Handbal, een dynamische en spannende sport, maakt sinds 1936 deel uit van de Olympische Zomerspelen. De sport wordt wereldwijd steeds populairder, mede dankzij de successen van teams zoals het Nederlandse dameshandbalteam. Dit artikel duikt in de geschiedenis van het WK dames handbal, met speciale aandacht voor de prestaties van TeamNL en de ontwikkelingen van de sport zelf.
De Vroege Jaren van Handbal
Het woord handbal werd al in 1890 voor de eerste keer gebruikt door Nederlandse gymleraren. Die sport werd bedacht als een variant voor voetbal, die door meisjes kon worden beoefend tijdens de lessen gymnastiek. Er waren heel andere spelregels dan tegenwoordig. Het was bijvoorbeeld verboden om met de bal te lopen. Die moest in stilstand van de ene speler naar de andere worden verplaatst. Ook het Nederlandsch Gymnastiek Verbond bemoeide zich er in die begintijd mee, de verre voorloper van de huidige KNGU. Voor deze organisatie was handbal ideaal voor de turners om te werken aan hun lenig- en behendigheid.
Aan het begin van de vorige eeuw bestonden er dus alleen al in Nederland verschillende varianten van handbal. Dat klinkt misschien gek, maar zolang die sporters geen onderlinge wedstrijden speelden, was er niets aan de hand. Op dezelfde manier ging het ook in andere landen, die allemaal eigen spelregels hadden, ieder met een eigen naam voor hun sport. Ook in dit geval was dat geen probleem, want al die verschillende handbalvarianten kwamen elkaar toch nooit tegen. Pas toen handbalteams internationale wedstrijden wilden spelen, ontstond er behoefte aan één overkoepelend internationaal reglement.
De Opkomst van Internationaal Handbal
Precies in diezelfde tijd kreeg handbal in Nederland steeds meer bekendheid. Dat begon met demonstraties en eenmalige wedstrijden in verschillende turnkringen, met de oudste melding in 1925 in het Gewest Friesland van het Gymnastiekverbond. In 1926 voegde de Turnkring uit Groningen handbal toe aan het vaste programma, met gebruik van de internationale spelregels. De eerste competities begonnen, op voetbalvelden met twee keer elf spelers. Vooral in de grensgebieden werden de eerste wedstrijden gespeeld tegen Duitse teams.
Pas tijdens de Olympische Spelen later dat jaar in Amsterdam kon het Nederlandse publiek eindelijk met eigen ogen zien hoe goed de Duitse handballers waren. Zij gaven in het Olympisch Stadion een korte demonstratie zoals nog nooit eerder was vertoond. In 1942 kwam dan eindelijk een zelfstandige handbalbond, die over zijn eigen spelregels ging.
Lees ook: Het Handbal Spektakel: Mis de Nederlandse Dames niet!
De Start van het WK Dames Handbal
Sinds 1957 wordt het WK voor dames gespeeld. Daaraan hebben in totaal 54 landen deelgenomen. Slechts vijftien landen hebben in al die jaren de medailles onderling verdeeld. Roemenië is slechts het enigste land dat aan alle wereldkampioenschappen heeft deelgenomen. In 1962 behaalde men de wereldtitel en zilver was er in 1973 en 2005. Slechts eenmaal in die 56 jaar wist een niet Europees land de wereldtitel te behalen. In 1995 werd Korea wereldkampioen door Hongarije met 25-20 te verslaan.
Hongarije is in de historisch gezien het meest succesvolle land geweest. Negen keer stonden de Hongaarse vrouwen op het podium. Wereldkampioen werden ze slechts eenmaal in 1965. Vier keer werd er zilver gewonnen (1957, 1982, 1995 en 2003) en vier keer was er brons (1971,1975, 1978 en 2005). Ook boekte de Hongaarse vrouwen de grootse overwinning ooit tijdens een EK. In 2005 werd Australië met 57-9 verslagen.
Als we de Sovjet Unie (tot 1990) en Rusland (vanaf 1993) samen voegen dan komen we tot tien podium plaatsen. Dan hebben we het over zeven wereldtitels ( 1982, 1986, 1990, 2001, 2005, 2007 en 2009), twee zilveren medailles (1975 en 1978) en een bronzen medaille (1973). Oost-Duitsland, West Duitsland en het tegenwoordige Duitsland heeft in het verleden als we alles samenvoegen onder Duitsland acht podium plaatse behaald. Oost Duitsland pakte driemaal de wereldtitel (1971, 1975 en 1978). Duitsland won de titel in 1993. Noorwegen behaalde acht podium plaatsen waaronder twee wereldtitels (1999 en 2011). Verder was er driemaal zilver en driemaal brons.
TeamNL op het WK: Van Deelname tot Wereldtitel
Voor Nederland is het de negende keer dat men gaat deelnemen aan het WK. De achtste plaats in 1971 was lang het beste resultaat tot men in 2005 de historische vijfde plaats wist te bemachtigen. De 15e plaats van 2011 was tot nu toe het mist goede resultaat.
De Nederlandse ploeg kende een moeizame start van het toernooi in Japan in 2019. De eerste wedstrijd in de groepsfase, tegen Slovenië, ging met 26-32 verloren. Daarna volgden overwinningen op het sterker geachte Servië en drievoudig wereldkampioen Noorwegen, maar vervolgens ging Oranje in de tweede ronde weer twee keer onderuit.
Lees ook: Wanneer Handbal Dames?
De Wereldtitel van 2019
De Nederlandse handbalsters zijn voor de eerste keer in de geschiedenis wereldkampioen geworden in 2019. Spanje werd in een bloedstollende finale van het WK in Japan in de slotfase verslagen met 30-29.
Oranje begon niet goed aan het duel, terwijl de Spaanse ploeg uit de startblokken schoot. Daardoor keek Nederland al snel tegen een achterstand aan van 6-2 en 9-5. Maar de ploeg rechtte al snel de rug, zag Tess Wester enkele cruciale reddingen verrichten, en wist terug te komen tot 9-9.
Daarna nam Nederland, dat in de halve finale verrassend olympisch kampioen Rusland in een thriller had verslagen (33-32), het initiatief en kwam het steeds beter in het spel. Vlak voor rust nam het team van bondscoach Emmanuel Mayonnade voor het eerst een voorsprong en bij de pauze was de marge zelfs drie: 16-13.
In de tweede helft liep Nederland uit naar een marge van zelfs vijf doelpunten, maar Spanje knokte zich terug in de wedstrijd (23-21, 25-24). De spanning nam vervolgens toe, toen zowel Nederland als Spanje fouten maakte en de marge maar klein bleef. Met nog vijf minuten op de klok leidde Oranje met 28-26.
Spanje bracht het verschil weer terug naar één en kreeg de kans op gelijke hoogte te komen. Met een geweldige redding voorkwam Tess Wester dat in eerste instantie. Twee minuten voor het einde kwamen de Spaanse vrouwen alsnog langszij: 29-29.
Lees ook: KNVB-overschrijvingen: Een complete gids
Een bloedstollende ontknoping volgde. Iets meer dan een halve minuut voor het einde verloor Nederland de bal en mocht Spanje de tijd uitspelen en op jacht gaan naar de winnende treffer.
Het was opnieuw Wester die Nederland redde met een geweldige save, waarna Hernandez rood kreeg vanwege het hinderen van Wester bij het uitgooien.
Daarop kreeg Nederland aan de andere kant, met nog zes seconden op de klok, een strafworp. Die kans benutte Lois Abbingh koelbloedig.
De weg naar de Finale:
- Eerste groepsfase Nederland-Slovenië 26-32
- Eerste groepsfase Nederland-Angola 35-28
- Eerste groepsfase Nederland-Cuba 51-23
- Eerste groepsfase Nederland-Servië 36-23
- Eerste groepsfase Nederland-Noorwegen 30-28
- Tweede groepsfase Nederland-Duitsland 23-25
- Tweede groepsfase Nederland-Denemarken 24-27
- Tweede groepsfase Nederland-Zuid-Korea 40-33
- Halve finale Nederland-Rusland 33-32
- Finale Nederland-Spanje 30-29
Voor Mayonnade is met de wereldtitel meteen de missie geslaagd om Nederland naar de Olympische Spelen te loodsen, want voor de kampioen lag een ticket klaar.
Nederland was al zeker van deelname aan het volgende WK, omdat tegenstander Spanje als gastheer in 2021 al automatisch geplaatst is.
Trauma's en Triomfen: Noorwegen als Rivale
De Nederlandse handbalsters hebben in de loop der jaren een aantal pijnlijke nederlagen geleden tegen Noorwegen. Tussen 2015 en 2018 versperde de Scandinavische topploeg vier keer de weg voor Oranje op grote toernooien:
- WK 2015 (Denemarken): Nederland verloor de finale met 31-23.
- Olympische Spelen 2016 (Rio de Janeiro): Nederland verloor de bronzen finale met 26-36.
- EK 2016 (Zweden): Nederland verloor de finale met 29-30.
- WK 2017 (Duitsland): Nederland verloor de halve finale met 32-23.
Deze nederlagen hebben geleid tot een sportief trauma voor de Nederlandse handbalsters, maar tegelijkertijd ook tot een grote hunkering om Noorwegen te verslaan.
De Impact op de Sport in Nederland
De successen van de Nederlandse handbalvrouwen hebben een positieve invloed op de populariteit van de sport in Nederland. Steeds meer jonge meisjes kijken op naar speelsters als Laura van der Heijden, Estavana Polman en Tess Wester. Nederland en Duitsland organiseren dit jaar het WK handbal voor vrouwen.
Quintus Handbal: Een Sterke Basis
Dit jaar bestaat Quintus handbal 75 jaar en dat willen we natuurlijk niet ongemerkt voorbij laten gaan. Een geschiedenis die uiteraard door de leden is geschreven. Vanaf de start bleek Quintus handbal een sterk damesteam te kunnen formeren (de damesselectie), dat sportief meetelde in de regio. In de beginjaren werd er door de dames nog elfhandbal gespeeld. Al in het seizoen na de oprichting in 1950 werd de damesselectie van Quintus kampioen en promoveerde direct. Het jaar daarop volgde opnieuw promotie, waarmee onze dames lieten zien dat ze de ambitie hadden om tot de top te willen behoren.
In 1953 speelde Quintus in de 1e klasse en het duurde niet lang voordat ze zich verder omhoog werkten. Ze promoveerden naar de Diocesane Klasse, waar ze in 1957 DIOCEES kampioen werden.
In 1964 promoveerden de dames naar de Hoofdklasse (het toenmalige hoogste niveau van Nederland). Maar succes brengt ook spanning met zich mee. In het seizoen 1970-1971 moesten de dames een beslissingswedstrijd spelen tegen Verburch om degradatie uit het hoogste niveau te voorkomen. Na een zenuwslopende strijd trok Quintus aan het langste eind met een 6-5 overwinning.
In 1979 bereikten de dames de eerste bekerfinale, die werd gespeeld in het prestigieuze AHOY met een capaciteit van 7000 toeschouwers. Na een spannende wedstrijd tegen V&K uit Groningen won Quintus de beker, wat het startsein was voor een groot feest in het dorp. De dames van Quintus zouden na 1979 nog negen keer de bekerfinale halen, waarvan vier keer gewonnen. Succes op nationaal niveau bracht Quintus steeds naar het internationale podium. De dames maakten hun Europese debuut in 1979 in de Europacup 2 tegen ISKRA Partizanske in Slowakije - een mijlpaal in de clubgeschiedenis.
In het seizoen 1994-1995 werd er voor de eerste keer aan de competitie in de eredivisie deelgenomen als HCW. Dit was een samenwerking tussen Quintus en Westlandia (aangezien hier speelsters in speelden die ook actief waren in Oranje). In 1997 stopte de samenwerking in de vorm van HCW, mede omdat de andere Westlandse clubs weigerden om speelsters af te staan aan het samenwerkingsverband.
In de seizoenen 2005-2006 en 2006-2007 werd de “triple” gewonnen: Nationaal kampioen, Nationale beker en de Supercup! Onder leiding van René Romeijn bleef Quintus dames 1 maar liefst 60 wedstrijden op rij ongeslagen! Nadat de NHV-beker in de seizoenen 2005-2006, 2006-2007 en 2007-2008 driemaal op rij gewonnen was, mocht de nationale NHV-beker behouden worden en die pronkt sindsdien in de prijzenkast in de hoek van de kleine kantine. In 2018 wonnen de dames opnieuw de Supercup, en in 2019 volgde de winst in de beker.
tags: #wk #dames #handbal #geschiedenis