Waag je wel eens je kans in schrijfwedstrijden? Heb je ooit overwogen hoe leuk het zou zijn als een vakjury van grote namen zich over jouw verhaal buigt, of hoe zenuwslopend de weken zijn waarin je wacht op de uitslag? Schrijfwedstrijden kunnen een prachtige kans zijn om je verhalen een lot op de stoffige plank te besparen en de kwaliteit van je schrijfsels te testen. Onder andere Lize Spit en Niña Weijers hebben hun doorbraak bespoedigd met hun winst bij Write Now. En wist je al dat Lettergenieks Jenneke zich onder de winnaars van schrijfwedstrijd Jouw Verhaal mocht rekenen?
Schrijfwedstrijden zijn een uitstekende manier om je portfolio op te bouwen, deadlines te leren respecteren en creatief te zijn binnen de marges van bestaande richtlijnen. Ze geven je een zetje om je werk te tonen aan mensen in het wereldje. Je hebt genoeg schrijfwedstrijden om uit te kiezen: met de wedstrijden in dit overzicht alleen al ben je even zoet. Omdat de meeste wedstrijden vragen om korte verhalen, bouw je snel een groter oeuvre op dan wanneer je je alleen met grote projecten bezighoudt. Mocht een uitgever of agent graag meer van je willen lezen, dan heb je altijd iets klaarliggen. En als je heel veel geluk hebt, dan lezen grote uitgeverijen met een neus voor nieuw talent mee. Die naamsbekendheid kun je als auteur op zoek naar een doorbraak goed gebruiken. Zelfs als je niet in de prijzen valt, dan is meedoen - inderdaad - belangrijker dan winnen. Toch bang voor teleurstelling? Begin dan lekker laagdrempelig bij schrijfwedstrijden zonder inschrijfkosten.
Voorbereiding is het halve werk
Ken je publiek en de wedstrijd
Voordat je begint met schrijven, is het essentieel om je te verdiepen in de schrijfwedstrijd zelf. Lees de regels zorgvuldig door en zorg ervoor dat je ze volledig begrijpt. Let op het thema, het genre, de woordlimiet, de deadline en eventuele specifieke vereisten zoals lettertype of opmaak. Het niet naleven van de regels kan leiden tot diskwalificatie, hoe goed je verhaal ook is.
Bedenk waar de jury naar op zoek is. Bij literaire schrijfwedstrijden maak je kans met een originele schrijfstem. Bij een thrillerwedstrijd wil je de juryleden naar het puntje van hun stoel laten kruipen. Met romantische verhalen wil je hen aan het zwijmelen brengen. Probeer erachter te komen waar je goed in bent, inzenden naar verschillende genrewedstrijden en afwachten wat het resultaat is, maar ook je verhaal laten proeflezen en winnende verhalen lezen, is heel belangrijk.
Analyseer eerdere winnaars
Neem de tijd om eerdere winnende verhalen te lezen. Dit geeft je een idee van de kwaliteit en de stijl die de jury aanspreekt. Let op de thema's, de personages, de schrijfstijl en de originaliteit van de verhalen. Probeer te analyseren waarom deze verhalen succesvol waren en wat je ervan kunt leren. Het gaat er meer om aan te voelen waarom een verhaal wint dan om je schrijfstijl te veranderen. Juist je eigen stem vinden en daaraan trouw zijn en blijven, verhoogt je kansen.
Lees ook: Leesbevordering door schrijfwedstrijden
Brainstorm en Mindmap
Bij het bekijken van de schrijfwedstrijd krijg je misschien meteen een leuk idee. Wat kun je nog meer bedenken bij deze opdracht? Maak bijvoorbeeld een mindmap om verschillende ideeën te onderzoeken. Misschien kom je erachter dat je eerste idee toch het beste idee is. Helemaal goed!
Het Schrijfproces: Van Idee tot Uitwerking
Originaliteit en een helder verhaal
Wat je genre ook is, zorg voor een helder verhaal. Beperk je tot één hoofdpersoon, hou de vertelde tijd kort en verander niet van setting. Als je verhaal duidelijk is, dan maak je het lezers makkelijker om zich betrokken te voelen bij je personage. Kies voor een eerste zin die de lezer direct grijpt. Die eerste zin is echt belangrijk. Start je verhaal met een handeling. Zet het conflict direct neer, dan zit de lezer er meteen in. Kies voor een conflict waar het personage niet voor weg kan lopen. Kies een personage dat je zo op straat kan tegenkomen. Heeft hij een doel?
Begin direct met een spannende opening
In een boek kun je het begin van je verhaal gebruiken om je setting te beschrijven, de lezer uitvoerig kennis te laten maken met je personages en je kunt de tijd nemen om je verhaal op te bouwen. Bij een kort verhaal moet de eerste zin al nieuwsgierig maken. Je hebt veel minder woorden om de lezer in je verhaal te trekken. En dat is wat je wilt, de aandacht van de lezer. Kies voor een eerste zin die de lezer direct grijpt. Die eerste zin is echt belangrijk.
Focus op details en spanning
In het begin van een verhaal moet je je personage typeren, niet door het karakter te beschrijven, maar bv door een handeling of een dialoog. Beperk het aantal personages in een kort verhaal. Zet er een personage naast die de boel lekker tegenwerkt. Een tegenstander die schuurt, en waardoor je als lezer mee gaat leven met jouw personage. Tover aan het eind niet dat konijn uit de hoge hoed. Er moet een begin, midden en eind zijn. Zorg voor wat spanning verhogende elementen. Zet verschillende spanningsbogen open tijdens het schrijven, maar sluit de meeste ook weer. Een lijntje dat in het begin los lijkt te hangen, knoop je dan later op een mooie manier vast. Aan het eind een verrassende twist maakt dat de lezer met bewondering terugdenkt aan je verhaal. En een toegift: Geniet vooral van het schrijfproces, dat komt je tekst ten goede.
Schrijven binnen je comfortzone
Juist je eigen stem vinden en daaraan trouw zijn en blijven, verhoogt je kansen. Wedstrijdschrijven helpt daarbij doordat je in veel verschillende stijlen, vormen en genres kunt proberen te schrijven en daarbij kunt uitzoeken wat het beste bij je past. Vorige week bijvoorbeeld won ik de tweede plaats met een traditioneel verhaal. Niet alle geheimen van wedstrijden zijn mij bekend. Het meeste leer ik van het lezen van de winnende verhalen. Liefst meer dan een verhaal, want het winnende verhaal nabootsen biedt geen garantie voor de toekomst.
Lees ook: Europa League Play-offs: Utrecht - Zenit
Dialoog als hulpmiddel
Dialogen laten een tekst er toegankelijker uitzien. In een dialoog kun je bovendien een omgeving beschrijven en er meteen een emotie aan koppelen.
Wees creatief met het thema
Is er een bepaald thema wat je moet gebruiken? Of is er een verplichte openingszin? Gebruik deze dan! Houd je daar dan aan, maar wees creatief! Je zult niet opvallen als jouw verhaal zich op dezelfde locatie afspeelt als bijna alle andere inzendingen (bijvoorbeeld op het strand of bij het zwembad, bij een zomers verhaal). Blijf binnen een thema, maar zorg dat je met originele invalshoeken komt.
De kracht van het korte verhaal
Mijn tip voor het schrijven van een kort verhaal is: hou het klein. Zoek in je idee het kleine, de details, en schrijf daarover. Voer maximaal drie personages op, laat het verhaal zich afspelen in korte tijd - een dagdeel of zelfs maar een uur. Stel, je wilt schrijven over een ramp die het normale leven, een samenleving, ontwricht. Daarover kun je een lijvige trilogie schrijven. Maar nu schrijf je een kort verhaal, dus pik er een detail uit. Zo’n ramp heeft grote gevolgen voor hele groepen mensen, maar ook enorme impact op ieders persoonlijke leven. Wat betekent dit voor één persoon? Jouw hoofdpersoon dus. Op welk onderdeel van haar/zijn leven heeft dit invloed? (Kan negatief zijn, maar ook positief!) Beschrijf een actie, één onderdeel uit het leven van jouw hoofdpersoon. Iets wat een grote aanpassing vergt. Met gedachten en dialoog kun je het grotere kader schetsen, zodat de lezer snapt wat er aan de hand is en dat je hoofdpersoon moet zien om te gaan met een ingrijpende situatie. Natuurlijk past die dialoog of gedachtengang soepel en vloeiend in je verhaal.
Een verrassende laag
Een belangrijke tip die ik kan geven voor het schrijven van een kort verhaal, is dat je als schrijver goed moet nadenken over wat je met het verhaal wilt laten zien. Als je een diepere, verrassende laag ‘onder’ de daadwerkelijke gebeurtenissen kunt vangen, dan is je verhaal meer dan alleen maar een verhaal. Dan brengt het iets teweeg bij de lezer. Een andere tip die ik vaak geef: kies een kader waarbinnen je verhaal zich afspeelt - met behulp van tijd, perspectief en thematiek - en roep daarin óók op wat daarbuiten te zien is (het verhaal is dus groter dan de gebeurtenis die je beschrijft). Weet als schrijver wat er voorafging aan je kort verhaal en hoe het verder gaat, maar leg de focus op dit ene moment in het leven van je hoofdpersoon. Een moment waarin de dingen anders gaan dan verwacht.
Sterk einde
Je verhaal kan nog zo goed en spannend geschreven zijn, als je einde een anticlimax is, wordt je verhaal om de verkeerde redenen onthouden. Het midden van het verhaal is veel vergevingsgezinder: als daar een minder sterk stuk in staat, kan het einde dit nog goedmaken. Na het einde is er niets meer om het goed te maken. Je verhaal is af. Probeer de jury met open mond te laten lezen, juist het einde. En onthoud: een goed einde is niet altijd een gelukkig einde.
Lees ook: Voetbalregels verenigingswissel
De Finishing Touch: Revisie en Correctie
Controleer je verhaal
Verhalen met spellingsfouten, ontbrekende zinnen en soms zelfs met de aanpassingen van een proeflezer er nog in worden ingezonden voor wedstrijden. Een jury zal dit niet in dank afnemen. Zij steken tijd in het lezen en beoordelen van de verhalen en wanneer een verhaal de schijn heeft dat het een haastklus was, zal deze snel worden afgekeurd. Natuurlijk is het vrijwel onmogelijk om geen enkele spel- of typefout in een verhaal te hebben en dat is meestal niet onoverkomelijk, maar doe in elk geval de spellingscontrole aan en lees het verhaal nog een paar keer na voordat je het instuurt.
Vraag om feedback
Laat je verhaal lezen door anderen voordat je het instuurt. Vraag om eerlijke feedback op de plot, de personages, de schrijfstijl en de originaliteit. Besteed extra aandacht aan de feedback die je krijgt en gebruik deze om je verhaal te verbeteren. Met die feedback en je frisse blik spot je spelfoutjes en kromme zinnen, die je kunt verbeteren.
Gun jezelf genoeg tijd
Het is altijd een feestelijk moment, wanneer je eerste versie af is. Het is je gelukt! Je hebt vanuit het niets een heel verhaal verzonnen en opgeschreven! Laat je verhaal een dag of nog iets langer liggen. Wanneer je tekst helemaal af is, kijk dan nog een keer of je tekst aan alle voorwaarden van de schrijfwedstrijd voldoet. Is je verhaal niet te lang of te kort? Om jezelf en de organisator stress te besparen, zorg ervoor dat je jouw tekst in één keer goed instuurt.
Taalgebruik
Als het creatieve niveau tussen de deelnemers niet erg uiteenloopt, dan kan een correcte werkwoordspelling het verschil maken tussen de stapel kanshebbers en de grote hoop. Probeer bij Kruidvat een moeilijk woord in je verhaal te mijden, dit geldt ook voor langere zinnen. Opzij mag wat meer intellectueel zijn. Je mag Simone de Beauvoir citeren en een vrouw in de hoofdrol mag niet ontbreken.
De inzending: Formaliteiten en Verwachtingen
Voldoe aan de voorwaarden
Het lijkt haast overbodig om te zeggen, maar geloof me, er worden geregeld verhalen ingezonden die te weinig of te veel woorden hebben, die niets met het thema te maken hebben of die in de verkeerde taal zijn geschreven. En dan kan het verhaal nog zo goed zijn, het is bij voorbaat gediskwalificeerd.
Zorg ervoor dat je tekst foutloos is
Hoewel een jurylid bij een schrijfwedstrijd hoogstwaarschijnlijk niet over één foutje zal vallen, laat je wel een veel betere indruk achter als je tekst zo goed als foutloos is. Zelfs als je verhaal goed is, dan zullen eventuele fouten in een tekst toch - onbewust - een negatievere indruk achterlaten waardoor de kans om te winnen kleiner wordt. Mocht je verhaal gepubliceerd worden dan zal er waarschijnlijk nóg een redactie- of correctieronde overheen gaan, maar een tekst leest veel fijner als er geen fouten in staan.
Omgaan met Resultaten: Leren en Groeien
Leer van de feedback
Ook al kom je niet ver in een schrijfwedstrijd, gooi je verhaal niet weg. Soms krijg je feedback van de jury, pas dit toe op je verhaal om je verhaal sterker te maken. Misschien doet je aangepaste verhaal het beter in een volgende wedstrijd. Meedoen met een wedstrijd is altijd een win, al eindig je onderaan. Je leert ervan en ontwikkelt je hierdoor als schrijver. Leg opbouwende kritiek niet naast je neer, pas de tips toe en ontdek je valkuilen, maar neem kritiek niet altijd met je mee. Laat het je niet uit het veld slaan. Schrijven doe je in de eerste instantie voor jezelf.
Geen prijs?
Heb je niet gewonnen? Dat is balen. Dat mag je best even jammer vinden! Het betekent niet automatisch dat je een slecht verhaal hebt geschreven, of dat je maar moet stoppen met schrijven. Misschien waren er simpelweg te veel verhalen die technisch beter in elkaar staken, misschien was het een kwestie van smaak en paste jouw verhaal net niet bij de voorkeuren van de jury. Leer van de feedback die je krijgt. En als je geen feedback krijgt, dust yourself off and try again. Blijf schrijven!
Blijf meedoen
Het is goed om regelmatig mee te doen aan een schrijfwedstrijd. Het gaat hierbij niet alleen om het winnen, maar ook om de oefening. Hoe meer je schrijft, hoe beter je wordt, en hoe makkelijker je een volgende keer een verhaal componeert. Maar natuurlijk wil je die wedstrijd graag ook winnen. Het geeft een waanzinnig trots gevoel als jouw verhaal uitgekozen wordt door een jury als het beste verhaal. Het kan zelfs zijn dat je verhaal gepubliceerd wordt, en dan kan het geweldige gevolgen hebben. Uitgevers lezen namelijk mee, en het kan dus zomaar zijn dat je jezelf in de kijker schrijft. Bij elk verhaal geldt: hoe meer je opvalt, des te groter is de kans dat je uitgekozen wordt. En of dat nou door een uitgever, een jury of gewoon een lezer is, maakt niet uit. Je wilt gelezen worden.