Voetbaltraining is essentieel voor de ontwikkeling van spelers en teams. Het is meer dan alleen wedstrijden spelen; juist op het trainingsveld kan een goede trainer het verschil maken. Hoe richt je trainingen zo in dat spelers fitter én beter worden, terwijl ze ook plezier hebben? Dit artikel biedt een uitgebreide kijk op voetbal pass oefeningen en hoe je deze effectief kunt inzetten in je trainingen.
De Basis van een Goede Voetbaltraining
Een effectieve voetbaltraining voldoet aan een aantal belangrijke punten:
- Ontwikkel de speelwijze: Trainingen moeten gericht zijn op het overbrengen en inslijpen van de gewenste speelstijl.
- Wedstrijdechte vormen: Oefeningen moeten zo veel mogelijk lijken op situaties die zich in een echte wedstrijd voordoen.
- Veel herhalingen: Spelers moeten de beoogde acties en patronen vaak herhalen om ze te perfectioneren.
- Aanpassen aan wisselende omstandigheden: Trainingen moeten variatie bieden, zodat spelers zich leren aanpassen aan verschillende situaties.
De KNVB Visie en Oefeningen
De KNVB (Koninklijke Nederlandse Voetbalbond) heeft een duidelijke visie op het leren voetballen, die ten grondslag ligt aan veel oefeningen. Deze oefeningen hebben drie specifieke kenmerken:
- Spel echt: De oefening moet relevant zijn voor het voetbalspel.
- Spelprobleem oplossen: De oefening moet gericht zijn op het oplossen van een specifiek probleem dat zich in een wedstrijd kan voordoen.
- Spelbeleving: De deelnemers moeten de voetbalvorm als een spel ervaren.
Traditionele Pass Oefeningen
Bij traditionele pass oefeningen denk je vaak aan geïsoleerde vormen met een vast patroon. De bal gaat van A via B en C naar D, en spelers lopen door naar de volgende positie om een andere handeling uit te voeren. Een voorbeeld hiervan is een oefening waarbij spelers inspelen, kaatsen en doorspelen, waarbij de ontvangende speler de bal aan de ene kant van de stokken aanvraagt en meeneemt naar de andere kant.
Een andere traditionele oefening is er een waarbij de wisselwerking tussen middenvelders centraal staat. Zij moeten steeds zo positie kiezen dat ze de bal kunnen laten vallen en direct kunnen doorspelen. Belangrijk hierbij zijn lichaamshouding en de timing van het vrijlopen of ruimte maken.
Lees ook: Gids voor effectieve passoefeningen
Variaties en Uitbreidingen
Weerstand Inbouwen
Een manier om pass oefeningen uitdagender te maken, is door weerstand in te bouwen. Dit kan door mannequins te gebruiken waar spelers omheen moeten spelen, of door een verdediger toe te voegen die de bal mag onderscheppen. Dit dwingt de passer om niet alleen op de uitvoering te letten, maar ook om informatie te verzamelen en een keuze te maken.
Pass Oefeningen met Kijkgedrag
Kijkgedrag is een essentieel onderdeel van het voetbalspel. In pass oefeningen kan hier extra aandacht aan worden besteed. Een speler moet op de juiste momenten om zich heen kijken om te zien waar een tegenstander zich bevindt, hoe medespelers vrijlopen of waar de ruimte ligt.
Een voorbeeld hiervan is een oefening waarbij de speler die de bal ontvangt zich bewust moet zijn van druk van een tegenstander aan beide kanten. Afhankelijk van de positie van de tegenstander, kan de speler opendraaien naar een kant naar keuze, de bal terugkaatsen of een andere optie kiezen.
Een andere variant is een oefening waarbij de trainer of een teamgenoot een kleur noemt, en de speler moet de bal naar het doeltje met die kleur spelen.
Praktische Oefeningen voor Teams
Hier zijn enkele praktische oefeningen die je met je team kunt uitvoeren:
Lees ook: Korte passes training
- Parcours in wedstrijdvorm: Een parcours met verschillende voetbalhandelingen in een wedstrijdsituatie.
- Pion schiet spel: Een spel waarbij spelers op pionnen schieten.
- Voetvolley 1 tegen 1: Een variant op volleybal, maar dan met de voeten.
- Lijnen dribbel: Dribbelen langs lijnen met verschillende opdrachten.
- Vrije speler zoeken: Oefening waarbij spelers de vrije speler moeten vinden.
- Voetvolley rondje om de 'tafel': Een variant op voetvolley waarbij de bal rond een tafel moet worden gespeeld.
- Afronden na lange pass: Oefening waarbij spelers een lange pass ontvangen en afronden op doel.
Training Tijdens Corona: Creatieve Oplossingen
In tijden van beperkingen, zoals tijdens de corona-pandemie, is het belangrijk om creatief te zijn met trainingen. Seniorenteams mogen vaak alleen in kleine groepen trainen, met inachtneming van de anderhalve meter afstand. Hier zijn enkele oefeningen die je in deze situatie kunt uitvoeren:
- Individuele techniektraining: Focus op balbehandeling, dribbelen en passen.
- Conditietraining: Intervaltraining, loopoefeningen en core stability.
- Schaduwvoetbal: Tactische oefeningen zonder bal, waarbij spelers hun looplijnen en positionering oefenen.
Wat maakt een voetbaltraining goed?
Een goede voetbaltraining voldoet aan de volgende aandachtspunten:
- Ontwikkel de speelwijze
- Wedstrijdechte vormen
- Veel herhalingen
- Aanpassen aan wisselende omstandigheden
Ontwikkel de speelwijze
‘Voetbaltraining geven is eigenlijk niets anders dan spelers overtuigen van de manier van spelen waar je als technische staf in gelooft,’ aldus Arne Slot. Natuurlijk kun je ook je speelwijze overbrengen in wedstrijdbesprekingen, tijdens individuele gesprekken en met wedstrijdbeelden. Maar voetbaltrainingen blijven hiervoor toch het meest geschikte middel, omdat spelers hetgeen er gevraagd wordt ook echt zelf ervaren.
Wil je met je team kort in de mandekking spelen? Zie je graag de wisselpass terug in de opbouw? Wil je dat er veel vroege voorzetten worden gegeven? Vraag je van de verdediging dat ze op het juiste moment de diepte eruit halen? Maak dit dan trainbaar de voetbaltraining en zorg dat deze accenten vaak terugkomen.
Wedstrijdechte vormen
‘Voetbaltraining is het continu verbeteren van de koppeling tussen perceptie en actie,’ aldus Bas van Baar (trainer NEC Onder 13). Elke voetbalactie bestaat uit waarnemen (perceptie), analyseren, beslissen en uitvoeren (actie). Dat is waarin je ze wilt ontwikkelen. Oftewel: je wilt niet alleen dat ze voetbalacties goed uitvoeren (zoals een voorzet op maat) maar ook de juiste keuzes maken (het kiezen van het meest geschikte moment voor de voorzet) op basis van de informatie die ze verzamelen (kijken of de bezetting voor de goal in orde is voordat je een voorzet geeft).
Lees ook: Passie en Kritiek NAC Breda Ultras
In een pass- en trapvorm of een kap- en draaivorm tussen pylonen door maken spelers niet of nauwelijks keuzes. Ze zijn vooral bezig met de uitvoering van passes en dribbels en niet met ‘op welk moment doe ik wat?’ Zo’n voetbaltraining is dan ook niet echt wedstrijdecht. Ze kunnen wel een ander doel dienen (zoals de spieren opwarmen) maar om echt beter te leren voetballen, is het effectiever om trainingsvormen te kiezen die dichter bij de wedstrijdsituatie liggen.
Hoe maak je een vorm wedstrijdecht?
- Bouw weerstand in (van tegenstanders)
- Zorg voor richting in de vorm (één kant op spelen)
- Maak winnen en verliezen mogelijk (een puntentelling)
Veel herhalingen
‘Het geheim van een goede voetbaltraining zit ‘m in het isoleren van het voetbalgedrag dat je wilt terugzien,’ aldus João Tralhão (trainer Benfica Onder 19). Hoe vaker elementen uit de speelwijze terugkomen in een voetbaltraining, hoe sneller het team stappen maakt. Een partijspel 11:11 op een heel veld is weliswaar wedstrijdecht, maar de accenten die je wilt terugzien komen niet vaak terug. Het beïnvloeden van 22 spelers op een veld van ruim 600 vierkante meter is simpelweg erg lastig.
Om beter te worden in mandekking, de wisselpass, vroege voorzetten of het opsluiten als laatste linie moeten juist dié elementen heel vaak terugkomen. Door verkleinde vormen te verzinnen waarin dit centraal staat, komen spelers heel vaak in die situatie terecht. Ze worden telkens uitgedaagd om keuzes te maken en oplossingen te verzinnen en nemen die ervaring mee naar wedstrijden.
Zorg voor veel variatie
‘De mens is een geboren aanpasser,’ aldus Erik ten Hag (trainer Ajax). Steeds meer trainers kiezen voor een voetbaltraining met steeds nieuwe regels, methodische stappen, extra weerstanden, andere ballen en wisselende ondergronden. Spelers kunnen een oefening niet op de automatische piloot uitvoeren, maar moeten zich steeds aanpassen aan de situatie.
De gedachte hierachter is dat ook in de wedstrijd geen situatie gelijk is. Door het denkvermogen van spelers te verbeteren, gaan ze uiteindelijk beter handelen. Ze leren om sneller oplossingen te verzinnen in alle situaties waarin ze zich bevinden. Wie op de automatische piloot traint, bereikt dit effect veel minder snel.
Oefenstof
Tijdens wedstrijden wordt er 11:11 gespeeld. Of, bij de jongere jeugd, in kleinere aantallen. Om variatie aan te brengen, en ook om de belasting wat lager te houden, is het een goed idee om tijdens de voetbaltraining niet alleen maar partijspelen te doen. Andere vormen bieden variatie én zorgen voor meer herhalingen per speler. Hieronder staan wat verschillende typen trainingsvormen genoemd.
Warming-up
Begin een voetbaltraining altijd met een goede warming-up. Sommige trainers doen dit in uitgebreide loopvormen, andere in vormen met bal waarin de belasting niet direct te hoog ligt, zoals een rondo of een korte passvorm.
Funvormen
In funvormen staat plezier maken centraal. Ze kunnen ook goed als verlengde warming-up worden gebruikt, om de spieren beter op te warmen en tegelijkertijd de teamsfeer te verbeteren en het enthousiasme van de groep aan te wakkeren.
Passvormen en afwerkvormen
Een voordeel van het toevoegen van een passvorm aan de voetbaltraining is dat spelers veel balcontacten per minuut hebben. Door de bal vaak aan de te nemen en te passen, worden ze hierin nauwkeuriger. Een nadeel is wel dat ze niet of nauwelijks keuzes hoeven te maken, waardoor ze in tactisch opzicht weinig leren. Een (geïsoleerde) afwerkvorm vormt in feite een uitbreiding van een passvorm. Zo’n oefening begint met passes en mondt dan uit in een schot.
Positiespelen
Het doel van een positiespel is de bal in bezit houden. Helemaal wedstrijdecht is dat niet, want in wedstrijden staat doelpunten maken en voorkomen centraal. Toch kan een positiespel nuttig zijn om in een relatief kleine ruimte tot veel handelingen te komen, onder weerstand van tegenstanders. Vrijlopen, om je heen kijken, aannemen, passen en doorbewegen zit allemaal in de vorm, net als verdedigende aspecten zoals drukzetten en een passlijn blokkeren.
Aanvalsvormen
In aanvalsvormen is er meestal sprake van een overtal en een ondertal. Een voorbeeld is een aanvalsvorm 3:2 + K, waarbij drie aanvallers op twee verdedigers afstormen en proberen om tot scoren te komen. Een ander voorbeeld is 6:5 + K op een half speelveld. Het zestal (drie middenvelders en drie aanvallers) proberen te scoren bij het vijftal plus keeper (vier verdedigers en één middenvelder). Een aanvalsvorm is een ideale manier om de voetbaltraining te voorzien van een leuke én leerzame vorm.
Partijspelen
Een partijspel komt het dichtst bij de wedstrijd, maar is ook behoorlijk intensief. Met partijspelen wordt een training meestal afgesloten. Dit kan variëren van groot (zoals 9:9 of 11:11) tot klein (zoals 4:4 of 5:5). Die variatie is goed, omdat dit een andere belasting oplevert. Grote vormen verbeteren vooral de duurconditie, terwijl kleine partijvormen (in kortere series en met meer rust) vooral intervalconditie opbouwen.
Combineren
Veel trainers bouwen een voetbaltraining als volgt op:
- Warming-up
- Passvorm, afwerkvorm, positiespel of aanvalsvorm
- Passvorm, afwerkvorm, positiespel of aanvalsvorm
- Partijspel
Voorbereiding
Om de kwaliteit van de training die je geeft te verhogen, is het belangrijk om een training goed voor te bereiden. Dat zit hem in verschillende dingen:
- Wie zijn er aanwezig?
- Over welke faciliteiten beschik je?
- Welke vormen wil je doen?
tags: #voetbal #pass #oefeningen #uitleg