Voetbal heeft de afgelopen jaren een ongekende opmars gemaakt in Marokko. Het nationale mannenelftal bereikte de halve finale van het WK 2022, een historische prestatie. Het nationale vrouwenelftal nam voor het eerst deel aan het WK 2023 in Australië en Nieuw-Zeeland. Het nationale vrouwenelftal U17 kwalificeerde zich voor het eerst voor het WK 2022 in India. Het nationale zaalvoetbalteam voor mannen is driemaal op rij Afrikaans kampioen. Het team staat achtste op de FIFA-ranglijst en strijdt in september 2024 om de wereldbeker in Oezbekistan. En het nationale mannenelftal U20 is geplaatst voor het WK 2025 in Chili. Maar hoe is het voetbal in Marokko eigenlijk begonnen?
De Vroege Jaren van het Voetbal in Marokko
Er is niet veel bekend over georganiseerd voetbal in Marokko van voor de 20e eeuw. Bewaarde teksten en beelden vertellen over takurt (kora in het Marokkaans), een sport met een bal en een stick die meer op modern hockey lijkt. Twee teams spelen tegen elkaar door een bal gemaakt van wol met een stick of met de voet te raken. Het moderne voetbal begon echter met de komst van de Europeanen naar Casablanca.
De Eerste Clubs en Competities
De eerste voetbalclub in Casablanca, Casablanca (CA), werd opgericht in 1902. In 1913 volgde een andere club, Union Sportive Marocaine (USM), waar alleen Europeanen speelden. De eerste competitie werd in 1916 gelanceerd. In hetzelfde jaar werd een commissie opgericht om de competitie en de clubs te ondersteunen.
In 1926 werd de eerste regionale voetbalcompetitie in Noord-Afrika gespeeld voor clubs uit Marokko, Algerije en Tunesië. USM won deze competitie een aantal jaar achter elkaar en maakte daarmee een einde aan de dominantie van clubs uit Algerije. Aanvankelijk bestonden de eerste voetbalclubs voornamelijk uit buitenlanders, maar later werden ook lokale spelers toegelaten. Na de Eerste Wereldoorlog vielen alle regionale commissies onder het beheer van de Franse voetbalfederatie.
Voetbal als Verzet tegen Kolonialisme
Vanaf de jaren 1930 ontstonden er, door antikoloniaal verzet, lokale clubs die de Franse competitie boycotten. Bekende voorbeelden hiervan zijn WAC Casablanca (opgericht in 1937), Union Cosimar (1947) en RAJA Casablanca (1949). In 1946 werd in Agadir Hassania Union Sport (HUSA) opgericht. In Casablanca bestonden de meeste spelers en bestuurders van de clubs uit arbeiders van de haven, de spoorwegen, de stroomnetwerken en de landbouw. Naast voetbal beoefenden ze ook andere sporten zoals basketbal, handbal, vechtsport, wielrennen en zwemmen.
Lees ook: Europa League Play-offs: Utrecht - Zenit
De Fransen zagen in lokale clubs een broeinest van verzet. WAC Casablanca moest bijvoorbeeld twee jaar wachten op een vergunning om een eigen zwembad te openen en moest een verklaring tekenen dat er geen politieke en religieuze activiteiten zouden plaatsvinden. Het bestuur moest uit 12 leden bestaan, waarvan de helft Frans moest zijn. Pas in 1937 werd de vergunning afgegeven. Na de opening van het zwembad richtte de club een andere vereniging op voor voetbal. In 1948 won deze vereniging de landelijke competitie met uitsluitend lokale spelers, wat in de rest van het land werd gevierd als een overwinning op de Fransen.
Sommige spelers vielen op en Spaanse clubs toonden interesse, maar dit werd tegengewerkt door de toenmalige prins en latere koning Hassan II, die bang was voor de leegloop van de clubs. In 1949 kwamen leden van het verzet bijeen in Derb Soltan om de fusie van kleine clubs uit verschillende wijken te bespreken, wat leidde tot de geboorte van RAJA Casablanca. De Fransen eisten dat de voorzitter van de club de Franse nationaliteit moest hebben, maar niemand was hiertoe bereid. Uiteindelijk riep de nieuwe club de hulp in van Hadji Ben Abadji (1908-1979), een Algerijn met de Franse nationaliteit die in Casablanca woonde.
De Rol van Père Jégo
Het succes van WAC en RAJA in de beginjaren was grotendeels te danken aan Père Jégo (1900-1970), wiens echte naam Mohamed Ben Lahcen Affani was. Zijn familie kwam uit Isaffen, regio Souss. Hij bracht de eerste zeven jaar van zijn leven door in Tunesië, waar zijn vader een handelskantoor had. Père Jégo was een verzetsman, speelde zelf voetbal en werd later bestuurder van de clubs WAC en RAJA. Hij betaalde sportkleding, transport en de huur van de spelers uit eigen zak. Hij werd vier keer landelijk kampioen en drie keer kampioen van Noord-Afrika. Na een meningsverschil met het bestuur van WAC vertrok hij naar RAJA.
Het Einde van de Franse Competitie en de Opkomst van Nieuwe Clubs
In 1955 kwam er een einde aan de voetbalcompetitie zoals die door de Fransen werd georganiseerd. USM moest excuses aanbieden voor het samenwerken met de kolonisten, waarna de spelers vertrokken naar WAC. De stad kreeg vier grote clubs: WAC, RAJA, Union Casablanca en Etoile Jeunesse. Alleen WAC en RAJA spelen nog steeds in de eredivisie.
De Voetbalsolidariteit tussen Marokko en Algerije tijdens de Algerijnse Oorlog
Een belangrijk, maar vaak vergeten hoofdstuk in de geschiedenis van het voetbal tussen Marokko en Algerije, is de solidariteit die Marokko betoonde aan Algerije tijdens de Algerijnse Onafhankelijkheidsoorlog (1954-1962). In 1958 richtte het Front de Libération Nationale (FLN), de Algerijnse onafhankelijkheidsbeweging, een eigen voetbalteam op, bestaande uit Algerijnse spelers die in Frankrijk speelden. Dit team, bijgenaamd "de elf van de onafhankelijkheid", speelde wedstrijden over de hele wereld om aandacht te vragen voor de Algerijnse zaak.
Lees ook: Voetbalregels verenigingswissel
Marokko speelde een cruciale rol in het ondersteunen van dit team. Het bood onderdak, faciliteiten en logistieke steun. Marokko organiseerde ook wedstrijden om geld in te zamelen voor de Algerijnse strijders. Dit leidde tot spanningen met Frankrijk en de FIFA, die Marokko en Tunesië zelfs dreigden te schorsen. Desondanks bleef Marokko het FLN-team steunen.
Het Toernooi ter Ere van Djamila Bouhired
In 1958 wilde Marokko een toernooi organiseren ter ere van de Algerijnse verzetsstrijdster Djamila Bouhired, die ter dood was veroordeeld door de Franse autoriteiten. Naast het FLN-team zouden ook Marokko, Tunesië en Egypte deelnemen. Het toernooi zou ook geld inzamelen voor de Algerijnse strijders, die dringend behoefte hadden aan wapens en medicijnen.
De Reactie van de FIFA en de Franse Druk
Dit initiatief leidde echter tot woede in Parijs, dat druk uitoefende op Wereldvoetbalbond FIFA om Marokko en Tunesië, die ook het FLN-team hadden ontvangen, te schorsen als leden. Daardoor konden beide landen niet meedoen aan de Afrika Cup van 1959. De FIFA gaf toe aan de Franse eisen, en schorste Marokko en Tunesië voor onbepaalde tijd.
Marokko's Onverzettelijkheid en Steun aan het FLN-team
Marokko liet zich echter niet intimideren door de FIFA, en bleef voetbalwedstrijden organiseren om geld in te zamelen voor de Algerijnse strijders. Marokko bood ook onderdak aan het FLN-team, dat een basis had in Oujda, in het oosten van het land. Marokko stelde ook stadions, velden en hotels ter beschikking van het team, dat regelmatig oefende en speelde in Marokko.
Recente Spanningen en de Rol van Voetbal
De solidariteit van Marokko met Algerije tijdens de Algerijnse oorlog staat in schril contrast met de huidige spanningen tussen de twee landen. De spanningen, die zich recentelijk hebben verplaatst naar het sportterrein, zijn onderwerp van diepgaande analyse door een Franse historicus. De kwestie van de Sahara blijft een groot twistpunt. Algerije steunt het Polisario Front, dat een referendum over zelfbeschikking eist, terwijl Marokko de soevereiniteit over de Sahara claimt.
Lees ook: KNGU Broekjesregels Uitgelegd
De Afrika Cup voor Vrouwen 2025 als "Generale Repetitie"
De professor in de hedendaagse geschiedenis beschouwt de Afrika Cup voor vrouwen van 2025 als een "generale repetitie". "Deze competitie bereidt voor op het Wereldkampioenschap 2030 dat plaatsvindt in Portugal, Marokko en Spanje.
Incidenten Rondom Wedstrijden
Een recent voorbeeld van de spanningen is het incident met het shirt van RS Berkane, dat de hele kaart van Marokko toonde, inclusief de 'betwiste' Sahara. De Algerijnse autoriteiten namen de bagage van het team in beslag op de luchthaven.
Vergeten Sporten in Marokko
Naast voetbal kende Marokko vroeger ook andere traditionele sporten, die nu grotendeels vergeten zijn. Het onderzoek “La revivification de l’héritage sportif traditionnel au Maroc” (2022) beschrijft onder andere de volgende sporten:
- Akato: Boogschieten.
- Rekla: Een soort gevecht waarbij alleen de benen worden gebruikt.
- Nsasa: Een sport die lijkt op modern judo.
- Teghsit: Een gat in de grond waar de spelers een bal in moeten krijgen.
- Tbourida: Paardrijden met geweren.
- Chira: Lijkt op takurt, waarbij alleen de stick wordt gebruikt om de bal te raken.
- Lmabza: Een vechtsport waarbij alleen de handen worden gebruikt.
tags: #wedstrijd #Marokko #Algerije #geschiedenis