Basketbal is een dynamische en veelzijdige teamsport die wereldwijd wordt gespeeld. Het combineert snelheid, behendigheid en teamwork om de bal in de basket van de tegenstander te scoren. Dit artikel biedt een uitgebreid overzicht van de basisprincipes, spelregels en overtredingen van basketbal, zodat je een beter begrip krijgt van dit populaire spel.
De basisprincipes van basketbal
Een basketbalwedstrijd wordt gespeeld op een speelveld met twee teams, elk bestaande uit vijf spelers. Het doel is om de bal in de basket van de tegenstander te krijgen, die zich aan de korte zijden van het veld op een hoogte van 3,05 meter bevindt. De teams zijn normaal gesproken opgesteld als twee Forwards, twee Guards en een Center (middenvelder).
Puntentelling
De puntentelling in basketbal is als volgt:
- Vrijworp: 1 punt
- Normale worp (binnen de driepuntslijn): 2 punten
- Worp achter de driepuntslijn: 3 punten
Speeltijd
Een basketbalwedstrijd is verdeeld in periodes, ook wel kwarten genoemd. Bij de FIBA (internationale basketbalfederatie) bestaat een wedstrijd uit vier kwarten van elk tien minuten. In de NBA (Amerikaanse basketbalcompetitie) duren de kwarten 12 minuten. Tussen de eerste en tweede, en tussen de derde en vierde periode is er een korte pauze van twee minuten. De rust tussen de tweede en derde periode is langer: tien minuten in een afdelingscompetitie en vijftien minuten in een landelijke competitie.
Als de stand na de reguliere speeltijd gelijk is, wordt de wedstrijd verlengd met een extra periode van vijf minuten. Indien nodig worden er meerdere verlengingen gespeeld totdat er een winnaar is.
Lees ook: Basketbal taart versieren
Algemene spelregels
Basketbal is een sport met veel regels, die ervoor zorgen dat het spel eerlijk en gestructureerd verloopt. Hieronder volgen enkele belangrijke spelregels:
- Lopen met de bal: Spelers mogen niet lopen met de bal in hun handen. Om zich te verplaatsen, moeten ze dribbelen (de bal laten stuiteren).
- Dubbel dribbel: Zodra een speler stopt met dribbelen en de bal vasthoudt, mag hij niet opnieuw beginnen met dribbelen. Hij moet de bal passen naar een teamgenoot of proberen te scoren.
- Fysiek contact: Opzettelijk fysiek contact met een tegenstander is niet toegestaan. Spelers moeten proberen de bal te onderscheppen of de weg te versperren zonder iemand te raken.
- Bal buiten het veld: De bal is uit wanneer hij buiten het veld op de grond of op de lijn valt.
Pivoteren
Een speler mag de bal pivoteren, waarbij één voet (de pivotvoet) op de grond blijft terwijl de andere voet kan bewegen. De pivotvoet mag worden opgetild om te schieten of te passen, maar niet opnieuw worden neergezet voordat de bal de hand heeft verlaten.
Dribbelen
Dribbelen is het voortbewegen van de bal door hem te laten stuiteren. Een dribbel begint wanneer de speler de bal loslaat en eindigt wanneer de bal in de hand(en) tot rust komt. Na het einde van de dribbel mag de speler niet opnieuw dribbelen, tenzij hij eerst een schot op doel neemt of de bal naar een medespeler passt.
Voetbal
Als de bal expres of per ongeluk in aanraking komt met de voet of het onderbeen van een speler, wordt dit beschouwd als een overtreding (voetbal). Bij voetcontact door een aanvaller krijgt de tegenpartij de bal. Bij voetcontact door een verdediger wordt de shot clock aangepast.
Tijdregels
Basketbal kent verschillende tijdregels die het tempo van het spel bepalen:
Lees ook: Specificaties Wilson Basketbal Maat 6
- 24-secondenregel (shot clock): Een team heeft maximaal 24 seconden om een poging te wagen om te scoren. Als de bal de ring raakt, het balbezit wisselt of er een overtreding plaatsvindt, wordt de klok opnieuw gestart.
- 8-secondenregel: Een team dat de bal in bezit krijgt, moet binnen 8 seconden de eigen speelhelft verlaten.
- 3-secondenregel: Een verdediger mag niet langer dan 3 seconden in de bucket (het gebied onder de basket) van de tegenstander verblijven, tenzij hij de bal actief verdedigt.
- 5-secondenregel: Bij een inworp mag een speler de bal niet langer dan 5 seconden vasthouden.
Overtredingen
Naast de bovengenoemde regels zijn er verschillende overtredingen die kunnen worden begaan:
- Loopfout: Een loopfout wordt begaan wanneer een speler met balbezit stopt met dribbelen en vervolgens opnieuw begint met dribbelen, of wanneer de pivotvoet wordt opgetild terwijl de bal nog in de hand is.
- Double dribble (of second dribble): Een double dribble vindt plaats wanneer een speler na het stoppen van een dribbel opnieuw begint met dribbelen.
- Goaltending: Een verdediger mag een bal die in dalende lijn richting de basket gaat niet aanraken, zolang de bal de ring nog niet heeft geraakt.
Fouten
In basketbal worden verschillende soorten fouten onderscheiden:
- Persoonlijke fout: Een persoonlijke fout wordt toegekend bij ongeoorloofd lichamelijk contact met een tegenstander. Bij een fout op een schietende speler krijgt deze meestal twee vrije worpen. Bij vijf persoonlijke fouten wordt een speler uitgesloten van de wedstrijd.
- Technische fout: Een technische fout wordt toegekend bij onsportief gedrag, ongehoorzaamheid jegens de scheidsrechter of andere vormen van ongedisciplineerd spel.
- Onsportieve fout: Een onsportieve fout wordt toegekend bij lomp en overbodig lichaamscontact zonder enige kans op balbezit.
- Diskwalificerende fout: Een diskwalificerende fout wordt toegekend bij grove onsportiviteit, zoals geweld of schelden.
Basketbalvarianten
Naast het traditionele basketbal zijn er verschillende varianten van het spel:
- Rolstoelbasketbal: Basketbal voor mensen met een lichamelijke beperking, waarbij de spelers in een rolstoel zitten.
- Streetball: Een informele variant van basketbal die buiten wordt gespeeld, meestal met drie spelers per team op een half veld.
- Slamball: Een variant van basketbal waarbij trampolines voor de baskets zijn geplaatst, waardoor spectaculaire dunks mogelijk zijn.
Lees ook: Marijkesingel Barendrecht basketbal