Volleybal is een dynamische sport waarbij de regels voortdurend worden geëvalueerd en aangepast om het spelplezier te verhogen en de sport eerlijker te maken. De Nederlandse Volleybalbond (Nevobo) speelt hierin een actieve rol door suggesties en voorstellen van spelers, trainers en officials te verzamelen en te overwegen. Dit artikel geeft een overzicht van de belangrijkste regels en wijzigingen, met speciale aandacht voor de voetfout, en is bedoeld voor spelers, coaches, scheidsrechters en andere geïnteresseerden.
Achtergrond van Regelwijzigingen
Aan het begin van een seizoen heeft de Nevobo een oproep gedaan voor suggesties, tips en concrete voorstellen om het spelplezier middels regelwijzigingen te verhogen. Na deze oproep volgde een stortvloed aan goede suggesties en tips. Het project 'Minder regels, meer spelplezier', dat in 2015 van start ging, is hier een goed voorbeeld van. Binnen dit project geven spelers, trainers en officials aan welke wijzigingen volgens hen meer spelplezier zouden opleveren. Deze worden uitgebreid behandeld, getest en eventueel ingevoerd.
In het verleden waren er voor verschillende niveaus, verschillende spelregelboekjes. Om uitzonderingen beter weer te geven en ook de administratieve last van het bijhouden van alle uitzonderingen te verminderen, is er besloten om vanaf seizoen 2024-2025 weer één spelregelboekje te publiceren voor de Eredivisie t/m Jeugd.
Algemene Regels en Afspraken
Om ervoor te zorgen dat alle wedstrijden op de geplande tijdstippen starten en dat de 55 minuten die ter beschikking staan volledig benut worden, is het belangrijk dat alle teams de afspraken nakomen. Als dit niet mogelijk is, zijn de gedupeerde teams er zelf verantwoordelijk voor om de oorzaak door te geven via het wedstrijdformulier en/of de zaalwacht. Het is belangrijk dat de gedupeerde teams het team dat de afspraken niet nakomt ook persoonlijk aanspreken.
Spelers en teams dienen de wedstrijdleiding niet te beïnvloeden en het is niet toegestaan om ballen in of uit te claimen om daar voordeel uit te halen. Het roepen van “Touche” of vergelijkbaar is niet toegestaan als dat een (mogelijke) touche van de tegenstander betreft. Spelers en teams dienen de wedstrijdleiding te ondersteunen.
Lees ook: KNVB-overschrijvingen: Een complete gids
Een set die is beëindigd door het eindsignaal moet met minimaal 1 punt verschil worden afgesloten. Als de stand na het eindsignaal gelijk is, volgt een “verlenging” van 1 punt. Teams, scheidsrechters en tellers dienen ruim op tijd op het juiste veld aanwezig te zijn. Op het geplande aanvangstijdstip van de wedstrijden zal de wedstrijd coördinator een centraal sein geven ten teken dat de tijd gaat lopen en de wedstrijden (moeten) beginnen. De scheidsrechter dient ervoor te zorgen dat de teams dan ook daadwerkelijk starten.
Als niet-gerechtigde speler(s) wordt/worden ingezet, wijzigt de status van de wedstrijd van competitie naar vriendschappelijke wedstrijd. De contactpersoon levert voor het begin van de competitieronde een spelerslijst aan bij de secretaris. Er is geen limiet m.b.t. het aantal spelers en er zijn geen voorwaarden m.b.t. geslacht en leeftijd. Alleen spelers die op deze lijst staan, mogen tijdens wedstrijden voor het betreffende team spelen. Er is een uitzondering mogelijk als een team voor een wedstrijd minder dan 5 spelers op kan stellen.
Elk team dient op basis van een door het bestuur opgesteld schema scheidsrechters en tellers voor wedstrijden tussen andere teams in dezelfde klasse te leveren. Dit betreft altijd een wedstrijd direct voor of na een eigen wedstrijd. Scheidsrechter en teller dienen ruim op tijd aanwezig te zijn en zelf voor een fluit te zorgen. Teams die de eerste wedstrijd van een avond spelen, zijn verantwoordelijk voor het tijdig opbouwen van het eigen veld. Elk team dient op basis van een door het bestuur opgesteld schema een of meerdere keren per jaar zaalwachtassistentie te verlenen.
De bal mag alleen met de voet gespeeld worden als de voet contact heeft met de grond.
Competitie Regels
Er wordt bij voorkeur in competitievorm gespeeld. De competitie wordt gespeeld in 4 klassen. De grootte en indeling van de klassen is gebaseerd op het totaal aantal ingeschreven teams en de eindstanden van het voorgaande seizoen. Het aantal punten is het aantal gewonnen wedstrijdpunten verminderd met het aantal verliespunten. Elke gewonnen set is 1 wedstrijdpunt. De rangschikking vind plaats op basis van het aantal punten, waarbij het team met het hoogste aantal punten als eerste wordt gerangschikt. Behalve na de laatste speelronde promoveren na een speelronde de bovenste 2 teams naar de aansluitend hogere klasse en degraderen de onderste 2 teams naar de aansluitend lagere klasse.
Lees ook: Complete gids volleybal inslaan
Ingeschreven teams dienen voorafgaand aan het seizoen het inschrijfgeld voor alle competitieronden te voldoen. De hoogte van het inschrijfgeld wordt tijdens de jaarlijkse algemene ledenvergadering op voorstel van de penningmeester vastgesteld. Ieder team dient te worden vertegenwoordigd door een contactpersoon.
Communicatie van het bestuur naar de teams verloopt via de contactpersoon. Deze is verantwoordelijk dat de communicatie zonder onnodige vertraging met alle leden van het team wordt gedeeld. Communicatie van de teams naar bestuur verloopt ook via de contactpersoon. Daarnaast zorgt de contactpersoon dat de contributie en eventuele financiële sancties tijdig en d.m.v. Tot slot dient de contactpersoon te bewaken dat het team naar de gemaakte BBO afspraken handelt. De Toss wordt uitgevoerd m.b.v. Er wordt gespeeld met een door de BBO beschikbaar gestelde wedstrijdbal.
Specifieke Regelwijzigingen voor Topdivisie en Lager (Seizoen 2017-2018)
Vanaf het seizoen 2017-2018 zijn er specifieke regelwijzigingen doorgevoerd voor de Topdivisie en lager. Deze wijzigingen zijn bedoeld om het spel aantrekkelijker en eerlijker te maken.
Geen Toss Meer: De traditionele toss is afgeschaft. De aanvoerder van het uitspelende team heeft de eerste keuze (opslag of veld). Bij een eventuele 5e set heeft de aanvoerder van het thuisspelende team het recht om als eerste te kiezen.
Inspelen in Wedstrijdshirts: Tijdens het inspelen aan het net mogen de inspeelshirts aanblijven. Voorheen was het verplicht om met de wedstrijdshirts in te spelen aan het net.
Lees ook: Jouw gids om lid te worden van de KNVB
Regels Rondom het Veld: De regels rondom het veld zijn versoepeld. Het is niet langer verplicht om waterflesjes op of achter de bank neer te zetten. De scheidsrechter zal echter wel toezien op de veiligheid van de spelers.
Mini’s bij het Team: Het betrekken van mini’s bij het eerste team is van grote promotionele waarde. Vanaf komend seizoen mogen er twee mini's bij het team aanwezig zijn (op de bank en serveren), in plaats van één.
Plaatsing Coaches op de Bank: De coach, assistenten en verzorgers hebben geen vaste plaatsen meer op de bank. Ze mogen overal zitten en zelfs staan, inclusief voor de bank en in de warming-up ruimte van de wisselspelers. Alleen als er een 2e scheidsrechter bij de wedstrijd aanwezig is, is de coach verplicht opstellingsbriefjes te gebruiken.
Tekens Scheidsrechter: Vanaf de 1e klasse en lager is de scheidsrechter niet meer verplicht om na elke rally alle tekens te geven. Het speelveld aanwijzen van het team dat de volgende service uitvoert, is voldoende.
Serveren met Voet in het Veld: Op lagere niveaus is er regelmatig sprake van net iets te weinig ruimte achter het speelveld. Was de ruimte minder dan twee meter, dan moest een hulplijn in het veld worden geplakt. Nu hoeft dat niet meer: je mag met één voet in het veld serveren. Ook bij een sprongservice mag de afzetvoet dus in het veld worden gezet.
Schermen bij de Service: Schermen bij de service is een grote ergernis en wordt veelal gezien als onsportief gedrag. Vanaf komend seizoen mag de serveerder dan ook niet meer met opzet aan het zicht van de passers onttrokken worden. Spelers van het serverende team moeten tenminste een armlengte van elkaar af staan en achterspelers mogen niet in de ‘vrij zicht’-ruimte van de voorspelers gaan staan.
Bal Buiten Antennes: Zodra de bal buiten de antennes het net passeert, is de bal uit, ook wanneer dit na het eerste balcontact geweest is. De bal terughalen uit de vrije zone van de tegenstander (buiten de antennes om) is dus niet meer toegestaan. Uitzondering: in de Topdivisie geldt deze nieuwe regel niet. Daar mag deze bal dus nog teruggehaald worden uit de vrije zone.
Time-out Duur: Een time-out (TO) duurt maximaal 30 seconden. Dit betekent dat wanneer het aanvragende team én de officials binnen deze halve minuut weer klaar zijn om verder te spelen, de wedstrijd wordt vervolgd. Tijdens de TO mag het hele veld gebruikt worden: teams hoeven dus niet meer in het geheel buiten het veld te staan. Wisselspelers mogen ook in het veld warm lopen, maar het gebruik van een bal tijdens de TO is (nog steeds) niet toegestaan. Uiteraard moet wel worden gezorgd dat er geen natte plekken door de drinkflesjes achterblijven op het veld.
Lopen Na Set: Na het laatste fluitsignaal van een set hoeven teams niet meer via de achterlijn naar de andere speelhelft lopen. Wel dienen zij om de netpaal heen lopen; onder het net doorlopen is niet toegestaan.
Inspelen Wisselspelers: Tijdens de pauze tussen de sets mogen de wisselspelers inspelen in het veld, mits dit niet hinderlijk is voor de moppers en/of het entertainment.
Pauze Tussen Sets: De pauze tussen sets duurt maximaal drie minuten.
Aantal Wissels: Ongeacht het aantal wisselspelers heeft ieder team altijd recht op zes wissels per set. Een wisselspeler mag meerdere keren (maximaal drie keer) gewisseld worden voor een veldspeler. De veldspeler moet wel weer terugkeren in het veld voor de wisselspeler die hem vervangen heeft.Voorbeeld: wisselspeler nummer 3 gaat het veld in voor nummer 5. Nummer 5 kan alleen terug gewisseld worden voor nummer 3. Wisselspeler nummer 3 mag vervolgens (na tenminste één voltooide rally) weer voor een andere of dezelfde veldspeler gewisseld worden. Ook mag één van de andere wisselspelers voor nummer 5 ingebracht worden.Uitzondering: Voor de A-, B- en C-jeugdklassen gaat deze regel niet gelden. Daarvoor blijft de huidige wisselregel van toepassing. De reden hiervoor is dat het veel voorkomt dat er een aantal goede serveerders is, waardoor de wedstrijd minder leuk zou kunnen worden.
Wisselzone Libero: De wisselzone van de libero wordt vrijgegeven, daarvoor mag nu de gehele achterlijn en zijlijn gebruikt worden. Voorwaarde is wel dat de scheidsrechters en teller(s) de wissel goed kunnen zien.
Libero als Veldspeler: Een libero mag uitsluitend veldspeler worden (en een ander shirt aantrekken) als het team onvolledig verklaard zou worden door blessure(s).Voorbeeld: een team start met zes spelers en één libero. Eén van de veldspelers raakt geblesseerd en kan niet verder spelen. Op dat moment mag de libero veldspeler worden, zodat er met zes spelers doorgespeeld kan worden.
Aanval na Bovenhandse Pass Libero: Een aanvaller mag een bal die door de libero vanuit de voorzone bovenhands is gespeeld niet aanvallen als de bal in zijn geheel nog boven de netrand is.
De Voetfout (Regel 11.2.1 tot en met 11.2.2.1)
Een van de meest besproken regels in het volleybal is de voetfout. De Nevobo heeft in het seizoen 2017 - 2018 een aantal wijzigingen doorgevoerd met betrekking tot het over de middellijn heen aanraken van het speelveld van de tegenstander. Deze wijzigingen zijn opgenomen onder de nummers 11.2.1 tot en met 11.2.2.1 van de spelregels.
- 11.2.2.1 (Nieuw): Het aanraken van het speelveld van de tegenstander met één of beide voet(en) is toegestaan, mits hierbij een deel van deze voet(en) in contact met of de protectie ervan boven de middellijn blijft.
- Commentaar: Het is niet fout als een speler met de voet de middellijn geheel overschrijdt bij een kerende beweging om de bal te spelen.
- 11.2.2.2 (Nieuw): Het aanraken van het speelveld van de tegenstander met enig ander lichaamsdeel boven de voet is toegestaan, mits de tegenstander hierbij niet in haar spel wordt gehinderd.
Samenvatting Voetfout:
- Toegestaan: Een deel van de voet moet de middellijn raken of erboven blijven.
- Toegestaan: Het overschrijden van de middellijn met de voet tijdens een kerende beweging.
- Toegestaan: Het aanraken van het speelveld van de tegenstander met een ander lichaamsdeel (boven de voet) als dit de tegenstander niet hindert.
- Niet Toegestaan: De volledige voet is de lijn gepasseerd. Het is toegestaan op de lijn te landen met een deel van de voet in het veld van de tegenstander.
Andere Belangrijke Spelregels
Naast de voetfout zijn er nog andere belangrijke spelregels die regelmatig aan bod komen:
- 7.5.1 (Opstellingsfout): Regels met betrekking tot de juiste opstelling van spelers bij de service.
- 11.3.1 (Het Aanraken van het Net): Wanneer en hoe het aanraken van het net wordt beschouwd als een fout.
- 12.5.2 (Schermen): Regels over het schermen van de service, waarbij spelers het zicht van de tegenstander belemmeren. Schermen is niet toegestaan, de spelers van het serverende team moeten tenminste een armlengte van elkaar af staan. Daarnaast mag je ook geen “omgekeerde piramide” maken om alsnog het zicht te ontnemen.
- 15.2.3 (Spelerswissel): Regels over het wisselen van spelers tijdens een wedstrijd. Je mag nu altijd 6 keer wisselen. Een wisselspeler mag meerdere keren (3x) gewisseld worden voor een veldspeler. Een veldspeler moet wel altijd terugkeren op zijn of haar eigen plek. voorbeeld: wisselspeler nummer 3 gaat het veld in voor nummer 5. Nummer 5 kan alleen terug gewisseld worden voor nummer 3. Wisselspeler nummer 3 mag vervolgens (na tenminste 1 voltooide rally) weer voor een andere of dezelfde veldspeler gewisseld worden. Ook mag 1 van de andere wisselspelers voor nummer 5 ingebracht worden.
Spelregelkennis Vergroten
Om beslissingen van de scheidsrechter te begrijpen en zelf zoveel mogelijk spelplezier te beleven, is kennis van de basisregels essentieel. Op Volleybalmasterz.nl maak je in begrijpelijke taal kennis met alle spelregels. Ook kun je door middel van oefentoetsen je kennis testen en je spelregelbewijs halen, zodat je zelf ook wedstrijden in de lagere klassen kunt fluiten. Een ideaal middel om nieuwe (jeugd)leden op een leuke, interactieve manier met de belangrijkste spelregels kennis te laten maken!
Binnen het in 2015 gestarte project 'Minder regels, meer spelplezier' geven spelers, trainers en officials aan welke wijzigingen volgens hen meer spelplezier zouden opleveren. Deze worden uitgebreid behandeld, getest en eventueel ingevoerd.
Afmetingen van het Speelveld en Net
- Het totale veld is 18 bij 9 meter. En wordt in de lengte doorsneden door een net.
- De net hoogte bij vrouwen is 2.24 meter en bij de mannen is het 2.43 meter.
- Het net is 1 meter breed en 9.5 meter lang.
- De antennes markeren de buitenkanten van het veld.
Het Digitale Wedstrijd Formulier (DWF)
Het Digitaal Wedstrijd Formulier (DWF) is de modernste manier van het registreren van wedstrijden in de Nederlandse volleybalcompetitie. Met behulp van het Digitaal Wedstrijd Formulier zijn alle wedstrijdgegevens en uitslagen snel up-to-date. Het DWF is beschikbaar in twee verschillende versies. Beide versies kunnen gebruikt worden op smartphones, tablets, laptops en PC’s. Zolang er een internetverbinding is kun je gebruik maken van beide DWF versies.
- Live bijhouden: Met deze versie wordt de wedstrijd live bijgehouden en alle spelmomenten worden geregistreerd. Alle aspecten van het papieren wedstrijdformulier zitten er in verwerkt.
- Resultaat invoeren: In deze versie is een continue verbinding met het internet niet noodzakelijk. Dit een versie waarin niet alle gegevens zoals ze op het papieren formulier worden vermeld noodzakelijk zijn.
Als je aan de slag wilt met het DWF ga je naar dwf.volleybal.nl. Log in met je Nevobo account en bekijk je eigen wedstrijden en teams. Je kunt ook via de Nevobo app inloggen om bij jouw DWF formulier te komen.