Volleybal is een dynamische en spannende sport die wereldwijd wordt beoefend. Om het spel goed te kunnen spelen, is het essentieel om de regels te kennen en te begrijpen. Een belangrijk aspect van het volleybalspel is de bepaling of de bal in of uit is. Dit artikel geeft een uitgebreid overzicht van wat er gebeurt als de bal uit is bij volleybal, en behandelt diverse aspecten van de spelregels die hiermee samenhangen.
Algemene spelregels en puntentelling
Voordat we ingaan op de details van de 'uit'-bal, is het belangrijk om de basisregels van volleybal te begrijpen. Een volleybalwedstrijd wordt gespeeld door twee teams van zes spelers op een veld van 9 bij 18 meter, verdeeld door een net. Het doel van het spel is om de bal over het net te spelen en deze op de grond van de tegenstander te laten landen, terwijl je voorkomt dat de tegenstander hetzelfde doet op jouw speelhelft.
Puntentelling:
- In de meeste competities (maar niet alle, zie onder) worden sets gespeeld tot 25 punten, met een verschil van minimaal twee punten.
- Een eventuele beslissende set (bijvoorbeeld een vijfde set) wordt vaak tot 15 punten gespeeld, wederom met een verschil van twee punten.
- Het Rally Point Systeem wordt gebruikt, wat betekent dat elk punt wordt gescoord, ongeacht welk team de service had.
De basis van het spel:
- De bal wordt in het spel gebracht door een opslag van achter de achterlijn.
- Een team mag de bal maximaal drie keer raken om deze over het net te spelen.
- Spelers mogen de bal niet vangen, gooien of te lang vasthouden.
- Een speler mag de bal niet twee keer achter elkaar raken, behalve bij een blok.
Wanneer is de bal 'uit'?
De bal is 'uit' in de volgende situaties:
- Buiten de lijnen: Als de bal buiten de lijnen van het veld terechtkomt.
- Buiten de antennes: Als de bal buiten de antennes naar het andere veld wordt gespeeld.
- Antennes raken: Als de bal de antennes raakt.
- Voorwerp buiten het veld: Als de bal een voorwerp raakt dat zich buiten het veld bevindt, zoals het plafond, een muur of een scheidsrechter.
Het raken van het net:
- De bal mag het net wel raken tijdens het spel, inclusief de opslag, zolang deze daarna over het net gaat en binnen de lijnen van het speelveld van de tegenstander belandt.
Gevolgen van een 'uit'-bal
Als de bal 'uit' is, wordt er een punt toegekend aan het team dat niet verantwoordelijk is voor het uitgaan van de bal. Dit betekent dat als een speler de bal buiten de lijnen slaat, het punt naar de tegenstander gaat.
Lees ook: Volleybal: Alles over winnen
Opslag:
- De opslag gaat naar het team dat de rally heeft gewonnen. Als de opslag bij hetzelfde team blijft, blijft dezelfde speler opslaan. Als de opslag naar de andere partij gaat, moet de speler die de vorige keer niet heeft opgeslagen, opslaan.
Specifieke situaties en regels
Er zijn verschillende specifieke situaties en regels die van invloed kunnen zijn op de bepaling of een bal 'uit' is:
- Voetfouten: Het is een fout als een speler met een voet over de middellijn staat en het veld van de tegenstander raakt.
- Netfouten: Het is een fout als een speler het net raakt, vooral aan de bovenzijde.
- Dubbel contact: Een speler mag de bal niet twee keer direct achter elkaar aanraken, tenzij het om een blok gaat.
- Lang contact: Een speler mag de bal niet te lang vasthouden; het contact moet kort zijn.
- Opstellingsfouten: Tijdens het serveren moeten de spelers in de juiste volgorde op het veld staan.
- Servicefouten: Er zijn verschillende servicefouten mogelijk, zoals het overschrijden van de tijdslimiet voor het opgooien van de bal, het niet binnen het veld van de tegenstander serveren, of het raken van een object anders dan de netrand voordat de bal in het veld van de tegenstander terechtkomt.
Recente regelwijzigingen en aanpassingen
De Nevobo (Nederlandse Volleybalbond) heeft recentelijk enkele regelwijzigingen doorgevoerd om het spelplezier te verhogen. Deze wijzigingen gelden voornamelijk voor de Topdivisie en lager, terwijl de Eredivisie de internationaal geldende spelregels blijft volgen.
Enkele belangrijke wijzigingen:
- Geen toss meer: De aanvoerder van het uitspelende team heeft de eerste keuze (opslag of veld).
- Inspelen: Tijdens het inspelen aan het net mogen de inspeelshirts aanblijven.
- Veldregels: De regels rondom het veld zijn versoepeld, bijvoorbeeld met betrekking tot het plaatsen van waterflesjes.
- Mini's bij het team: Er mogen twee mini's bij het team aanwezig zijn.
- Plaatsing van coach: De coach, assistenten en verzorgers hebben geen vaste plaatsen meer op de bank.
- Tekens van de scheidsrechter: Vanaf de 1e klasse en lager is de scheidsrechter niet meer verplicht om na elke rally alle tekens te geven.
- Serven: Bij een sprongservice mag de afzetvoet in het veld worden gezet, ook als de ruimte achter het speelveld beperkt is.
- Schermen bij de service: De serveerder mag niet meer met opzet aan het zicht van de passers onttrokken worden.
- Het raken van het veld van de tegenstander: Het raken van het veld van de tegenstander met een lichaamsdeel tijdens een actie met de bal wordt afgefloten.
- Bal terughalen uit de vrije zone: Zodra de bal buiten de antennes het net passeert, is de bal uit en mag deze niet meer worden teruggehaald uit de vrije zone van de tegenstander (met uitzondering van de Topdivisie).
- Time-outs: Tijdens een time-out mag het hele veld gebruikt worden.
- Wissels: Er zijn wijzigingen in de wisselregels, waarbij een wisselspeler meerdere keren gewisseld mag worden voor een veldspeler (met uitzondering van de A-, B- en C-jeugdklassen).
- Libero: Een libero mag uitsluitend veldspeler worden als het team onvolledig verklaard zou worden door blessure(s).
Tactische overwegingen
De regels omtrent 'in' en 'uit' zijn niet alleen belangrijk voor het correcte verloop van het spel, maar ook voor tactische overwegingen. Teams kunnen bijvoorbeeld proberen de bal zo te plaatsen dat deze net binnen de lijnen valt, waardoor het voor de tegenstander moeilijker wordt om de bal te verdedigen. Ook kunnen teams proberen de bal via een blok buiten de lijnen te spelen, om zo een punt te scoren.
Het belang van scheidsrechters
De scheidsrechter speelt een cruciale rol bij het bepalen of een bal 'in' of 'uit' is. De scheidsrechter moet de regels goed kennen en in staat zijn om snel en accuraat te beslissen. In hogere competities zijn er vaak meerdere scheidsrechters aanwezig om de besluitvorming te ondersteunen.
Lees ook: Alles over zand sokken en volleybal
Lees ook: Alles over Vrije Ruimte Volleybal