In de huidige voetbalwereld, met name binnen amateurverenigingen, is het begrip 'kaderlid KNVB' van cruciaal belang. Het omvat meer dan alleen trainers en coaches; het verwijst naar iedereen die een rol vervult binnen een vereniging, van jeugdtrainers tot scheidsrechters, commissieleden en bestuursleden. Dit artikel duikt diep in de betekenis van een kaderlid, het belang van goed kaderbeleid en de manieren waarop verenigingen hun kader kunnen werven, behouden en ondersteunen.
Wat is een Kaderlid?
Een kaderlid is een essentieel onderdeel van elke voetbalvereniging. Het is iemand die een functie bekleedt en bijdraagt aan het functioneren van de club. Dit kan variëren van een jeugdtrainer die de basis legt voor toekomstige voetballers, tot een scheidsrechter die zorgt voor een eerlijk spelverloop, een commissielid dat evenementen organiseert, of een bestuurder die de strategische richting van de club bepaalt. Elk kaderlid draagt bij aan het succes en de continuïteit van de vereniging.
Bij deze functies hoort ook een bepaald verwachtingspatroon. Vaak geven kaderleden aan dat ze graag iets voor de club willen doen omdat hun kind daar actief is of dat ze iets voor de vereniging willen terugdoen. Ook geven ze aan dat ze het leuk vinden om jeugd in hun ontwikkeling te willen begeleiden. Iets wat ze ook hopen te ontvangen in hun persoonlijke ontwikkeling.
Het Belang van Kaderbeleid
Kaderbeleid is het fundament onder een succesvolle amateurvereniging. Een gestructureerd kaderbeleid leidt tot meer plezier bij trainers en spelers. Dit heeft weer effect op de spelers en leidt tot het behoud van het kader. Dit zal ook weer een aantrekkingskracht hebben op potentiële nieuwe kaderleden. Het zorgt voor een duidelijke structuur, waarin taken, verantwoordelijkheden en verwachtingen helder zijn gedefinieerd. Dit draagt bij aan de kwaliteit van de jeugdafdeling en zorgt ervoor dat de vereniging als geheel beter functioneert.
De KNVB helpt clubs op weg om te komen tot een goed kaderbeleid. Een goed begin is het halve werk. Het projectplan staat in de startblokken en is klaar voor de uitvoering in de praktijk.
Lees ook: Maatschappelijke betrokkenheid in het amateurvoetbal: een onderzoek.
De Rol van de KNVB
De KNVB (Koninklijke Nederlandse Voetbalbond) speelt een cruciale rol in het ondersteunen van amateurverenigingen bij het ontwikkelen en implementeren van effectief kaderbeleid. In deze onzekere tijden biedt de KNVB amateurclubs en vrijwilligers de mogelijkheid om op een eenvoudige en laagdrempelige manier toch met voetbal bezig te blijven. Op maandag 25 mei werd een webinar uitgezonden over het belang van goed kaderbeleid bij een amateurvereniging.
Om clubs te helpen bij het werven en behouden van kaderleden, heeft de KNVB handvatten opgesteld waar clubs mee aan de slag kunnen om hun kaderbeleid te optimaliseren. De KNVB biedt diverse hulpmiddelen en informatie, zoals webinars, handleidingen en online platforms zoals KNVB Assist, om verenigingen te ondersteunen bij het werven, opleiden en begeleiden van hun kaderleden.
Uitdagingen en Oplossingen
Ambitieuze trainers zoeken tegenwoordig heel snel 'een hoger niveau' en 'meer status'. Dit geldt ook voor het wegtrekken van jeugdspelers. Hoe kan een kleine club hier mee omgaan? Soms kun je de ambitie van trainers niet tegenhouden en zullen zij op zoek gaan naar een omgeving die meer aansluit bij hun wensen. Door op een goede manier afscheid te nemen doe je er als vereniging alles aan om de betreffende trainer met open armen te ontvangen op een later moment. Maar er zijn tal van andere manieren om goede, ambitieuze trainers te behouden voor jouw vereniging. Praat met hen over het vergroten van hun verantwoordelijkheden, meer zeggenschap in het voetbalbeleid, het uitstippelen van een carrièrepad met mogelijke doorgroei binnen de eigen vereniging. Het ‘status’ gevoel kan ook vergroot worden door de mate van invloed op het ontwikkelen van het voetballen binnen de vereniging. Daar kunnen trainers zeker gevoelig voor zijn.
Werven van Kaderleden
Het werven van kaderleden is de eerste stap naar een sterk kader. Het is belangrijk om een aantrekkelijke omgeving te creëren waarin mensen zich graag willen inzetten voor de club. Dit kan door:
- Duidelijke communicatie: Maak helder welke functies beschikbaar zijn en wat de verantwoordelijkheden inhouden.
- Waardering: Laat zien dat de inzet van vrijwilligers wordt gewaardeerd, bijvoorbeeld door middel van een vrijwilligersavond of een kleine attentie.
- Flexibiliteit: Bied verschillende mogelijkheden aan om vrijwilligerswerk te doen, zodat mensen een functie kunnen vinden die past bij hun tijd en interesses.
Het werven van kaderleden is dus géén eindstation, maar een begin die de nodige aandacht verdient. Geef aan dat je als club ook die verantwoordelijkheid neemt en dat je er alles aan wilt doen om daaraan tegemoet te komen, maar dat je dan van hen een actieve houding verwacht.
Lees ook: KNVB-overschrijvingen: Een complete gids
Begeleiden en Ondersteunen van Kaderleden
Eenmaal geworven, is het essentieel om kaderleden goed te begeleiden en te ondersteunen. Dit kan door:
- Introductieprogramma: Zorg voor een goede introductie, waarin nieuwe kaderleden kennis maken met de club, hun taken en de andere vrijwilligers. Een introductiebijeenkomst waar dit beleid nader wordt toegelicht is daar een mooi middel voor. Dat kan gebeuren door een Hoofd Opleiding of scheidsrechterscoördinator, maar net zo goed door een commissielid of een andere vrijwilliger. Belangrijk is daarin de eerste kennismaking, maar wacht daarna ook niet te lang met het vervolg. Maak een concreet stappenplan dat in het beleid wordt vastgelegd.
- Opleidingen en cursussen: Bied mogelijkheden aan om relevante opleidingen en cursussen te volgen, bijvoorbeeld via de KNVB.
- Begeleiding: Stel een mentor aan die nieuwe kaderleden kan begeleiden en ondersteunen bij hun taken. Begeleiden is niet hetzelfde als beoordelen. Tijdens het begeleiden probeer je de trainer/coach te ontwikkelen in zijn of haar vaardigheden (op en rondom het veld). Zodra je van plan bent om een trainer te beoordelen dan doe je dit bij voorkeur o.b.v. gemaakte planningsafspraken aan het begin van het seizoen, de vooraf bepaalde doelstellingen en het functieprofiel.
- Regelmatig contact: Houd regelmatig contact met kaderleden om te horen hoe het gaat en waar ze eventueel hulp bij nodig hebben.
Behouden van Kaderleden
Het behouden van kaderleden is net zo belangrijk als het werven ervan. Dit kan door:
- Waardering: Toon regelmatig waardering voor de inzet van kaderleden, bijvoorbeeld door middel van een bedankje, een compliment of een kleine attentie. Gestructureerd kaderbeleid zal vooral leiden tot meer plezier bij trainers en spelers. Daarnaast zal het leiden tot behoud van het kader en zal dit ook een aantrekkingskracht hebben op potentiële nieuwe vrijwilligers.
- Uitdaging: Bied kaderleden de mogelijkheid om zich verder te ontwikkelen en nieuwe uitdagingen aan te gaan.
- Betrokkenheid: Betrek kaderleden bij de besluitvorming van de club en geef ze de ruimte om hun ideeën in te brengen.
- Sociale activiteiten: Organiseer sociale activiteiten, zoals een teamuitje of een barbecue, om de band tussen de kaderleden te versterken.
Niet iedereen is in staat (veel) uren in de club te steken, maar er zijn genoeg mensen die iets voor de club willen betekenen. Door hen goed te begeleiden en binding te creëren met de club, bestaat de kans dat ze dusdanig enthousiast raken dat ze voor een langere periode bij de club betrokken blijven. Voor de ene vrijwilliger zal het daarmee volstaan, maar een ander zal het mogelijk fijn vinden om nog meer ondersteuning en begeleiding te krijgen.
Specifieke Functies binnen het Kader
Binnen een voetbalvereniging zijn er verschillende functies die onder het kader vallen. Enkele belangrijke functies zijn:
- Trainer/Coach: De trainer/coach is verantwoordelijk voor het trainen en begeleiden van een team. Wat hoort er nog meer bij de functieomschrijving van een trainer of coach? In algemene zin zou je kunnen beschrijven welke verantwoordelijkheden, taken en eventuele bevoegdheden de trainer/coach heeft. Er zijn verenigingen die ook de volgende zaken toevoegen: Organogram, werkomgeving, missie/visie, tijdsinvestering, eigenschappen en kernwaarden.
- Hoofd Opleidingen: Het Hoofd Opleidingen is verantwoordelijk voor het formuleren, communiceren en uitvoeren van het voetbaltechnisch deel van het jeugdbeleid. Tevens is hij verantwoordelijk voor de samenstelling van het technisch jeugdkader voor de selectieteams.
- Leeftijdscoördinator: Elke leeftijdscategorie kent een aparte coördinator. Deze coördinator is verantwoordelijk voor alle organisatorische aspecten met betrekking tot de teams en eerste aanspreekpunt voor leiders en spelers Hij zorgt voor het vinden van leiders voor alle teams in de leeftijdscategorie en trainers voor de niet selectie teams. Hij zorgt voor het indelen van de teams voor het volgende seizoen en stemt dat af met het hoofd opleidingen als het gaat om selectieteams.
- Wedstrijdsecretaris: De wedstrijdsecretaris zorgt voor het inplannen van oefenwedstrijden, verplaatsen van wedstrijden en contacten met andere clubs en de KNVB inzake diverse organisatorische wedstrijdzaken.
- Scheidsrechter: De scheidsrechter zorgt voor een eerlijk spelverloop tijdens wedstrijden.
- Commissielid: Een commissielid is betrokken bij de organisatie van evenementen en andere activiteiten binnen de vereniging.
- Bestuurslid: Een bestuurslid is verantwoordelijk voor het besturen van de vereniging en het bepalen van de strategische richting.
Kaderbeleid in de Praktijk: Voorbeelden en Tips
Om kaderbeleid succesvol te implementeren, is het belangrijk om een stappenplan te volgen. Een voorbeeld van zo'n stappenplan is:
Lees ook: Scheidsrechter niet aanwezig? Dit zijn de stappen
- Analyse: Breng de huidige situatie in kaart en bepaal welke functies binnen het kader ingevuld moeten worden.
- Werving: Start een wervingscampagne om nieuwe kaderleden te vinden.
- Selectie: Selecteer de meest geschikte kandidaten voor de verschillende functies.
- Introductie: Zorg voor een goede introductie, waarin nieuwe kaderleden kennis maken met de club en hun taken.
- Opleiding: Bied mogelijkheden aan om relevante opleidingen en cursussen te volgen.
- Begeleiding: Stel een mentor aan die nieuwe kaderleden kan begeleiden en ondersteunen bij hun taken.
- Evaluatie: Evalueer regelmatig het functioneren van de kaderleden en geef feedback.
- Waardering: Toon regelmatig waardering voor de inzet van kaderleden.
Vrijwilligersvergoedingen
Een discussie bij goed kaderbeleid is vaak ook het bieden van een gebalanceerde (vrijwilligers)vergoeding aan kaderleden (hoofd opleiding, technisch coördinatoren en trainers). Zijn er richtlijnen c.q. referentiecijfers (bij voorkeur afhankelijk van verenigingsgrootte) voor de hoogte van (vrijwilligers)vergoedingen voor kaderleden? De KNVB kan helaas geen overzicht van deze gegevens bieden, maar NMC Bright (partner van de KNVB) heeft in 2016 hier onderzoek naar gedaan in het amateurvoetbal.
Pedagogische en Didactische Aspecten
Is er binnen het kaderbeleid ook aandacht voor het pedagogische/didactische deel onder trainers/coaches? Dit is afhankelijk van wat de vereniging in het functieprofiel van de trainer/coach zet maar de KNVB vindt het belangrijk dat trainers/coaches op weg geholpen worden om de spelers nog beter te kunnen begeleiden tijdens trainingen en wedstrijden. Dit zit zowel aan de voetbalinhoudelijke kant (wat) als ook op de pedagogische kant (hoe, de manier waarop). Tijdens de HO-opleidingen ontwikkel je vaardigheden hoe je dit in de praktijk zo goed mogelijk kunt doen richting de trainers. Meer info? Klik hier!
Omgaan met Ouders
Wij merken dat trainer/coaches ook afhaken door de omgang met ouders. Hebben jullie materiaal voor trainers/coaches hoe zij het beste om kunnen gaan met ouders? (vooral voor jongere teams) Zeker, deze informatie is te vinden op KNVB Assist, specifiek de pagina trainersinformatie.
Kleine Clubs versus Grote Clubs
Hoe moeten kleine clubs het verschil maken tov alle grote clubs? Ambitieuze trainers zoeken tegenwoordig heel snel 'een hoger niveau' en 'meer status'. Dit geldt ook voor het wegtrekken van jeugdspelers. Hoe kan een kleine club hier mee omgaan? Soms kun je de ambitie van trainers niet tegenhouden en zullen zij op zoek gaan naar een omgeving die meer aansluit bij hun wensen. Door op een goede manier afscheid te nemen doe je er als vereniging alles aan om de betreffende trainer met open armen te ontvangen op een later moment.
Maar er zijn tal van andere manieren om goede, ambitieuze trainers te behouden voor jouw vereniging. Praat met hen over het vergroten van hun verantwoordelijkheden, meer zeggenschap in het voetbalbeleid, het uitstippelen van een carrièrepad met mogelijke doorgroei binnen de eigen vereniging. Het ‘status’ gevoel kan ook vergroot worden door de mate van invloed op het ontwikkelen van het voetballen binnen de vereniging. Daar kunnen trainers zeker gevoelig voor zijn.
Onderbouw versus Bovenbouw
Bij de onderbouw vind je vrij snel een trainer, want vaak is er wel een ouder die dit wil oppakken. Hoe pak je dit aan in de bovenbouw, wanneer veel ouders aangeven niet meer training te willen geven aan hun eigen kinderen? Heel herkenbaar. Wij hebben wel ervaren dat door de “talentvolle” ouder/trainer intensief te begeleiden, deze categorie ouders wel vaker door wil gaan. Ook door de situatie van “het eigen kind” goed bespreekbaar te maken. Wij hebben ook ervaren dat door de situatie een gezamenlijk probleem te maken (dus van club en ouders van dat betreffende team) een oplossing toch vaak in de oudergroep gevonden kan worden. Denk hierbij bijvoorbeeld aan ouders die de hoofdtrainer/coach één of meerdere keren per week assisteren en de hoofdtrainer/coach dan helpen in situaties waar het om het eigen kind van de hoofdtrainer/coach gaat.
Planning van Trainingen
Waar wij veel tegen aan lopen, vooral bij trainers uit bijvoorbeeld de selectie, is dat deze alleen een team willen trainen indien dit ook aansluit bij de eigen training. Dat zorgt voor problemen bij de planning van de trainingen. Daar is misschien geen oplossing voor maar wellicht hebben jullie voorbeelden/tips? Ook heel herkenbaar. In ons 1e elftal komt 60% van buiten Doorn (woonde vroeger wel in Doorn, maar zijn vaak door studie uitgevlogen). Dit vraagt vaak maatwerk. Deze categorie trainers zijn de eerste trainers die wij inplannen in het trainersschema. Hun eigen selectietraining start om 20.30 uur en dan proberen we het zo te plannen dat de jeugdtraining van hen een kwartier daarvoor eindigt. Bij deze categorie trainers wil het ook nog wel eens helpen als men de km vergoed krijgt, en we hebben een keer een dergelijke trainer over kunnen halen door te zorgen dat hij een maaltijd kon nuttigen op de club (verzorgt door een ouder van het te trainen jeugdteam).
Maatwerk in Begeleiding
Is er verschil tussen hoe je een volwassen vrijwilliger begeleid en benadert de eerst keer, versus een jeugdspeler die voor het eerst trainer wordt? Hoezeer maak je er maatwerk van? Het meest ideale is dat je voor elk kaderlid een stukje maatwerk maakt. In de praktijk is dat natuurlijk erg lastig vanwege de tijdsbelasting. Toch proberen wij a.d.h.v. ons standaard begeleidingsformulier voor trainers- of coaches bij de voor die persoon relevante onderwerpen langer/uitgebreider stil te staan dan bij de voor hem/haar minder relevante onderwerpen. Daarnaast is het bij een jeugdspeler ook belangrijk of hij/zij het als hobby doet, als bijverdienste of als stage voor bijv. een CIOS-opleiding. De laatste categorie maakt dat je meer inhoud mag vragen.
Prestatief versus Recreatief
Maak je ook onderscheid in prestatief en recreatief? Bij DEV Doorn maken we geen onderscheid tussen prestatief en recreatief. We begeleiden beide doelgroepen. Wellicht kan dat bij ons ook iets makkelijker omdat we circa 22 jeugdteams hebben. De manier van begeleiden voor beide doelgroepen is wel anders. Bij het prestatieve kader gaan we meer de diepte in en zijn de kwalitatieve eisen hoger dan bij het kader van recreatieve teams. De ervaring is wel dat het recreatieve kader begeleiding en aandacht zeer waardeert. Met name het gevoel van rugdekking wordt als prettig ervaren.
Samenstellen van een Kaderbeleidscommissie
Wil je als bestuur aan de slag met Kaderbeleid? Waar moet je dan beginnen? We proberen je op weg te helpen. Een van de eerste vragen: gaan we als bestuur zelf die kar trekken? Of betrekken we andere mensen erbij om met dit thema aan de slag te gaan? Binnen een vereniging zijn er altijd mensen enthousiast te krijgen om een bijdrage te leveren. Bedenk eerst welke specifieke competenties er nodig zijn in deze werkgroep en benader daarna actief leden (en ouders!). Geef iedereen ook echt een kans om zich aan te melden en mee te denken.
Eén van de eerste overwegingen is of het bestuur zelf de leiding neemt bij het aanpakken van dit thema of dat andere leden worden betrokken om hiermee aan de slag te gaan. Voordat er actief leden (en ouders!) benaderd kunnen worden, is het belangrijk om eerst de specifieke competenties die nodig zijn binnen deze doelgroep te identificeren.
Bij het vormen van de commissie/werkgroep 'Kaderbeleid' is het essentieel dat de opdracht voor de commissie/werkgroep duidelijk is. In de beginfase kennen de groepsleden elkaar mogelijk nog niet goed en kan er weinig onderlinge verbondenheid zijn. In deze fase is het van belang dat de commissievoorzitter het voortouw neemt en het team begeleidt. De voorzitter dient inzicht te hebben in de commissie/werkgroep en de vereniging als geheel. Vaak volgen mensen in teams en verenigingen bepaalde codes en patronen die als 'normaal' worden beschouwd. Het is daarom handig dat de commissievoorzitter bekend is met de juiste wegen, codes en patronen binnen de vereniging.
Zorg ervoor dat je commissie/werkgroep voor ‘Kaderbeleid’ divers is samengesteld, wat bij voorkeur een afspiegeling is van de vereniging en verschillende doelgroepen vertegenwoordigd. Juist de verschillen binnen een diverse groep leveren op lange termijn meer resultaat op. Tegelijkertijd vragen deze verschillen meer aandacht. In de commissie/werkgroep zul je de individuele teamleden goed moeten leren kennen om ook daadwerkelijk van elkaar krachten gebruik te kunnen maken. Zo kun je vanuit alle perspectieven kijken naar inhoud en proces, waardoor je goede en gedragen afwegingen kunt maken ten aanzien van kaderbeleid.
Verantwoordelijkheid
Binnen de vereniging zijn er mensen verantwoordelijk voor het werven, informeren, introduceren, op weg helpen en doorontwikkelen van (nieuwe) bestuursleden, trainers of scheidsrechters. Omdat zij uiteindelijk (mede) verantwoordelijkheid dragen voor de uitvoering is het van belang dat zij ook kunnen meedenken (als zij niet één van de initiatiefnemers zijn). Denk hierbij bijvoorbeeld aan functionarissen als het bestuurslid vrijiwlligers, Hoofd Opleiding, huidige trainers en de voorzitter van de jeugd- of scheidsrechterscommissie.