Paardensport is een van de meest diverse en geliefde sporten in Nederland, en de Koninklijke Nederlandse Hippische Sportfederatie (KNHS) is er voor elke paardensporter, van recreatieve ruiters tot Olympische atleten. Om de sport eerlijk en veilig te laten verlopen, zijn er duidelijke spelregels opgesteld. De KNHS kent verschillende wedstrijdreglementen, waaronder het Algemeen Wedstrijdreglement en de disciplinereglementen voor dressuur, springen, eventing, mennen, endurance, voltige en aangespannen sport. Deze reglementen zijn zoveel mogelijk in lijn gebracht met de internationale regels van de Fédération Equestre Internationale (FEI).
Dit artikel biedt een uitgebreid overzicht van de regels en procedures die van toepassing zijn op endurance paardenwedstrijden in Nederland, gebaseerd op de KNHS-reglementen. Het is essentieel om zowel het Algemeen Wedstrijdreglement als het specifieke Disciplinereglement Endurance te begrijpen en toe te passen. In geval van afwijkingen tussen de reglementen, prevaleert het Disciplinereglement Endurance.
Algemene Bepalingen en Definities
Een endurancewedstrijd is een wedstrijd waarin de snelheid en het uithoudingsvermogen van een paard onder het zadel worden getest. Het doel is om een bepaalde afstand in een bepaalde tijd af te leggen, terwijl de gezondheid en het welzijn van het paard te allen tijde worden gewaarborgd.
Belangrijke definities:
- Endurancewedstrijd: Een wedstrijd waarin de snelheid en de marathoncapaciteiten van een paard onder het zadel worden beproefd.
- Fit to Continue: Een term die aangeeft dat een paard fit genoeg is om de wedstrijd te vervolgen, beoordeeld door een dierenarts.
- Impulsrubriek: Indien er op één wedstrijd twee klasse I afstanden worden uitgeschreven dan is de kortste klasse I afstand de impulsrubriek.
- Wedstrijddierenarts: Een dierenarts die tijdens de wedstrijd de gezondheid en het welzijn van de paarden controleert.
- Grooms: De verzorgers van het paard en de ruiter tijdens de wedstrijd.
Deelname en Voorwaarden
Leeftijd en Begeleiding
Deelnemers mogen vanaf de dag waarop ze 7 jaar oud worden deelnemen aan wedstrijden. Vanaf 1 januari van het jaar waarin ze 14 jaar oud worden, mogen deelnemers zelfstandig deelnemen aan endurancewedstrijden. Deelnemers die jonger zijn, moeten onder begeleiding rijden. Deelnemers die in de impulsrubriek starten, dienen lid te zijn van de KNHS.
Gedrag tijdens de Wedstrijd
Tijdens de wedstrijd mag het paard alleen door de deelnemer gereden of geleid worden. De combinatie moet de gehele route afleggen en in de juiste richting volbrengen. Tijdens de rit moet een combinatie zich in de richting van de uitgezette route bewegen. Iedere deelnemer moet ruim gelegenheid geven tot inhalen. Hulp van derden is niet toegestaan, tenzij anders aangegeven. Het is verboden over wildroosters te rijden, tenzij deze zijn afgedekt.
Lees ook: Ontdek Hockey te Paard
Uitrusting
De keuze van zadel, hoofdstel en bit is vrij, maar deze moeten voldoende veilig zijn, ter beoordeling van de jury. Alle soorten stijgbeugels zijn toegestaan indien schoeisel met een hak van tenminste 12 mm wordt gedragen. Een glijdende martingaal is toegestaan, mits deze het paard niet belemmert in de natuurlijke beweging en balans. Het paard moet met de neus tot voor de loodlijn kunnen komen. In de impulsrubriek, klasse I en klasse II is het gebruik van een zweep toegestaan. Tijdens de wedstrijd mag een hartslagmeter gebruikt worden.
Veterinaire Keuringen
De veterinaire keuringen zijn een cruciaal onderdeel van elke endurancewedstrijd. Ze waarborgen de gezondheid en het welzijn van de paarden.
Veterinaire Kaart en Identificatie
Elke combinatie ontvangt een veterinaire kaart van de wedstrijdorganisatie. Bij een keuring mag een paard uitsluitend met halster of hoofdstel voorgebracht worden. Het beoordelen van de locomotie dient door een wedstrijddierenarts te gebeuren. Bij afkeuring op locomotie kan de deelnemer een second opinion vragen van een andere wedstrijddierenarts in functie, mits dit het verloop van de wedstrijd niet beïnvloedt. De wedstrijddierenarts heeft de mogelijkheid de toestand van het paard verder te evalueren middels het uitvoeren van een Ridgway trot. De Ridgway trot geeft een indicatie over het herstelvermogen van het paard. De hartslagfrequentie wordt opgenomen, direct daarna draaft het paard 40 meter heen en terug. Voor alle paarden of voor een enkel paard kan op elk willekeurig moment van de wedstrijd een keuring door een wedstrijddierenarts plaatsvinden.
Een om veterinaire redenen afgekeurd paard dient in een trailer of veewagen vervoerd te worden naar het wedstrijdterrein. Paarden die voor of tijdens de wedstrijd worden uitgesloten van deelname, mogen gedurende de wedstrijd niet op het wedstrijdterrein en/of parcours bereden worden. De nakeuring en transportkeuring worden uitgevoerd door de wedstrijddierenarts. Elke (medische) behandeling van een paard tijdens de wedstrijd kan leiden tot uitsluiting of diskwalificatie dit ter beoordeling van de hoofdwedstrijddierenarts. Indien behandeling noodzakelijk is dient de hoofdwedstrijddierenarts te bepalen of de behandeling reden tot uitsluiting of diskwalificatie geeft.
Voorkeuring
De voorkeuring mag op de avond voor de eerste wedstrijddag plaatsvinden. Hierbij wordt gekeken of is voldaan aan de bepalingen betreffende vaccinaties zoals omschreven in het Algemeen Wedstrijdreglement.
Lees ook: Diepgaande blik op het reglement in Boxmeer
Vetgate Procedure
De vetgate is een centraal punt tijdens endurancewedstrijden, waar paarden worden gekeurd en rusten.
- De rijtijd begint op de vastgestelde starttijd. Bij een massastart mag een combinatie tot 15 minuten na de officiële starttijd starten.
- De rijtijd stopt op het moment van aanbieden als de hartslag 60 per minuut of lager is.
- Bij de vetgate wordt de volgorde van keuren bepaald door het moment van aanbieden op de vetgate.
- Een deelnemer mag een wedstrijd voortijdig beëindigen na het doorlopen van de keuring van de vetgate.
- Het paard moet op 30 minuten na goedkeuring in de vetgate nagekeurd worden.
Nakeuring en Transportvrijgave
Deelnemende paarden moeten op 30 minuten na het stoppen van de rijtijd door de wedstrijddierenarts gekeurd worden tijdens de nakeuring. Bij deze keuring moet de hartslagfrequentie van het paard lager of gelijk aan 60 per minuut zijn. Bij de nakeuring van klasse I, II en III wordt besloten of het paard het wedstrijdterrein mag verlaten. Alle deelnemende paarden die een klasse IV afstand hebben afgelegd mogen het wedstrijdterrein pas verlaten na de transportvrijgave minimaal 2 uur na de nakeuring. De tijd moet voorafgaand aan de wedstrijd vastgesteld zijn door de hoofdwedstrijddierenarts en kenbaar gemaakt zijn aan de deelnemers. Na de vastgestelde tijd mag de deelnemer zijn paard aanbieden bij de dierenarts voor transportvrijgave.
Snelheid en Afstand
Endurancewedstrijden omvatten speciaal uitgezette routes met een totale lengte van 20 tot maximaal 160 kilometer. Vanaf 40 kilometer wordt endurance in meerdere lussen gereden, waarbij de combinaties steeds terugkomen naar een centraal punt voor een veterinaire keuring en een verplichte rustpauze.
Uitslag en Klassement
Impulsrubriek en Klasse I
De uitslag wordt opgemaakt aan de hand van het aantal behaalde wedstrijdpunten voor de wedstrijd. Bij de finish kunnen maximaal 10 wedstrijdpunten worden verdiend. Bij een gelijk aantal wedstrijdpunten is de snelheid bepalend. De combinatie met de snelheid die het dichtst bij de 13 km/uur ligt, wordt als eerste geplaatst. Is ook de snelheid gelijk, dan is de laagste hartslagfrequentie bij goedkeuring na de finish bepalend.
Klasse II, III en IV
In de klasse II, III en IV wordt de uitslag opgemaakt op basis van de gereden gemiddelde snelheid. Bij een gelijke snelheid is de laagste hartslagfrequentie bij de nakeuring bepalend. Mocht ook dit gelijk zijn, dan beslist het lot (bijvoorbeeld op basis van een foto- of videofinish) de uitslag.
Lees ook: Resultaten Dressuurwedstrijd
Winstpunten en Rustdagen
Een paard mag binnen 3 achtereenvolgende dagen aan hooguit 1 endurancewedstrijd deelnemen in de hoogste klasse waarvoor het startgerechtigd is. Deelnemer en paard krijgen winstpunt(en) toebedeeld na het goed uitrijden van een wedstrijd. Bij afkeuring om veterinaire redenen die tot diskwalificatie hebben geleid mag het desbetreffende paard gedurende 22 dagen na de datum van diskwalificatie niet op endurancewedstrijden worden uitgebracht.
Internationale Wedstrijden
Voor deelname aan internationale (FEI) wedstrijden gelden specifieke bepalingen zoals beschreven in het Algemeen Wedstrijdreglement. De inschrijving verloopt via de KNHS. Deelnemers die uit willen komen op nationale endurancewedstrijden in het buitenland moeten dit voorafgaand aan de wedstrijd in het buitenland schriftelijk melden aan de KNHS. Voor het land waar de deelnemer wil starten wordt een Riding Permission aangevraagd bij de KNHS. De deelnemer schrijft zelf in voor de wedstrijd. De deelnemer is verplicht de uitslag van de gereden wedstrijd in het buitenland binnen twee weken na de wedstrijddatum op te sturen naar de KNHS.
KNHS Endurance Verenigingskampioenschap
Alle endurancewedstrijden in Nederland worden verreden volgens de reglementen van de KNHS. Alle deelnemers aan endurancewedstrijden in Nederland waarvoor een open inschrijving geldt, nemen automatisch deel aan het KNHS Endurance verenigingskampioenschap. Deelname geldt alleen voor ruiters in klasse 1 tot en met 4. Voor elke combinatie ruiter met paard tellen de resultaten van een volledig wedstrijdseizoen mee voor het uiteindelijke resultaat. Per klasse tellen alle Nederlandse endurancewedstrijden die onder het nationale reglement worden gereden tussen 1 januari en 31 december mee. De CEI-wedstrijden gehouden binnen Nederland tellen ook mee voor de einduitslag. Het bestuur behoudt zich het recht voor om een wedstrijd niet mee te laten tellen als dit in het belang is van een eerlijk verloop van het verenigingskampioenschap. Naast een overall-klassement is er nog een apart Junioren klassement. De plaatsen 1 tot en met 15 in de eindrangschikking per klassement geven recht op een vooraf bepaald aantal punten. Een meerdaagse wedstrijd telt als 1 wedstrijd in de puntentelling. Punten worden alleen toegekend aan combinaties die de minimale afstand voor een winstpunt in die klasse hebben afgelegd. Aan het einde van het seizoen wordt het eindklassement opgemaakt. Tijdens het seizoen worden tussenstanden bekend gemaakt. Is de stand dan alsnog gelijk dan zal de uiteindelijke klassering worden bepaald worden aan de hand van de beste klassering van de betreffende combinaties. De prijsuitreiking vindt doorgaans plaats tijdens de Nieuwjaarsbijeenkomst in het nieuwe jaar. De ruiters in de top 3, per klasse, worden vooraf geïnformeerd om de prijs in ontvangst te komen nemen.
Wedstrijdorganisatie en Officials
Parcours
Tijdens endurancewedstrijden rijd je speciaal uitgezette routes gereden met een totale lengte van 20 tot maximaal 160 kilometer. Deze routes worden op tijd gereden en gaan dwars door de vrije natuur. De routes worden meestal uitgezet door middel van tape of linten die in of aan bomen worden bevestigd. De route van de Eenhoorn Kinderrit wordt uitgezet door linten in de bomen, en pijlen op de kruispunten. en geel (links) tape die de route wijst. De Eenhoorn Kinderrit en Kinderendurance Zuid Veluwe gebruiken wit/rood (lange afstand) of zwart/geel (korte afstand) afzetlint die in de bomen hangen en die je moet volgen afhankelijk van welke afstand je rijdt. Vaak hangen er op kruisingen ook pijlen. De startlocatie is vaak bij een manege, camping of andere locatie waar alle voorzieningen zijn.
Officials
Tijdens een endurancewedstrijd zijn er verschillende officials aanwezig om de wedstrijd in goede banen te leiden. Dit zijn onder andere juryleden, een federatievertegenwoordiger (FV), een technisch afgevaardigde (TA) en veterinaire officials.
Kinderendurance
Bij kinderendurance geldt de snelste tijd echter niet. Daar wordt enkel gekeken naar de fitheid van de pony en is het uitrijden van de wedstrijd het meest belangrijk. Iedereen die goed voor zijn of haar pony zorgt en alle kilometers netjes heeft afgelegd krijgt een prijs!