Het Nederlandse voetballandschap is complex, met diverse niveaus en regels die bepalen waar een team en speler kunnen uitkomen. Dit artikel biedt een uitgebreid overzicht van wat er komt na de Hoofdklasse, met inbegrip van de competities, regels rondom speelgerechtigdheid, promotie en degradatie, en de structuur van het jeugd- en meidenvoetbal.
De Voetbalpiramide en de Vierde Divisie
De KNVB heeft de Hoofdklasse hernoemd tot de Vierde Divisie. Dit is gedaan om beter aan te geven welk niveau het betreft binnen de voetbalpiramide. Boven de Vierde Divisie bevinden zich de Tweede en Derde Divisie. Vanaf het seizoen 2023/24 worden clubs in de Derde en Vierde Divisie en in de Eerste Klasse, het niveau onder de Vierde Divisie, gemengd ingedeeld. Dit betekent dat zaterdag- en zondagclubs elkaar kunnen treffen in competitieverband. De thuisspelende ploeg bepaalt in dat geval de wedstrijddag, met uitzondering van principiële zaterdagclubs die het recht op speeldag zaterdag hebben.
Speelgerechtigdheid: Regels en Voorwaarden
Er zijn strikte regels verbonden aan de speelgerechtigdheid van voetballers, zowel voor mannen als vrouwen, en voor verschillende leeftijdscategorieën. Deze regels zijn bedoeld om te voorkomen dat spelers oneerlijk worden ingezet in lagere teams nadat ze een bepaald aantal wedstrijden in een hogere klasse hebben gespeeld.
Algemene Regels voor Senioren Mannen
Zodra een speler 15 competitiewedstrijden in een bepaalde klasse heeft gespeeld, mag hij niet meer deelnemen aan officiële wedstrijden van een team dat in een lagere klasse uitkomt. Voor de Tweede, Derde en Vierde Divisie geldt een limiet van 18 competitiewedstrijden. Bekerwedstrijden worden niet meegeteld voor deze telling. Deze regel geldt voor senioren mannen geboren op of na 1 januari 2003.
Zaterdag en Zondag Voetbal
Voor verenigingen met zowel een zaterdag- als een zondagteam geldt dat een speler die heeft deelgenomen aan een officiële wedstrijd van het eerste elftal op zaterdag, niet meer mag uitkomen in een officiële wedstrijd van het eerste elftal op zondag, en omgekeerd. Voor competities met gemengde speeldagen (Tweede t/m Vierde divisie en de Eerste Klasse) is de gekozen speeldag van de vereniging bepalend.
Lees ook: Analyse: De toekomst van het Nederlandse handbal
O23 Competities
Deelname aan O23-competities is mogelijk voor spelers geboren op of na 1 januari 2003. Een speler die 15 competitiewedstrijden in categorie A in een hoger O23-team heeft gespeeld, mag niet meer deelnemen aan wedstrijden van een lager O23-team, ongeacht of dit lagere team in categorie A of B uitkomt. Bij categorie A O23-teams zijn twee dispensatiespelers toegestaan, ongeacht hun leeftijd.
Senioren Vrouwen
Vanaf het seizoen 2025/’26 geldt ook voor senioren vrouwen een speelgerechtigdheidsladder. Deze ladder ziet er als volgt uit: Eredivisie t/m 2e Divisie > Topklasse > Hoofdklasse > Eerste klasse > Tweede klasse > Derde klasse > Categorie B senioren vrouwen. Zodra een speelster 15 competitiewedstrijden in een bepaalde klasse heeft gespeeld, mag zij niet meer deelnemen aan officiële wedstrijden van een team dat in een lagere klasse uitkomt. Deze regel is vergelijkbaar met die voor de senioren mannen. Vrouwen en meiden geboren op of na 1 januari 2006 kunnen onbeperkt in seniorenklassen uitkomen zonder dat dit consequenties heeft voor deelname aan wedstrijden van hun eigen leeftijdsklasse. Echter, zodra een speelster uit deze leeftijdsklasse 15 competitiewedstrijden is uitgekomen in een elftal dat behoort tot categorie A op zaterdag, mag deze speelster niet meer uitkomen in een officiële wedstrijd van een elftal dat behoort tot categorie A op zondag en omgekeerd. Deze beperking geldt niet voor de MO20 competitie.
Jeugdvoetbal (JO13 t/m JO19)
Voor jeugdspelers geldt dat zodra een speler 15 competitiewedstrijden in een bepaalde klasse van zijn eigen leeftijdscategorie heeft gespeeld, hij niet meer mag deelnemen aan officiële wedstrijden van een team dat in een lagere klasse (jongere leeftijdscategorie) uitkomt. Jeugdspelers hebben echter de mogelijkheid om in oudere leeftijdsklassen uit te komen zonder dat dit consequenties heeft voor deelname aan wedstrijden in de eigen leeftijdsklasse, met uitzondering van elftallen uitkomende in de categorie B.
Meidenvoetbal (MO13 t/m MO20)
Voor meidenvoetbal gelden vergelijkbare regels als voor het jeugdvoetbal. Zodra een speelster 15 competitiewedstrijden in een bepaalde klasse van haar eigen leeftijdscategorie heeft gespeeld, mag zij niet meer deelnemen aan officiële wedstrijden van een team dat in een lagere klasse (jongere leeftijdscategorie) uitkomt. Meiden hebben de mogelijkheid om in oudere leeftijdsklassen uit te komen zonder dat dit consequenties heeft voor deelname aan wedstrijden in de eigen leeftijdsklasse. Deelname aan de MO20 competities is mogelijk voor speelsters die geboren zijn op of na 1 januari 2005. Voor hen geldt de beperking dat een speler die 15 competitiewedstrijden in categorie A in een hoger team van de MO20-competitie is uitgekomen niet meer aan officiële wedstrijden van een lager team van MO20-competitie mag deelnemen ongeacht of dit lagere team in categorie A of B uitkomt. Een speelster mag uitkomen voor de MO17 divisie 1 vanaf de dag dat zij 14 jaar is geworden en voor de MO20 vanaf de dag dat zij 15 jaar is geworden.
Inschrijfprocedure en Belangrijke Data
Voor teams die zich willen inschrijven voor het seizoen 2025/'26 zijn er specifieke data om in de gaten te houden. De inschrijving voor categorie A en B veldvoetbal en futsal start op 16 juni 2025 en sluit op 25 juni 2025. Na de sluitingsdatum volgen publicaties van klasse-indelingen, bekerindelingen en wedstrijdprogramma's.
Lees ook: Ontdek de gevolgen van het hoofdklasse voetbal.
- 16 juni 2025: Start inschrijven teams seizoen 2025/'26 (Categorie A en B, veld en futsal)
- 25 juni 2025: Sluitingsdatum inschrijven teams (Categorie A en B, veld en futsal)
Promotie en Herindeling in het Jeugdvoetbal
De KNVB heeft een systeem van fasen ingevoerd om te zorgen dat meer spelers op hun eigen niveau kunnen spelen. Dit heeft gevolgen voor de promotie- en degradatieregelingen tussen de Hoofdklasse en de Divisie.
Na de Eerste Fase (Herfstvakantie)
Na de eerste fase, die eindigt bij de herfstvakantie, vindt er geen directe promotie plaats vanuit de Hoofdklasse naar de Divisie. Wel worden er promotiepoules gevormd bij de leeftijdscategorieën JO13 t/m JO15 en JO19.
- JO13: Nummers 1 t/m 3 en de beste nummers 4 van fase 1
- JO14: Nummers 1 t/m 5 en de beste nummers 6 van fase 1
- JO15: Nummers 1 t/m 3 en de beste nummers 4 van fase 1
- JO19: Nummers 1 en 2 en de beste nummers 3 van fase 1
Bij de JO16 en JO17 worden teams na de eerste fase heringedeeld. In de tweede fase strijden teams in elke poule om promotie naar de Divisie. Teams in de Hoofdklasse en Eerste Klasse worden op basis van hun resultaten heringedeeld, wat kan leiden tot een herindeling van de Hoofdklasse naar de Eerste Klasse (categorie B). Teams kunnen wel promoveren van de Eerste Klasse naar de Hoofdklasse, zelfs als ze dispensatiespelers hebben. In dat geval volgt een opwaardeerverzoek voor de dispensatiespelers. Echter, deze teams zijn in het vervolg van het seizoen uitgesloten van promotie naar de Divisie, tenzij het om biologische dispensatie gaat. Een herindeling van de Eerste Klasse naar de Hoofdklasse en vice versa vereist geen officieel verzoek aan de KNVB. Deze herindeling wordt gebaseerd op de resultaten van de fase en is ter beoordeling van de competitieplanner.
Na de Tweede Fase (Kerstvakantie)
Na de tweede fase, die eindigt bij de kerstvakantie, vindt er wel een promotie-degradatieregeling plaats tussen de Hoofdklasse en de Divisie. Het aantal poules in de Hoofdklasse wordt afgestemd op het aantal beschikbare plekken in de Divisie. Dit voorkomt dat kampioenen in de Hoofdklasse nog onderling moeten strijden om een plek in de Divisie. Teams die niet in een promotiepoule terechtkomen, blijven in de Hoofdklasse (maar spelen niet om promotie) of worden heringedeeld naar de Eerste Klasse. Ook hier geldt dat teams vanuit de Hoofdklasse naar de Eerste Klasse kunnen worden heringedeeld om de gelijkwaardigheid en reisafstand te optimaliseren. Alleen teams van JO13 t/m JO15 en JO19 die in een promotiepoule spelen en als eerste eindigen, promoveren naar de Divisie voor fase 3.
Net als na de eerste fase kunnen teams met dispensatiespelers promoveren van de Eerste Klasse naar de Hoofdklasse, waarbij een opwaardeerverzoek volgt. Echter, deze teams zijn uitgesloten van promotie naar de Divisie, behalve in gevallen van biologische dispensatie. Er is geen vaste promotie/degradatieregeling. Het doel van het fasenvoetbal is om teams zoveel mogelijk op hun eigen niveau te laten spelen. Daarom wordt herindeling bepaald op basis van alle resultaten en niet volgens een vaste regeling.
Lees ook: Gids voor promotie, degradatie en herindeling
Dispensatieregelingen
De KNVB maakt het mogelijk om in bepaalde gevallen dispensatie aan te vragen. Voor de A-categorie t/m JO16 is het mogelijk om op basis van lichaamslengte dispensatie aan te vragen voor een jongere leeftijdscategorie. Dit is bedoeld om spelers de kans te geven op hun eigen niveau te spelen en het lichtingenprobleem op te lossen. Teams met dispensatiespelers zijn in principe uitgesloten van promotie naar de Divisie, tenzij er sprake is van biologische dispensatie.
Fasenvoetbal MO13 tot en met MO20
Vanaf de eerste fase geldt een vrije inschrijving voor de hoofdklasse, met een maximum van 72 teams landelijk. Als er meer inschrijvingen zijn dan beschikbare plekken, krijgen de teams met de hoogste teamindex voorrang. Teams met een lagere teamindex krijgen een plek in de categorie "klasse" (categorie B). In de eerste fase spelen teams één keer tegen elkaar, waarna de top drie van iedere poule zich plaatst voor de eerste divisie in fase 2. De overige teams blijven in de hoofdklasse of worden heringedeeld naar de eerste klasse. Vanaf fase 2 worden er drie eerste divisies gevormd, elk bestaande uit tien teams. De eerste divisie start al vanaf de tweede fase omdat het voor de ontwikkeling van de meiden belangrijk is om eerder tegen gelijkwaardigere tegenstanders te kunnen spelen. Om de gelijkwaardigheid van de competitie te waarborgen zijn de MO-competities weer heringedeeld. Aangezien er in de tweede fase minder speelmomenten zijn dan in voorgaande seizoenen, zijn de competities kleiner gemaakt. Voor een herindeling naar de hoofdklasse vanuit de eerste klasse en visa versa hoeft geen verzoek te worden verstuurd naar de KNVB. Voor een herindeling naar de divisie, hoofdklasse of eerste klasse hoeft geen verzoek te worden verstuurd naar de KNVB. Er vindt een promotie-degradatieregeling plaats vanuit de hoofdklasse naar de eerste klasse en visa versa. Voor de indelingen van de derde fase wordt de (eind)stand van 14 december gebruikt.
Uitdagingen en Besparingen
De stijgende energieprijzen vormen een uitdaging voor veel voetbalclubs. Er zijn al clubs die hun energierekening niet meer kunnen betalen. Daarnaast worden de dagelijkse boodschappen duurder, wat zorgen baart bij veel gezinnen. Om de kosten te drukken, is het belangrijk om op de kleintjes te letten: veldverlichting direct uitdoen na de laatste training, geen lichten laten branden in de kleedkamers en kort douchen.
tags: #wat #komt #na #hoofdklasse #voetbal