Vrouwenvoetbal, ooit in de schaduw van het mannenvoetbal, heeft de afgelopen decennia een enorme groei doorgemaakt. Van vroege pogingen tot erkenning tot de huidige populariteit en professionalisering, de weg naar succes was lang en hobbelig. Dit artikel biedt een overzicht van de geschiedenis van het vrouwenvoetbal, met speciale aandacht voor de ontwikkelingen in de Verenigde Staten en Nederland.
De Vroege Jaren: Strijd om Erkenning
Voetbal bestaat al sinds 2700 voor Christus, maar werd lange tijd beschouwd als een mannensport. Vrouwenvoetbal bestond al in de late 19e eeuw, maar werd vaak ontmoedigd en zelfs verboden. In 1902 werd vrouwenvoetbal verboden, omdat het schadelijk zou zijn en de vrouw te weinig kracht en conditie zou hebben. Ondanks deze obstakels speelden vrouwen al voetbal sinds het ontstaan van de sport. In 1863 werden er regels opgesteld die specifiek gericht waren op het vrouwenvoetbal. Een bekende voetbalvereniging uit die beginjaren was de British Ladies Football Club, opgericht in 1895 door Nettie Honeyball. Ze richtte deze club op om te laten zien dat vrouwen geen ‘waardeloze figuren’ waren, zoals mannen beweerden. Ondanks haar inspanningen kreeg ze geen steun van de Britse voetbalbond.
In 1921 verbood de Engelse voetbalbond vrouwen om nog langer wedstrijden te spelen op de velden van de bond. Dit verbod dwong vrouwen om andere manieren te vinden om hun sport te beoefenen. Hoewel er minder aandacht was voor vrouwenvoetbal, hield dit de vrouwen niet tegen. Na het WK voetbal in 1966 kreeg het vrouwenvoetbal een nieuwe impuls. Drie jaar later werd de Women’s Football Association opgericht. Het verbod uit 1921 werd in 1971 opgeheven. Het allereerste officiële vrouwenvoetbalteam was het Amerikaanse nationale voetbalelftal. China was het eerste land dat vrouwenvoetbalcompetities organiseerde.
Vrouwenvoetbal werd steeds populairder en begon steeds meer op het mannenvoetbal te lijken op het gebied van professionaliteit. Dit was goed te merken tijdens het WK voor vrouwen in 1999, toen honderdduizenden kaartjes werden verkocht. Toch bestaan er nog altijd verschillen tussen het mannen- en het vrouwenvoetbal.
Vrouwenvoetbal in de Verenigde Staten: Een Dominante Kracht
Vrouwenvoetbal geniet in de VS al veel langer van populariteit dan in Nederland. Het vrouwenvoetbal wordt daar al decennialang serieus genomen. Amerika is niet alleen de huidige wereldkampioen, maar ook de onbetwiste grootmacht in het internationale vrouwenvoetbal. Ze hebben de meeste WK-titels behaald (in 1991, 1999, 2015 en 2019) en eindigden in alle Wereldkampioenschappen in de top drie. Ter vergelijking: het Amerikaanse mannenelftal kwam nooit verder dan een derde plek.
Lees ook: Voordelen 7 tegen 7 Voetbal
De speelsters van het Amerikaanse nationale vrouwenelftal zijn immens populair en de wedstrijden van hun nationale clubs trekken veel toeschouwers. Een van de bekendste Amerikaanse speelsters is Alex Morgan, die speelt bij San Diego Wave FC.
Bekende Amerikaanse Speelsters
- Alex Morgan: Ze lijkt de plaats van Mia Hamm te hebben ingenomen als de meest herkenbare vrouwenvoetballer van de huidige generatie. Morgan speelde bij Cal, trad in 2010 toe tot de USWMNT en heeft met 160 interlands de grens van 100 doelpunten gepasseerd. Ze verscheen in een aflevering van "The Simpsons" samen met verschillende USWMN-teamgenoten in 2015 en is al een Women's World Cup-winnaar en Olympisch gouden medaillewinnaar met mogelijk nog een decennium te spelen.
- Hope Solo: Een Amerikaanse voetbalster die als keepster speelt voor Seattle Reign en voor het Amerikaanse nationale elftal. Samen met het Amerikaanse elftal heeft ze al een aantal prijzen in de wacht gesleept waaronder 2 keer goud op de Olympische Spelen. Deze medailles werden in 2008 en 2012 gewonnen. In 2009 werd Solo uitgeroepen tot Amerikaans voetbalster van het jaar.
Vrouwenvoetbal in Nederland: Van Achterstand naar Populariteit
Vrouwen hebben wat voetbal betreft lang in de schaduw gestaan van de mannen. Daar is de afgelopen decennia verandering in gekomen. Zo goed als elke Nederlandse club heeft een vrouwenelftal, en genieten de Oranjevrouwen, zeker na het winnen van het Europees Kampioenschap in 2017, van ongekend veel populariteit.
Het Nederlandse vrouwenvoetbal heeft, vergeleken met het mannenvoetbal, een veel kortere geschiedenis. Hoewel het eerste vrouwenelftal al in 1924 werd opgericht, werd het vrouwenvoetbal in Nederland pas in 1971 officieel erkend. Het vrouwenvoetbal maakt dan ook sinds dat jaar officieel deel uit van de KNVB. Ook de internationale voetbalorganisaties FIFA en UEFA erkennen het vrouwenvoetbal door voetbalcompetities te organiseren op Europees en wereldniveau.
Noorwegen was in 1987 het eerste land dat het Europees Kampioenschap voor vrouwen organiseerde, waar toentertijd slechts vier landen aan meededen. Ook AZ had tot voor kort een vrouwenelftal. In 2007 maakte de KNVB bekend dat er een eredivisie voor vrouwen werd opgericht, waar ook AZ deel van wilde uitmaken. AZ was daardoor een van de eerste zes teams die deel uitmaakte van de eredivisie. In 2011 maakte AZ bekend, na drie landstitels in de wacht te hebben gesleept, de stekker uit het vrouwenteam te trekken. Financiële problemen waren daar de oorzaak van. Wel werd begin 2022 bekent gemaakt dat AZ de optie aan het bekijken is om het vrouwenelftal terug te laten keren in de Eredivisie.
Historische Hoogtepunten in Nederland
- 1971: Erkenning van het vrouwenvoetbal in Nederland: Hoewel vrouwen al in 1920 en '30 een balletje begonnen te trappen, moest er nog zo'n vijftig jaar verstrijken voordat het vrouwenvoetbal officieel erkend werd als sport. Pas in 1971 was Nederland aan de beurt en maakte vrouwenvoetbal officieel deel uit van de KNVB.
- 23 september 1956: Het Nederlandse vrouwenelftal speelt eerste wedstrijd ooit: Op 23 september 1956 speelde het Nederlandse vrouwenelftal voor het eerst een wedstrijd. Officieel was het allemaal nog niet, dat potje tegen West-Duitsland, maar het vuurtje voor een internationale competitie was aangewakkerd.
- 2007: Oprichting Eredivisie voor Vrouwen: Waar de Eredivisie voor mannen in 1957 werd opgericht, was zo'n dergelijke competitie voor vrouwen in 2007 pas realiteit. Het werd de hoogst haalbare voetbalcompetitie voor vrouwen in Nederland en verhoogde de zichtbaarheid en status van vrouwenvoetbal enorm.
- 2017: Oranje Leeuwinnen slepen EK-titel binnen tijdens het EK Vrouwen 2017 in eigen land: Hét hoogtepunt uit de geschiedenis van het vrouwenvoetbal voor Nederland? Zonder meer de EK-titel, die ze nota bene in eigen land binnensleepten.
- 2022: Gelijk salaris voor vrouwen: Per 1 juli zijn de premies voor mannen en vrouwen in het Nederlands Elftal gelijk.
De Internationale Competitie: WK en Olympische Spelen
Het eerste wereldkampioenschap voetbal voor vrouwen werd gehouden in China in 1991. Sindsdien heeft het spel een rijke en legendarische geschiedenis ontwikkeld. Nederlanders plaatsen dan ook steeds vaker voetbalweddenschappen op de wedstrijden in het vrouwenvoetbal. Spelers van over de hele wereld verbazen ons met hun vaardigheden op het veld en boeien ons met hun leven buiten het spel. Het zijn supersteratleten die vergelijkbaar zijn met elke andere sport ter wereld.
Lees ook: Feiten en Fabels over Naakt Dames Voetbal
Het wereldkampioenschap voor vrouwen wordt sinds 1991 om de vier jaar gespeeld. Amerika is met afstand het meest succesvolle land. Van de negen finales die tot nu toe zijn afgewerkt, stond het nationale dameselftal van Amerika zes keer in de finale. Vier keer ging het met de trofee naar huis. Het Nederlands vrouwenvoetbalelftal kwalificeerde zich twee keer voor het prestigieuze eindtoernooi (2015 en 2019). Amerika ging tot 2019 nooit met helemaal lege handen naar huis. In 2019 deden er 24 landen mee aan het eindtoernooi. Het was voor het eerst dat zoveel landen zich kwalificeerden. Duitsland wist de titel als eerste te prolongeren (2003 en 2007). Niemand scoorde tot nu toe vaker op het eindtoernooi dan de Braziliaanse voetbalster Marta Vieira da Silva. Ook bijzonder: de Braziliaanse middenvelder Miraildes Maciel Mota (beter bekend als Formiga) had enorm veel ervaring. De voetbalster nam maar liefst deel aan zeven edities van het WK.
Winnaars van het WK Voetbal voor Vrouwen
| Jaar | Winnaar | Verliezend finalist |
|---|---|---|
| 1991 | Verenigde Staten | Noorwegen |
| 1995 | Noorwegen | Duitsland |
| 1999 | Verenigde Staten | China |
| 2003 | Duitsland | Zweden |
| 2007 | Duitsland | Brazilië |
| 2011 | Japan | Verenigde Staten |
| 2015 | Verenigde Staten | Japan |
| 2019 | Verenigde Staten | Nederland |
| 2023 | Spanje | Engeland |
Olympische Erkenning
In 2012 werd het vrouwenvoetbal erkend als Olympische Sport. Een belangrijke stap in de ontwikkeling van de sport.
Uitdagingen en Ongelijkheid
Toch bestaan er nog steeds uitdagingen en ongelijkheden in het vrouwenvoetbal. De meeste vrouwen werken of studeren nog naast het voetbal. Waar in het mannenvoetbal de voetballers dikke salarissen verdienen en gesponsord worden door bijvoorbeeld Nike, moeten de vrouwen het doen met alleen maar een onkostenvergoeding. Dat houdt in dat alleen de kosten die ze moeten maken om te kunnen voetballen (bijvoorbeeld treinkaartje of benzine kosten) worden vergoed.
Nog steeds is het gemiddelde jaarsalaris in het professionele Nederlandse vrouwenvoetbal ongeveer 12.750 euro, terwijl dat voor mannen tussen de 200.000 en 300.000 euro ligt.
Vooroordelen en Weerstand
Vrouwenvoetbal heeft lange tijd te maken gehad met vooroordelen en weerstand. In de vroege 20e eeuw werd vrouwen aangeraden om niet te fanatiek te sporten, omdat dit als lelijk werd beschouwd. Er bestond angst dat vrouwen ook op andere terreinen met mannen wilden concurreren. Sporten als voetbal, wielrennen en zware atletieknummers werden beschouwd als 'mannensporten', ongeschikt voor het geïdealiseerde fragiele vrouwenlichaam.
Lees ook: Keeperstraining dames: Tips en oefeningen
Confessionele leiders en mannelijke journalisten stonden vaak afkeurend tegenover vrouwensport, omdat ze vreesden dat sportende vrouwen zouden vermannelijken en dezelfde rechten als mannen zouden willen.
tags: #usa #dames #voetbal #geschiedenis