Het FIFA Wereldkampioenschap voetbal, beter bekend als het WK, is een internationaal voetbaltoernooi dat om de vier jaar wordt gehouden. Het is uitgegroeid tot een van de meest prestigieuze en bekeken sportevenementen ter wereld.
De Beginjaren: Uruguay 1930
De geschiedenis van het WK voetbal begint in 1930, toen het eerste officiële WK in Uruguay plaatsvond. Uruguay wilde hiermee zijn honderdjarige bestaan vieren. Aanvankelijk was er weinig interesse vanuit Europa, mede door de lange reis naar Zuid-Amerika en de hoge kosten. Uiteindelijk besloten landen als België, Frankrijk en Roemenië toch deel te nemen. Met de hulp van de Uruguayaanse overheid werden vier Europese landen overtuigd de reis te maken: België, Roemenië, Joegoslavië en Frankrijk. Samen met zeven Zuid-Amerikaanse teams en twee uit Noord-Amerika, kwam het aantal deelnemers uit op 13.
Gastland Uruguay won het toernooi door in de finale buurland Argentinië met 4-2 te verslaan. Een opvallende speler in de Uruguayaanse ploeg was Héctor Castro, een aanvaller met één arm. Hij had in zijn jeugd zijn rechterarm verloren bij een ongeluk met een motorzaag, maar dat belette hem niet om een belangrijke rol te spelen in de finale.
De Groei van het WK
Na het eerste toernooi in 1930 groeide de populariteit van het WK gestaag. Tot 1978 namen doorgaans slechts 16 teams deel. In 1998 werd het deelnemersveld uitgebreid naar 32 teams, waardoor meer landen de kans kregen om zich te meten met de wereldtop. Vanaf 2026 bevat het toernooi voor het eerst 48 landen, een historische uitbreiding. Deze groei brengt niet alleen meer spanning en diversiteit, maar ook nieuwe uitdagingen. Het aantal wedstrijden neemt flink toe, met in totaal maar liefst 104 duels die in iets meer dan een maand tijd worden afgewerkt.
Voor elk WK eindtoernooi wordt een land aangewezen dat die editie het WK voetbal mag organiseren. Dit gebeurd aan de hand van een WK bid, waaraan verschillende landen deelnemen in de hoop de gelukkige te zijn. Nederland heeft nog nooit een WK georganiseerd, maar was hier wel voor in de race tijdens de edities van 2018 en 2022. Geen enkel land is vaker dan twee keer gastland geweest.
Lees ook: Wie is de beste voetballer?
Brazilië: Recordhouder WK-Titels
Brazilië is het meest succesvolle land in de geschiedenis van het WK, met vijf overwinningen (1958, 1962, 1970, 1994, 2002). Met spelers als Garrincha, Pelé, Romário, Ronaldo en Neymar hebben ‘De Goddelijke Kanaries’ door de jaren heen regelmatig furore gemaakt op diverse WK’s. Duitsland en Italië volgen met vier WK-titels. Argentinië, Uruguay en Frankrijk hebben elk twee titels gewonnen, terwijl Engeland en Spanje elk één keer de wereldbeker omhoog mochten houden.
Toch gedraagden de sambavoetballers zich niet altijd even voorbeeldig. Nadat de Brazilianen tijdens het WK van 1954 in Zwitserland werden uitgeschakeld door Hongarije liep het na afloop volledig uit de hand. De Braziliaanse spelers vielen de Hongaren aan, met diverse gewonden als gevolg. Deze wedstrijd ging de geschiedenisboeken in als ‘The Battle of Bern’.
Overzicht van WK Winnaars:
- Brazilië: 5x (1958, 1962, 1970, 1994, 2002)
- Duitsland: 4x (1954, 1974, 1990, 2014)
- Italië: 4x (1934, 1938, 1982, 2006)
- Argentinië: 2x (1978, 1986)
- Uruguay: 2x (1930, 1950)
- Frankrijk: 2x (1998, 2018)
- Engeland: 1x (1966)
- Spanje: 1x (2010)
Recente WK's: Een Terugblik
Laten we eens kijken naar de winnaars van de recente WK's en enkele memorabele momenten:
WK 2006 (Duitsland): Italië
De finale tussen Italië en Frankrijk staat bekend om de kopstoot van Zinedine Zidane aan Marco Materazzi. Italië won uiteindelijk na strafschoppen.
Lees ook: Šimeks momenten bij DWDD
WK 2010 (Zuid-Afrika): Spanje
Nederland bereikte de finale, maar verloor in de verlenging van Spanje door een goal van Andrés Iniesta. Arjen Robben zal zich de gemiste kans tegen Iker Casillas nog lang herinneren.
WK 2014 (Brazilië): Duitsland
Duitsland vernederde gastland Brazilië in de halve finale met een 7-1 overwinning. In de finale wonnen ze van Argentinië na een goal van Mario Götze in de verlenging.
WK 2018 (Rusland): Frankrijk
Lees ook: Voetbal en schotkracht
Frankrijk versloeg Kroatië met 4-2 in de finale en werd de huidige wereldkampioen.
Nederland op het WK: Dichtbij, Maar Nooit Genoeg
De WK-geschiedenis van Nederland is er een van bijna-successen. Het Nederlands elftal heeft drie keer de WK-finale bereikt (1974, 1978, 2010), maar wist de titel nooit te winnen. De verloren finales van 1974 en 1978 tegen respectievelijk West-Duitsland en Argentinië, en de finale van 2010 tegen Spanje, zijn pijnlijke herinneringen voor de Nederlandse voetbalfans. Ondanks het feit dat Nederland nooit het WK heeft gewonnen, heeft het land wel indruk gemaakt met zijn aanvallende speelstijl en iconische spelers.
Nederland: Een Overzicht
- Eerste deelname: 1934
- Aantal deelnames: 11
- Beste resultaat: Tweede plaats (1974, 1978, 2010)
Het Nederlands elftal bestaat sinds 1905. Het elftal van Rinus Michels spreekt nog altijd tot de verbeelding met Marco van Basten en aanvoerder Ruud Gullit als absolute helden. Van Basten, die na een blessure als wisselspeler aan het toernooi begon, maakte indruk met een hattrick tegen Engeland, zijn winnende treffer in de halve finale tegen Duitsland (2-1) en zijn wonderschone doelpunt in de finale tegen de Sovjet-Unie (2-0 winst). Ruud Gullit had in de eindstrijd met een snoeiharde kopbal de 1-0 op scorebord gezet. Na de winst van het EK barstte er een heus volksfeest los met een rondvaarttocht door de Amsterdamse grachten.
Wesley Sneijder kwam het vaakst voor Oranje in actie, maar liefst 134 keer. Robin van Persie staat bovenaan de topscorerslijst.
Top 5 Meeste Interlands:
- Wesley Sneijder (134)
- Edwin van der Sar (130)
- Frank de Boer (112)
- Rafael van der Vaart (109)
- Giovanni van Bronckhorst (106)
Top 5 Meeste Doelpunten:
- Robin van Persie (50)
- Memphis Depay / Klaas Jan Huntelaar (42)
- Patrick Kluivert (40)
- Dennis Bergkamp (37)
- Arjen Robben (37)
De FIFA en de Dekolonisatie
De FIFA werd geconfronteerd met de gevolgen van de dekolonisatie. De grote verschuivingen in de wereld drongen maar langzaam door tot de wereldvoetbalbond. De FIFA was nog steeds een kleine, ouderwetse, eurocentrische organisatie. Zelfs de Zuid-Amerikanen moesten vechten om genoeg aandacht te krijgen van de Europeanen. Maar door de dekolonisatie waren de Europese voetbalbonden binnen de FIFA al lang niet meer in de meerderheid.
Direct na de Tweede Wereldoorlog telde de FIFA zo’n 60 leden; in 1964 was dat aantal meer dan verdubbeld. Die stijging was vooral een gevolg van de toetreding van 30 voetbalbonden uit Afrika. Nieuwe landen als Ghana, Algerije en Nigeria wilden dolgraag door de rest van de wereld worden erkend. Ze waren na hun onafhankelijkheid dan ook zo snel mogelijk lid geworden van de Verenigde Naties, de FIFA en de Afrikaanse voetbalconfederatie (CAF).
Al die nieuwe FIFA-leden werden nauwelijks serieus genomen, zo bleek wel uit het deelnemersveld van het WK van 1966. De wereldvoetbalbond bepaalde dat Europa 10 van de 16 WK-deelnemers zou leveren, aangevuld met 4 landen uit Zuid-Amerika en 1 uit Noord-Amerika. De continenten Afrika, Azië en Oceanië moesten samen vechten om het zestiende plekje. Deze scheve verdeling zette kwaad bloed bij de Afrikaanse voetbalbonden. Ze dreigden het WK van 1966 te boycotten als ze geen eigen plek zouden krijgen.
Na Egypte in 1934 had er geen Afrikaans land deelgenomen aan een WK, en dat kon zo niet langer. Het verzet werd geleid door Ghana. Kwame Nkrumah, de eerste president van het land en een voorvechter van Afrikaanse eenheid, had van dichtbij gezien hoe Nigerianen het voetbal hadden gebruikt om zich af te zetten tegen Britse kolonisten. Meteen na de onafhankelijkheid van Ghana zette hij de geliefde sport dan ook hoog op zijn agenda. Via het voetbal wilde Nkrumah populariteit winnen bij jonge mannen en bouwen aan Ghanese en pan-Afrikaanse solidariteit. Hij investeerde in de Black Stars (het nationale elftal) en in Afrikaanse competities zoals de Kwame Nkrumah Gold Cup. Maar het WK was de mooiste plek onder de zon, een plek waar nieuwe landen hun bekendheid en prestige konden vergroten. Nkrumah weigerde daarom te accepteren dat Afrika met Azië en Oceanië moest strijden om één WK-ticket.
Ondertussen speelde ook de Zuid-Afrikaanse kwestie een belangrijke rol. De CAF had Zuid-Afrika verwijderd vanwege de Apartheid, en verwachtte dat de FIFA hetzelfde zou doen. Onder intense druk werden de Zuid-Afrikanen in 1964 opnieuw geschorst. Niet vanwege de politieke situatie in het land, maar omdat ze zich niet hielden aan de anti-discriminatieregels van de FIFA. De Zuid-Afrikaanse bond had zelfs nog voorgesteld om in 1966 een team van witte spelers naar het WK te sturen en in 1970 een team van zwarte spelers.
Om hun onvrede te uiten besloten de Afrikanen hun dreigementen waar te maken: een gezamenlijke boycot van het WK van 1966 in Engeland. Ghana, Ethiopië, Algerije en twaalf andere CAF-leden gingen unaniem akkoord met het voorstel om zich terug te trekken uit de WK-kwalificatie. Vanaf 1970 kreeg het continent een vaste plek op het wereldkampioenschap.
Memorabele Spelers en Records
Miroslav Klose is de all-time topscorer van het WK voetbal. Hij kwam op 4 verschillende WK’s in actie (2002, 2006, 2010 en 2014). De vraag is echter hoelang dit record nog standhoudt. Kylian Mbappé staat met zijn 25 jaar al op 12 doelpunten en heeft nog maar 2 WK’s meegedaan. Wat opvalt, is dat Just Fontaine met zijn 13 goals in 6 wedstrijden de eerste in het rijtje is die geen wereldtitel wist te veroveren. Hij scoorde tijdens het WK in 1958 al zijn 13 doelpunten!
Het WK voor Clubs
Het International Stadion Yokohama is met 6 wedstrijden recordhouder wat betreft de meeste finales. Tezamen met het Estádio do Maracana in Brazilië is het voetbalstadion in Japan de enige die gastheer zijn geweest voor zowel de finale van het WK voor clubs als het Wereld Kampioenschap voetbal. De WK-finale in 2000 in Brazilië trok de meeste toeschouwers, namelijk 73.000 fans. Zij keken in het stadion naar een Braziliaans onderonsje tussen Corinthians en Vasco da Gama. Dit was de enige keer in de geschiedenis van het toernooi dat teams uit hetzelfde land in de finale stonden.
Real Madrid heeft de meeste WK-titels, gevolgd door de andere Spaanse grootmacht FC Barcelona. Na deze twee clubs uit Spanje volgen 3 teams uit Brazilië. De twee Spaanse clubs hebben de meeste wedstrijden gewonnen en daardoor de meeste punten behaald op het voetbaltoernooi. Dankzij Real Madrid en FC Barcelona staat Spanje bovenaan met de meeste WK-titels per land. Brazilië is nummer drie op de ranglijst, en het enige land buiten Europa die ooit een Wereldkampioenschap voor clubs heeft gewonnen. De Europese voetbalbond staat met kop en schouders bovenaan de lijst met meeste WK-titels per confederatie.
Josep Guardiola heeft het record in handen wat betreft de meeste deelnames aan de WK-finale.
Winnaars van het WK voor clubs zijn Real Madrid (5), Spanje (8) en de UEFA (17) met de meeste overwinningen. Chelsea (Engeland) is de meest recente winnaar van het Club WK in de VS.
tags: #wereld #kampioenschappen #voetbal #geschiedenis