Het vrouwenvoetbal heeft een lange en bewogen geschiedenis gekend, van vroege verboden tot enorme populariteit. Het Amerikaanse vrouwenvoetbalelftal speelt daarin een prominente rol, met name op het Wereldkampioenschap (WK) voor vrouwen. Dit artikel duikt in de geschiedenis van het Amerikaans voetbalelftal op het WK, belicht hun successen en onderzoekt de groeiende populariteit van het vrouwenvoetbal wereldwijd. Stilaan krijgt het vrouwenvoetbal het respect dat het verdient. Dat heeft een eeuw geduurd. Naar aanleiding van FIFA Women World Cup 2023 brengen we ‘een kleine geschiedenis van het vrouwenvoetbal’ in tien afleveringen. Onder de noemer ‘Heldinnen van het voetbal’, kortom.
Een Moeizame Start voor het Vrouwenvoetbal
De geschiedenis van het voetbal begint al rond 2700 voor Christus, maar lange tijd was het een sport die uitsluitend door mannen werd beoefend. Voetbal bestaat al sinds 2700 voor Christus. Maar de sport is al die tijd bestempeld als mannen sport. In 1902 werd het vrouwenvoetbal zelfs officieel verboden, met als argument dat het te schadelijk zou zijn voor vrouwen en dat ze niet de conditie en kracht zouden hebben om de sport te beoefenen. In 1902 werd het vrouwenvoetbal zelfs verboden. Omdat het schadelijk zou zijn en de vrouw te weinig kracht en conditie zou hebben. Gelukkig werd in 1969 het verbod opgeheven, wegens grote druk van de samenleving.
Vrouwen mochten voor 1902 wel in het openbaar voetballen, maar alleen als ze hun haren verborgen in een muts en een kniebroek droegen met kousen zo hoog mogelijk opgetrokken. Want het was in die tijd niet netjes als je een stukje bloot been zag. Voor 1902 mocht je als vrouw gewoon in het openbaar voetballen. Maar als je dat deed, moest je wel je haar verstoppen in een muts een kniebroek dragen en je kousen zo hoog mogelijk optrekken. Want het was in die tijd niet netjes als je een stuk bloot been zag.
Gelukkig kwam hier verandering in. In 1969 werd het verbod opgeheven, en twee jaar later werd de Women's Football Association in Engeland opgericht. 2 jaar na de opheffing werd er in Engeland de ‘Women’s Football Associaton’ opgericht. Uitgebreide medische onderzoeken in Oost-Europa toonden aan dat voetbal helemaal niet schadelijk was voor vrouwen. In de jaren zeventig werd uitgebreid medisch onderzoek gedaan. Waaruit bleek dat voetbal voor vrouwen helemaal niet schadelijk is. Toch kwam de grote doorbraak voor het vrouwenvoetbal in 1993. Toch kwam de grote doorbraak van vrouwenvoetbal pas in 1993.
De Doorbraak en Groeiende Populariteit
In 1999 bereikte het vrouwenvoetbal een nieuw hoogtepunt tijdens de WK-finale tussen Amerika en China. Bij de WK finale in 1999, waar Amerika tegen China moest voetballen, waren er 90.000 toeschouwers in het stadion en keken er 40 miljoen mensen thuis live mee. Na deze wedstrijd kreeg het vrouwenvoetbal in Amerika een vaste plaats, en is het inmiddels zelfs populairder dan het mannenvoetbal. Met deze wedstrijd heeft vrouwenvoetbal in Amerika een vaste plaats gekregen. Het is zelf zo dat in Amerika vrouwenvoetbal populairder is dan mannenvoetbal.
Lees ook: Alles over het WK Handbal voor Vrouwen
Ook in andere landen nam de populariteit toe. Duitsland wist de titel als eerste te prolongeren (2003 en 2007). Op 29 september 2007 speelde Duitsland tegen Brazilië de WK finale. Die wedstrijd werd door wel meer dan 9 miljoen Duitse televisie kijkers gezien.
In Nederland duurde het langer voordat het vrouwenvoetbal erkenning kreeg. Vrouwen hebben wat voetbal betreft lang in de schaduw gestaan van de mannen. Daar is de afgelopen decennia verandering ingekomen. Zo goed als elke Nederlandse club heeft een vrouwenelftal, en genieten de Oranjevrouwen, zeker na het winnen van het Europees Kampioenschap in 2017, van ongekend veel populariteit. De eerste officiële Nederlandse vrouwenvoetbalvereniging, De Oostzaans Vrouwenvoetbal Vereniging, werd opgericht in 1924. De ontwikkelingen kwamen pas weer op gang rond 1955, toen de Algemene Damesvoetbalbond werd opgericht, wat leidde tot een grote groei. Aan de eerste vrouwenvoetbalcompetitie deden 14 clubs mee, maar erkenning van de KNVB bleef uit. Pas in 1971 kwam die erkenning er, en in 1917 werd het vrouwenvoetbal officieel onderdeel van de KNVB. Het Nederlandse vrouwenvoetbal heeft, vergeleken met het mannenvoetbal, een veel kortere geschiedenis. Hoewel het eerste vrouwenelftal al in 1924 werd opgericht, werd het vrouwenvoetbal in Nederland pas in 1971 officieel erkend. Het vrouwenvoetbal maakt dan ook sinds dat jaar officieel deel uit van de KNVB.
Aanvankelijk speelden de Nederlandse vrouwen kortere wedstrijden dan de mannen, maar in 1994 werd de speeltijd gelijkgetrokken op 45 minuten per helft. In 1971 speelde vrouwen 2 x 30 minuten. Na een tijdje werd het 2 x 40 minuten. Pas in seizoen 1993 en 1994 werd het 2 x 45 min net zoals de mannen. En ook voetbalde vrouwen met een kleinere bal dan de mannen. Later werd deze vervangen door een ‘’gewone’’ bal. Dezelfde maat als bij het mannenvoetbal. Een hoogtepunt voor het Nederlandse vrouwenvoetbal was het EK in 2017, dat in Nederland werd georganiseerd en door Nederland gewonnen werd in de finale tegen Denemarken (4-2). Op het EK van 2017 Speelde de het Nederlands vrouwenelftal de fialen tegen Demenarken. Deze wedstrijd werd gewonnen met 4-2 voor Nederland.
Het Amerikaans Voetbalelftal op het WK: Dominantie en Records
Het wereldkampioenschap voor vrouwen wordt sinds 1991 om de vier jaar georganiseerd. Het wereldkampioenschap voor vrouwen wordt sinds 1991 om de vier jaar gespeeld. Amerika is met afstand het meest succesvolle land, met vijf finales en vier overwinningen. Van de acht finales die tot nu toe zijn afgewerkt, stond het nationale dameselftal van Amerika vijf keer in de finale. Vier keer ging het met de trofee naar huis. Tot 2019 ging Amerika nooit met lege handen naar huis. Amerika ging tot 2019 nooit met helemaal lege handen naar huis.
Het eerste WK Vrouwen ooit werd gehouden in 1991 in China. In die editie begon USA met het winnen van veel wedstrijden, ze wonnen de cup, waardoor zij nog steeds bekend staan als land met de meeste overwinningen op een WK. Het WK is vanaf 1991 elk vierde jaar gehouden en dit zal dus het achtste WK zijn sindsdien. Er zijn 4 landen die de WK-trofee in het verleden gewonnen hebben: USA, Noorwegen, Japan en Duitsland. USA heeft de meeste trofeeën gewonnen, met hun 3 eindzeges.
Lees ook: Klassen en competities dameszaalvoetbal
In 2019 deden er 24 landen mee aan het eindtoernooi. Het was voor het eerst dat zoveel landen zich kwalificeerden. In 2019 deden er 24 landen mee aan het eindtoernooi. Het was voor het eerst dat zoveel landen zich kwalificeerden.
Opmerkelijke Spelers en Toekomstige Kansen
Naast de prestaties van het Amerikaans elftal zijn er ook individuele records en opmerkelijke spelers. Zo is Marta Vieira da Silva de topscorer aller tijden op het WK, en nam Miraildes Maciel Mota (Formiga) deel aan maar liefst zeven edities van het WK. Niemand scoorde tot nu toe vaker op het eindtoernooi dan de Braziliaanse voetbalster Marta Vieira da Silva. Ook bijzonder: de Braziliaanse middenvelder Miraildes Maciel Mota (beter bekend als Formiga) had enorm veel ervaring. De voetbalster nam maar liefst deel aan zeven edities van het WK.
Hoewel er een sterk deelnemersveld is voor het WK deze zomer, met favorieten als USA, Duitsland, Engeland, Frainkrijk en Nederland, kwalificeerden veel grote landen zich dit keer niet. Noemenswaardige landen als Denemarken, Zwitserland en België zijn niet van de partij. Andere teams schreven historie met hun kwalificatie. Deze zomer debuteert bijvoorbeeld Jamaice op het WK, een garantie voor veel mooie wedstrijden tijdens het toernooi. Met een verscheidenheid aan landen die meedoen met het WK, zijn er heel wat veelscorende speelsters die kans zullen maken op succes. Alle topscorers van het WK uit het verleden staan bekend als heel dodelijke aanvallende speelsters.
Er zijn ook een heel aantal noemenswaardige grote WK-speelsters die niet direct degenen zijn die de goals scoren. De spelmakers, de no-nonsense speelsters, de speelsters die op het puntje van je tong liggen als je de meest waardevolle speelster van het toernooi moet noemen. Eén van die speelsters is Caroline Graham Hansen van Noorwegen. Zij moest helaas het afgelopen WK missen door blessures, maar haar flair en techniek zullen de verdedigers van de tegenstanders zeker problemen geven. Noorwegen is wellicht dit keer de underdog en kan het de grotere landen misschien wel erg lastig maken, reden genoeg om te veronderstellen dat we nog veel van Caroline en de rest van het team van Noorwegen zullen gaan zien.
Een nieuwe Braziliaanse ster is aan het rijzen, nu Andressa Alves ook meedoet met het WK. Ze staat bekend om haar techniek en skills en stond ook in de Champions League finale met Barcelona, die ze helaas net niet konden winnen. Wellicht is zij degene die de volgende grote naam wordt, naast haar landgenote Marta en de rest van het team van Brazilië in Frankrijk deze zomer. Een andere naam die hoge ogen kan gooien, en die velen van jullie bekend in de oren zal klinken, is Shanice van de Sanden. Onze eigen Oranje Leeuwinnen uit Nederland, met daaronder Shanice van de Sanden, werden op het EK 2017 Europees Kampioen. Shanice van de Sanden speelde toen al een belangrijke rol in het team en algemeen wordt aangenomen dat zij ook tijdens het toernooi deze zomer zal uitblinken.
Lees ook: Meer informatie over het kampioenschap vrouwenhockey.
De winnaars van het WK kunnen ernaar uitkijken om de WK-trofee omhoog te houden en mee naar huis te nemen. De trofee is gewoonweg schitterend, aangezien het een unieke trofee is die erg opvalt. De trofee werd ontworpen in 1998 voor het WK 1999 door William Sawaya.
De Amerikaanse Dominantie en Culturele Invloed
De Wereldkampioenschappen voetbal voor vrouwen zijn in volle gang. De oplettende kijker heeft misschien wel opgemerkt dat veel teams Amerikaanse spelers binnen hun selectie hebben. Zo zijn bijvoorbeeld 18 van de 23 speelsters van de selectie van de Filipijnen geboren in de Verenigde Staten. En dit is niet het enige team. Waarom is de invloed van Amerikaans vrouwenvoetbal zo groot? Gijsbert Oonk, professor geschiedenis aan ESHCC, geeft uitleg op CNN.
De Amerikaanse voetbalvrouwen zijn historisch dominant geweest. Ze wonnen vier wereldtitels en vier Olympische gouden medailles. In tegenstelling tot het mannenteam, dat na de halve finales van 1930 nooit meer een betekenisvolle rol in het mondiale voetbal heeft gespeeld. Dit grote verschil in prestaties betekent dat er een "omgekeerd pad van migratie en burgerschapsopties" is, aldus Gijsbert, directeur van het onderzoeksprogramma History, Sport and Nation aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, dat zich richt op de rol van burgerschap en migratie binnen voetbal en de Olympische Spelen.
De Verenigde Staten hebben op het gebied van voetbal een totaal andere geschiedenis dan bijvoorbeeld Europa en Zuid-Amerka. Dat ligt onder andere aan wetgeving die het voor vrouwen net zo makkelijk maakte als voor mannen om via een sport toegang te krijgen tot hoger onderwijs. En voor vrouwen was dit heel vaak voetbal, dat in de VS toch werd gezien als ‘not a real man’s sport’. Dat creëerde een overschot aan voetbalvrouwen. En professionele spelers die niet in de Amerikaanse selectie komen, zoeken hun geluk ergens anders.
Daarnaast speelt culturele achtergrond een rol. Sommige spelers met een dubbele nationaliteit willen terug naar hun roots. Ze zijn geboren in de VS, maar voelen zich bijvoorbeeld ook Mexicaan of Filipijnse. Hoewel het percentage in het buitenland geboren spelers in internationale voetbalteams al tientallen jaren redelijk stabiel is, zou het volgens Oonks onderzoek de komende jaren snel kunnen groeien. "Er zijn nu meer landen actief in het vinden van dubbele staatsburgers in het buitenland die hun land kunnen vertegenwoordigen," zegt hij.
Mia Hamm: Een Icoon van het Amerikaanse Vrouwenvoetbal
Ze poseerde in december 2002 naast Ronaldo in de spots. De Braziliaan genoot, lachte voluit en kende de cameratrucs. Mia Hamm keek onwennig, met een mengeling van ernst en schuchterheid en een zuinig lachje. Over haar hing de schaduw van onverwerkt verdriet, de verinnerlijkte stem van haar aan botkanker overleden broer Garreth. Er sloop altijd een stukje dood door het wezen van Mia Hamm. Op haar vijftiende verdiende ze de eerste selecties voor het nationale elftal van de Verenigde Staten. Ze belichaamde de steile opgang van het ‘women soccer’. Ze werd wereldkampioen in 1991, als jongste speelster van het toernooi. Ze won Olympisch goud in Atlanta 1996. Voor tachtigduizend kijkers, een record in de geschiedenis van de vrouwensport. Dan volgde de stroomversnelling. Vooral buiten het voetbalveld. In 1997 bracht People Magazine haar onder in de befaamde en enigszins potsierlijke 50 Most Beautiful People. In hetzelfde jaar zet Soccer Business International haar zowaar op de veertiende stek van Most Influential People in Soccer. Even later prijkte ze ook in de 100 Best People in the World-rangschikking van Esquire Magazine. Hamm is everywhere! En het beste moest nog komen. Ze leidde haar team naar de wereldtitel in de Rose Bowl, 1999, voor veertig miljoen televisiekijkers in de VS en 90.000 fans op de tribunes. Volgens Phil Knight, de voorzitter van Nike, hoorde Hamm thuis in de rij van Michael Jordan en Tiger Woods: zij gaven een nieuwe dimensie aan hun sport. Mia Hamm was het rolmodel voor de bijna tien miljoen in clubverband voetballende vrouwen op het einde van de twintigste eeuw. Het aantal meisjes dat via de zogenaamde high school soccercompetities deelnam, stelde het aantal jongens in de schaduw. De zogenaamde Title IX of the Educational Amendment of 1972 verschafte de emancipatie een wettelijk kader en kondigde de officiële gelijkheid tussen man en vrouw af. Meisjes konden hun studies combineren met topsport. De vrouwenvoetbalclubs aan de universiteiten rezen in de tweede helft van de jaren negentig de pan uit. Voor Mia Hamm gold Title IX als levenswijsheid. Ze kwam ter wereld in Alabama, als één van de vier dochters van een luchtmachtkolonel en een balletdanseres. Artsen stelden bij haar geboorte een voetafwijking vast. Ze droeg vijftien maanden een gipsverband. Na haar genezing begon ze spontaan tegen een bal te trappen. Haar ouders hadden een warm karakter en adopteerden twee jongens, onder wie de uit Thailand afkomstige Garrett. Hij was de oudere broer naar wie Mia opkijkt. Hij leerde haar op haar vijfde voetballen en scherpte haar zelfvertrouwen aan. Op haar tiende speelde ze in een jongensteam van elfjarigen de eerste viool en bekwaamde ze zich in het baseball en American football. Bij verlies vloog ze op van woede. Ze haatte de nederlaag. Ze vond evenwicht en haar identiteit in het voetbal: ‘Football was my voice. Garrett volgde haar vooruitgang op de voet en woonde Mia’s wedstrijden bij. Tijdens de Spelen van 1996 was hij een opvallende afwezige. De gevreesde ziekte had hem in de greep. Hij leed aan botkanker. Mia reageerde onmiddellijk en sluisde via een benefietactie 50.000 dollar door voor medische hulp. Het aftakelingsproces zette zich door. Garrett bezweek in 1997 aan de gevolgen van een infectie. Hij werd amper 28 jaar. Van dan af sloeg de stemming bij Mia Hamm voorgoed om. Ze duldde de dood van haar broer niet. Ze voelde zich schuldig. Merkwaardigerwijs borrelde tegelijk nieuwe inspiratie op. Garrett vertegenwoordigde haar idee van sport: nooit opgeven. Garrett bleef haar geest domineren. Ze groeide door tot soccers’ leading lady, de Pelé van het vrouwenvoetbal, maar haar persoonlijkheid bleef diffuus: beschroomd, verlegen, afstandelijk. Ze was onzeker en trok haar beslissingen steeds opnieuw in twijfel. Als de actie mislukte, tuchtigde ze zichzelf of barstte ze in tranen uit. Vanwaar die zelfkastijding en innerlijke strijd? Ze schuwde de sensatiepers en meed de spotlights: ‘Some people love the attention. I can’t be I can’t be the person everyone likes. Ze opereerde behoedzaam in de schaduw maar ontdooide toch tijdens zeldzame indringende interviews of organiseerde uit het niets benefietwandelingen voor daklozen. Voetballende meisjes moedigde ze spontaan aan. Ze kiende haar marketing prikkelend uit. Via onder meer de alle platitudes counterende commercial met ‘Michael Jordan versus Mia Hamm’. Haar spelstijl vloekte met haar terughoudende temperament. Met een lenige versnelling en accuraat overstapje. Het goud op de Spelen van Atlanta 1996 opende een nieuw perspectief: de wereldbeker van 1999 in eigen land. Haar afkeer voor celebrity ten spijt, kegelde Mia Hamm tijdens het toernooi alle populariteitspolls omver. Soccer was the great social and athletic equalizer. Meisjes spelen voetbal vanaf hun tijd in de kindertuin. Mét jongens. De perceptie bestaat dat vrouwen beter zijn dan mannen; Hamm zorgde voor het keerpunt in de waarneming. Volgens sportsociologe Martha Burton Nelson doorbrak het voetbal de stereotypen: ‘Jongens zien dat vrouwen talent hebben. Het zal hun relaties met hen veranderen. Vrouwelijke voetballers vormen de voorhoede van de feministische beweging. De Amerikaanse wereldkampioenen - voor 90.000 fans in de Rose Bowl - verwierven de naam The Girls of Summer. In die zomer van 1999 voltrok zich een gestage verandering van de zeden. De erotische uitbarsting van Brandi Chastain na de beslissende strafschop - ze trok haar shirt uit en viel knielend neer - prikkelde de mondiale opinie en zette het telegenieke momentum van het vrouwenvoetbal neer. De spirituele invloed ging veel verder. De mannensport bij uitstek kon even mooi en krachtig worden uitgevoerd door vrouwen. De draagwijdte reikte tot in Iran, waar de oppositiebeweging van vrouwen die wilden voetballen nieuwe iconen kreeg en die zich op die wijze verzette tegen de islamistische dictatuur van de ayatollahs. Jere Longman, sportjournalist van The New York Times, schetst in zijn boek The US Women’s Soccer Team and how it changed the world de apotheose die de Amerikaanse vrouwensport bereikte na een eeuw van verboden deelname, onderwaardering en tegenwerking. Hoewel ze voortdurend naar het team verwees, was Mia Hamm hét boegbeeld. Haar evangelisten zijn de Soccer Moms. Deze ‘Voetbalmoeders’ vormden in de jaren negentig één van de machtigste Amerikaanse belangengroepen uit de blanke middenklasse. Ze reden met hun dochters naar het voetbal, kantten zich en passant tegen wapenbezit en zinloos geweld en propageerden vrouwenrechten en ontspannende opvoeding. Ze waren de dynamiek achter het meisjesvoetbal van vijf tot vijftien jaar. De Soccer Mom bracht Bill Clinton in 1996 de verkiezingsoverwinning. Ze stond voor aangenaam gezelschap, was liberaal van toon en stemde op de Democraten. De sleutel van deze levensbeschouwing was: ‘Soccer teachs our girls independence.’ Voetbal leert je dochters onafhankelijkheid. Het is snel en opwindend en je hebt inzicht nodig om het te begrijpen. Zo begrepen meisjes op jonge leeftijd dat ze zonder frustraties zichzelf mogen wezen. Op de golven van de wereldbekertriomf van 1999 gaf ze eindelijk het idee vorm dat al twee jaar door haar hoofd spookte. Ze introduceerde The Mia Hamm Foundation. Voor Garrett, haar broer. Ze ondersteunde daarmee wetenschappelijk botonderzoek, initieerde Soccer Clinics to Fight Cancer en bedacht studie- en sportschema’s voor meisjes volgens het concept ‘Young Women in Sport’. De gedachtewereld van Title IX is prominent aanwezig in de filosofie van Mia Hamm. Ze benoemde haar stichting als de reflectie van haar bestaan: ‘Ik creëerde ze om de belangrijkste zaken uit mijn leven te ondersteunen.’ Op de Olympische Spelen van 2004 veroverde een jonge Amerikaanse generatie onder haar zelfbewuste leiding op haar beurt goud. Dan nam ze een resoluut besluit. Op haar tweeëndertigste haakte ze af en gaf de fakkel door. Ze koos voor een familieleven en wijdde zich verder volledig aan haar Foundation.
tags: #usa #vrouwen #voetbal #team #geschiedenis