Volleybal Scheidsrechter Tips: Een Complete Gids

Het leiden van een volleybalwedstrijd vereist kennis, zelfvertrouwen en een goed begrip van de spelregels. Deze gids biedt tips en informatie voor zowel beginnende als ervaren scheidsrechters, met de nadruk op de NeVoBo competitie regels, zoals gehanteerd door volleybalverenigingen.

Inleiding

Zonder scheidsrechter geen wedstrijd! Scheidsrechters zijn een cruciaal onderdeel van elke volleybalwedstrijd. Ze zorgen voor fairplay, waarborgen het spelplezier en handhaven de spelregels. Deze gids is bedoeld om je te helpen een competente en zelfverzekerde scheidsrechter te worden.

Basisprincipes van het Scheidsrechteren

Spelregels en Reglementen

• NeVoBo Competitie: Zorg ervoor dat je bekend bent met de officiële spelregels van de NeVoBo competitie.
• Wedstrijdreglement: Raadpleeg het wedstrijdreglement van de betreffende vereniging om specifieke regels en afspraken na te lezen.
• Scheidsrechter en Teller: Bestudeer de regels voor scheidsrechters en tellers, inclusief de handgebaren.

Handgebaren

Correcte handgebaren zijn essentieel voor duidelijke communicatie tijdens de wedstrijd. Hier zijn enkele belangrijke handgebaren:

• Toestemming om op te slaan: Gepaard met fluiten geef je hiermee toestemming om op te slaan.
• Punt toekennen: Geef eerst aan welk team het punt krijgt en dus mag opslaan.
• Fout aangeven: Geef vervolgens aan wat voor soort fout het was.
  • Bal uit: De bal is uit geslagen.
  • Bal in: De bal is in geslagen.
  • Tweemaal geraakt: De bal is tweemaal aangeraakt door dezelfde speler.
  • Viermaal gespeeld: De bal is viermaal gespeeld.
  • Netfout: Het net is aangeraakt door een speler.
  • Touché: De bal is, voordat hij uit ging, nog aangeraakt door een speler.
  • Dubbelfout: Een andere bal komt in het veld/je kan niet zien of de bal in of uit was.

Belangrijke Aandachtspunten

1. Wees op tijd: Zorg ervoor dat je op tijd aanwezig bent, zodat de wedstrijd op tijd kan beginnen.
2. Fouten toegeven: Wees niet bang om je eigen fouten toe te geven door een dubbelfout aan te geven.
3. Netfouten: Wees scherp op netfouten! Net aangeraakt = punt voor de tegenpartij!
4. Laat je niet beïnvloeden: Vertrouw op je eigen waarneming en laat je niet van de wijs brengen door wat spelers roepen. Als je iets niet ziet, geef dan geen punt.
5. Onzichtbare bal: Als de bal even niet in het zicht is, bijvoorbeeld doordat hij in het plafond verdwijnt, geef dan een dubbelfout. Pas als je kunt zien dat de bal het plafond heeft geraakt, mag je de bal uit geven.

Praktische Tips voor Tijdens de Wedstrijd

Voor de Wedstrijd

• Pen en papier: Zorg voor pen en papier om de score bij te houden.
• Inspeeltijd: Houd de tijd voor het inspelen in de gaten en neem initiatief om te wisselen tussen inspelen, inslaan over links, inslaan over het midden/rechts en serveren. Officieel zijn er vier minuten per aanvalskant en twee minuten voor serveren.
• Toss: Roep de aanvoerders bij elkaar voor de toss. Het uitspelende team mag als eerste kiezen voor service of kant. Voor aanvang van een 5e set mag de thuisploeg als eerste kiezen.
• Wedstrijdbal: Zorg vooraf voor een fijne wedstrijdbal. Het thuisspelende team zorgt officieel voor een bal. Check of de bal rond is door hem op de grond te laten tollen en of de tegendruk goed is. Laat de bal eventueel keuren door de aanvoerder van de uitploeg.
• Opstellingen: Noteer opstellingen, wissels, setstanden, time-outs etc. op papier. Het live bijhouden via een app kan tijdrovender zijn.
• DWF controle: Stel je voor aan beide coaches of aanvoerders en controleer met hen het ingevulde DWF (Digitaal Wedstrijd Formulier). Controleer per team of de op het DWF genoteerde spelers aanwezig zijn.

Tijdens de Wedstrijd

• Duidelijkheid: Wees duidelijk als je op de bok staat.
• Fluitgebruik: Fluit duidelijk en hard. Fluit in principe altijd als de rally klaar is, ook als het duidelijk is wie het punt heeft of wanneer de service in het net gaat. Dit geeft duidelijkheid en rust. Hou tijdens een rally het fluitje in je mond.
• Handgebaren: Als je ergens voor hebt gefloten, geef je eerst de kant aan van het team dat de service krijgt, daarna geef je pas de fout aan met een handgebaar. Laat elke beweging minimaal 3 seconden duren en neem er de tijd voor. Spelers hebben tijd nodig om hun ogen op de scheidsrechter te richten na een rally. Maak rustige handgebaren.
• Aanvoerders: Vraag voor het begin van elke set aan de aanvoerder van het ontvangende team of ze klaar zijn. Het serverende team wordt niets gevraagd. Als de aanvoerder tijdens een set het veld verlaat, moet een andere speler in het veld aanvoerder zijn.
• Zekerheid: Straal zekerheid uit en laat je niet ‘gek maken’.
• Waarneming: Je kunt alleen fluiten voor wat je ziet en je kunt niet alles zien. Er is geen video challenge, dus beslis primair op wat je waarneemt. Vraag in uitzonderlijke gevallen aan spelers of ze bijvoorbeeld een bal hebben getoucheerd, maar gebruik dit middel niet te vaak.
• Doorspelen: Laat zoveel mogelijk doorspelen bij twijfel. Fluit alleen als je iets zeker ziet.
• Communicatie: De aanvoerder is de enige waarmee je hoeft te communiceren. Coaches en andere spelers kun je direct afwimpelen.
• Opstelling: Met ingang van seizoen 2019-2020 mag het serverende team al switchen, in zowel de voorste als achterste linie. Het ontvangende team dient altijd in de opstellingsformatie te staan. Let op de positie van spelverdeler en diagonaal, en ook op de positie van beide passer/lopers.
• Time-out: Het einde van een time-out is het moment waarop de aanvragende partij de time-out beëindigt of maximaal na 30 seconden. Een team mag al het veld inlopen voordat een time-out afgelopen is, maar het is netter om aan de kant te blijven staan.
• Wissels: Er mag maximaal 6 keer worden gewisseld (speler A erin voor B en vervolgens B er weer in voor A, is samen 2 keer).

Na de Wedstrijd

• DWF invullen: Vul achteraf de juiste setstanden in op het DWF.
• DWF check: Laat je ingevoerde gegevens checken bij de aanvoerders van beide teams en klik de vinkjes aan om de eindstand etc. te bevestigen.

Specifieke Spelsituaties

• Voetfouten bij service: Let op voetfouten bij de service.
• Aanvallen van achterspelers: Let op het springen van achterspelers op of voor de 3-meterlijn. De hoogte van de bal is leidend. Alleen als de bal op het moment van raken geheel boven de netrand is, is de actie fout. (Zie ook spelregel 13.2.3)
• Vier keer spelen: Let op 4 x spelen, wat vaak voorkomt als de aanval in het net blijft hangen of tijdens netfouten van aanvallers of blokkeerders.
• Gedragen ballen en plakballen: Let op gedragen ballen of enorme plakballen. Een spelverdeler hoeft niet voor alle techniekfouten te worden afgefloten, maar dragen is nog steeds fout, net als enorme plakballen. Onderarms zijn ballen die rollen over de armen en dus lang contact veroorzaken ook fout.
• Eerste bal: Een eerste bal mag twee keer ‘geraakt’ worden door dezelfde speler, mits het een vloeiende beweging betreft en niet twee aparte bewegingen.
• Afwijkende waarnemingen: Het komt voor dat spelers een andere waarneming hebben dan jij. Een bal die jij als UIT waargenomen hebt, hebben zij bijvoorbeeld als IN waargenomen of als TOUCHÉ. Blijf in dit soort situaties bij je beslissing en laat je niet ompraten tot dubbelfout. Geef alleen dubbelfout als jij het zelf echt niet goed hebt kunnen zien.

Scheidsrechterscertificering en Opleiding

Om wedstrijden te kunnen fluiten, is het belangrijk om de juiste certificering te behalen. De eisen voor certificering verschillen per niveau:

• 3e klasse en lager: Om wedstrijden in de 3e klasse en lager te kunnen fluiten, hoef je alleen een digitale spelregeltoets van de Nevobo te doen.
• 1e en 2e klasse: Om wedstrijden in de 1e en 2e klasse te mogen fluiten, heb je een zogenaamde V2 code nodig. Die kun je behalen door de spelregeltoets te doen en een vaardigheidstraining te volgen.
• Promotieklasse en 3e divisie: Wil je wedstrijden in de promotieklasse en mogelijk de 3e divisie fluiten, dan heb heb je VS3 code nodig. Deze licentie behaal je door de VS3 opleiding van de Nevobo te volgen.
• 2e divisie en hoger: Heb je na het behalen van je VS3 nog meer ambities en wil je op nationaal niveau fluiten, ga dan voor je VS4 diploma, en wie weet zelfs je VS4-TOP diploma!

Scheidsrechterstekort Aanpakken

Veel clubs kampen met een chronisch scheidsrechtertekort. Een goed Clubarbitrageplan is de basis van de oplossing.

Lees ook: Volleybal: Alles over winnen

• Clubarbitrageplan: Stel een plan op met handvatten om voldoende scheidsrechters te werven, opleiden en behouden.
• Scheidsrechtercoördinator: De rol van de scheidsrechtercoördinator (SC) is belangrijk. De SC is de contactpersoon tussen de Nevobo en de scheidsrechters en is verantwoordelijk voor werving, opleiding, aanwijzing en behoud van clubarbiters.
• Week van de Scheidsrechter: Zet officials in het zonnetje tijdens de Week van de Scheidsrechter. Dit geeft extra motivatie en kan leden die nog niet fluiten een zetje geven richting een beginnerscursus.

Vrouwelijke Scheidsrechters

Hoewel de man-vrouwverhouding van clubscheidsrechters aardig in evenwicht is, is het aantal vrouwen dat Promotieklasse of hoger fluit behoorlijk in de minderheid. Vrouwen kunnen namelijk net zo goed fluiten als mannen!

Lees ook: Alles over zand sokken en volleybal

Lees ook: Alles over Vrije Ruimte Volleybal

tags: #volleybal #scheidsrechter #tips