De geschiedenis van het dameswaterpolo is rijk en vol met memorabele momenten. Van de eerste experimentele wedstrijden tot de Olympische triomfen, Nederlandse waterpolovrouwen hebben een belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van deze sport. Dit artikel duikt in die geschiedenis, van de pioniersjaren tot de moderne successen.
De Pioniersjaren: Nederland als Voorloper
Wat vaak vergeten wordt, is dat Nederlandse waterpolovrouwen al in 1920 een cruciale rol speelden in de geschiedenis van de sport. Ze waren namelijk verantwoordelijk voor het debuut van waterpolo op de Olympische Spelen, zij het als demonstratiesport. In die tijd stond het vrouwenwaterpolo nog in de kinderschoenen. In veel landen bestonden slechts gelegenheidsteams, waarin lokale zwemsters in geïmproviseerde teams tegen elkaar speelden.
Er werden wel al experimentele toernooien georganiseerd. Een vroeg voorbeeld hiervan is de wedstrijd in 1910 tussen twee vrouwenteams uit Amsterdam en Rotterdam, georganiseerd ter gelegenheid van het twintigjarige bestaan van de Rotterdamse Zwemclub. De Rotterdammers wonnen deze wedstrijd met 3-0 en sleepten het Zilveren Ei in de wacht.
In 1911 speelde de Hollandsche Dames Zwemclub (HDZ) uit Amsterdam de eerste internationale wedstrijd tegen een team uit Engeland. Hoewel de Engelsen met 3-2 wonnen, prezen kenners de Amsterdamse dames voor hun "vinnig en vlug spel". Deze wedstrijd droeg bij aan de groeiende populariteit van waterpolo onder vrouwen.
Tussen 1912 en 1914 werden in verschillende steden, waaronder Rotterdam, Amsterdam en Den Haag, nieuwe clubs opgericht. In 1914 zette de Nederlandse Zwembond zelfs voor het eerst een landelijke vrouwencompetitie op. De eerste tien jaar werd deze competitie gedomineerd door HDZ uit Amsterdam, maar later kwam er meer concurrentie en kwamen er ook andere kampioenen.
Lees ook: Nederlandse Handbalgeschiedenis: Een Overzicht
De Eerste Olympische Demonstratiewedstrijd (1920)
Nederland kreeg steeds meer vrouwen die internationaal gezien op een hoog niveau waterpolo speelden. Dit was ook het Internationaal Olympisch Comité (IOC) niet ontgaan. Daarom mochten twee Nederlandse clubteams op 29 augustus 1920 in Antwerpen een olympische demonstratiewedstrijd spelen - de eerste in de geschiedenis!
HDZ nam het initiatief en speelde tegen een Rotterdams team. De Courant meldde dat de Hollandsche Dames-Zwemclub er dankzij de medewerking van de voorzitter van het NOC in was geslaagd toestemming te krijgen voor een waterpolodemonstratie tijdens de zwemweek op de Olympische Spelen in Antwerpen. Nederlandse sporters schreven hiermee geschiedenis met de eerste olympische wedstrijd in het vrouwenwaterpolo.
De waterpolovrouwen hoopten het IOC met deze demonstratiewedstrijd te overtuigen om hun sport op de volgende Spelen toe te laten, maar dit bleek te vroeg te zijn. Wel leidde de demonstratie in Antwerpen tot een uitnodiging voor een internationale wedstrijd in 1922 in Monte Carlo.
De Lange Weg naar Erkenning
Ondanks de veelbelovende start duurde het nog decennia voordat het dameswaterpolo de erkenning kreeg die het verdiende. Pas in de jaren tachtig behaalden de Nederlandse waterpolovrouwen successen met drie Europese titels, en begin jaren negentig zelfs een wereldtitel.
Olympisch Goud in 2008: Een Historisch Hoogtepunt
Het sportieve hoogtepunt van het Nederlandse waterpolo was de gouden medaille voor het vrouwenteam op de Olympische Spelen van 2008 in Beijing. Na een sterk optreden in het olympisch kwalificatietoernooi, waarin ze Europees kampioen Rusland in de finale versloegen, plaatste Nederland zich voor de Spelen. Deze overwinning markeerde een nieuw tijdperk voor het Nederlandse dameswaterpolo en vestigde hun positie aan de wereldtop.
Lees ook: Uruguay: Pioniers van het Wereldkampioenschap
Moderne Tijden: Competitie en Talent
Nederland heeft een van de grootste waterpolocompetities ter wereld, met talrijke recreatieve teams. De bondscompetitie vormt de top van de totale opzet. In principe vormt de districtscompetitie de schakel tussen de bonds- en de kringcompetitie.
De Nederlandse competitie kent spannende finales. Zo strijden teams als GZC Donk en ZV De Zaan regelmatig om het landskampioenschap. Ook de jeugd speelt een belangrijke rol, met bijvoorbeeld de meiden O18 van Polar Bears die landskampioen werden.
Waterpolo Algemeen: Regels en Spel
Waterpolo ontstond halverwege de 19e eeuw als de 'watervariant' van handbal of rugby. Het is een sport die vooral in Zuid- en in Oost-Europa grote populariteit geniet, en daar op professionele basis wordt beoefend. Waterpolo is een teambalsport die zwemmend wordt uitgeoefend. Het doel is om de bal zo vaak mogelijk in het doel van de tegenpartij te werpen. Elke geslaagde poging levert één 'doelpunt' op.
De Basisregels
Een team bestaat uit zes veldspelers en een keeper. De spelers dragen een cap; in de lagere competities wit voor het thuisspelend team en blauw voor het uitspelend team. In de hogere klasses wordt de kleur bepaald aan de hand van tossen. Beide keepers hebben een rode cap. Alle spelers hebben oorbeschermers aan hun cap om de oren te beschermen tegen de impact van de bal. Spelers dragen tegenwoordig ook vaak een gebitsbeschermer, een toque en een tweede zwembroek of badpak.
Een wedstrijd is verdeeld in vier perioden, die afhankelijk van de leeftijd van de spelers, het competitieniveau en het land, 3 tot 8 zuivere minuten duren. De tijd wordt stilgelegd tussen het begaan van een overtreding en het nemen van de daaropvolgende vrije worp. De scheidsrechter(s) zwemmen zelf niet mee, maar staan aan de lange zijde van het speelveld.
Lees ook: Alles over het WK Voetbal
Spelverloop
In de meeste competitiewedstrijden wordt gebruik gemaakt van de 30 seconden regel. Dit houdt in dat er binnen 30 seconden een schot op het doel moet zijn geweest, anders gaat de bal naar de tegenpartij. Als na een schot op het doel de bal weer in het bezit komt van dezelfde (aanvallende) partij, wordt de klok weer op 30 seconden gezet. In de laatste periode wordt er door middel van een signaal aangegeven dat er nog één minuut te spelen is. Na 2 periodes wisselen de teams van speelhelft. Indien er een verlenging is wisselen de teams na 1 periode van speelhelft. Een periode in de verlenging duurt altijd 3 minuten zuivere speeltijd. Een verlenging heeft 2 periodes en komt alleen voor bij wedstrijden waar een winnaar uit moet komen, bijvoorbeeld een bekerwedstrijd.
Het Speelveld en de Uitrusting
Het speelveld is maximaal 20 meter breed en 30 meter lang bij heren, bij dames is de maximale lengte 25 meter. De minimale diepte van het bad is 1,80 meter. De doelen bevinden zich midden op de achterlijnen van het veld en zijn 3 meter breed, 0,90 meter hoog en 1 meter diep.
De sport wordt beoefend met een speciale bal. De bal die gebruikt wordt door herenteams is ongeveer even groot als een voetbal en heeft een gewicht van 400 à 450 gram. De bal die gebruikt wordt bij dames- en jeugdteams is iets kleiner en iets lichter. Een belangrijk kenmerk van de bal is dat hij veel grip heeft, zodat je hem ondanks zijn grootte toch met één hand kunt vasthouden.
Overtredingen en Strafen
De bal mag door veldspelers maar met één hand tegelijk worden aangeraakt. De keepers mogen de bal met twee handen aanraken binnen de 5 meterzone. Verder mogen spelers die de bal vasthouden onder water worden geduwd, maar de bal zelf mag niet onder water komen, als een speler wordt aangevallen. De bal met twee handen tegelijk aanraken of de bal onder water duwen als je wordt aangevallen wordt bestraft met een vrije worp voor de tegenpartij. Als dit echter binnen de 5 meter zone gebeurt met de bedoeling een doelpunt te voorkomen dan zal er een vijfmeter-bal toegekend worden aan de tegenstander.
Lichte overtredingen worden bestraft met een vrije worp. Zware overtredingen zoals iemand vasthouden tijdens het zwemmen worden bestraft met een U20 (20 seconden uitsluiting). Indien een speler driemaal wordt uitgesloten voor 20 seconden, dan mag hij/zij niet meer deelnemen aan het spel. Heel zware overtredingen worden bestraft met een UMV of UMV4 (brutaliteit).
Internationale Toernooien en Nederlandse Prestaties
Het waterpolo kent vele internationale toernooien, waaronder het Wereldkampioenschap, het Europees kampioenschap en de FINA World League. Sinds 1900 is waterpolo een Olympische sport voor de mannen. Het Nederlandse waterpoloteam haalde zijn grootste succes tijdens de Olympische Zomerspelen 1948 in Londen en Olympische Zomerspelen 1976 in het Canadese Montréal. Beide keren is er een bronzen medaille gehaald. Vanwege deze prestatie is het waterpoloteam in 1976 uitgeroepen tot Nederlandse Sportploeg van het jaar 1976.
Recente Successen en de Toekomst
In de WK-finale tegen Spanje werd het 12-12, waarna Nederland het sterkste bleek in de penalty's. Keepster Laura Aarts tikte een van de Spaanse penalty's tegen de paal. Dat bleek de beslissende misser. Simone van de Kraats scoorde een van de penalty's, nadat ze in het duel al drie keer gescoord had. Ook de andere vier Oranjevrouwen benutten hun penalty's.
tags: #wereldkampioen #waterpolo #dames #geschiedenis