De paardensport kent vele disciplines, elk met zijn eigen charme en uitdagingen. Een van de meest veelzijdige en uitdagende disciplines is de samengestelde wedstrijd, ook wel bekend als eventing. Deze discipline vereist een combinatie van dressuur, springen en crosscountry, waardoor zowel paard als ruiter allround atleten moeten zijn.
Wat is een Samengestelde Wedstrijd (SGW)?
SGW staat voor samengestelde wedstrijd. De naam zegt het al: het is een wedstrijd die uit meerdere onderdelen bestaat, namelijk dressuur, springen en een crosscountry. Deze drie onderdelen worden meestal op één dag afgewerkt, hoewel het soms voorkomt dat de dressuur bijvoorbeeld op vrijdag plaatsvindt en het springparcours en de cross op zaterdag.
Dressuur en springen zijn bekende onderdelen, maar de crosscountry is wat de SGW uniek maakt. In de crosscountry leg je een vooraf bepaalde route af door het terrein, waarin diverse natuurlijke hindernissen zijn opgenomen, zoals wallen, een waterpartij, boomstammen, greppels en dergelijke. Al deze onderdelen moeten met hetzelfde paard worden gedaan. De resultaten van de drie onderdelen worden opgeteld en bepalen uiteindelijk de uitslag.
De Aantrekkingskracht van SGW
Als je aan een crossruiter vraagt waarom SGW zo leuk is, hoor je bijna altijd als eerste reactie: "Het is zo afwisselend!" De combinatie van dressuur, springen en crosscountry maakt de sport uitdagend en spannend. Bovendien is de sfeer op een SGW-wedstrijd vaak erg gemoedelijk. Er hangt een relaxte sfeer, en er is een mentaliteit van saamhorigheid en loyaliteit onder de deelnemers. De oorzaak hiervan is dat de uitslag nauwelijks voorspelbaar is. Er zijn drie onderdelen (met de veterinaire keuring erbij vier) die met goed gevolg moeten worden afgerond. Hierdoor is elke deelnemer een potentiële winnaar en tegelijkertijd een kandidaat voor de laatste plaats.
Toegankelijkheid en Enthousiasme
Iedereen met een gezond paard, die netjes kan rijden en een winstpunt heeft in het B springen, kan meedoen met een SGW-wedstrijd. Met welk ras je rijdt, maakt niet veel uit. Vrijwel alle paarden vinden het geweldig; vaak zijn ze in de startbox al zo enthousiast dat ze niet meer kunnen stilstaan.
Lees ook: Diepgaande blik op het reglement in Boxmeer
Leerzaam en Ontwikkelend
Een samengestelde wedstrijd rijden is niet alleen leuk, maar ook heel leerzaam. Je kunt niet alleen je rijkunstige gevoel ontwikkelen als je alleen maar in de bak rijdt. De afwisseling van de onderdelen en de uitdagingen van de crosscountry zorgen ervoor dat je als ruiter en paard sterker en veelzijdiger wordt.
De Crosscountry: Een Uitdaging met Risico's
Een groot verschil met een springparcours is dat de hindernissen die je springt vast zijn; er kunnen dus geen balken vallen. Dit lijkt voor veel ruiters eng, een hindernis geeft namelijk niet mee als je er tegen stoot. Toch is dit niet zo gevaarlijk als je zou denken, natuurlijk zijn er risico's aan verbonden, maar door goede training en voldoende bescherming kun je de kans op problemen al behoorlijk verminderen. Bovendien wordt er tegenwoordig gebruik gemaakt van zogenoemde 'breekbomen' die breken als een paard deze hard raakt. Het massieve karakter van de andere hindernissen heeft ook als voordeel dat een paard makkelijker over een hindernis 'glijdt' en zelfs zich erop kan afzetten als dat nodig mocht zijn. Ook zie je dat de moeilijkheidsgraad in de klasses steeds meer wordt gezocht door de hindernissen technischer van aard te maken in plaats van steeds hoger en breder.
Plezier en Vertrouwen: De Basis van Succes
Het belangrijkste in een SGW is dat jij en je paard er lol in hebben en elkaar vertrouwen. Als je daarnaast in staat bent om een B springparcours redelijk rond te rijden, heb je voldoende basis om aan wat trainingen mee te doen. Je kunt dan onder begeleiding kennis maken met de diverse crosshindernissen en zo ben je al snel toe aan je eerste cross.
SGW versus Eventing
SGW is de benaming voor de samengestelde wedstrijd op basisniveau, dat wil zeggen van de oefencross tot en met het Z. Alle wedstrijdonderdelen vinden in principe op een dag plaats (soms om organisatorische redenen meerdere dagen). Vanaf het Z samengesteld komt je op Nationaal niveau , de 1* en hoger rubrieken die ook internationaal worden uitgeschreven. We spreken dan over eventing. Het woord eventing is synoniem aan en een vervanging voor military. De naamsverandering is ingesteld omdat de military allang niets meer met militairen te maken had, en omdat de media eraan meegeholpen hebben dat deze tak van de paardensport in een minder gunstig daglicht is komen te staan. De nieuwe naam moet een handje helpen bij het opkrikken van het imago van deze tak van de sport.
Er is een duidelijk verschil tussen samengestelde wedstrijden en eventing. Deze events duren vaak meerdere dagen en de volgorde van de onderdelen is anders. Events zijn met een sterrenaanduiding ingedeeld naar zwaarte, waarbij 1* de lichtste is en 4* de zwaarste. Nederland kent Boekelo (CCI 3), Breda, Varsseveld en Helvoirt (alle 1 en 2). Er zijn maar zes 4 wedstrijden per jaar, in Adelaide, Badminton, Kentucky (Lexington), Luhmühlen, Pau en Burghley. Ook het WK en de Olympische spelen zijn wedstrijden op 4* niveau.
Lees ook: Resultaten Dressuurwedstrijd
Een CCI wedstrijd bestaat uit drie aparte onderdelen die op verschillende dagen plaats vinden, waarbij de ruiter steeds hetzelfde paard start, namelijk dressuur, cross country en springen. Het springparcours is altijd het afsluitende onderdeel en vindt plaats op de dag na de crosscountry. Dit doet meer denken aan de sgw maar dan op internationaal niveau. De dressuur is altijd het eerste onderdeel, het springen kan ook voor de cross plaats vinden. De wedstrijd kan over 1 of meerdere dagen worden verreden.
De klassieke eventing wedstrijd bestaat uit dressuur, uithoudingsproef en springen en wordt over drie dagen verreden. Na de dressuur op de eerste dag volgt de dag erna de uithoudingsproef. Die omvat weer vier onderdelen, namelijk een wegparcours, een steeple-chase, weer een wegparcours en een crosscountry. Het eerste wegparcours is bedoeld als een lichte opwarming voor de steeplechase. Ruiter en paard leggen dan een aantal kilometer in draf en galop af over een vast parcours dat geen hindernissen bevat. In de steeple-chase wordt in een zeer hoog tempo (zo rond de 40 km/uur!) een aantal heggen gesprongen, waarna opnieuw een wegparcours in een lager tempo volgt om op adem te komen. Na het tweede wegparcours hebben ruiter en paard 10 minuten verplicht rust, waarna de crosscountry volgt. Op de laatste dag is er na de verplichte veterinaire keuring nog een springparcours. Hierin wordt met name de fitheid en zorgvuldigheid van de paarden na de zware cross van de dag ervoor getoetst. Dit lijkt zeer sterk op de hierboven beschreven CC long, alleen vervallen de wegparcoursen en de steeple-chase. Deze twee varianten staan in het Engels bekend als Three Day Events. Vaak zie je ook de afkorting CCI, dan is het een internationale wedstrijd.
De Weg naar de SGW: Vereisten en Voorbereiding
Om voor het eerst aan een officiële B cross mee te mogen doen, moet je ooit tenminste één winstpunt in het B springen hebben gehaald. Als je zelf al eerder SGW hebt gestart en daarmee minstens een winstpunt in het L hebt gehaald (dan ben je dus L SGW geklasseerd), mag je met ieder volgend paard of pony kiezen of je B of L start, versnelde promotie is ook toegestaan. Voor zowel paarden als pony’s geldt een minimumleeftijd van 4 jaar (startgerechtigd na 1 augustus) voor het B en L, 5 voor het M en 6 voor het Z. Deelnemers bij de pony's mogen starten in alle SGW klassen vanaf de dag waarop hij/zij 8 jaar wordt, tot en met 31 december van het jaar waarin de 18 jarige leeftijd bereikt wordt. Voor deelnemers bij de paarden geldt een minimumleeftijd van 12 jaar voor het B en L en 14 voor het M en Z.
Essentiële Uitrusting voor de Crosscountry
Naast natuurlijk een startkaart en alles wat je normaal voor dressuur en springen gebruikt, heb je voor de cross nog wat andere dingen nodig. Sommige daarvan zijn verplicht in verband met de veiligheid, andere dingen zijn wel sterk aan te raden of misschien gewoon handig of leuk.
Tijdens de cross moet iedere deelnemer een bodyprotector dragen. Dit is een soort 'kogelvrij vest' dat je beschermt bij vallen. Het zal niet alle soorten letsel kunnen voorkomen maar het vermindert vaak de ernst van de blessure. Voor de cross heb je een bodyprotector BETA level 3 nodig, je kunt deze het beste kopen bij een goede ruitersportwinkel die ervaring heeft in het aanpassen hiervan. Een slecht zittende bodyprotector is niet alleen oncomfortabel, het kan zelfs gevaarlijk zijn. Ook moet je een veiligheidshelm of -cap dragen, die moet voldoen aan de veiligheidsnorm EN1384.
Lees ook: Endurance paardenwedstrijd regels uitgelegd
Om je paard veilig door de cross te brengen is goede beenbescherming een must. De meeste ruiters gebruiken hiervoor speciale crossbeenbescherming, die je kunt kopen bij gespecialiseerde ruitersportzaken (zie verderop). Deze beenbescherming is van extra stevig nylon en bevat harde platen ter bescherming van de pezen (voor) en de botten (achter). Op lager niveau kun je wel volstaan met dezelfde beenbescherming als je voor het springen gebruikt, maar als je hoger wilt gaan starten is het wel aan te raden om te investeren in goede beenbeschermers. De beenbeschermers worden meestal nog omwikkeld met watervaste tape om te zorgen dat het klittenband niet loslaat in de cross. Ter afronding dragen de meeste paarden ook nog springschoenen. Bandages worden niet veel meer gebruikt, ze zuigen veel water op en je loopt het risico dat ze losgaan, wat erg gevaarlijk is.
Aangezien je tijdens de cross in een veel hoger tempo galoppeert dan in een dressuurproef of met springen, is het wel aan te raden om kalkoenen (ook bekend als schroeven, stiften, proppen) te gebruiken. Deze geven je paard extra grip in de bochten en bij de afzet. Die kun je gebruiken om het kopstuk van het hoofdstel vast te knopen aan het eerste vlechtje zodat - als je valt - je niet het hoofdstel van het hoofd van je paard kunt trekken.
Indoor Cross: Een Alternatief in het Winterseizoen
In het indoor seizoen zijn er steeds meer indoor crossen die wat anders verlopen. De cross wordt op tijd verreden, de ideale tijd wordt vooraf bepaald. Rij je te langzaam of juist te snel? Dan krijg je strafpunten.
Starten met Eventing: Een Overzicht
Als je mee wilt doen aan KNHS eventing wedstrijden, dan heb je ten minste één winstpunt in de klasse B-dressuur nodig in verband met het onderdeel springen (en natuurlijk ook in verband met het crossen). Noord-Holland heeft veel kennis en kunde in huis over eventing. Vind je het B-niveau nog iets te hoog, dan kun je beginnen in de beginnersklasse, de zogenaamde impulsrubriek. De impulsrubriek is een wedstrijd op BB-niveau. Het is een instapniveau onder de laagste wedstrijdklasse (B). Via BB- eventing maak je rustig kennis met de eventing sport en doe je op een leuke, ongedwongen manier meer ervaring op. Je kunt in de BB-eventing niet promoveren of degraderen. Je kunt dus zo vaak (blijven) meedoen als je wilt. Een belangrijk voordeel is dat je nog geen KNHS startpas nodig hebt, wel moet je lid zijn van de KNHS. De beoordeling van BB-eventing is hetzelfde als de klasse B, ook gelden dezelfde reglementen.
Ben je toe aan een buitenland avontuur? dan is België een goede start. Er zijn door de KNHS afspraken gemaakt met haar Belgische zuster organisatie. Als Nederlandse combinatie mag je ook in Duitsland starten, zodra je in Nederland startgerechtigd bent in de klasse M-eventing of hoger. Hou er rekening mee dat de klasse-indeling in Duitsland anders is dan in Nederland. Waar je ook start, op elk niveau staat aandacht voor paardenwelzijn en veiligheid van ruiter en paard centraal in de eventing sport. Wil je aan eventing gaan doen, dan heb je naast je cap in ieder geval een bodyprotector nodig. Je draagt, bij lang haar, een knot.
Andere Disciplines in de Paardensport
De paardensport is een veelzijdige sport dat onderverdeeld is in verschillende disciplines. Elk paard heeft weer zijn eigen talent en de een is beter in de ene discipline dan in de ander. Dit geldt meestal ook voor de ruiter. Enkele andere disciplines zijn:
- Dressuur: De basis van het paardrijden, waarbij het doel is om het paard te ontwikkelen en het goed te laten lopen zodat er geen blessures kunnen ontstaan.
- Springen: Het doel van deze paardensport is om zonder fouten een hindernisparcours af te leggen.
- Recreatief rijden: Genieten van de buitenlucht zonder aan een bepaald niveau te voldoen.
- Endurance: Ritten rijden van 20 tot 160 kilometer dwars door de buitenlucht.
- Mennen: Verschillende disciplines waarbij het paard een kar trekt, zoals mendressuurproeven, proeven op muziek, samengesteld mennen en mendurance.
- Voltige: Gymnastische oefeningen uitvoeren op de rug van een paard.
- Western: Gebaseerd op de manier waarop cowboys reden, met disciplines zoals cutting, halter, reining, trail en barrel racing.
- Working Equitation: Een veelzijdige discipline met dressuurproeven, een obstakelparcours en veedrijven.
- Horseball: Een combinatie van een balsport, een teamsport en een competitievorm waarbij je vanaf je paard moet scoren in het doel van de tegenstander.
- Aangepast paardrijden: Paardrijden voor mensen met een beperking, volledig geïntegreerd in de reguliere wedstrijdsport.