FC Volendam, opgericht in 1920, is meer dan zomaar een voetbalclub. Het is een icoon van Volendam, een symbool van doorzettingsvermogen en een onuitputtelijke bron van voetbaltalent. 'De Palingboeren', zoals de club liefkozend wordt genoemd, hebben een kleurrijke geschiedenis die nauw verweven is met de identiteit van het dorp.
De Unieke Bijdrage aan het Nederlands Elftal
Wat maakt Volendam uniek in het Nederlandse voetbal? Dat is hun ongeëvenaarde bijdrage aan het nationale elftal. Onderzoek van de KNVB toont aan dat de gemeente Edam-Volendam relatief de meeste spelers voor Oranje heeft geleverd. Met 1,7 international per 10.000 inwoners is dit vissersdorpje de onbetwiste grootste leverancier van het Nederlands elftal - een prestatie die grote steden en traditionele voetbalmachten in de schaduw stelt.
Een 'Who's Who' van Volendamse Internationals
De lijst van Volendamse internationals is een ware 'who's who' van het Nederlandse voetbal. Pier Tol, Wim Jonk, Keje Molenaar, Arnold Mühren en Gerrie Mühren - allen hebben ze het oranje shirt gedragen. Deze spelers, helden in hun eigen dorp, hebben een onuitwisbare indruk achtergelaten op het Nederlandse voetbal. Op 18 juni 2023 debuteerde Joey Veerman in het Nederlands Elftal tijdens de strijd om het brons in de Nationals League. Dankzij de assist van Veerman maakte Wijnaldum in de 89e minuut de 2-3. Met het debuut van de speler van PSV had Volendam er weer een international bij.
Wim Jonk: Een Strateeg op het Middenveld
Wim Jonk is misschien wel de bekendste van deze Volendamse voetballers. Als middenvelder maakte hij furore bij topclubs als Ajax, Inter Milan en PSV. Zijn 49 interlands waren gevuld met memorabele momenten, waaronder zijn doelpunt tegen Brazilië in de kwartfinale van het WK 1994. Jonk's technische vaardigheid en tactisch inzicht waren onmisbaar voor zowel zijn clubteams als het nationale elftal.
De Gebroeders Mühren: Techniek en Talent
De gebroeders Mühren, Arnold en Gerrie, vormen een ander belangrijk hoofdstuk. Arnold, een technisch begaafde middenvelder, was cruciaal voor het succesvolle Ajax-team van de jaren '70 en won later de Europa Cup met Manchester United. Zijn 23 interlands bewezen zijn klasse. Gerrie, de oudere broer, maakte deel uit van het legendarische Ajax-team dat driemaal op rij de Europacup I won in de vroege jaren '70 - een nog altijd ongeëvenaarde prestatie.
Lees ook: Terugblik op de prijzen en successen van Handbal Volendam tijdens de Vriendenmaand.
Pier Tol en Keje Molenaar: Vertegenwoordigers van een Generatie
Pier Tol en Keje Molenaar vertegenwoordigen een andere generatie Volendams talent. Tol, een gevaarlijke aanvaller, blonk uit bij FC Volendam en AZ'67 voor zijn 5 interlands. Molenaar, een betrouwbare verdediger, speelde voor zowel Ajax als Feyenoord en kwam 6 keer uit voor Oranje.
De Kracht van de Jeugdopleiding
Volendam's voetbalgeschiedenis reikt verder dan deze grote namen. De club staat bekend om zijn uitstekende jeugdopleiding. Dit is een constante bron van nieuw talent. De focus op de eigen jeugdontwikkeling verklaart de grote impact van FC Volendam op het Nederlandse voetbal, ondanks zijn relatief kleine omvang. Ook dit jaar maakt FC Volendam, met maar liefst zes spelers uit eigen dorp in de A-selectie, weer kans op promotie naar de eredivisie.
De Heen-en-Weer Club: Turbulentie en Veerkracht
De clubgeschiedenis is altijd turbulent geweest, met vele promoties en degradaties tussen Eredivisie en Eerste Divisie. Deze 'heen-en-weer' bewegingen leverden FC Volendam de bijnaam 'de heen-en-weer club' op. Sinds de invoering van het betaald voetbal is Volendam, met 11 promoties en 10 degradaties, koploper in het ‘heen-en-weren’ tussen de hoogste en de laagste afdeling van het betaald voetbal. Toch blijft de club, ondanks ups en downs, een constante in het Nederlandse voetbal, en altijd klaar om te verrassen en nieuwe talenten te lanceren.
Relatieve Prestaties: Volendam versus de Rest
Volendam's succes in het produceren van voetbaltalent is des te opmerkelijker gezien de grootte. Amsterdam leverde in absolute aantallen de meeste internationals (98), maar Volendam's prestatie is relatief gezien veel indrukwekkender. Het contrast wordt nog scherper als we kijken naar Haarlemmermeer: de grootste gemeente in Nederland zonder een enkele international.
Meer dan Voetbal: Cultuur en Muziek
Volendam is meer dan alleen voetbal. Het dorp heeft een rijke culturele traditie, vooral op muzikaal vlak. Bekende zangers als Jan Smit, Nick & Simon, en de 3JS komen allemaal uit Volendam. Deze mix van voetbal en muziek maakt het dorp uniek in Nederland, een plek waar talent in verschillende vormen bloeit.
Lees ook: Passie en Kritiek NAC Breda Ultras
FC Volendam Vandaag: Trouw aan de Wortels
FC Volendam blijft tot op heden een belangrijke speler in het Nederlandse voetbal, trouw aan zijn wortels en filosofie, met sterke focus op lokaal talent. De club schommelt tussen Eredivisie en Eerste Divisie, het lijkt soms wel een live casino. Maar de jeugdopleiding blijft een bron van hoop en trots voor de gemeenschap.
De Vroege Jaren: Van Victoria tot RKSV
Aan het begin van de twintigste eeuw schoten vriendenclubs door heel het land als paddenstoelen uit de grond. Het voetbal was eenvoudig in opzet en er werd gespeeld op uitnodiging tegen een andere buurt of gemeente. Een weiland soms met kuilen werd van de boer gehuurd, houten palen met een touw er tussen en spelen maar. In het katholieke Volendam aan de boorden van de Zuiderzee was het door de zeeklei niet anders. De Meer was zo een veld, achter de begraafplaats van de Sint Vincentiuskerk, waar de vriendenploeg en buurtclub ‘Victoria’ speelde. Het Doolhof, de Kloosterbuurt en De Meer, zijn kinderrijke buurten en waren in die tijd de leveranciers van de spelers. Hier zette een groepje visserszoons op 1 juni 1920 een voetbalvereniging op in een tijd dat de geestelijken huiverig waren om voetbal op zondag toe te staan. De eerste drie jaar speelden de jongelui onder de naam Victoria. In 1923 verdwijnt deze naam en gaat de club verder als rooms-katholieke sport vereniging Volendam. De rood met zwarte tenues verdwijnen, oranje shirts komen hiervoor in de plaats.
Bijnamen in Volendam: Een Eeuwenoude Traditie
Volendam kent een eeuwenoud gebruik om elkaar bijnamen te geven. In een belastingboek uit 1462 werden inwoners al bij hun bijnaam genoteerd. De bijnamentraditie bestaat dus al sinds het ontstaan van Volendam. Bijnamen werden gegeven vanuit praktische redenen omdat veel namen in Volendam hetzelfde zijn. Er bestaan weinig familienamen en voornamen in Volendam. Denk maar aan de familienamen Smit, Veerman, Muhren en Tol. Om mensen uit elkaar te houden werden er bijnamen gegeven. Veel Volendammers kregen als bijnaam de naam van een vogel of een vis, maar ook beroepen werden gebruikt als bijnaam. Een bijnaam moet je verdienen, je mag er niet zelf eentje aandragen.
Een Leren Voetbal Verandert Alles
Er gaat een verhaal dat Gerrit Pelk ooit als bakkersjongen wekelijks van Volendam naar Bergen fietste en daardoor zulke sterke fietsersbenen kreeg dat hij een wielerwedstrijd wist te winnen. De prijs bestond uit een echte leren voetbal en een paar voetbalschoenen met verharde neuzen. Bij zijn terugkomst thuis verzamelde zich al direct een groepje jongens om Gerrit heen, dat om zijn gunst bedelde om ook mee te mogen voetballen met een originele leren bal. Wat nog nooit eerder in Volendam was gezien gebeurde. Er werd gevoetbald op blote voeten of klompen met een echte leren voetbal.
De Jaren '30: Successen onder Eddy Hamel
In de jaren dertig van de vorige eeuw beleefde Volendam een periode van grote, sportieve successen. Dat gebeurde onder leiding van de Joodse trainer Eddy Hamel. Hamel was oud-speler van Ajax en belandde aan het IJsselmeer als trainer in 1932. Hij had een echte winnaarsmentaliteit en dat paste wel bij het karakter van de Volendammers, dat kwam het spel zeer ten goede. Het is inmiddels 1934/1935 als de vereniging onderleiding van trainer Eddy Hamel opstoomt naar de 1e klasse van de RKF en daarin kampioen wordt. Na landelijke duels werd de derde katholieke landstitel binnen gehaald. Drie jaar later in het seizoen 1937/1938 bevestigde Volendam opnieuw haar reputatie en werd ten vierde male het RK landskampioenschap behaald. In de laatste wedstrijd tegen de grootste concurrent Brabantia werd aan beide kanten een hoog niveau behaald. Het werd een fraaie 6-1 overwinning.
Lees ook: Kleding en benodigdheden Uganda
De Tweede Wereldoorlog: Voetbal in een Donkere Periode
In 1940 werd op bevel van de Duitse bezetter alle voetbalbonden, religieus of niet, samengevoegd en ondergebracht bij de KNVB. Zo hielden de Duitsers het toezicht op het voetbal helder en de lijnen kort. Gedurende de bezetting werd er in een noodcompetitie vorm gespeeld. Verenigingen werden niet op grond van sterkte ingedeeld maar regionaal. Ook was er in het eerste oorlogsjaar geen promotie of degradatie mogelijk. In 1941 werd de situatie nog ernstiger omdat het voor joden verboden werd om te mogen voetballen. Dat er tijdens de bezetting toch werd gevoetbald mag vreemd overkomen. Het bijwonen van een wedstrijd werkte voor vele echter ook helend. In de oorlogsjaren waren de sportieve prestaties van Volendam, spelend in de 2e klasse, zeker dieptepunten. De uitwedstrijden werden met een onvolledig team of met veel invallers gespeeld, omdat veel eerste elftalspelers ondergedoken waren.
Edward Hamel: Slachtoffer van het Nazi-regime
Edward Hamel, de succesvolle trainer van Volendam, werd tijdens de oorlog opgepakt door de Duitsers en op transport gezet naar Kamp Westerbork. Hij werd op transport gezet naar Birkenau en heeft het daar als dwangarbeider lang uitgehouden.
Na de Oorlog: Heropbouw en Nieuwe Kansen
Na een jaar zonder competitie werd na de oorlog het voetbal in Volendam weer opgestart. De eerste wedstrijd die Volendam speelde was een heel speciale. In juni 1945 speelde het tegen een elftal Canadese militairen die nog in Nederland waren gestationeerd. Jarenlang verbleef Volendam in de tweede klasse ondanks kansen op promotie, maar in 1951/1952 werd eindelijk na meer dan tien jaar weer een kampioenschap behaald. De nacompetitie moest in eigen huis worden gespeeld en verplaatsbare tribunes voor 15.000 toeschouwers werden ingehuurd.
De Opkomst van het Betaald Voetbal
De KNVB heeft lang vastgehouden aan de gedachte dat je voetbalt voor je plezier en niet voor het geld. Een nobele maar conservatieve gedachte. In heel Europa werd er betaaldvoetbal gespeeld en vele Nederlandse toppers gingen het geld achterna. Er ontstond een steeds grotere weerstand tegen de onwrikbare houding van het Zeister bondsbureau. Een nieuwe voetbalbond diende zich aan. Deze NBVB wist vele voetbalclubs voor zich te winnen en startte een eigen semiprof competitie. De KNVB wakker geschrokken door zoveel aandacht, plande hals over kop een overleg met de ‘wilde ‘bond. Op 25 november 1954 kwamen de Bondsvertegenwoordigers tot een akkoord. De RKSV Volendam was inmiddels zeer geïnteresseerd in deelname. Maar om in aanmerking te komen voor een prof-licentie moesten clubs voldoen aan de door de KNVB gestelde voorwaarden. In de periode 1953/1954 promoveren de wijdbroeken met een tweede plaats naar de 1e klasse en voldeden nu aan alle eisen.
Klaas Smit: De Eerste Doelpuntmaker in het Betaald Voetbal
Het was Volendammer Klaas Smit die het eerste doelpunt in de historie van het betaaldvoetbal maakte. Klaas Smit keert in september 1961 in genade terug naar Volendam waar zijn comeback in een drama eindigt. Na 210 profwedstrijden, waarin hij 57 keer scoort, zal Klaas Smit nooit meer op het veld terugkeren.
FC Volendam en VVV-Venlo: Een Speciale Band
De wedstrijd tegen De Graafschap heeft voor FC Volendam altijd een bijzondere betekenis. De clubs zitten vanaf de start van het betaald voetbal in hetzelfde schuitje. In Doetinchem waren ze nog iets brutaler dan in Volendam. Zij namen in 1954 al deel aan de wilde competitie met bijvoorbeeld Alkmaar ’54, Fortuna’54 en VVV. Volendam trad een jaar later toe, toen het officieel erkend was. Door de geschiedenis van beide clubs loopt een eredivisiedraad. De Graafschap moet het evenals Volendam doen met de krachten van de eigen omgeving.
De Supporters: Kritisch en Betrokken
Volendam supporters zijn niet altijd even trouw, vooral in de periodes dat het minder gaat. Aan een kritische blik ontbreekt het bij Volendam supporters echter nooit. Wanneer de prestaties tegenvallen zijn de Volendam supporters snoeihard met hun kritiek. Er heerst een bewonderenswaardige drang om te presteren in Volendam, wat waarschijnlijk verklaart waarom zo’n klein dorp uitblinkt in zoveel verschillende branches (muziek, voetbal, handbal enz.). Volgens vele supporters en zeker de wat ouderen is een speler uit het 20 kilometer verderop liggende Amsterdam al geen speler uit de regio meer. Voor de wedstrijd drinken de meeste supporters graag een borrel in een van de kroegen op de Volendamse dijk om vervolgens op de fiets of lopend naar het stadion te gaan. Het stadion is gelegen midden in een woonwijk wat qua infrastructuur niet handig is maar wel is hoe de supporters het graag zien.
Records en Statistieken
Dick Tol (de Knoest) scoorde 76 doelpunten in 102 Eredivisie-wedstrijden en heeft daarmee een scoringspercentage van 0,75. Klaas Koning (Not) speelde de meeste seizoenen in het eerste elftal. In totaal 25 seizoenen in de periode tussen 1932 en 1957. Klaas Smit (de Kip) maakte op 15 augustus 1954 het allereerste doelpunt in het Nederlandse profvoetbal.
De Afsplitsing en de Huidige Structuur
De voetbalclub Volendam werd op 1 juni 1977 afgesplitst in een betaald voetbalorganisatie FC Volendam en een amateurvereniging RKAV Volendam.
Het Geheim van Volendam: Hard Werken en Geldingsdrang
Volgens Cor Tol beschikken Volendammers over een bijzonder hoge arbeidsmoraal en zijn de successen het resultaat van keihard werken. Hij wijst graag op het lage werkeloosheidspercentage in Volendam of op het hoge aantal zzp’ers in het dorp. Om de oorsprong van het succes van Volendam te duiden, grijpt Tol terug naar de verre geschiedenis van het dorp, naar de Reformatie, die volledig aan Volendam voorbijging. Zodoende is het vissersdorp een rooms-katholieke enclave midden in een protestant land. Die enorme geldingsdrang heeft ook zijn schaduwkanten. Het is nooit goed genoeg.
De Toekomst: Jeugd en Ambitie
Ondanks de uitdagingen waar FC Volendam mee te maken heeft gehad, kijkt de club met optimisme naar de toekomst. De focus ligt nog steeds op het opleiden van jonge talenten en het creëren van een solide basis voor duurzame prestaties in de Eredivisie. In de afgelopen jaren heeft de club ook geïnvesteerd in betere faciliteiten en trainingstechnologieën om spelers optimaal te ontwikkelen. Daarnaast wordt er gewerkt aan het versterken van de selectie met ervaren spelers die kunnen helpen om de jongere generatie te begeleiden en de club naar een hoger niveau te tillen.
tags: #vvv #volendam #voetbal #geschiedenis