Het begin van een nieuw voetbalseizoen brengt steevast een reeks nieuwe spelregels met zich mee. Deze aanpassingen zijn bedoeld om het spel eerlijker, sneller en aantrekkelijker te maken. In dit artikel duiken we in enkele van de meest in het oog springende spelregelwijzigingen, met speciale aandacht voor de doeltrap, en bespreken we hun impact op het spel. We putten hierbij uit een analyse van een bekerwedstrijd tussen de amateurclubs vv Vianen en vv Brederodes, waarbij de trainers en spelers al dan niet bewust met de nieuwe regels in aanraking kwamen.
Doeltrap: Meer mogelijkheden voor de opbouw
Een van de meest significante veranderingen betreft de doeltrap. Voorheen moest de bal het strafschopgebied verlaten voordat een andere speler hem mocht aanraken. Deze regel is nu versoepeld. Bij een doeltrap, of een vrije trap in de eigen zestien meter, hoeft de bal niet meer eerst uit het strafschopgebied voordat een andere speler de bal mag aanraken. Tegenstanders dienen buiten het strafschopgebied (en op 9.15 meter van de bal) te blijven tot de bal in het spel is. Dit biedt de verdedigende partij meer mogelijkheden om het spel van achteruit op te bouwen. Teams kunnen nu een overtal creëren in de eigen zestien, waardoor ze minder snel gedwongen worden tot een lange bal.
Tijdens de wedstrijd tussen Vianen en Brederodes bleek echter dat de teams nog niet volledig vertrouwd waren met deze nieuwe regel. De verdedigers namen automatisch hun oude posities buiten de zestien in, en er werd geen gebruik gemaakt van de mogelijkheid om het spel al binnen het strafschopgebied te hervatten. Toch is trainer Kloos van Brederodes van mening dat deze regel de meeste impact gaat hebben. "Omdat je er het spel mee kunt versnellen. Het is een fijne regel voor de opbouw, als je daarin een overtal wilt creëren. Snel de bal meegeven en de aanval in gang zetten."
Ook vierdeklasser vv Vianen is nog niet zover. De tricolores kiezen er bewust voor om de verdedigers uit 'de zestien' te houden. "Vorig jaar hebben we best veel goals tegen gekregen, dus ligt onze focus nu op de nul houden. Heel snel de bal meegeven, brengt ook meer risico en onrust met zich mee. Daarom kiezen we nu liever voor de lange bal als het moet. Maar het stimuleert zeker de snelheid van het spel en het kan heel bevorderlijk zijn voor ploegen die er gebruik van maken. Ik denk ook dat we het regelmatig gaan terugzien in de competitie. Dat beschouw ik dan als kopieergedrag, iets wat de jongens op tv hebben gezien. Maar dat niveau hebben wij niet hè", lacht Akkerman.
Muurtje bij vrije trappen: Afstand houden
Een andere wijziging betreft de positionering bij een muurtje bij vrije trappen. Als de verdedigende partij een muurtje neerzet van drie of meer spelers, moeten alle aanvallers minimaal één meter afstand houden van dit muurtje. Deze maatregel is bedoeld om het getrek en geduw in muurtjes te verminderen.
Lees ook: Implementatie nieuwe KNVB-uittrapregels
In de praktijk lijkt deze regel vooral relevant bij vrije trappen van het kaliber Cristiano Ronaldo. Tijdens de wedstrijd tussen Vianen en Brederodes was er geen sprake van 'muurtjesgedrang'. Trainer Akkerman van Vianen legde uit dat zijn team op dit niveau daar niet mee bezig is. "Misschien later wel. Want als de vrije trap recht voor het doel mag worden genomen, kun je daar wel wat mee." Ook collega Kloos is er kort over. "Dit leeft helemaal niet. We doen gewoon wat we altijd deden bij vrije trappen."
Wisselen: Dichtstbijzijnde lijn
Om tijdrekken tegen te gaan, kan de scheidsrechter nu bepalen dat een speler bij een wissel het veld moet verlaten via de dichtstbijzijnde doel- of zijlijn. Voorheen konden spelers langzaam naar de zijlijn sjokken, onderweg iedereen een handje geven, wat tot irritatie leidde.
"Een prima regel inderdaad, al is hiermee voor ons trainers wel een troef uit handen genomen", zegt Kloos. "Want ja, ook al stond er een speler voor mijn neus, dan stuurde ik hem vlak voor de wissel toch even naar de linksbuitenpositie om tijd te winnen. Nu kan ik daar geen invloed meer op uitoefenen. De scheids beslist, ook al deed hij dat vandaag niet."
Tijdens de wedstrijd tussen Vianen en Brederodes werd deze regel echter niet consequent toegepast. Bij de twee wissels van vv Vianen in de slotfase hadden de betreffende spelers beide keren via de achterlijn sneller van het veld gekund. Nu zochten ze toch de langere weg richting de zijlijn, zonder dat de arbiter ingreep.
Kaarten voor teamofficials: Gedragsregels
Nieuw is dat een scheidsrechter nu ook gele of rode kaarten kan geven aan teamofficials langs het veld, zoals de coach, verzorger of teammanager. Tijdens Vianen-Brederodes was er geen enkele aanleiding voor de arbiter om een kaart te trekken voor een van de stafleden. De sfeer was gemoedelijk en respectvol en iedereen gedroeg zich voorbeeldig. "Maar het is een logische nieuwe regel", zegt Kloos. "Ook degenen die op de bank zitten nemen deel aan de wedstrijd en horen zich te gedragen."
Lees ook: Alles over de uittrap bij voetbal
Scheidsrechtersbal: Duidelijkheid
Bij een scheidsrechtersbal mag er voortaan maar één speler in de buurt staan van de scheidsrechter. Dit moet een speler zijn van het team dat de bal als laatste heeft aangeraakt. In het strafschopgebied is de scheidsrechtersbal altijd voor de keeper.
Het Vianense bekerduel eindigde zonder scheidsrechterbal. We hebben het dus niet in de praktijk kunnen zien, maar Kloos kan zich zeker vinden in de wijziging. "Zo'n stuiterbal leverde alleen maar een onnatuurlijke situatie op. Een gekunstelde manier om het spel te hervatten. Nu moet de scheidsrechter kleur bekennen en een beslissing nemen. Dat is goed, want het schept duidelijkheid."
Strafschoppenserie: Terug naar de basis
De aloude manier van om en om een penalty nemen wordt weer gehanteerd. Team A begint, team B neemt daarna een strafschop, daarna weer team A, enzovoort. Dat de ABBA-procedure, die vorig seizoen bij het nemen van strafschoppen werd gebruikt, overboord is gegooid, merken de spelers pas in de knock-outfase van het bekertoernooi. Over het schrappen van de ABBA-methode halen beide trainers min of meer hun schouders op.
Indirecte vrije trap: Regels en situaties
Naast de bovenstaande wijzigingen is het ook belangrijk om de regels rondom de indirecte vrije trap te kennen. Een indirecte vrije trap is een spelhervatting waarbij de bal door minimaal twee spelers moet worden aangeraakt voordat er gescoord kan worden. In tegenstelling tot een directe vrije trap, waarbij een speler direct op doel mag schieten.
Een indirecte vrije trap wordt toegekend in specifieke situaties, waaronder:
Lees ook: Voetbalregels keeper uittrap uitgelegd
- Gevaarlijk spel zonder contact: Bijvoorbeeld een hoog geheven been dicht bij het hoofd van een tegenstander of een sliding zonder de bal te raken.
- Buitenspelpositie: Wanneer een speler buitenspel staat en de scheidsrechter fluit, wordt het spel hervat met een indirecte vrije trap op de plek waar de speler actief betrokken was bij het spel.
- Keeper pakt een terugspeelbal op: Als een veldspeler de bal opzettelijk met de voet terug naar de keeper speelt en de doelman deze met de handen opraapt, krijgt de tegenstander een indirecte vrije trap op de plek van de overtreding.
- Keeper houdt de bal langer dan zes seconden vast: Een doelman mag de bal maximaal zes seconden vasthouden voordat hij deze moet loslaten.
- Blokkeren van een tegenstander zonder bal: Indien een speler bewust een tegenstander belemmert zonder de bal in de buurt.
- Tweemaal raken van de bal bij een spelhervatting: Wanneer een speler bij een aftrap, vrije trap, inworp of doeltrap de bal twee keer raakt voordat een andere speler deze heeft aangeraakt.
Bij een indirecte vrije trap gelden strikte regels:
- De bal moet stil liggen voordat hij wordt getrapt.
- Minstens twee spelers moeten de bal aanraken voordat er een doelpunt kan worden gemaakt.
- Als de bal direct in het doel wordt geschoten zonder een tweede aanraking, wordt er een doelschop toegekend aan de tegenstander.