De geschiedenis van NEC Nijmegen is er een van veerkracht, ambitie en diepe wortels in de Nijmeegse gemeenschap. Van de bescheiden beginjaren als Eendracht, opgericht door arbeiders uit de benedenstad, tot de huidige positie in de Eredivisie, de club heeft een lange en bewogen weg afgelegd.
De Geboorte van Eendracht: 1900
De eerste drie zinnen in de inleiding van het jubileumboek `N.E.C. ´Wij schrijven hier de geschiedenis van N.E.C. het vroegere EENDRACHT, dat werd opgericht in 1900. Mannen, eenvoudig van afkomst, eerzaam in het ambacht, arm aan goed en geld, maar edel van inborst, energiek van ondernemingszin, en daadkrachtig in doorzetten.
Deze zinnen vatten de essentie van de club perfect samen. Aan het einde van de 19e eeuw was voetbal in Nederland vooral een sport voor de elite. In Nijmegen was Quick een voorbeeld van zo'n club. De arbeidersklasse in de benedenstad, die het nieuwe balspel uit Engeland wilde beoefenen, had geen toegang tot deze vereniging.
Op 15 november 1900 besloten August Lodenstijn, Antoon Kuypers en Wouter van Lent om hier verandering in te brengen. Ze richtten voetbalclub Eendracht op, een club voor en door de mensen uit de benedenstad. De naam Eendracht was afgeleid van de spreuk "Eendracht maakt macht" op een poort op de Grote Markt, een leus die ook de arbeidersbeweging inspireerde. De leden betaalden 2 cent per week contributie, waarmee af en toe een nieuwe bal kon worden gekocht.
In de beginjaren speelde Eendracht vriendschappelijke wedstrijden en onderlinge trainingspartijtjes, omdat er nog geen geld was om aan een echte competitie mee te doen. De club speelde op een veldje aan de Waalkade, in de benedenstad. Het was geen ideale situatie, maar de wil om te voetballen was groter dan de beperkingen.
Lees ook: Passie en Kritiek NAC Breda Ultras
De Eerste Successen en Fusie: 1903-1910
In 1903 werd Eendracht een "echte" club en speelde het voor het eerst in competitieverband. Het eerste jaar werd Eendracht meteen kampioen van de Nijmeegse voetbalbond en promotie naar de tweede klasse van de toenmalige Gelderse voetbalbond was een feit. Maar het bleef niet bij dat ene kampioenschap, want de twee seizoenen daarna werden ook met een kampioenschap afgesloten. Vijf jaar na de oprichting al de nummer één van de Gelderse voetbalbond! Een unieke prestatie. Ondertussen was de club wederom verhuisd, en wel naar een terrein aan de Groenewoudseweg. Eerder werkte de club ook al tijdelijk wedstrijden af in Weurt. Vijf speellocaties in vijf jaar tijd, kon het erger? In seizoen 1906-1907 kwam Eendracht uit in de Oostelijke tweede klasse van de KNVB, of eigenlijk nog NVB, omdat de voetbalbond nog niet koninklijk was in die tijd. Er volgde wederom een verhuizing. Omdat bij hoog water het veld steeds blank stond en daardoor lang onbespeelbaar bleef, werd er al na één seizoen een nieuw speelveld gezocht en gevonden, ditmaal aan de Weurtseweg bij café Oost-Indië. Twee jaar zou het terrein van de heer Selbach thuishaven zijn voor Eendracht. Niet alleen de vele verhuizingen (we tellen inmiddels alweer de zevende speellocatie), maar ook de tegenvallende recettes zorgden ervoor dat de club in haar eerste jaren het hoofd maar net boven water kon houden. Positief was wel, dat ondanks alle tegenslagen het aantal leden toenam. Het eerste jaar in de tweede klasse, seizoen 1907-1908, leverde een zesde plaats op. Stadgenoot Quick degradeerde uit de eerste klasse en dus leek voor het eerst de wedstrijd Quick-Eendracht op het programma te staan, ware het niet dat Quick dat met een slimme truc voorkwam. Er werd een fusie gesloten met Velox, dat net als Quick een beperkt ledenaantal kende en ook een matig jaar had gedraaid in de eerste klasse. De naam Velox verdween en de gefuseerde club ging onder de naam Quick verder. Al snel werd duidelijk dat veel oud-Velox leden zich niet thuis voelden bij het elitaire Quick en nog geen jaar later werd er een vergadering uitgeschreven om een nieuwe voetbalclub op te richten. Zo werd op 24 mei 1908 NVV Nijmegen opgericht. NVV Nijmegen had goede spelers en bestuursleden, maar omdat een aantal spelers vanwege opleiding of werk moesten verhuizen kon er geen goed elftal meer bij elkaar gebracht worden. Het voortbestaan van NVV Nijmegen kwam zo, na amper twee jaar, al in gevaar. De slimme bestuursleden zochten contact met Eendracht, een club die wel een beetje met NVV Nijmegen was te vergelijken. Ondanks een aantal tegenstanders uit beide kampen werd bij Egberts in de Molenstraat op 11 april 1910 de fusie tussen NVV Nijmegen en Eendracht een feit: De Nijmegen Eendracht Combinatie was geboren! Ondertussen was in het laatste jaar NVV Nijmegen verhuisd naar een redelijk goed veld achter hotel Mariënboom aan de Groesbeekseweg. NEC trapte daar op 17 april 1910 onder die naam voor het eerst af in een zwart shirt met in het midden een verticale rode en groene baan en een witte broek.
Moeilijke Jaren en de "Nooit Eerste Classer": 1910-1936
Na de fusie kende NEC een moeilijke periode. De club had moeite om financieel rond te komen en beschikte lange tijd niet over een eigen speelveld. De club speelde op verschillende locaties, wat de stabiliteit niet ten goede kwam. In 1915 had NEC nog slechts 29 leden, een rommelend bestuur en waren de sportieve prestaties bijna nul. Door de inspanning van A. Lodenstijn kwam de club weer tot leven.
Ondanks sportieve successen in de Tweede Klasse, lukte het NEC lange tijd niet om te promoveren naar de Eerste Klasse, het hoogste niveau in die tijd. De club werd spottend "Nooit Eerste Classer" genoemd.
Eindelijk Eerste Klasse: 1936
Op 28 juni 1936 kwam hier eindelijk verandering in. Na een spannende promotiewedstrijd tegen Borne, die met 0-2 werd gewonnen door doelpunten van P. ten Velde en Van Eck, mocht NEC zich voor het eerst in haar bestaan Eersteklasser noemen. De club had de spottende bijnaam eindelijk van zich afgeschud.
Succes in de Eerste Klasse en het Goffertstadion: 1936-1954
Na de promotie speelde NEC een aantal seizoenen in de Eerste Klasse. In het seizoen 1938/1939 behaalde de club een knappe derde plaats in de competitie, achter landskampioen Ajax.
Lees ook: Kleding en benodigdheden Uganda
In dezelfde periode werd in Nijmegen het Goffertstadion gebouwd. Het stadion, ontworpen door D. Monshouwer, werd in de jaren 30 tijdens de verplichte werkverschaffing door duizenden werkloze Nijmegenaren uitgegraven, waarbij 80.000 kubieke meter grond verplaatst werd. Dit gaf het stadion de bijnaam ‘De Bloedkuul’, vanwege de moeite in bloed, zweet en tranen die het handmatig uitgraven en bouwen kostte. Op het moment van oplevering was het stadion qua capaciteit het derde stadion van Nederland na het Olympisch Stadion en Stadion De Kuip.
Vanaf 1945 speelde NEC in De Goffert, toentertijd in grootte het derde stadion van Nederland, na het Olympisch Stadion te Amsterdam en De Kuip in Rotterdam.
De Invoering van Betaald Voetbal en Moeilijke Tijden: 1954-1964
Ten tijde van de invoering van het betaald voetbal in Nederland (1954) verkeerde NEC sportief en financieel in een dal. Jarenlang nog zou de club in de onderste regionen van het betaald voetbal vertoeven.
De Weg Omhoog: 1964-1970
Mede dankzij financiële steun van de gemeente kroop NEC in de jaren zestig weer omhoog. In 1964 promoveerde de club naar de Eerste Divisie en drie jaar later naar de Eredivisie.
Wisselend Succes in de Eredivisie: 1970-2000
Sindsdien kende Nijmeegs trots wisselend succes (soms volgden de degradaties en promoties elkaar in rap tempo op), maar de naam NEC werd hoe dan ook een vaste waarde in het nationale voetbal, met bekende spelers als Jan Peters en Frans Thijssen. In die tijd, de vroege jaren zeventig, trokken gemiddeld wel 18.000 toeschouwers naar De Goffert. Vier keer bereikte nec de bekerfinale (1973, 1983, 1994, 2000) en even vaak werd die wedstrijd verloren.
Lees ook: Steun het Nederlands Elftal met stijl
Aan het einde van de jaren 90 besloot voorzitter Hans van Delft dat het tijd was om aan een vernieuwd stadion te werken. De twintigste eeuw werd dan ook in een volledig vernieuwde Goffert gestart.
Europees Voetbal en Degradatie: 2000-2014
Dat seizoen was ook direct het beste seizoen voor NEC. In 2000 mocht NEC weer terug naar de toenmalige Jupiler League. Ze verbraken alle records, scoorde meer dan 100 doelpunten en behaalde meer dan 100 punten in het klassement.
Na twintig jaar onafgebroken in de Eredivisie te hebben gevoetbald ging het in het seizoen 2013/2014 mis voor N.E.C.: De ploeg degradeerde doordat er in de nacompetitie verloren werd van Sparta.
Terugkeer naar de Eredivisie en de Coronapandemie: 2014-Heden
NEC toonde zich vervolgens een ploeg van Eredivisieformaat: Het elftal van Ruud Brood wervelde door de Jupiler League heen en legde beslag op alle vier de periodetitels, waarbij het ene na het andere record werd verbroken. Zo scoorde N.E.C. precies honderd doelpunten en speelde het meer dan honderd punten bij elkaar, een ongekende prestatie.
Uiteindelijk aangekomen in 2020 gooit de coronapandemie roet in het eten. NEC weet op wonderbaarlijke wijze van Almere City, Roda en NAC Breda te winnen. Hierdoor stellen ze weer een plek veilig in de Eredivisie.
NEC Nijmegen speelt het seizoen 2022/2023 weer in de Eredivisie. Na zich knap terug gevochten te hebben uit de Keuken Kampioen Divisie staat de club nu op de 10e plek. Voor de winterstop staat de meeste clubs nog maar één duel te wachten. NEC neemt het op tegen RKC. Als de Nijmegenaren winnen, komen ze heel dicht bij de andere clubs in de top 10. Verliest de club?
Maatschappelijke Betrokkenheid
De maatschappelijke tak van N.E.C. is opgericht in 2008 en had toen de naam 'Wij Staan voor de Wijk', vernoemd naar de pay-off 'Wij Staan Voor N.E.C.' die N.E.C. destijds had. Na vijf jaar 'Wij Staan voor de Wijk' besloot N.E.C., na het doorvoeren van een nieuwe strategie, dat het ook tijd was voor een nieuwe naam. Uit een namenwedstrijd kwam de naam N.E.C. Doelbewust naar voren. Stichting N.E.C. Doelbewust heeft zich in de afgelopen jaren opgeworpen als een vooruitstrevende stichting die middels voetbal de leefbaarheid in de wijken van Nijmegen heeft vergroot. Dit heeft N.E.C. Doelbewust gedaan door projecten zoals de N.E.C. BuurtBattle, het Speciaal Voetbal, Scoren voor Gezondheid, Playing for Success, Scoor een Boek!, Open Your Mind en vele andere acties te organiseren.
tags: #voetbal #nec #nijmegen #geschiedenis