Honk- en softbal lijken eenvoudige sporten, maar er zijn veel spelsituaties die vragen oproepen. Een van die situaties is wanneer een geslagen bal als fout wordt beschouwd. Dit artikel geeft een uitgebreid overzicht van de regels rondom foutgeslagen ballen in softbal, waarbij we putten uit de officiële spelregels en praktische voorbeelden.
Inleiding tot de spelregels
De spelregels voor honk- en softbal zijn te vinden op de website van de Koninklijke Nederlandse Baseball en Softball Bond (KNBSB). Hoewel de spelregelboekjes dik en soms slecht leesbaar zijn, is het essentieel om ze te kennen. Een andere bron is www.umpirebible.com, maar let op dat deze site in het Amerikaans-Engels is en soms afwijkende regels hanteert.
Afstanden, knuppels, ballen en afwijkende regels
Bepalingen over afstanden, knuppels, ballen en afwijkende regels zijn te vinden in de spelregels en het reglement van wedstrijden op www.knbsb.nl. Deze informatie is vaak ook beschikbaar in clubhuizen.
De Slagzone: Een Omstreden Onderwerp
De slagzone is een van de meest omstreden onderwerpen tijdens een wedstrijd. Er zijn verschillende interpretaties:
- De slagzone zoals beschreven in de spelregels.
- De slagzone zoals beoordeeld door de slagman.
- De slagzone zoals beoordeeld door de pitcher en/of de veldpartij.
- De slagzone zoals beoordeeld door de umpire.
Een consequente slagzone is cruciaal om discussies te voorkomen. Een bal is een slag als enig deel van de bal door enig deel van de slagzone gaat tijdens de worp, ongeacht of er een swing wordt gemaakt. De hoogte van de slagzone wordt bepaald door de natuurlijke houding van de slagman tijdens de pitch.
Lees ook: KNVB-overschrijvingen: Een complete gids
Goed Geslagen Bal vs. Fout Geslagen Bal
Een geslagen bal die in fout gebied landt, is niet per definitie een foutbal. De positie van de bal op het moment van spelen, en niet de positie van de speler, is bepalend.
Wanneer is een bal een foutbal?
- Een geslagen bal die, terwijl de slagman zich in het slagperk bevindt, de slagman raakt of de knuppel voor de tweede keer raakt, is een foutbal.
- Een slagman-honkloper die opzettelijk een geslagen bal in fout gebied probeert van richting te veranderen, is uit.
- Een bal die voor het 1e of 3e honk op fout gebied landt en doorrolt, kan pas als foutbal worden afgeroepen als deze tot stilstand is gekomen op fout gebied of is aangeraakt door een velder of een voorwerp behorend tot het niet bespeelbare gebied (hek o.i.d.).
Belangrijke punten
- Bij een foutbal is het spel dood, tenzij deze wordt gevangen.
- De foutlijn behoort tot goed gebied en wordt eigenlijk de 'goedlijn' genoemd.
- De honken behoren tot goed gebied. De foutlijn loopt langs de buitenkant van de honken (met uitzondering van het dubbelhonk bij softbal).
- De thuisplaat behoort in zijn geheel tot het goede gebied.
Voorbeeld
Een linksvelder probeert een ver geslagen bal te vangen nabij de foutlijn. Hij raakt de bal, maar vangt deze niet. Het is nu een foutbal als op het moment van spelen de bal zich loodrecht boven foutgebied bevond.
Slag en Wijd
De slagzone is van groot belang bij het bepalen van slag en wijd. Slaat de slagman wel naar de bal, dan is het een slag. De spelregels geven geen houvast over wanneer slaan daadwerkelijk slaan is; dit is een beoordeling van de umpire. Een goed gebruik is om de honkscheidsrechter te raadplegen.
Fouttip vs. Foutslag
Het verschil met een foutslag is dat bij een fouttip de bal niet 'dood' is en het spel doorgaat. Bij een foutslag is het spel 'dood' en mogen honklopers niet opschuiven. Alleen bij slag drie in de 'count' is de slagman uit vanwege de gevangen bal.
Afroepen van de Count
Bij een slag roept de umpire zeer gedecideerd en luid: "Strike!!". Het afroepen van de 'count' gaat altijd in de volgorde: aantal wijd en daarna aantal slag, bijvoorbeeld "two balls, one strike". De umpire geeft het aantal wijd aan door het opsteken van vingers van zijn linkerhand en het aantal slag door het opsteken van vingers van zijn rechterhand.
Lees ook: Complete gids volleybal inslaan
Vangbal
Een vangbal is het vangen van een bal in vlucht door de veldpartij. Een bal in vlucht is een bal die, geslagen, geworpen of gegooid, zonder iets of iemand te raken, door het luchtruim vliegt. Als de bal eerst een speler van de slagpartij, een toeschouwer, een coach, een hek of een boomtak heeft geraakt, kan het nooit meer een vangbal worden.
Belangrijke punten
- Vangen dient te geschieden met de blote hand en/of met de handschoen. Het gebruiken van enig deel van het tenue is verboden.
- De bal moet stevig worden vastgehouden om controle over de bal aan te tonen. Zonder controle is er geen sprake van een vangbal, tenzij de bal alsnog wordt gevangen voordat hij de grond of een ander voorwerp raakt.
- Om een bal te vangen mag een velder over een hek leunen of erop klimmen. Als een speler de bal vangt en vervolgens over het hek, in de dugout of in de tribune valt en nog steeds de bal controleert, is het een vangbal.
Homerun
De term homerun is het toekennen van 4 honken door de umpire. In het honkbal kan dat alleen als de geslagen bal direct over het buitenveldhek vliegt. Het is ook een homerun als de bal via een velder over het hek gaat, mits dat laatste op goed gebied gebeurt. Gaat de bal op deze wijze op fout gebied over het hek, dan is het een 2-honkslag. Als een bal boven het hek de foutpaal raakt en terugstuitert, is het ook een homerun.
(Slagman-) Honkloper is Uit
Er zijn vele manieren voor een speler om 'uit' te gaan. Hieronder een overzicht:
- In een gedwongen situatie moet de (slagman-)honkloper opschuiven naar het volgende honk.
- Hij meer dan 1 meter afwijkt van zijn honkpad om tikken te ontwijken, tenzij hij daardoor vermijdt dat hij een velder hindert die een geslagen bal tracht te spelen.
- Hij na het raken van het eerste honk zijn honkpad verlaat omdat hij kennelijk zijn poging een volgend honk te bereiken opgeeft.
- Hij opzettelijk een velder hindert die een geslagen of aangegooide bal tracht te spelen.
- Hij wordt getikt terwijl hij niet in contact is met een honk, tenzij de bal 'dood' is of bij het eerste honk als de loper doorschiet en onmiddellijk naar dat honk terugkeert.
- Hijzelf, of het honk waar hij vandaan kwam, wordt getikt voordat hij dat honk opnieuw heeft aangeraakt ('tag up') na een vangbal.
- Hijzelf, of het honk waarnaar hij onderweg is wordt getikt voordat hij dat honk heeft bereikt.
- Hij wordt geraakt door een goed geslagen bal en zich op goed gebied bevindt.
- Hij tracht thuis te komen tijdens een situatie waarbij de slagman hindert.
- Hij de velders in de war brengt door onnodig de honken in omgekeerde volgorde te gaan lopen.
- Hij de thuisplaat mist en geen poging doet daarheen terug te keren.
- Hij bij het honklopen een honk niet heeft aangeraakt.
Binnenhoog/Infield Fly/Intentionally Dropped Ball
Deze regel geeft vaak aanleiding tot discussie. Stel je voor dat er lopers op zowel het eerste als het tweede (en eventueel het derde) honk staan en er is geen of één uit. De slagman slaat de bal hoog de lucht in (fly ball of pop fly) en kan door een binnenvelder worden gevangen. Als de binnenvelder de bal opzettelijk laat vallen, is er sprake van allemaal gedwongen lopen.
Softbal: Een Dynamische Teamsport
Softbal is een dynamische teamsport, waarin plek is voor iedereen. De combinatie van gooien, vangen, slaan en rennen maakt dat softbal een sport is waarin je altijd iets (of meerdere dingen) vindt waarin je sterk bent. Het kleinere veld zorgt voor meer actie, de gele bal is makkelijker te zien en omdat de bal groter is, kun je hem beter te raken. Softbal is een buitensport, maar kan ook indoor gespeeld worden.
Lees ook: Jouw gids om lid te worden van de KNVB
Techniek, Tactiek, Atletisch Vermogen en Mentale Kracht
Softbal is een balsport, waarin techniek, tactiek, atletisch vermogen en (mentale) kracht samen komen in individuele prestaties en teamspel.
- Techniek en coördinatie: Precisie en timing zijn belangrijk om goed te kunnen vangen, gooien en slaan.
- Tactiek: Speelsters ontwikkelen een goed spelinzicht.
- Mentale kracht: Je moet er staan op het moment dat het ertoe doet.
- Fysiek: Softbal is goed voor je lijf.
- Spanning: Elke slag, worp of veldactie kan het spel veranderen.
- Toegankelijk: De sport is voor iedereen.
Softbal Wereldwijd
Softbal is een teamsport die wereldwijd wordt gespeeld op competitief en recreatief niveau. De Verenigde Staten, Japan, verschillende landen in Latijns-Amerika, Australië, en in Europa Italië, Tsjechië en Nederland zijn grote namen in het softbal.
Hoe Ziet een Softbalveld Eruit?
Een softbalveld heeft een opvallende vorm, dat lijkt op een diamant of kwartcirkel. De afstand tussen de honken is 18,3 meter. In het midden van het binnenveld, bevindt zich de pitchercirkel met daarin de pitcherplaat. Buiten het gravel binnenveld, ligt het buitenveld â een groot grasveld. Het gehele speelveld wordt gemarkeerd door lijnen en de homerun-omheining.
Opzet van een Softbalwedstrijd
Softbal wordt gespeeld tussen twee teams van elk negen spelers. Tijdens een wedstrijd worden (in principe) 7 innings gespeeld. Een inning bestaat uit twee helften. Een helft van een inning is afgelopen als het veldteam drie spelers van het slagteam uit heeft gemaakt. De winnaar van de softbalwedstrijd is het team met de meeste runs aan het einde van de laatste inning. Elke speelster die veilig de thuisplaat passeert, scoort een punt.
Mercy Rule
In het geval dat het verschil in punten vrijwel niet te overbruggen is, wordt de mercy rule toegepast. Dat geldt wanneer er sprake is van 15 punten verschil in de derde inning, 10 in de vierde inning of 7 in de vijfde inning. In dat geval wordt de wedstrijd gestopt.
Hoe Word Je âUitâ Gemaakt?
- Drie slag (strikeout): Als de slagvrouw drie keer niet - of misslaat op goede worpen (slag/ strikes), ben je uit.
- Vangbal (catch): Als de slagvrouw de bal slaat en een veldspeler de bal direct uit de lucht vangt (zonder dat deze de grond raakt), is ze uit.
- Tik uit (tag out): Als een veldspeelster een loper met de bal aanraakt terwijl die tussen de honken loopt en niet op een honk staat, is de loper uit.
- Te ver van het honk af staan/ honk stelen: Als een honkloper een honk probeert te stelen of te ver van het honk staat, kan de werper of catcher ze mogelijk uitgooien.
De Spelers en Hun Posities
Een softbalteam bestaat uit negen spelers in het veld, elk met een specifieke positie en verantwoordelijkheden.
Pitcher (Werper)
De pitcher staat in het midden van het binnenveld, op de werpplaat. Bij fast-pitch softbal gooien de pitchers hun worpen met een hoge snelheid en een ronddraaiende armbeweging.
Catcher (Achtervanger)
Catchers zitten gehurkt achter de thuisplaat om de bal te vangen die de pitcher werpt. Behalve het vangen van aangegooide ballen, geven catchers tekens aan de pitcher over wat voor bal deze moet gooien en waarnaartoe. Voor de veiligheid heeft de catcher beschermende kleding aan: helm met masker en keelbeschermer, bodyprotector, legguards (beenkappen) en een tok.
Eerste Honk
Deze binnenvelder staat bij het eerste honk en moet worpen van de andere binnenvelders vangen.
Tweede Honk
De standaardpositie van de tweede honkspeler is rechts van de eerste honkspeler, tussen het eerste en het tweede honk. Deze spelers moeten heel veelzijdig zijn en hebben een belangrijke rol bij het maken van een dubbelspel.
Korte Stop
De gebruikelijke positie van de korte stop is tussen het tweede en derde honk. Deze moet in een groot gebied allerlei soorten ballen fielden. De korte stop moet ook goed kunnen communiceren en is als het ware de aanvoerder die de andere spelers instrueert.
Derde Honk
Deze speler staat bij het derde honk. Ze moeten ook klaarstaan om ballen te fielden die zachtjes naar het derde honk worden geslagen of die met een stootslag ('bunt') worden geslagen.
Middenvelder
De middenvelder is een van de drie spelers in het buitenveld. Zij hebben het beste bereik en het beste atletisch vermogen in het buitenveld. Middenvelders fungeren bij de meeste teams ook als de aanvoerder van het buitenveld.
Rechtsvelder
De rechtsvelder speelt aan de rechterkant van het buitenveld, tussen het tweede en eerste honk.
Linksvelder
De linksvelder verdedigt het buitenveldgebied vanaf het tweede honk tot de linkerfoutlijn. De linksvelder moet de bal naar de thuisplaat kunnen gooien.
Scheidsrechter Tekens en Situaties
Als scheidsrechter krijg je tijdens een wedstrijd altijd te maken met een aantal lastige spelsituaties waar vaak discussie over ontstaat.
Binnenhoog
Wanneer binnenhoog wordt afgeroepen, is de slagman uit.
Hinderen
Hinderen door de slagpartij is van kracht wanneer een veldspeler de bal probeert te spelen, maar hierbij wordt gehinderd door de tegenpartij.
Geraakt door bal
Indien een goed geslagen bal door een binnenvelder wordt gemist en vlak achter hem een loper raakt, moet de scheidsrechter de loper niet uitgeven wegens het geraakt worden door een geslagen bal.
Poging tot spelen van de bal
Het is geheel aan het inzicht van de scheidsrechter om te bepalen of een velder tracht de bal te spelen of niet.
Schijn
Schijn is een onreglementaire handeling van de werper terwijl de honken bezet zijn. Scheidsrechters moeten in gedachten houden dat het doel van de schijnregel is om te voorkomen dat de werper opzettelijk de honkloper misleidt.
Regels voor de werper
De werper moet de bal in beide handen voor zijn lichaam houden en tot een afzonderlijke, volledige en duidelijk zichtbare stop komen voordat hij de bal werpt.
Algemene Spelregels
- Het veld: Het veld wordt bepaald door twee in een rechthoek staande foutlijnen.
- De pitcher: De pitcher staat op de werpplaat, die zich in het midden van het veld in de werpcirkel bevindt.
- De slagzone: De pitcher moet de bal over de thuisplaat werpen, op een variërende hoogte, afhankelijk van de stand van de knieën en de borst van de slagman.
- De slagman: De aanvallende partij moet de goed geworpen ballen in de goede richting slaan (dus binnen de foutlijnen).
Honkbal en Softbal in Nederland
Honkbal en softbal is in Nederland een vrij bekende sport. In Nederland zijn we erg goed in het honkballen. Al sinds tientallen jaren zijn wij zelfs het beste land van Europa. Mondiaal behoren we tot de top tien en dat is natuurlijk indrukwekkend. Nederland brak mondiaal echt door in 2011 toen ze wereldkampioen werden.
Verschillen tussen Honkbal en Softbal
Veel mensen denken dat honkbal en softbal hetzelfde is. De sporten lijken op elkaar, maar kennen een paar belangrijke verschillen. Bij softbal zijn de afstanden van het speelveld en ook de grootte en de zwaarte van de speelbal anders dan bij honkbal. Een verschil, dat direct opvalt, is dat bij honkbal de werper de bal bovenhands aangooit, terwijl bij softbal dit onderhands gebeurt. De overige spelregels zijn in grote lijnen hetzelfde, uitgezonderd het loslaten van een honk. Dat mag bij softbal pas gebeuren als de pitcher de bal aangooit, terwijl dat bij honkbal altijd mag.