het tijdschrift werd begin jaren tachtig vanuit Eindhoven geproduceerd. Popeyus schreef in het begin zelf alle verhalen. "We kregen te weinig aandacht en ik dacht: dan doen we het gewoon zelf", aldus Popeyus. "Helaas was het commercieel niet houdbaar en de KNVB werkte ook niet mee." Na twee jaar hield het tijdschrift op te bestaan.
Een ander voorbeeld van de ongelijke behandeling was het shirtbeleid. Internationale voetbalsters mochten hun shirt niet ruilen of houden, terwijl dit voor de mannen wel was toegestaan. Marianne Wellenberg vertelde: "We mochten er niks mee, terwijl de mannen hun shirts gewoon konden houden of ruilen. Ik kan me voorstellen dat ik het de eerste keer niet durfde te houden, maar de tweede keer gewoon in mijn tas heb gestopt."
Lees ook: Volleybal: Alles over winnen
De onduidelijkheid over het shirt van Wellenberg staat symbool voor het geringe belang dat destijds aan vrouwenvoetbal werd gehecht. De historische waarde werd onderschat.
De Lange Weg naar de Top: Vallen en Opstaan
Na de eerste officiële interland kwam Oranje enkel tijdens oefeninterlands in actie. In 1982 kwam er ook een EK voor vrouwen. Op 25 september 1982 speelde Nederland voor het eerst een EK-kwalificatiewedstrijd. België won met 3-2. Oranje werd uiteindelijk tweede in de kwalificatiegroep achter Denemarken. Het was niet voldoende voor kwalificatie.
In 1991 introduceerde de FIFA ook het wereldkampioenschap voor vrouwen. Oranje verloor in het beslissende kwalificatieduel met 1-0 na verlenging van Denemarken en liep hierdoor zowel het EK als WK mis.
In 2009 waren de OranjeLeeuwinnen voor het eerst op het EK van de partij. In Finland steeg de ploeg van bondscoach Vera Pauw boven zichzelf uit. Oranje eindigde als tweede in de poule, won vervolgens na strafschoppen van Frankrijk en boog pas in de verlenging van de halve finale voor Engeland. Dat Nederland twee jaar later het WK misliep, was een grote teleurstelling. Gelukkig herstelde de ploeg zich en lukte het wel om zich te kwalificeren voor het EK in 2013. Succes bleef echter uit. De OranjeLeeuwinnen overleefden de groepsfase niet.
De kwalificatie voor het WK in 2015 was een prima prestatie. Onder Roger Reijners eindigde Oranje als tweede in de kwalificatiegroep. Via de play-offs, met zeges op Schotland en Italië, bereikte Oranje alsnog het WK in Canada. Hierin bereikte het de achtste finale.
Lees ook: Feyenoord en de KNVB Beker: Een terugblik
De Doorbraak: Europees Kampioen in Eigen Land (2017)
Het Europees Kampioenschap in eigen land in 2017 betekende de definitieve doorbraak voor het Nederlandse vrouwenvoetbal. Na overwinningen op Noorwegen, Denemarken en België bereikten de Oranjevrouwen de kwartfinale. In die kwartfinale stuitte Oranje op het sterke Zweden. Een stevige kluif, maar de OranjeLeeuwinnen bleken niet te stoppen. In de halve finale nam Oranje het op tegen Engeland. Het werd een memorabele wedstrijd. Via goals van Vivianne Miedema en Daniëlle van de Donk nam Oranje een 2-0 voorsprong. In het slot werd het zelfs nog 3-0, waarna het thuisland zich mocht opmaken voor de finale.
De finale tegen Denemarken werd een historische gebeurtenis. De Oranjevrouwen wonnen met 4-2 en kroonden zich tot Europees kampioen. De finale, die de Oranje Leeuwinnen in Enschede wonnen, werd door 4,1 miljoen mensen bekeken. Er kwam meer aandacht in media, wedstrijden van Oranje worden sindsdien altijd live uitgezonden en de stadions zijn goed gevuld. De belangrijkste speelsters van nu zijn voorbeelden voor jonge meiden.
WK-Finale 2019 en Olympische Spelen Tokio
In 2019 deden de OranjeLeeuwinnen voor de tweede keer mee aan het WK. De massaal meegereisde Oranjefans zagen hoe het team won en de finale bereikte van het Wereldkampioenschap. Hoewel de finale verloren ging, was het bereiken ervan een enorme prestatie. De winst van WEURO 2017, een finaleplaats op het WK 2019 en deelname aan de Olympische Spelen van Tokio hebben de OranjeLeeuwinnen definitief op de kaart gezet.
Vrouwenvoetbal Vandaag: Groei en Ambitie
De Azerion Vrouwen Eredivisie is aan een voortvarende opmars bezig en krijgt steeds meer smoel. Inmiddels telt de KNVB, mede dankzij de inzet van iedereen die daar een halve eeuw aan heeft gewerkt, ruim 162.000 vrouwelijke leden en beschikken 1.862 amateurverenigingen over één of meerdere vrouwenteams. Het meiden- en vrouwenvoetbal is kwantitatief én kwalitatief dus sterk in ontwikkeling.
De KNVB heeft de ambitie dat vrouwen op alle niveaus volledig zijn geïntegreerd in het gehele voetballandschap. Er wordt gestreefd naar meer plezier, meer bekers en vooral meer meiden en vrouwen die genieten van het spelletje. Niet alleen als spelers, maar ook in andere rollen. Rollen die logisch zijn voor vrouwen anno nu, maar waar nog steeds niet iedereen aan denkt.
Lees ook: Prijzengeld in de KNVB Beker
50 Jaar Vrouwenvoetbal bij de KNVB: Een Viering
In het weekend van 12 tot 14 november vindt rondom de wedstrijden in de Azerion Vrouwen Eredivisie de aftrap plaats van de viering van 50 jaar vrouwenvoetbal bij de KNVB, die dit voetbalseizoen op verschillende momenten terug zal keren.
Clubs met Vrouwenteams in 1971: Een Overzicht
De lijst met clubs die in 1971 over één of meer vrouwenteams beschikten, is lang maar niet compleet. Hieronder een greep uit de vele verenigingen die pionierden met vrouwenvoetbal:
Abdissenbosch, AD ’69, Aerdt, Amicitia VMC, Amelie, ATC, Audacia, Avanti Wilskracht, AVS, AZC, Baakse Boys, Bavos, Beekbergen, Belinda, Belvedere, Bergambacht, Bergum, Biezelinge, Blauw-Geel 1915, Blauw-Wit, Blijdorp, Bloemhof, BNC, Boeuf Girls, Buinerveen, Carvium, CEC, Celeritas, Celios, ’t Centrum, Coevorden, Colombia, Concordia Wehl, COV, Crooswijk, CSB, Dalen, DCL, DCO, DDH, DEA, FC De Gracht, DEH, DEO, De Blesse, DOS ’19, DTD Jelsum, DVS Brunssum, R.S.V. De Flamingo’s, v.v. Delfia, Demos, DHZ, SV Donk, DOSL, DOZ, ONB Drachten, Drieborg, Driel, DRZ, DTS, DVC ’26, DVC ’59, DVC Den Dungen, DVG, DZSV Dinxperlo, Donk, DWSV, EBO, Ede, Eext, Eexteren, De Egelantier Boys, DVS Egge Brunssum, Emmercompascuum, Enter Vooruit, Eversberg, Excelsior, EZDVV, Fablo Enschede, Fablo Ootmarsum, Fean’58, ’t Fintsje, De Gasten, GDA, GDC, Geesburg, Gendringen, GFC, Gieten, Glanerbrug, Gomos, Gorecht, Sportclub Gorssel, GOZ, VV Groeneweg, Groen-Wit Rotterdam, Grol, Groote Lindt, V.V. Gouderak, GVB, Haaksbergen, Haarlese Boys, Sportclub Haarlo, Haarsteeg, Harkstede, Havenkwartier, Hector, DVSNE Heerlerheide, HBS Heerlen, Heeswijk, Heilust, s.v. Heinenoord, Hekelingen, Heksenberg, Hellas, Hellevoetsluis,Hertog Hendrik Arnhem, Heutrappers, HVCH, Hillesluis, Hoeve Vooruit, Hopel, SV Houten, HOV, HSC, H en K, Hurricanes, FC Iduna, IJDV, De Kakert, Kakertse Boys/Girls, Kapelle, Kaspora Hoensbroek, KFC ’71, Kilder, ’t Klooster, Kloosterburen, Kolonia, Sportclub Kotten, KPJ, Krabbendijke, Laura Eygelshoven, Lekkerkerk, Leveroy, Linde Girls, LMO, Sportclub Lochem, Lochuizen, Loenermark, Lombardijen, Longa ‘30, Lycurgus, Marcia, Maurits Geleen, MEC, Sportclub Meddo, MEDO, Meiionoar Ien, Minerva, VV Muntendam, Musselkanaal, Niekerk, RKVV Nieuw Borgvliet, Nieuw-Buinen, SV Nieuwdorp, Nieuwenhoorn, Nieuw Einde, Noordpool, Noordscheschut, Noordijk, NWVV, Nij Bigjin, Nijenrodes, VV Oeken, Oene, Oltri, Onstwedder Boys, OVCS Ophoven, Oranje ’58, Oranje Nassau, OSV, Peize, SV Pesse, PFC, Poolster, Protos, Puck Deventer (opgeheven), FC Purmerend, Puttershoek, Ratum, vv Reünie, RCH, RVM Renkum, Reutum, RFC, Rhode, FC Ria Nieuwstadt, Rimburg, RKSNE, RKHBS, Rockanje, FC Rotterdam, Ruurlo, Rijnland, Sallandia, Sanderbout Girls, VV Schaesberg, Scharn, Schoonoord, SDOUC, Silvia Nieuwenhagen, Simpelveld, SIOD, Sittard, VV Smitshoek, SNE, Socii, SOV Geleen, Sport Club Amsterdam (tegenwoordig SC Buitenveldert), S.K.N.W.K., Sparta Loenen, Spartaan ’20, Sprinkhanen, Sportclub Stadskanaal, Stevo, Stolwijk, Susteren, SVBV, SVMM, Tektronix, Terra Nova, Thien Bunder Girls, Thos, Tolbert, FC Treurenburg, Trije Yn Ien, UD, Unitas, Vaassen, Vabo, Veelerveen, Veendam, Veenoord, VCV Veenwouden, Velios Maastricht, VEP, Vesos, Viboa, FC Victoria, Voorst, VOS Venlo, Vierpolders, VSV Vreeswijk (nu SV Parkhout), VVDL, VVG, Waubacht, Weerselo, Weiteveense Girls, SC Welberg, Welsum, Winterswijk, WRW, WVC, WWNA, WWS Wirdum, FC Wolvega, ZATS (later GVC), Ziekenhuis Oldenzaal, Zuid-Eschmarke, Zuiderster, Zuidlaren, FC Zutphen, ZVV, Zwaagwesteinde, Zwart-Wit, Zwartemeer, De Zweef.
Presentatie in het Mediamuseum en Foto-expositie
Ter gelegenheid van het WK Voetbal voor vrouwen in Australië en Nieuw-Zeeland opende het Mediamuseum van Beeld & Geluid op dinsdag 18 juli een tijdelijke presentatie over het heden en verleden van vrouwenvoetbal. Van de oudste filmbeelden (1933) van het Nederlandse vrouwenvoetbal tot beelden van de recente successen van de Oranje Leeuwinnen (winnaar EK 2017 en finalist WK 2019). In de presentatie in het Mediamuseum is de ontwikkeling te zien van een eeuw vrouwenvoetbal in Nederland. Naast bewegend beeld uit de archieven van Beeld & Geluid komen ook verschillende attributen terug, zoals de plastic voetbalschoenen van Gien van Maanen, de eerste keepster van het officieuze Nederlands vrouwenelftal uit 1956.
Naast de tijdelijke presentatie in Hilversum was er vanaf zondag 23 juli bij Beeld & Geluid Den Haag een foto-expositie te bezoeken over Nederlandse vrouwen in de topsport. De tentoonstelling Who Run The World liet een selectie zien van de beste Nederlandse sportfoto’s van vroeger en nu. De expositie, die in samenwerking met ANP en Haags Gemeentearchief tot stand kwam, toonde sportvrouwen in actie: hoe ze vechten en stralen, winnen of falen.
Onder 19 Europees Kampioen in 2014
Het Nederlands elftal voor vrouwen onder 19 jaar beleefde in 2014 het absolute hoogtepunt. Dankzij een treffer van Vivianne Miedema werd de ploeg Europees kampioen. Spanje was de tegenstander in de finale. Na 20 minuten kwam Oranje op voorsprong. De ploeg van André Koolhof gaf dit vervolgens niet meer uit handen.
Eerder in het toernooi maakte Oranje al een goede indruk. In de groepsfase won het van Schotland (3-2) en België (1-0). Tegen gastland Noorwegen werd het 0-0. In de halve finale speelde het Ierland van de mat: 4-0. Met zes doelpunten in vier duels was Miedema de absolute uitblinker.
tags: #winst #oranje #vrouwen #knvb #geschiedenis