IJshockey is een dynamische en intensieve teamsport die op een ijsvlakte wordt gespeeld. De sport staat bekend om zijn snelheid, fysieke contacten en de constante beweging van de puck. Het spel kan soms complex lijken, vooral voor beginners, omdat de actie snel gaat en de regels niet altijd direct duidelijk zijn. Dit artikel beoogt een heldere uitleg te geven van een belangrijk aspect van het ijshockey: de powerplay.
De Basis van IJshockey
Voordat we dieper ingaan op de powerplay, is het belangrijk om een basisbegrip te hebben van de sport zelf. IJshockey wordt gespeeld op een ijsbaan van 60 bij 30 meter (in Noord-Amerika kan dit 61 bij 26 meter zijn). Het speelveld is verdeeld in drie zones: de verdedigingszone, de neutrale zone en de aanvalszone. Aan beide uiteinden van het veld bevindt zich een doel van 1,83 bij 1,23 meter. Een wedstrijd bestaat uit drie periodes van elk 20 minuten zuivere speeltijd.
Elk team bestaat uit zes spelers op het ijs: een doelman, twee verdedigers en drie aanvallers. Vanwege de hoge intensiteit van het spel, wordt er continu gewisseld tussen spelers. De puck, een platte schijf van gevulkaniseerd rubber (2,5 cm dik en 7,5 cm in diameter), wordt met een stick verplaatst. Spelers dragen beschermende uitrusting, zoals helmen, scheen- en elleboogbeschermers, handschoenen en borst- en schouderbescherming, om zich te beschermen tegen blessures.
Het spel begint met een face-off, waarbij een speler van elk team klaarstaat om de puck te veroveren zodra de scheidsrechter deze in het spel brengt. Na een doelpunt of overtreding volgt er weer een face-off.
Overtredingen en Strafmaten
IJshockey is een fysieke sport, maar niet alles is toegestaan. Overtredingen worden bestraft met tijdstraffen. De ernst van de overtreding bepaalt de duur van de straf, meestal 2 of 5 minuten. Tijdens een straf moet de bestrafte speler op de strafbank plaatsnemen, waardoor zijn team met een speler minder op het ijs staat. Enkele voorbeelden van overtredingen zijn:
Lees ook: Alles wat je moet weten over ijshockey powerplays
- Holding: Het vasthouden van een tegenstander.
- Boarding: Een tegenspeler opzettelijk hardhandig tegen de boarding duwen.
- Slashing: Een tegenspeler met de stick slaan.
- Hooking: Een tegenspeler proberen af te remmen met de stick (haken).
- Charging: Een paar stappen of een sprong maken voordat een tegenspeler een bodycheck krijgt.
- Roughing: Een tegenspeler te hardhandig aanpakken.
- High sticking: De stick boven de schouders houden, waardoor een gevaarlijke situatie ontstaat.
- Interference: Een speler verhindert de beweging van een tegenstander die de puck niet in zijn bezit heeft.
Er zijn ook overtredingen die zwaarder worden bestraft, zoals het starten van een vechtpartij of het opzettelijk verwonden van een tegenstander. In dergelijke gevallen kan de speler naar de kleedkamer worden gestuurd. Wangedrag jegens een tegenstander of de wedstrijdleiding kan leiden tot een straf van 10 minuten, waarbij de speler onmiddellijk door een teamgenoot mag worden vervangen.
Een specifieke overtreding is het haken of trippen van een doorgebroken tegenstander, wat kan leiden tot een penalty shot. In dit geval mogen alle spelers zich terugtrekken naar hun eigen spelersbank, en de aanvallende speler mag vanaf de middenstip vrij op de doelman afschaatsen.
Wat is een Powerplay?
Een powerplay ontstaat wanneer een team een overtreding begaat en een speler naar de strafbank moet. Het andere team speelt dan met een man meer op het ijs, wat een aanzienlijk voordeel oplevert. Deze situatie staat bekend als een "man-meer-situatie" of powerplay. Het team met de extra speler heeft nu een grotere kans om te scoren, omdat ze meer ruimte en mogelijkheden hebben in de aanvalszone.
Tijdens een powerplay proberen teams hun aanvallende strategieën aan te passen om optimaal te profiteren van de extra speler. Dit kan inhouden dat ze de puck sneller rondspelen, meer schoten op het doel afvuren en proberen de verdediging van de tegenstander uit positie te lokken.
Powerplay Strategieën
Er zijn verschillende strategieën die teams kunnen gebruiken tijdens een powerplay. Enkele veelvoorkomende tactieken zijn:
Lees ook: Bekerfinale Den Haag - Heerenveen
- De Umbrella: Hierbij staan vier spelers in een halve cirkel (als een paraplu) rond de aanvalszone, terwijl de vijfde speler voor het doel staat om rebounds te verzamelen of af te leiden.
- De 1-3-1: Deze formatie bestaat uit één speler hoog in het midden, drie spelers aan de zijkanten en één speler voor het doel. Het doel is om de puck snel rond te spelen en de verdediging uit elkaar te trekken.
- De Box: Vier spelers vormen een vierkant in de aanvalszone, terwijl de vijfde speler rond het vierkant beweegt om openingen te creëren.
Het succes van een powerplay hangt af van verschillende factoren, waaronder de kwaliteit van de spelers, de effectiviteit van de strategie en de discipline van het team dat in de penaltykill zit.
Penaltykill
De penaltykill is de situatie waarin een team met een man minder speelt als gevolg van een straf. Het doel van de penaltykill is om te voorkomen dat de tegenstander scoort tijdens de powerplay. Dit vereist een sterke verdediging, discipline en effectieve communicatie tussen de spelers.
Tijdens een penaltykill proberen teams de volgende strategieën toe te passen:
- De Box: Vier spelers vormen een vierkant voor het doel om schoten te blokkeren en de passing lanes te verstoren.
- De Diamond: Vier spelers vormen een diamantvormige formatie om de aanvallers te omsingelen en de puck uit de aanvalszone te werken.
- Aggressieve Forechecking: Proberen de puck vroegtijdig te veroveren in de neutrale zone of de aanvalszone van de tegenstander om de powerplay te onderbreken.
Een succesvolle penaltykill kan de momentum van een wedstrijd veranderen en het team vertrouwen geven.
Speciale Situaties en Regels
Er zijn enkele speciale situaties en regels die van invloed kunnen zijn op de powerplay:
Lees ook: Alles over ijshockeyschaatsen maat 39 voor dames
- Icing: Als een team tijdens een penaltykill de puck van achter hun eigen verdedigingslijn over de doellijn van de tegenstander schiet, wordt er geen icing gefloten. Dit geeft het team in de penaltykill een manier om de puck uit hun zone te krijgen zonder een face-off in hun verdedigingszone te riskeren. Wanneer de puck vanuit de eigen helft over de doellijn van de tegenstander wordt geschoten met een gelijk spelersaantal en de verdedigende speler de puck niet kan spelen, is er sprake van icing.
- Doelpunt: Als het team in de powerplay een doelpunt scoort, eindigt de straf voor de bestrafte speler, tenzij het een zware straf is (bijv. een 5-minutenstraf).
- Twee Straffen: Als een team twee straffen tegelijkertijd oploopt, spelen ze met twee man minder. Dit geeft de tegenstander een "5-tegen-3" powerplay, wat een enorme kans is om te scoren.
- Afgebroken Powerplay: Een powerplay wordt afgebroken als de tegenpartij een straf maakt. In dat geval ontstaat er een 4 tegen 4 situatie, en de overgebleven tijd van de eerste straf komt te vervallen.
Het Belang van de Powerplay
De powerplay is een cruciaal onderdeel van het ijshockey. Teams die effectief zijn in de powerplay hebben een grotere kans om wedstrijden te winnen. Het vermogen om te scoren met een man meer kan het verschil maken in close games en play-off series. Teams besteden veel tijd aan het oefenen van hun powerplay-strategieën en het analyseren van de penaltykill van hun tegenstanders.
Scheidsrechters en Spelregels
IJshockeywedstrijden worden geleid door vier scheidsrechters: twee hoofdscheidsrechters (te herkennen aan de rode banden om hun armen) en twee linesmen. De scheidsrechters zijn verantwoordelijk voor het handhaven van de regels, het toekennen van straffen en het controleren van het spel. De linesmen zijn verantwoordelijk voor het afhandelen van icing, offside en de meeste face-offs.
Scheidsrechters hanteren het begrip OBI (Obvious, Benefit, Injury) bij het beoordelen van overtredingen. Dit betekent dat ze kijken of de overtreding duidelijk is, of er voordeel is behaald en of er een blessure is veroorzaakt. Kleine overtredingen zonder voordeel of potentieel gevaar worden soms bewust onbestraft gelaten.
Misverstanden over Scheidsrechters
Er bestaan vaak misverstanden over de rol van scheidsrechters in het ijshockey. Sommige mensen denken dat scheidsrechters partijdig zijn of in het middelpunt van de belangstelling willen staan. In werkelijkheid proberen scheidsrechters eerlijk te zijn en blessures te voorkomen. Ze maken soms fouten, maar ze willen presteren en de mooiste wedstrijden leiden.
Het is belangrijk om nieuwe scheidsrechters de ruimte te geven om te groeien en te leren. Een goede ontvangst en benadering op het ijs kan de scheidsrechter positief beïnvloeden.