Rugby is een van de meest beoefende sporten ter wereld, en dat is niet zonder reden. De combinatie van sportiviteit, lichamelijke inspanning en de unieke mentaliteit maken het een geliefde sport voor jong en oud. In dit artikel duiken we diep in de wereld van rugby, van de basisprincipes tot de meer complexe regels en tradities.
De Geschiedenis van Rugby
Volgens de legende is rugby ontstaan in 1823 tijdens een voetbalwedstrijd op de Rugby School in Engeland. William Webb Ellis, een van de spelers, pakte de bal op met zijn handen en rende ermee richting het doel van de tegenstander. Hoewel dit verhaal wellicht geromantiseerd is, wordt Webb Ellis nog steeds gezien als de grondlegger van rugby.
De eerste rugbyclub in Nederland was HFC uit Haarlem, opgericht in 1879 door Pim Mulier. Echter, de club koos vier jaar later voor voetbal. In 1918 werd de Delftsche Studenten Rugby-Club opgericht, nu de oudste rugbyclub van Nederland, gevolgd door studentenclubs in Amsterdam en Groningen. In 1920 werd de Nederlandse Rugby Bond opgericht. Sinds 1975 wordt rugby in Nederland ook door dames gespeeld.
De Basisprincipes van het Spel
Rugby is gebaseerd op het concept van "landje veroveren". Twee teams van vijftien spelers (acht voorwaartsen en zeven driekwarten) proberen onder leiding van een scheidsrechter de ovale bal achter de laatste lijn op de grond te drukken.
Het doel van het spel is het scoren van tries en kickgoals. Een try wordt gescoord door de bal achter de doellijn van de tegenpartij op de grond te drukken, wat vijf punten oplevert. Na een try heeft het team recht op een conversie, een schop tussen de palen die bij succes twee punten oplevert. Een drop-goal kan ook gescoord worden, waarbij de speler de bal eerst uit de handen op de grond laat stuiten voordat hij deze tussen de palen schiet, wat drie punten waard is.
Lees ook: Rode Kaarten en Voetbalregels Uitgelegd
De ploeg met de meeste punten wint! Een wedstrijd duurt 2 x 40 minuten met tussendoor 10 minuten rust.
De Ovale Bal
Bij rugby wordt gebruikgemaakt van een ovale bal, die iets anders is dan de bal die bij American football wordt gebruikt. De rugbybal is langer en minder puntig.
Voorwaarts Spelen
Om vooruit te bewegen, moet de bal continu in achterwaartse richting worden gespeeld (passen). De bal mag ook voorwaarts geschopt worden, maar alleen de ploeggenoten die op dat moment achter degene die de bal schopt staan, mogen de bal aanraken. Deze schijnbare tegenstelling maakt goede samenwerking en discipline noodzakelijk.
De Spelregels en Termen
Rugby kent geen regels, maar "laws". Iedereen hoort zich op het veld aan deze laws te houden, en wat de scheidsrechter zegt, geldt. Een duidelijk verschil met veel andere sporten. Hoewel alle rugbytermen zijn vertaald naar het Nederlands, worden de Engelse termen op het veld het meest gebruikt.
Tackelen
Een speler kan een tegenstander die balbezit heeft tackelen. Hij probeert dan de tegenstander met zijn armen naar de grond te werken. De tackle moet onder de schouders plaatsvinden. Het is verboden om de tegenstander te schoppen met voeten of benen.
Lees ook: Preventie van rugklachten
Ruck
Een ruck is een spelsituatie wanneer de bal vrij is, meestal na een tackle. Spelers van beide teams proberen elkaar weg te duwen zonder aan de bal te komen, door met de schouders tegen elkaar te gaan staan. Medespelers mogen aan de ruck meedoen, maar moeten van achteren aansluiten. In een ruck mag geen van de spelers de bal met de hand aanraken.
Maul
Een maul ontstaat als een speler in balbezit staande weet te blijven met de bal en spelers van beide teams zich binden. De bedoeling is dat de spelers door te duwen de maul in de gewenste richting bewegen. Als een maul tot stilstand komt en de bal er niet snel genoeg uitkomt, wordt het spel hervat met een scrum.
Scrum
Een scrum (kort voor scrummage) is een spelhervatting die vaak voorkomt tijdens een wedstrijd. De scheidsrechter geeft een scrum als spelhervatting na kleine overtredingen of als de bal onspeelbaar is geworden. In een scrum stellen acht spelers van ieder team zich in een vaste formatie tegenover elkaar op en proberen door duwen in balbezit te komen. De bal wordt in de scrum gebracht door de scrumhalf. Het is niet toegestaan een scrum naar de grond te drukken.
Line-out
Een line-out wordt gegeven als de bal over de zijlijn is gegaan. Spelers van beide teams stellen zich in twee rijen op om de ingegooide bal te vangen of naar een teamgenoot door te spelen.
Scoren
Er zijn verschillende manieren om punten te scoren in rugby:
Lees ook: Homoseksualiteit en korfbal
- Try: De bal over de tryline van de tegenstander drukken (5 punten).
- Conversie: Na een try mag een speler trachten een extra score toe te voegen door het nemen van een zogenaamde conversie kick (2 punten).
- Drop-goal: Het trappen van de bal tussen de verticale palen en boven de dwarslat in het verdedigingsgebied van de tegenstander vanuit een open-spelsituatie (3 punten). Dit moet een drop-kick zijn.
- Penalty kick: Het trappen van de bal tussen de verticale palen en boven de dwarslat in het verdedigingsgebied van de tegenstander na een penalty (3 punten).
De Posities in het Veld
De vijftien spelers van een rugbyteam zijn in twee categorieën in te delen:
- Voorwaartsen (Pack): Spelers met rugnummer 1 t/m 8. Zij zijn belangrijk in de spelonderdelen waarvoor kracht en techniek nodig is, zoals scrums, rucks en mauls.
- Driekwarters (Backs): Spelers met rugnummer 9 t/m 15. Zij worden geacht met snelle combinaties de verdediging van de tegenstander uit positie te spelen.
De voorwaartsen worden verder onderverdeeld in:
- Eerste rij (Front Five): Twee props en een hooker.
- Tweede rij (Locks): Twee locks.
- Derde rij (Back Row): De nummers 6 t/m 8 van het pack.
Respect en Tradities
Respect is een van de belangrijkste waarden binnen de rugby. Dit komt tot uiting in verschillende gebruiken:
- De scheidsrechter geniet respect van de spelers op het veld.
- Spelers behandelen de tegenpartij met respect.
- De regels van het spel worden gerespecteerd.
Na wedstrijden worden tegenstanders bedankt, er wordt een erepoortje gemaakt voor de tegenstander en er is ruimte voor iedereen om mee te doen.
Internationale Rugby
Het belangrijkste internationale toernooi is het wereldkampioenschap rugby, dat iedere vier jaar wordt georganiseerd. De huidige wereldkampioen is Zuid-Afrika, dat in 2019 de Webb Ellis Cup wist te veroveren.
Op het Noordelijk halfrond is er het zeslandentoernooi, een jaarlijkse competitie tussen de sterkste rugbylanden van Europa: Engeland, Wales, Frankrijk, Italië, Ierland en Schotland. Op het Zuidelijk halfrond is er de Rugby Championship, met Australië, Nieuw-Zeeland, Zuid-Afrika en Argentinië.
Rugby in Nederland
In Nederland wordt rugby niet alleen door heren gespeeld, maar ook door dames. Er zijn verschillende rugbyclubs in Nederland, waar jong en oud de sport kunnen beoefenen.
Verschillende Vormen van Rugby
Naast de traditionele vijftien-speler rugby (Rugby Union) zijn er ook andere vormen van rugby, zoals:
- Sevens: Een variant met zeven spelers per team, gespeeld op de Olympische Spelen.
- Touch rugby: Een variant zonder fysiek contact, waarbij spelers elkaar aanraken in plaats van tackelen.
- Rolstoelrugby: Een variant voor mensen met een lichamelijke beperking.
- League rugby: Een andere variant met afwijkende regels.
- Mixed Ability Rugby: Een inclusieve vorm van rugby voor mensen met en zonder beperking.
- Walking Rugby: Een langzamere variant van rugby.