Voetbal is een populaire sport, en de basisregels zijn bij de meeste mensen wel bekend. Toch kan het organiseren van een leuke en leerzame voetbalactiviteit in de gymzaal een uitdaging zijn. Denk bijvoorbeeld aan het verschil in niveau tussen de leerlingen en de beperkte ruimte. Dit artikel biedt een scala aan ideeën en variaties op het traditionele voetbalspel, geschikt voor verschillende leeftijden en niveaus, om de gymles aantrekkelijk en effectief te maken.
Aandachtspunten bij Voetbal in de Gymles
Voordat we induiken in de specifieke spelletjes, is het belangrijk om een aantal algemene principes te overwegen:
- Balbezit: In tegenstelling tot veel andere sporten, is de bal bij voetbal altijd vrij en kan hij afgepakt worden. Snel beslissen is dus cruciaal, wat voor jonge of onervaren spelers lastig kan zijn.
- Aantal spelers: Vier tegen vier wordt vaak genoemd als een ideaal aantal, maar dit is afhankelijk van de beschikbare ruimte. Met minder spelers krijgen de spelers meer balcontacten.
- Ruimte: Ruimte is cruciaal om het voetbalspel goed te leren. Dit kan gecreëerd worden door het veld te vergroten of het aantal spelers te verminderen.
- Beschermd balbezit: Spreek bijvoorbeeld af dat de bal op eigen helft niet afgepakt mag worden.
- Meer dan twee doelen: Speel eens met meer doelen om het spel dynamischer te maken.
- Extra tegenspelers: Creëer een overtal voor de aanvallende partij, bijvoorbeeld met een kameleon. Omdat niet iedereen verdedigd kan worden, is er altijd een aanspeelpunt. Ook een wisselspeler kan langs de zijlijn ingezet worden als kaatsende speler.
- Winst en verlies: Het omgaan met winst en verlies is nauw verbonden aan doelspelen. Overweeg in welke mate je dit terug wil laten komen in de les. Het toevoegen van de factor geluk, bijvoorbeeld door wisselspelers te laten doorschuiven naar het eerste team waar ruimte is, of dobbelvoetbal te spelen, kan een mooie middenweg zijn. Bij dobbelvoetbal krijgt het scorende team de eerste kans om de dobbelsteen om te schieten. Mis je? Dan krijgt het andere team een poging! Raak je? Dan krijg je het aantal punten waarop de steen stopt.
- Niveauverschillen: Verdeel de betere spelers over de teams, maak teams met spelers van gelijk niveau, of laat een sterke en mindere speler samen voetballen. Voeg regels toe voor de sterke voetballer, zoals: raak de bal slechts tweemaal, of scoren mag alleen met je niet-voorkeursvoet. Of: scoren mag pas nadat minimaal twee spelers binnen het team de bal hebben gehad.
- Regels: Kijk kritisch naar de regels. Welke zijn echt nodig voor het voetbalspel? En welke halen de snelheid eruit? Zo kan in de gymzaal buitenspel makkelijk afgeschaft worden. Hoewel fysiek contact onderdeel is van het voetbal, kan ook dit verboden worden. Overweeg om bij een overtreding te wisselen in plaats van een vrije trap of penalty te geven.
- Organisatie: Kan je het veld zo opstellen dat de bal er maar aan één zijde uit kan? Zo valt de corner al weg. Voor de veiligheid is het prettig als de bal laag blijft, bijvoorbeeld onder heuphoogte.
- Techniek: Techniek kan statisch worden: denk aan overpassen recht tegenover elkaar, schieten vanaf een penaltystip, of dribbelen door een slalom. Ideale situaties binnen een partijspel komen zelden voor! Daarom staan veranderende omstandigheden centraal binnen de opbouw van spelsporten.
Voetbalspelletjes voor de Gymzaal: Ideeën
De volgende spelletjes zijn geschikt voor de gymzaal en kunnen aangepast worden aan verschillende leeftijden en niveaus.
Lummelen: Een bekend balspel dat je met minimaal drie personen speelt. Eén speler is de lummel en staat in het midden van de groep. Deze persoon probeert de bal af te pakken, terwijl de andere spelers de bal overgooien. Voetbal lummelen is een variant op dit spel, waarbij de bal alleen met de voet overgespeeld mag worden. Heeft de lummel de bal te pakken gekregen? Dan wordt de persoon die de bal als laatste heeft aangeraakt de nieuwe lummel.
Flessenvoetbal: Ieder kind vult een plastic fles met water en kiest op het veld een plek uit. De fles wordt hier neergezet en de deelnemers proberen nu met de bal elkaars fles om te schoppen. Is jouw fles omgevallen? Dan moet je eerst de bal halen en vervolgens pas je fles rechtzetten.
Lees ook: Passie en Kritiek NAC Breda Ultras
Blokjesvoetbal: Ieder kind krijgt drie blokjes en zet deze voor zich neer. De deelnemers proberen nu de blokjes van de ander met de bal om te schoppen. Als jouw drie blokjes omliggen, ben je helaas af. Je mag nog wel mee voetballen om de andere blokjes omver te krijgen. Wie houdt zijn of haar blokjes het langst overeind en mag zich tot winnaar benoemen?
Hooghouden: Je probeert zo lang mogelijk een bal hoog te houden zonder dat deze de grond raakt. Daarbij geldt de regel dat je enkel jouw voeten en benen mag gebruiken. Het voordeel van dit spel: je kan het ook in je eentje spelen. Tel het aantal keren dat jij de bal hoog kan houden en probeer jouw persoonlijk record te verbreken.
Penalty Schieten: Test je penalty skills! Je hebt daarvoor een goal nodig en 10 voorwerpen waarmee jij een bepaalde afstand aangeeft. Denk bijvoorbeeld aan pionnen, stenen of flessen. De eerste pion plaats je één meter van de goal af en de tweede pion twee meter. Zo ga je verder totdat je de tiende pion tien meter van de goal plaatst. Vervolgens kies je één vaste keeper of wissel je met alle spelers door. Iedere speler begint bij de eerste pion en probeert de bal in de goal te schieten. Raak? Dan heb je 1 punt verdiend en mag je 1 pion naar achteren. Zodra je de bal mist, lig je uit het spel. De speler die de meeste punten behaalt, is de grote winnaar. Je kan er ook voor kiezen om meerdere rondes te spelen. De punten van iedere ronde worden bij elkaar opgeteld. De speler met de hoogste totaalscore is dan de winnaar.
Gek Voetbal: Schrijf bepaalde regels op hoe je moet voetballen. Bijvoorbeeld op één been, achterwaarts of hinkelend. Alle briefjes worden in een pot gedaan en de spelers worden in twee teams verdeeld. Er wordt een standaard spelletje voetbal gespeeld, maar bij ieder doelpunt wordt er een nieuw briefje getrokken. Aan het begin van het spelletje wordt er ook een briefje getrokken door de scheidsrechter. Alle spelers moeten zich nu houden aan deze regel, waardoor voetballen opeens lastiger is. De scheidsrechter kan er ook voor kiezen om de spelers geen briefjes te laten schrijven, maar daarvoor in de plaats zelf bij ieder doelpunt een regel te bedenken.
Zitvoetbal: Zitvoetbal behoort tot de voetbal spelletjes die perfect zijn voor kleine kinderen. Er worden twee kleine goals op het speelveld geplaatst. Daarvoor in de plaats kan je ook pionnen of flessen gebruiken. Alle spelers worden in twee teams verdeeld en gaan op een vaste plaats in het veld zitten. Gedurende het hele spel mag je alleen blijven zitten. Het voordeel: je mag wel jouw handen gebruiken. Het team met de meeste doelpunten wint het spel.
Lees ook: Kleding en benodigdheden Uganda
Dobbelsteen Voetbal: Normaal gesproken is bij voetbal een doelpunt één punt waard. Bij dit spel kan de waarde van een doelpunt oplopen tot zes punten. Aan het begin van het spel wordt een dobbelsteen geworpen. De uitkomst van de worp is de waarde van de eerstvolgende goal. Na iedere goal wordt de dobbelsteen opnieuw geworpen en speel je voor de nieuwe uitkomst. Spreek van te voren een bepaalde tijd af. De speler die na deze tijd de meeste punten heeft, wint het spel.
Latje Trap: Bij dit spel hoop je juist een trap tegen de lat. Iedere speler krijgt evenveel pogingen om de bal tegen de lat van een goal te trappen. Iedere keer dat je de lat raakt, ontvang je één punt. Schiet je in de goal? Dan krijg je geen punten.
Tienen: De regels zijn simpel: je mag enkel vanuit de lucht schieten en als een speler geen punten meer heeft is deze af. Vaak volgt er dan een straf voor de verliezende speler. Aan het begin van het spel wordt de speler bepaald die start met keepen. Dit wordt gedaan aan de hand van een bieding. Iedere speler heeft aan het begin van het spel 10 punten. Degene die het minste aantal punten biedt om te starten als keeper mag beginnen. Als de keeper zijn plek heeft ingenomen, gaan de andere spelers proberen te scoren. Een schot vanuit de lucht is één minpunt voor de keeper. Scoor je door middel van een kopbal? Dan telt het als twee minpunten voor de keeper. Een hakje levert zelfs drie minpunten op voor de keeper. Als je de goal mist, is het jouw taak om te keepen. Ook als de keeper de bal tegenhoudt, moet jij keepen. Het spel stopt als een speler al zijn punten kwijt is.
Van Eigen Doel Scoren: Twee doelen en één bal. Dit spel kan gespeeld worden vanaf twee spelers. Alle spelers worden in twee teams verdeeld en ieder team krijgt evenveel pogingen om de bal in het doel van het andere team te scoren. Het verschil met een normaal potje voetbal? Je moet proberen te scoren vanaf jouw eigen doel. Zet daarom de goals niet te ver van elkaar.
Panna Voetbal: Bij panna voetbal probeer je alle spelers uit te schakelen door een panna bij hen te maken. Er is één bal en er worden geen teams gevormd. Als een speler de bal tussen zijn benen krijgt, dan verlaat hij het spel. Het spel stopt zodra er bij deze afvalrace nog slechts één speler over is. Het spel kan moeilijker gemaakt worden door meerdere ballen toe te voegen. Je kan er ook voor kiezen om teams te vormen.
Lees ook: Steun het Nederlands Elftal met stijl
Stapelvoetbal: Dit spel speel je in de hele of halve zaal. In het midden van de zaal staan de goals met de achterkant tegen elkaar aan. De leerlingen spelen in twee teams en proberen te scoren alleen is dat dus wat lastiger, omdat je om de goals heen moet lopen. Volgens de uitleg die ik las op wildwootz.nl speel je het spel zonder keeper.
Voetbal in de Lucht: De bedoeling is om de bal samen zo lang mogelijk in de lucht te houden. Je mag de bal aanraken met heel je lichaam. Er is één uitzondering: handen zijn niet toegestaan! Daarnaast mag je slechts één keer de bal hooghouden. Daarna zal je de voetbal moeten overspelen naar een andere speler. Raakt de bal de grond? Dan begin je weer helemaal opnieuw. Een leuke oefening is door vooraf een getal af te spreken hoe vaak de bal in de lucht gehouden moet worden. Op die manier heb je iets om naar toe te werken en word je uitgedaagd om de score te behalen!
Footballastic: Dit kaartspel geeft een potje voetbal een unieke twist. Je speelt het spel individueel, in duo's of in teams. Iedere speler pakt een kaart en voert de opdracht uit. Voltooi je deze correct? Dan ontvang je punten. Jouw tegenstanders kan je vervolgens dwars zitten om zo punten af te pakken. Het spel is speelbaar in drie niveaus (makkelijk, gemiddeld en moeilijk) en daardoor speelbaar voor jong en oud!
Mini Voetbal: Minivoetbal speel je net als bij voetbal met twee teams. Alleen speel je bij minivoetbal met vijf spelers per team en je speelt zonder keeper. Een leuk voetbal spel als variatie op het reguliere voetbal spel. Minivoetbal heeft officieel ook eigen spelregels. Zo mag de bal als deze uit is niet ingegooid, maar ingeschopt worden. Wil je minivoetbal op de officiële manier spelen? Zorg dat je dan eerst de spelregels goed leest.
Jongens tegen Meisjes: Er zijn steeds meer meisjes die voetballen leuk vinden. Heb je genoeg jongens en meisjes om een echte voetbalwedstrijd te spelen? Organiseer dan een wedstrijdje de jongens tegen de meisjes. Let wel even op dat de jongens niet te ruw spelen.
Voetbaltikkertje: Bij voetbaltikkertje dribbelen de tikker(s) en de lopers allemaal met een voetbal. Zowel de tikker(s) als de lopers dribbelen met de bal aan de voet. Als je getikt bent, ben je af en moet je aan de kant wachten.
1 tegen 1 Voetbal: Je staat alleen op het speelveld en je tegenstander ook aan de andere kant van het veld. De bedoeling is om de bal van je tegenstander af te pakken en zo snel mogelijk een doelpunt te scoren. Omdat je maar alleen staat op het grote veld moet je proberen het doel te verdedigen maar ondertussen ook proberen aan te vallen.
Ideeën voor een complete gymles
Naast de individuele spelletjes, zijn er ook ideeën om een complete gymles te vullen:
- Overloop Spel: Leerlingen lopen met een ring in hun hand naar de overkant, terwijl andere leerlingen met een zachte bal proberen raak te schieten. De leerlingen zijn met elkaar verbonden via een lintje en proberen elkaars pion, paaltje of blokje om te schieten. Goed samenwerken is erg belangrijk.
- Matvoetbal: Alleen de keeper mag op de mat komen en de bal met de handen aanraken. Dit idee kwam ik tegen op spelles.nl.
tags: #voetbal #spelletjes #gymzaal #ideeën